Ειδικές Οικονομικές Ζώνες: Μια λύση για την Ελλάδα

Με βάση το αμέσως προηγούμενο άρθρο (αναδημοσίευση από το HellenicStartups.gr), νομίζω πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς το ζήτημα των ειδικών οικονομικών ζωνών.

Πράγματι, στα μέσα ενημέρωσης και στη δημόσια συζήτηση γενικότερα η αναφορά σε “ειδικές οικονομικές ζώνες” ανακαλεί εικόνες μάλλον αποκρουστικές. Σκεφτόμαστε εργοστάσια βαριάς βιομηχανίας ενδεχομένως  κάπου στην Θράκη, τη Μακεδονία ή την Ήπειρο. Θεωρούμε πως τα εργοστάσια αυτά ανήκουν σε κάποιους κεφαλαιούχους οι οποίοι εκεί εκμεταλλεύονται απελπισμένους συνανθρώπους μας, κατά κανόνα μετανάστες, που δουλεύουν χειρωνακτικά με “μισθούς Βουλγαρίας” ή ίσως και χαμηλότερους.

Η εικόνα αυτή, που φυσικά κάποιοι ενδέχεται να προσπάθησαν ή να προσπαθήσουν να κάνουν πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με τον ανθρωπισμό, με τον ελληνισμό, με τον ευρωπαϊσμό. Είναι εικόνα ξένη προς κάθε υγιώς σκεπόμενο άνθρωπο.

Ας δούμε τι συμβαίνει γύρω μας. Ας κοιτάξουμε παραδείγματα χωρών που ξεκίνησαν πολύ πίσω από εμάς και τώρα πια μας έχουν ξεπεράσει. Όχι μόνο οικονομικά. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Σαουδική Αραβία  με τις "Οικονομικές Πόλεις". Δείτε για παράδειγμα την King Abdullah Economic City. Οι Σαουδάραβες έκαναν κάτι πολύ απλό: Δημιούργησαν ένα προστατευμένο περιβάλλον στο οποίο μπορεί να ανθίσει η καινοτομία.

Δείτε τι λέει η Wikipedia στην περιγραφή της ειδικής αυτής οικονομικής ζώνης: "The city, along with other five economic cities, is a part of an ambitious "10x10" program to place Saudi Arabia among the world’s top ten competitive investment destinations by the year 2010, planned by SAGIA. The first stage of the city is planned to be completed in 2010, while the whole city is going to be fully completed by 2020. The city will help diversify the oil-based economy of the kingdom by bringing direct foreign and domestic investments. The city also will help create up to one million jobs for the youthful population of the country, where 40% of the population are under 15.". Αν δεν είναι αυτός ο ορισμός ενός μακρόπνοου σχεδίου οικονομικής ανάπτυξης, τότε τι είναι;

Ας σκεφτούμε πόσες αντίστοιχες οικονομικές ζώνες θα μπορούσαν να γίνουν στην Ελλάδα. Τι θα μπορούσε να γίνει στην Επίδαυρο για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Τι θα μπορούσε να γίνει στην Ολυμπία για τον αθλητισμό. Τι θα μπορούσε να γίνει στη Νάουσα για το κρασί, στη Δράμα για το μάρμαρο, στην Καστοριά για τη γούνα, κ.ο.κ. Κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει ένα τοπικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, έχει μια εντυπωσιακή πυκνότητα της ιστορίας που έχει μετουσιωθεί σε συμβολικό κεφάλαιο. Έχει με λίγα λόγια όλες τις προϋποθέσεις για εντυπωσιακά ισχυρή και συνάμα βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Τι μας λείπει; Μα είναι τόσο προφανές: Όραμα και σχέδιο.

Η χώρα μπορεί να βγει από το αδιέξοδο. Από το να είναι ο παρίας της Ευρώπης η Ελλάδα μπορεί να ηγηθεί της Ευρωπαϊκής οικονομικής ανάκαμψης και συνεπακόλουθα να παίξει έναν κεντρικό ρόλο στο κίνημα για έναν νέο ευρωπαϊσμό, για την αυθεντική δηλαδή ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε ένα ενιαίο, ομόσπονδο, πολυκεντρικό κράτος.

Πώς θα το κάνει αυτό; Αξιοποιώντας τους δυο ισχυρότερους πυλώνες του εθνικού μας πλούτου: Το συμβολικό και το ανθρώπινο κεφάλαιό μας. Μια είναι μόνο η απαραίτητη προϋπόθεση: Όλοι εμείς, η μεγάλη, σιωπηρή πλειοψηφία να κάνουμε την αλλαγή μέσα μας. Να ανακτήσουμε δηλαδή την ιδιότητα του Πολίτη που δεκαετίες πριν εκχωρήσαμε στο Αθηναϊκό τηλεοπτικό πριγκιπάτο. Τότε, έχοντας δώσει πάλι νόημα στη λέξη Πολίτης, θα δώσουμε στη συνέχεια νόημα στις Πόλεις, στον Πολιτισμό και τελικά στην Πολιτική.

Επαναφέροντας το ιστορικό κέντρο της Αθήνας στη φυσική του θέση

Αναδημοσίευση από το HellenicStartups.gr

Περίπου 35 διακεκριμένοι επισκέπτες από 10 χώρες, επενδυτές και νέοι επιχειρηματίες, τίμησαν με την παρουσία τους την Entrepreneur Week Greece, όπως ονομάσαμε πέρσι το Ετήσιο Συνέδριο των Ελληνικών Νεοφυών Επιχειρήσεων, μια προσπάθεια που ξεκίνησε από τον Νοέμβρη του 2009 με την πρωτοβουλία One Hundred Start-ups και επί της ουσίας οδήγησε στη γέννηση του Hellenic Start-up Association.

Όλοι αυτοί οι φίλοι από τις ΗΠΑ, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Ρωσία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Αυστραλία,  τη Σαουδική Αραβία, την Ουγγαρία, το Βέλγιο και τη Σερβία δυσκολεύονταν να μας καταλάβουν όσο μιλούσαμε με χρώματα μελανά για την κρίση και την αδυναμία μας να βγούμε από αυτήν. “Δεν είστε καλά“, είπε κάποια στιγμή αυστηρά ο Alex Mitchell ενώ περπατούσαμε κάπου κοντά στο Θησείο, αργά το βράδυ της Παρασκευής 24 Φλεβάρη.  ”Εντάξει όλα αυτά που λέτε“, συνέχισε, “όμως μάλλον δεν έχετε καταλάβει που βρίσκεστε!” ολοκλήρωσε την φράση του και το βλέμμα του ήταν προς τον φωτισμένο βράχο της Ακρόπολης.  Αφού τον κοιτάξαμε με απορία, εξήγησε “Παγκοσμίως η Αθήνα είναι συνυφασμένη με τη δημιουργία. Καμία άλλη πόλη σε ολόκληρο τον κόσμο δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι καν πλησιάζει το συμβολικό κεφάλαιο της Αθήνας στο θέμα της δημιουργικότητας. Με πολύ απλές κινήσεις θα μπορέσετε να κάνετε την Αθήνα μια παγκόσμια πρωτεύουσα δημιουργικότητας.  Είμαι βέβαιος πως μεγάλος αριθμός από start-ups όλων των κλάδων πολύ ευχαρίστως θα ερχόταν να εργαστεί, να δημιουργήσει στην Αθήνα εάν κάποια απλές κινήσεις γίνονταν εδώ“.

Μείναμε όλοι άναυδοι. Η περιοχή που φοβόμαστε να κυκλοφορήσουμε, ένα πεδίο ρατσισμού, βίας, εξαθλίωσης και παραβατικότητας, στα μάτια του Άγγλου προσκεκλημένου μας μπορούσε εύκολα να γίνει η Παγκόσμια Πρωτεύουσα Δημιουργικότητας.

Την επόμενη μέρα, μετά το πολύ πετυχημένο B2B Match-Making eventσυζητήσαμε σε μεγαλύτερο βάθος το θέμα αυτό. Ο Alex είπε πως κάτι παρόμοιο είχε γίνει με πολύ μεγάλη επιτυχία στο Ανατολικό Λονδίνο. Ο Alvaroμίλησε για το πως παρόμοια μέτρα έδωσαν πνοή στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της Μαδρίτης. Τέλος, ο Gary μετέφερε παρόμοιες εμπειρίες από τοSan Francisco και συγκεκριμένα το twitter project.

H συζήτηση κατέληξε σε κάποια πολύ απλά συμπεράσματα:

1. Στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας υπάρχει σήμερα μεγάλο πλεόνασμα, αφθονία γραφειακών χώρων προς ενοικίας
2. Τα ενοίκια τους είναι ήδη πολύ χαμηλά
3. Στην Ελλάδα ολόκληρη και κατ’ εξοχήν στην Αθήνα υπάρχει ανθρώπινο δυναμικό υψηλής ποιότητας
4. Η αγορά εργασίας δεν μπορεί να απορροφήσει το δυναμικό αυτό και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να το πληρώσει όσο αξίζει
5. Δυστυχώς μάλιστα φαίνεται πως ουδέποτε μπορούσε, αφού και προ κρίσης οι περισσότεροι πτυχιούχοι υποαπασχολούνταν σε θέσεις πολύ κατώτερες των δυνατοτήτων τους
6. Το κράτος δεν πρέπει να δώσει χρήματα, διότι πολύ απλά το κράτος δεν έχει χρήματα, έχει χρεοκοπήσει
7. Το κράτος όμως, σε συνεργασία με τον Δήμο, μπορεί να δώσει ισχυρά φορολογικά και εισφορολογικά κίνητρα για την ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας
8. Μέσω του κανόνα de minimis και άλλων τέτοιων εργαλείων θα διασφαλιστεί πως τα όποια κίνητρα θα ληφθούν μόνο από όσους τα δικαιούνται – Δηλαδή από αυθεντικά νεοφυείς επιχειρήσεις οι φορείς των οποίων δεν έχουν παράλληλες δραστηριότητες
9. Πολύ απλά οι επιχειρήσεις αυτές θα λάβουν πενταετή φοροαπαλλαγή και οι φορείς τους για το αντίστοιχο διάστημα μια γενναία έκπτωση στις εισφορές τους στον ΟΑΕΕ.
10. Ούτως ή άλλως, το πιο πολλά start-ups αποτυγχάνουν πριν γίνουν κερδοφόρα. Τα λίγα που θα γίνουν κερδοφόρα, συνήθως μεγάλα κέρδη έχουν μετά την πενταετία. Άρα, ουσιαστική απώλεια φόρου εισοδήματος δεν υπάρχει.
11. Η έκπτωση στις εισφορές στον ΟΑΕΕ θα μπορούσε να επιστρέφετε σταδιακά μετά την πενταετία, στην περίπτωση που το start-up έχει μπει σε κερδοφορία.
12. Τα οφέλη από τα μέτρα αυτά θα είναι πάρα πολλά σε πλήθος διαφορετικών επιπέδων:
i. Οι νέοι θα γυρίσουν στο κέντρο της Αθήνας!,
ii. Ακίνητα που τώρα ρημάζουν άδεια, θα αποκτήσουν ζωή ξανά,
iii. Δημιουργούνται μαζικά νέες, ποιοτικές θέσεις εργασίας,
iv. Προσελκύονται start-ups από την Κεντρική/Βόρεια Ευρώπη να έρθουν στην Αθήνα,
v. Αντιμετωπίζεται ουσιαστικά το πρόβλημα της εγκληματικότητας μέσα από την ανάπτυξη της περιοχής

Τελειώνοντας αυτή τη συζήτηση το μεσημέρι του Σαββάτου 25 Φλεβάρη 2012, όλοι αναρωτηθήκαμε αν τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να περάσουν από την Τρόικα. Αναζητήσαμε τηλεφωνικά το Paulo Andrez, Πρόεδρο του EBAN που νωρίτερα την Πέμπτη 23 Φλεβάρη είχε μιλήσει στην ιδρυτική συνάντηση τωνHellenic Angels. Μας είπε πως στην Πορτογαλία, επί μνημονίου και επιτήρησης ΔΝΤ, έχουν περάσει πολύ πιο επιθετικά μέτρα με παράδειγμα την κρατική ενίσχυση του co-investment από πιστοποιημένους business angels σε αυθεντικά νεοφυείς επιχειρήσεις. Μας πρότεινε μάλιστα την εφαρμογή του μέτρου αυτού στην Ελλάδα, τόσο στο κέντρο των Αθηνών όσο και αλλού.

Αργότερα, στις 17 Οκτωβρίου στη Γενική Συνέλευση της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων, τα ελληνικά start-ups με ενθουσιασμό υιοθέτησαν την παραπάνω πρόταση που προέκυψε από την εμπειρία της νεοφυούς επιχειρηματικότητας σε Ευρώπη και Αμερική και ζήτησαν την προώθησή της σε όλους τους αρμόδιους φορείς. Υλοποιώντας την απόφαση αυτή, σήμερα ξεκινάμε πρωτοβουλία για την θέσπιση της παραπάνω δέσμης μέτρων που θα μετατρέψουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας από πεδίο βίας και ρατσισμού σε Παγκόσμια Πρωτεύουσα Δημιουργικότητας. Αναμένουμε από τον Δήμο Αθηναίων, το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, τον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών, καθώς και όλους τους άλλους φορείς της Πόλης να στηρίξουν την πρόταση αυτή. Το ίδιο φυσικά περιμένουμε και από Εθνικούς φορείς όπως ο ΣΕΒ, η ΓΣΕΒΕΕ, η ΕΣΕΕ, το Τεχνικό, το Οικονομικό και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο.

Τέλος, θα θέλαμε πολύ τα Υπουργία Οικονομικών και Ανάπτυξης να αγκαλιάσουν την πρωτοβουλία αυτή η οποία γυρίζει σελίδα για την ελληνική οικονομία. Είναι πράγματι μια ειδική οικονομική ζώνη. Στα μέσα ενημέρωσης, στη δημόσια συζήτηση, η αναφορά σε “ειδικές οικονομικές ζώνες” ανακαλεί εικόνες εργοστασίων βαριάς βιομηχανίας κάπου στην Θράκη, τη Μακεδονία ή την Ήπειρο όπου κεφαλαιούχοι θα εκμεταλλεύονται απελπισμένους μετανάστες για να δουλεύουν χειρωνακτικά με “μισθούς Βουλγαρίας” ή και χαμηλότερους. Τα οράματα και τα ιδανικά μας δεν έχουν απολύτως τίποτα κοινό με την απαίσια αυτή εικόνα. Η Ελλάδα του αύριο που οραματιζόμαστε χτίζεται πάνω στην οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. Χτίζεται αξιοποιώντας τους δυο ισχυρότερους πυλώνες του εθνικού μας πλούτου: Το συμβολικό και το ανθρώπινο κεφάλαιό μας. Με μέτρα απλά όπως τα παραπάνω η Αθήνα θα δώσει το παράδειγμα στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις και σιγά σιγά θα λάβει σάρκα και οστά η δημιουργική επανάσταση που απαιτείται για να σωθεί η χώρα.

Οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις αναζητούμε συμμάχους & συνοδοιπόρους σε μια πορεία επαναφοράς της Αθήνας στη φυσική ιστορική  της θέση.

Γυρίζουμε σελίδα ξεπερνώντας την προπαγάνδα της ολιγαρχίας

Διανύουμε τον τέταρτο χρόνο της "ελληνικής κρίσης" - ή μάλλον ακριβέστερα, τον τέταρτο χρόνο που οι συνέπειες της τριακονταετούς και πλέον νεοελληνικής κρίσης δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν. Όπως ήταν μάλλον αναμενόμενο, οι υπεύθυνοι για την κρίση αυτή έχουν επιστρατεύσει κάθε διαθέσιμο μέσο για να αποπροσανατολίσουν ώστε αφενός μεν να την γλυτώσουν, αφετέρου δε - γιατί όχι - να εξακολουθήσουν να κάνουν το μόνο πράγμα που ξέρουν: Να κερδίζουν στις πλάτες των πολλών.

Πολλές φορές από το ιστολόγιο αυτό έχω επιχειρήσει να θέσω κάποια ερωτήματα που κατά την γνώμη μου είναι στη ρίζα του προβλήματος. Για παράδειγμα, τι σημαίνει "πρόοδος" και τι "συντήρηση" σήμερα; Συνεπακόλουθα, ποιο είναι - εάν καν υπάρχει - το περιεχόμενο των λέξεων "δεξιά" και "αριστερά", όσον αφορά την πολιτική τοποθέτηση; Πολύ περισσότερο, σε διάφορα άρθρα, έχω προτρέψει τον αναγνώστη να σκεφτεί πως ήρθαμε στην παρούσα κατάσταση, ποιοι είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για αυτό, ποιοι θα ωφεληθούν από πιθανές καταστροφικές επιλογές που συχνά διάφορα κέντρα προωθούσαν και τελικά πως μπορούμε να βγούμε από το αδιέξοδο στο οποίο ακόμα και σήμερα βρισκόμαστε.

Ομολογώ πως μέχρι σήμερα βλέπω πως τα απλά - νομίζω - παραπάνω ερωτήματα συνεχίζουν να προκαλούν σύγχυση στους περισσότερους συμπολίτες μας. Γιατί; Διότι πολύ απλά το σύστημα που κυβερνά την Ελλάδα από το '74 μέχρι σήμερα, αυτό που σίγουρα μπορούμε να αποκαλούμε "το τρίγωνο της καταστροφής", πολύ έξυπνα κρύβεται πίσω από το "μεγάλο μπέρδεμα".

Ποιο είναι λοιπόν το μεγάλο μπέρδεμα; Ποια μορφή παίρνει η προπαγάνδα της ολιγαρχίας;

Πολύ απλά, για να γίνει σαφές ποιο είναι μεγάλο μπέρδεμα και πως μπορεί να ξεπεραστεί, πρέπει να ξεχωρίσουμε στο μυαλό μας δυο βασικά πράγματα: ΕΝΑ ζήτημα είναι με ποιες κινήσεις / αλλαγές μπορει να ξεπεραστεί η "ελληνική κρίση" και ΕΝΑ ΑΛΛΟ ζήτημα είναι ποιος έχει την ηθική και πολιτική νομιμοποίηση να κάνει πράξη τις κινήσεις αυτές. Η σκληρή πραγματικότητα (ευτυχώς!) είναι πως για να βγούμε από το αδιέξοδο πρέπει μια κυβέρνηση, σίγουρα όχι η τρέχουσα, να έχει τόσο ένα συγκεκριμένο σχέδιο εξόδου από την κρίση όσο και την ηθική/πολιτική νομιμοποίηση να το εφαρμόσει.

Αν είσαι ένα προβεβλημένο πολιτικό στέλεχος που για δεκαετίες αντιλαμβανόσουν το "κυβερνώ" ως "διορίζω", όχι δεν μπορείς να μας οδηγήσεις στην Ελλάδα του αύριο. Ο μόνος δρόμος αξιοπρέπειας που σου απομένει είναι προς το σπίτι σού - Σίγουρα όχι προς θέσεις ευθύνης.

Το πράσινο, το γαλάζιο και το κόκκινο κατεστημένο για χρόνια συμμετείχαν σε μια ένοχη συναλλαγή. Ήταν ο δεύτερος πόλος του "τριγώνου της καταστροφής". Ήρθε η ώρα να πάνε σπίτι τους και πουθενά αλλού. Η χώρα χρειάζεται μια νέα αποχουντοποίηση. Χρειάζεται νέο πολιτικό προσωπικό, νέα πολιτικά υποκείμενα, φορείς που θα δώσουν εκ νέου στην πολιτική την αυθεντική της έννοια - Καθώς πλέον στην κοινωνία η πολιτική είναι συνώνυμη της διαφθοράς, αν όχι της μαφίας.

Από την άλλη όλοι εμείς πρέπει να καταλάβουμε πως στα δύσκολα προβλήματα δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Η αναδιοργάνωση της οικονομίας, η δημιουργία δηλαδή εκ νέου μιας παραγωγικής διαδικασίας, είναι εξ'ορισμού μια δύσολη, επώδυνη διαδικασία. Ο χρόνος όμως θα περάσει, είτε κάνουμε κάτι ή όχι. Μένει σε εμάς να αποφασίσουμε αν θα περιμένουμε το θαύμα εξ'ουρανού (π.χ. πετρέλαια, ουράνιο, τους Ρώσους που θα πάρουν την Κωνσταντινούπολη - Δεν ξέρω'γω τι άλλο έχει ακουστεί...) ή αν πολύ απλά θα σηκώσουμε τα μανίκια και θα δουλέψουμε. Θα δουλέψουμε όμως έχοντας πρώτα απαλλαγεί από το "τρίγωνο της καταστροφής", την οικονομική ολιγαρχία δηλαδή που κατέστρεψε τη χώρα με βασικά εργαλεία το "πολιτικό" σύστημα και τα μέσα "ενημέρωσης".

Δεν πρέπει να είναι κανείς ιδιαίτερα ευφυής για να καταλήξει ότι η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας είναι ο μόνος βιώσιμος δρόμος εξόδου από την ελληνική, όπως επίσης και την ευρωπαϊκή κρίση. Δεν θέλει επίσης τεράστιες δυνατότητες για να δει κανείς πως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δικαιοσύνη, η διαφάνεια, η ισότητα, η ισονομία, η ελευθερία είναι οι έννοιες και πρακτικές εκείνες στις οποίες μόνο μπορεί να είναι βιώσιμη μια ανάπτυξη οικονομίας συνεργασίας και δημιουργικότητας. Τέλος, καμία άλλη πολιτική δεν μπορεί να είναι προοδευτική αν δεν βασίζεται στην ουσιαστική, βαθιά, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης σε ένα ενιαίο, ομόσπονδο κράτος.

Πράγματα απλά, που όμως τόσο εκκωφαντικά απουσιάζουν από τη δημόσια συζήτηση, από την πολιτική επικαιρότητα. Γιατί άραγε; Προφανώς γιατί το τρίγωνο της καταστροφής προτιμά να μας χωρίζει σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, όπως παλιότερα μας χώριζε σε εθνικόφρονες και αριστερούς. Ποιος ωφελείται από τον ψευδεπίγραφο αυτό διαχωρισμό; Οι ίδιοι που ωφελήθηκαν και στη μετεμφυλιοπολεμική Ελλάδα - Το τρίγωνο της καταστροφής και μόνον αυτό.

Να ξεπεράσουμε το μεγάλο μπέρδεμα. Να δούμε το πρόβλημα με ρεαλισμό. Οι λύσεις είναι προφανείς, το ίδιο προφανές είναι πως χρειάζονται άνθρωποι & φορείς με ηθική και πολιτική νομιμοποίηση για να τις εφαρμόσουν.

Τώρα είναι η ώρα των αποφάσεων, καθένας ας πράξει ότι του αναλογεί.

Εσύ, έχεις άποψη; Έχεις κάτι να πεις;

Αναδημοσίευση από το HellenicStartups.gr

Όχι σπάνια μου τίθεται το ακόλουθο ερώτημα: "Γιατί το start-up μου να γραφτεί στην ΕΕΝΕ; Τι έχω να κερδίσω;". Η αυθόρμητη απάντηση είναι  πως "δεν έχεις να κερδίσεις τίποτα, αν όμως νιώθεις αρκετά αποφασισμένος να προσφέρεις κάτι, τότε προχώρησε με την εγγραφή του start-up σου".

Σύντομα όμως κατάλαβα πως η βάση αυτής της ερώτησης δεν είναι μόνο ο ατομικισμός που είναι τόσο διάχυτος στην ελληνική κοινωνία μα κάτι εντελώς διαφορετικό: Ότι στη χώρα μας είναι πλήρως στρεβλωμένη και υπερφορτωμένη με αρνητικό περιεχόμενο η έννοια του "συλλογικού υποκειμένου". 

Αυτό βεβαίως δεν συμβαίνει άδικα. Πράγματι, για δεκαετίες πολλοί φρόντισαν να καταστρέψουν την έννοια αυτή και με κύριο χαρακτηριστικό την ιδιοτέλειά τους να δημιουργήσουν μια εύλογη κοινωνική αποστροφή προς κάθε τι έχει αυτή τη λέξη.

Η οικειοποίηση των συμβόλων εξάλλου είναι διαχρονικά μια πολύ αποτελεσματική τακτική καταστροφής της αξίας και του περιοχομένου τους. Έτσι λοιπόν λέξεις όπως "ένωση", "σύλλογος", "σύνδεσμος", "συνεταιρισμός" κλπ, οικειοποιήθηκαν από ανθρώπους και φορείς τελείως ξένους ως προς το αυθεντικό τους περιεχόμενη και τελικά, δολοφονήθηκαν.

Η αλήθεια όμως ήταν και παραμένει μια: Όλοι εμείς, ως Πολίτες και ως Επιχειρηματίες, έχουμε λόγο και άποψη. Λόγο και άποψη που θέλουμε να εκφράσουμε.  Το να βλέπουμε διάφορους απίθανους συμβούλους / αναλυτές / παιδιά-για-τα-πολιτικά-θελήματα να μας λένε "τι πρέπει να γίνει για την επιχειρηματικότητα", είναι το σύγχρονο "έλα παππού μου να σου δείξω τα αμπέλια σου". Δεν μπορούμε να το αποδεχτούμε.

Εσύ λοιπόν, start-up entrepreneur και αναγνώστη αυτού του άρθρου, έχεις άποψη για το τι πρέπει να γίνει; 

Αν ναι, όπως είναι το λογικό αφού εσύ είσαι ο φορέας της επιχειρηματικότητας, εσύ είσαι αυτός που παλεύει και ονειρεύεται κάθε μέρα, γιατί να μην δώσεις αξία στην άποψή σου;  Πώς λοιπόν μπορεί να γίνει αυτό;

Η πιο συνηθισμένη παρανόηση είναι πως η άποψη αυτή ενός επιχειρηματία, οσοδήποτε επιτυχημένος και αν είναι, μπορεί να έχει οποιαδήποτε τύχει να αλλάξει τα πράγματα αν εκφραστεί ατομικά. Το να πεις την άποψή σου σε ένα blog, σε ένα event, ή ίσως και σε μια προσωπική σου συνάντηση με έναν decision maker (ας πούμε με τον Υπουργό Ανάπτυξης), πολύ μικρή σημασία έχει. Δεν είσαι τίποτα διαφορετικό από ένα άτομο. Οι κοινωνίες όμως δεν καθορίζονται από τις απόψεις των ατόμων - καθορίζονται και ρυθμίζονται αντίστοιχα από τις απόψεις των ομάδων.

Η μετατροπή καθενός από εμάς σε μέλος μιας χαοτικής μάζας ιδιωτών είναι ότι καλύτερο μπορεί να συμβεί σε όλους εκείνους που φέρουν την ευθύνη για το κατάντημα της χώρας.

Αν λοιπόν εσύ start-up entrepreneur έχεις άποψη, πρέπει να την εκφράσεις. Πρέπει να την εκφράσεις - και να τη δοκιμάσεις - πρώτα και κύρια συζητώντας με τη φυσική ομάδα σου: Τους άλλους start-up entrepreneurs. Αφού η άποψή σου περάσει αυτήν τη δοκιμασία του debate, θα συντεθεί με τις απόψεις των υπολοίπων start-up entrepreneurs και θα δημιουργηθεί έτσι η συλλογική άποψη του community - Έτσι λοιπόν η κοινωνική ομάδα των επιχειρηματιών νεοφυών επιχειρήσεων θα λάβει σάρκα και οστά. Έτσι θα μπορέσουμε οι ίδιοι οι start-up entrepreneurs να περάσουμε από την γκρίνια για το περιβάλλον, στην ουσιαστική αλλαγή του περιβάλλοντος.

Πολλούς είχε ξενίσει η συνεχής και πολλαπλή αναφορά μας στις έννοιες της μαζικότητας, της συλλογικότητας και της αντιπροσωπευτικότητας. Λέξεις και έννοιες που δεν ακούγονται συχνά από start-ups. Είναι όμως καθοριστικής σημασίας για την αυθεντικότητα της συλλογικής έκφρασης των start-ups. Για να είμαστε σίγουροι δηλαδή, τόσο εμείς όσο και εκείνοι που μας ακούν, πως όσα λέει η ΕΕΝΕ είναι όντως αυτά που λένε τα start-ups (σε δυστυχώς πλήρη αντίθεση με τους "συλλογικούς" οργανισμούς των περισσοτέρων κλάδων, όπως γνωρίζουμε όλοι).

Είναι δύσκολο το team-working, το αναγνωρίζω! Δεν υπάρχει όμως καμία μα καμία άλλη λύση αν όντως πιστεύουμε στους εαυτούς μας, λέμε την άποψή μας με ειλικρίνεια - και δεν τρέμουμε στο ενδεχόμενο αυτή η άποψη να λάβει δημοσιότητα ή ακόμα και να εφαρμοστεί.

Πιστεύω βαθιά πως οι start-up entrepreneurs όλων των κλάδων στην Ελλάδα έχουν και λόγο και άποψη. Είναι μάλιστα από τους λίγους που μιλούν αυθεντικά και ειλικρινά. Ήρθε η στιγμή απλά να καταλάβουμε πως η άποψη του καθενός από εμάς πρέπει να συγκεραστεί και να συντεθεί με τις απόψεις των υπολοίπων ώστε να αποκτήσει ισχύ και βαρύτητα. Ώστε από λόγος να γίνει πράξη.

Αυτή είναι η κύρια αποστολή της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων και αυτός είναι ο λόγος που εσύ start-up entrepreneur πρέπει να αναλάβεις την ευθύνη του μέλους της.

Η startup επιχειρηματικότητα μπορεί να 'ξανανιώσει' την Ευρώπη

Μία συνέντευξη στο ΕΜΕΑ.gr

Το 2012 διεκδικεί με πολύ μεγάλες αξιώσεις το έτος – "στροφή" στα οικονομικά-επιχειρηματικά πρότυπα στην Ελλάδα. Ένεκα της σημαντικότερης οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα από την εποχή της Μεταπολίτευσης, η δραματική συρρίκνωση των εισοδημάτων, του βιοτικού επιπέδου και των προοπτικών απασχόλησης ώθησε εκατοντάδες νέους να "ανακαλύψουν" τη startup επιχειρηματικότητα ως διέξοδο. Ως αποτέλεσμα, η "έκρηξη" των καινοτόμων ελληνικών νεοφυών επιχειρήσεων που διακρίνονται τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Από την άλλη, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το 2012 ήταν το έτος κατά το οποίο για πρώτη φορά απειλήθηκε το project της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Οι πολιτικές λιτότητας στην ευρωζώνη και η φημολογία για έξοδο της Ελλάδος από το ευρώ "κλόνισαν" τα θεμέλια συνοχής μεταξύ των ευρωπαϊκών εταίρων, ενώ η συζήτηση που διεξάγεται αυτήν την στιγμή στα κορυφαία forums της Ευρώπης αφορά στο πώς θα προστατευθεί το εγχείρημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με ποιον τρόπο θα ξεπεράσει τον "σκόπελο" της κρίσης προς μία οικονομική ανάπτυξη και βαθύτερη πολιτική και δημοσιονομική ολοκλήρωση.

Ο Δημήτρης Τσίγκος, ως πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων και της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών, βρέθηκε στο "κέντρο" και των δύο αυτών εξελίξεων και μίλησε στο EMEA, στέλνοντας το μήνυμα πως η startup επιχειρηματικότητα μπορεί να "ξανανιώσει" την Ευρώπη, αλλά και να βγάλει την Ελλάδα από το "τέλμα" της οικονομικής κρίσης.

EMEA: Ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών (YES), πώς εκλαμβάνετε την κατάσταση αυτήν την στιγμή στην Ευρώπη;

Δ. Τσίγκος: Ολόκληρος ο κόσμος κοιτάζει την Ευρώπη αυτήν την στιγμή και όλη αυτή η συζήτηση για την οικονομική κρίση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα είναι ένας πολύ ωραίος συνδυασμός, γιατί είμαι ένας νέος Έλληνας επιχειρηματίας με ευθύνες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και συμμετέχω στην παγκόσμια συζήτηση της G20 Young Entrepreneurs Alliance. Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία.

Υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα για τους Ευρωπαίους νέους επιχειρηματίες.

Το πρώτο είναι η έλλειψη χρηματοδότησης κινδύνου και δεύτερο είναι το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση προς το παρόν παραμένει σε ένα διακυβερνητικό επίπεδο και σε ένα επίπεδο χρηματοπιστωτικών θεσμών. Είναι ολοκλήρωση για τις κυβερνήσεις, τις τράπεζες και τις πολυεθνικές. Για τη μέση μικρότερη επιχείρηση, για το μέσο ατομικό επιχειρηματία δεν υπάρχει ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Ως YES λέμε ότι αυτό είναι γελοίο, έχουμε 500 εκατ. ανθρώπους και εσωτερική αγορά 13 τρισ. ευρώ, επομένως ο στόχος είναι κάθε μία ευρωπαϊκή επιχείρηση να θεωρεί στο business plan της ως εσωτερική αγορά αυτήν την τεράστια οικονομία, γιατί με βάση τους αριθμούς είναι η νούμερο ένα οικονομία του πλανήτη.

Αυτός είναι ο κύριος στόχος και γι’ αυτό βλέπω μεγάλη σχέση ανάμεσα στο βραβείο Νόμπελ προς την ΕΕ, την οικονομική ευημερία και την νεανική επιχειρηματικότητα στην Ένωση και την κρίση. Πρέπει να φέρουμε πίσω το ευρωπαϊκό ιδεώδες, εμείς, η νέα γενιά Ευρωπαίων, η "γενιά του ‘10" όπως μου αρέσει να λέω, πρέπει να επανεξετάσουμε και να αναθεωρήσουμε τις κινήσεις μας και να φέρουμε πίσω ένα πολύ δυνατό κίνημα για τη βαθειά ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Είναι το μόνο βήμα προς τα μπροστά και ειλικρινά είμαι πολύ αισιόδοξος ότι θα το κάνουμε.

EMEA: Αυτή η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τόσο για τους χρηματοπιστωτικούς θεσμούς όσο και τους μικρότερους επιχειρηματίες θα μπορούσε να βοηθήσει την Ευρώπη να ξεφύγει από την κρίση; 

Δ. Τσίγκος: Φυσικά και μπορεί! Αν κοιτάξουμε τους αριθμούς σε ένα πανευρωπαϊκό επίπεδο, δεν υπάρχει κρίση στην Ευρώπη. Η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ πανευρωπαϊκά είναι φανταστική, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα! Και το έλλειμμα είναι εντάξει.

Έχουμε "νησιά" κρίσης στην Ευρώπη και ο λόγος που έχουμε τέτοια "νησιά" είναι ότι δεν υπάρχει μία εναρμόνιση της οικονομίας. Ο λόγος που δεν υπάρχει αυτή η εναρμόνιση είναι γιατί υπάρχουν επιχειρήσεις που σκέφτονται ότι κάνουν εξαγωγές από το ένα μέλος της Ένωσης στο άλλο.

Οι "φραγμοί" υπάρχουν στο μυαλό μας. Πρέπει να ξεπεράσουμε αυτούς τους ανύπαρκτους, νοητούς "φραγμούς" και, πραγματικά, υπάρχουν πελάτες εκεί έξω για τα προϊόντα μας, το μόνο που χρειάζεται είναι να το αντιληφθούμε και να πάμε να πουλήσουμε σε αυτούς και αυτοί να πουλήσουν σε εμάς. Με αυτόν τον τρόπο θα εναρμονίσουμε την οικονομία.

Δεν πιστεύω ότι χρειάζονται κανονισμοί από τις κυβερνήσεις, ένα όργανο κεντρικού ελέγχου ή κάποιο "ενορχηστρωτικό" σχήμα. Είναι ένα διανεμητικό σύστημα, οι άνθρωποι πρέπει απλώς να αντιληφθούν ότι δεν είναι "ξένοι" μέσα στην Ευρώπη. Η επιχειρηματικότητα είναι μία θεμελιώδης κοινωνική δραστηριότητα, πρέπει απλώς να πάμε και να κάνουμε συναλλαγές.

EMEA: Πώς θα μπορούσε αυτή η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση να βοηθήσει συγκεκριμένα την Ελλάδα και την ελληνική επιχειρηματικότητα; 

Δ. Τσίγκος: Η βαθύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση στην ουσία απαιτεί ένα "βήμα", σε μεγάλο βαθμό, πολιτικό. Αυτό που είναι απαραίτητο σήμερα είναι μία πολύ ισχυρότερη και βαθύτερη πολιτική ολοκλήρωση.

Η θεωρία που λέει ότι δεν μπορούμε να έχουμε εθνικές κυβερνήσεις με τη δική τους στρατηγική που να συνυπάρχουν με ευρωπαϊκές αρχές με τη δική τους στρατηγική, νομίζω ότι δεν μπορεί να σταθεί σοβαρά.

Στο παράδειγμα της Ελλάδος υπάρχει ένα "τρίγωνο", στην κορυφή του οποίου βρίσκονται οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες οι οποίες ελέγχουν από τη μία τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και από την άλλη χρηματοδοτούν τα μεγάλα πολιτικά κόμματα. Αυτό το σύστημα πρέπει να "σπάσει" για να έχουμε οποιαδήποτε πρόοδο.

Αυτό που έχει συμβεί στην Ελλάδα τα τελευταία 3-4 χρόνια είναι οι μάζες να πληρώνουν ένα πολύ επώδυνο τίμημα, ενώ αυτή η οικονομική "ολιγαρχία" κατέχει ακόμη την εξουσία και παρότι έχουν πληρώσει και αυτοί ένα τίμημα, αναλογικά έχουν μείνει "ανέγγιχτοι".

Σε ολόκληρη την Ευρώπη υπάρχουν αυτά τα μικρά "κέντρα" συμφερόντων  που πρέπει να με κάποιον τρόπο να αντικατασταθούν από μία κεντρική ευρωπαϊκή αρχή, η οποία θα ήταν φυσικά πολύ πιο "διαφανής" και πιστεύω πως στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη υπάρχει μία κουλτούρα διαφάνειας και διακυβέρνησης πολύ καλύτερη από αυτήν στην Ελλάδα ή στα Βαλκάνια.

EMEA: Μπορεί η νεανική επιχειρηματικότητα να είναι μία λύση στα προβλήματα της Ελλάδος, είναι ένα "όχημα" ώστε η Ελλάδα να ξεπεράσει την κρίση και με ποιον τρόπο; 

Δ. Τσίγκος: Η νεανική επιχειρηματικότητα δεν είναι μία λύση για την Ελλάδα, είναι η μόνη λύση για την Ελλάδα, και στην πραγματικότητα είναι η μόνη λύση και για την ίδια την Ευρώπη.

Η ελληνική κρίση είναι καθαρά μία πολιτική κρίση. Είναι μία κρίση του μοντέλου διακυβέρνησης και συγκέντρωσης μεγάλου ποσοστού της εξουσίας σε λίγα "χέρια", αυτή είναι η πραγματική αιτία πίσω από την κρίση.

Στην Ευρώπη, υπάρχει μία κρίση αποτελεσματικότητας.  Η Ευρώπη δεν είναι αρκετά αποδοτική. Η Ευρώπη έχει τεράστια γραφειοκρατία, πολύ χαμηλή αποδοτικότητα και η κρίση είναι ένα "κάλεσμα" σε δράση για να γίνουμε αποδοτικοί. Πρέπει να εμπνεύσουμε αποδοτικότητα στην ευρωπαϊκή οικονομία και οι startup εταιρείες, δηλαδή εταιρείες που στοχεύουν στο να έχουν υψηλή ανάπτυξη και να είναι καινοτόμες, είναι μία πολύ καλή λύση στο να μετατρέψουν την ευρωπαϊκή οικονομία σε μία αποδοτική οικονομία.

Ο Αμερικανός υπουργός Ράμσφελντ είχε μιλήσει πριν εννιά χρόνια για τη "γηραιά Ευρώπη". Η Ευρώπη είναι όντως γερασμένη, συμπεριφέρεται ως ένας γέρος άνθρωπος, κινείται πολύ αργά και είναι πολύ συντηρητική. Αυτό είναι το πραγματικό πρόσωπο της ευρωπαϊκής οικονομίας σήμερα. Για αυτό λέμε ότι θέλουμε να ξανακάνουμε την Ευρώπη "νέα" και για να το κάνουμε αυτό πρέπει να εμπνεύσουμε "κίνηση", ενθουσιασμό και δημιουργικότητα και η startup επιχειρηματικότητα είναι ο τρόπος για να "ξανανιώσουμε" την Ευρώπη.

Χρειαζόμαστε να εμπνεύσουμε μία νέα σχέση με την εργασία, που να βασίζεται στη δημιουργικότητα, και η startup επιχειρηματικότητα είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να το επιτύχουμε. Σε αυτό το πλαίσιο, η startup επιχειρηματικότητα είναι μία πολύ προοδευτική νοοτροπία και πρόσληψη της κοινωνίας και της οικονομίας: πώς να βοηθήσεις τους ανθρώπους να είναι χαρούμενοι στο τέλος της ημέρας μέσω της εργασίας. Εάν είσαι χαρούμενος με αυτό που κάνεις, το κάνεις πολύ καλά, είσαι παραγωγικός και αποδοτικός.

Αυτό είναι το ζήτημα και η απάντηση σε αυτό είναι οι βιώσιμες startups.

EMEA: Αυτή η "Γενιά του '10", όπως την χαρακτηρίζετε, μπορεί να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση;

Δ. Τσίγκος: Τώρα είναι η στιγμή για τη "Γενιά του '10" να διεκδικήσει την εξουσία και την ευθύνη για να εμπνεύσει και πάλι τα ευρωπαϊκά ιδεώδη ως κάτι το φυσικό. Το γεγονός ότι οδηγούμαστε προς μία πραγματικά ενωμένη Ευρώπη θα πρέπει να είναι για τη "Γενιά του ‘10" το πιο φυσικό πράγμα και εάν η "Γενιά του ‘10" αποφύγει να διεκδικήσει την ευθύνη και την εξουσία, τότε φοβάμαι πως με την αρνητική έννοια ριζοσπαστικές δυνάμεις – στην Ελλάδα βλέπουμε πολλές από αυτές τελευταία – ίσως πάρουν αυτές την εξουσία. Εάν δεν κάνεις εσύ κάτι, θα έρθει κάποιος άλλος και θα το κάνει.

Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι η "Γενιά του '10" θα αναλάβει την ευθύνη και θα κάνει αυτό που πρέπει γιατί ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος, δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε το ευρωπαϊκό project.

Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένας νέος "ευρωπαϊκός εθνικισμός", να σκεφτόμαστε ευρωπαϊκά. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα ευρωπαϊκά συμφέροντα είναι υπεράνω των βραχυπρόθεσμων εθνικών μας συμφερόντων και ότι αυτό είναι προς το συμφέρον των ίδιων των κρατών μας.

Είμαι κατάφωρα υπέρ της Ευρώπης και πιστεύω ότι η Ευρώπη είναι μία "σιωπηλή δύναμη". Πιστεύω ότι η πλειονότητα των ανθρώπων είναι υπέρ της Ευρώπης και είναι τσατισμένοι με όλην αυτήν τη μέχρι τώρα γραφειοκρατική εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία δεν έχει καμία σχέση με τα ευρωπαϊκά ιδεώδη. Και πιστεύω πως η επιχειρηματικότητα είναι κατά βάθος είναι ο καλύτερος και ο μόνος τρόπος για να ενοποιήσουμε με επιτυχία την Ευρώπη.

Το μήνυμα, λοιπόν, είναι αυτό: με την επιχειρηματικότητα μπορούμε να "ξανανιώσουμε" την Ευρώπη.

EMEA: Μπορείτε να μας πείτε ορισμένους τομείς στους οποίους η Ελλάδα θα έπρεπε να επικεντρωθεί; 

Δ. Τσίγκος: Με την Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων (HSA), έχουμε καταλήξει σε πέντε γεωοικονομικούς και γεωπολιτικούς τομείς που επειδή συνδυάζουν ανθρώπινο και συμβολικό κεφάλαιο κάνουν πολύ "σοφή" την επιλογή δραστηριοποίησης σε αυτούς:

- Πολιτισμός και τουρισμός.

- Γεωργία και γαστρονομία, όπου η Ελλάδα έχει τεράστιο συμβολικό κεφάλαιο.

- Ενέργεια: Η Ελλάδα μπορεί να γίνει "παράδεισος" στις νέες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

- Υψηλή τεχνολογία: Όχι μόνο στο IT, αλλά και στη βιοτεχνολογία και τη βιοϊατρική.

- Μεταφορές: Κυρίως στη ναυτιλία, αλλά και σε άλλα μέσα μεταφορών, λόγω της στρατηγικής θέσης της Ελλάδος.

EMEA: Για την Ευρώπη γενικότερα; 

Δ. Τσίγκος: Το συμβολικό κεφάλαιο που συνδυάζει ιστορία, πολιτισμό και αξίες δίνει στην Ευρώπη απεριόριστες δυνατότητες που δεν συγκρίνονται με καμία άλλη περιφέρεια του κόσμου. Για παράδειγμα, ο χώρος της μόδας στην Ιταλία και στη Γαλλία.

Σε κάθε περιοχή της Ευρώπης υπάρχει μία τεράστια παράδοση που μπορεί να τροφοδοτήσει βιώσιμες επιχειρήσεις πάνω στην ιδέα του συμβολικού κεφαλαίου. Πρέπει να σκεφθούμε τα "περιουσιακά στοιχεία" κάθε μέλους-κράτους και να έχουμε μία στρατηγική περιφερειακής ανάπτυξης. Έχω την εντύπωση ότι σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη το κάνουν ήδη αυτό εδώ και δεκαετίες, για αυτό και η Ευρώπη μετά την ολοκληρωτική της καταστροφή στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει και πάλι το μεγαλύτερο ΑΕΠ στον κόσμο.

Για παράδειγμα, η Ιταλία με την Τοσκάνη ή η Ισπανία με τις αυτόνομες περιφέρειες, παρότι τώρα έχουν κάποια προβλήματα χρέους, οι οικονομίες τους είναι δυνατές. Η περιφερειακή προσέγγιση έχει αναπτύξει την ιδέα του περιφερειακού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, είναι ένα ευρωπαϊκό "κεκτημένο" εδώ και πολλές δεκαετίες και τώρα πρέπει να γίνει πραγματικότητα και στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, έχουμε ξεχάσει την περιφερειακή οικονομία και τις αγροτικές περιοχές και επικεντρώνουμε όλη την οικονομική δραστηριότητα στην Αθήνα.

EMEA: Έρχεσθε σε επαφή με πολλούς νέους επιχειρηματίες. Τι "ακούτε" από αυτούς;

Δ. Τσίγκος: Από το 2000 έως το 2005 δεν υπήρχε τίποτα, υπήρχε μία "έρημος". Κανείς δεν ήξερε τίποτα για τις startups και για την επιχειρηματικότητα. Το 2005 και το 2006 έγιναν κάποια πρώτα "βήματα" και μετά το 2008 έγινε η "έκρηξη". Τώρα κάθε εβδομάδα έχουμε 2 ή 3 startup events στην Αθήνα. Υπάρχει ένα μεγάλο "κύμα" προς την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Αυτό, φυσικά, δημιουργεί κάποιες φορές και ένα είδος "θορύβου", "μόδας" και wanna-be επιχειρηματιών, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό.

Αν συγκρίνω τις ποιοτικές startups σήμερα σε σχέση με πέντε χρόνια πριν, η πρόοδος είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Για να είμαι ειλικρινής, όμως, δεν είναι ικανοποιητική ακόμα, δεν είναι ακόμα σε ώριμο στάδιο. Οι ομάδες είναι ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο, αλλά έχουν πολύ ενθουσιασμό και αποφασιστικότητα.

Είμαι πολύ αισιόδοξος ότι αν συνεχισθεί αυτή η τάση, δεν θα αργήσουμε να δούμε πολλές ελληνικές startups ικανές να ανταγωνισθούν στην παγκόσμια αγορά. Και αυτό που με κάνει περισσότερο αισιόδοξο είναι το γεγονός ότι δεν βλέπουμε startups μόνο στον τομέα του IT – κάτι που είναι πολύ συνηθισμένο – αλλά βλέπουμε και πολλές startups στον τομέα του πολιτισμού, του τουρισμού, της αγροτικής βιομηχανίας και αυτό είναι ένα πολύ αισιόδοξο μήνυμα.

To 2013 οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις ενώνουμε τις δυνάμεις μας!

Αναδημοσίευση από το http://hellenicstartups.gr/?p=1564

Το 2012 ήταν μια πολύ σημαντική χρονιά για τη νεοφυή επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα. Ζώντας στον και παρακολουθώντας τον χώρο από το 2000, πολύ πριν γίνει μόδα, μπορώ να πω ότι είναι πρώτη φορά που βλέπω τόσες πολλές, καλές και αποφασισμένες ομάδες. Είναι τώρα η στιγμή που η νεοφυής επιχείρηση μπορεί να βγει από την σφαίρα του ιδιαίτερου, να πάψει δηλαδή να είναι η εξαίρεση και να γίνει ο κανόνας.

Η Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων ιδρύθηκε σαν αποτέλεσμα της ανάγκης των δημιουργών των νεοφυών επιχειρήσεων να εκφραστούν και να συνεργαστούν. Να μιλήσουν τα start-ups για τα start-ups και όχι κάθε λογής “σύμβουλοι” που έβλεπαν – και συνεχίζουν να βλέπουν – μια νέα, χρυσή ευκαιρία αποκόμισης υψηλού κέρδους δίχως παροχή υπηρεσιών με ουσιαστικό περιεχόμενο. Η προώθηση της συνεργασίας των start-ups παραμένει ο μεγάλος στόχος μας, η σημαντικότερη πρόκλησή μας.

Υπάρχει μεγάλη σύγχυση, δυστυχώς. Δεν φταίνε οι δημιουργοί των νεοφυών επιχειρήσεων, φταίνε αντίθετα όλοι εκείνοι που για δεκαετίες δολοφόνησαν τις λέξεις με αποτέλεσμα να έχουν υποστεί αλλοίωση του αυθεντικού τους νήματος. Λέξεις όπως η “συλλογικότητα”, η οποία είναι στην καρδιά της επιχειρηματικότητας, είναι δυστυχώς και δικαίως overloaded with negative context.

Αυτό το negative context είναι που εμποδίζει πολλούς να λειτουργήσουν ομαδικά. Να αντιληφθούν το προφανές: Ότι μόνο οι οικονομίες κλίμακας μπορούν να δώσουν ελπίδες επιτυχίες στο εγχείρημα της υγιούς νεοφυούς επιχειρηματικότητας στη χώρα. Με απλά λόγια: Τα start-ups είτε θα συνεργαστούν ή θα αποτύχουν.

Για να μπορέσουν τα start-ups εν τέλει να συνεργαστούν, πρώτα και κύρια απαιτείται ειλικρίνεια. Στη συνέχεια, απαιτείται να χρησιμοποιηθεί το κατάλληλο εργαλείο για την εκάστοτε δουλειά. Υπάρχει μια ξεκάθαρη ανάγκη βελτίωσης του ευρυτέρου περιβάλλοντος για τα start-ups, των παραμέτρων του οικοσυστήματος όπως θα λέγαμε. Για τη δουλειά αυτή απαιτείται ένας ανοιχτός, μαζικός, διαφανής, αντιπροσωπευτικός, συλλογικός οργανισμός. Αυτό επιδιώκουμε να καταστήσουμε την Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων.

Πρέπει να ξεπεράσουμε τις ψευδαισθήσης. Μια ψευδαίσθηση είναι ότι υπάρχουν πιθανότητες κάποιος να τα καταφέρει μόνος του, άρα γιατί να ασχολείται με το οικοσύστημα; Μια δεύτερη ψευδαίσθηση είναι ότι το κράτος δεν μπορεί να κάνει τίποτα για την επιχειρηματικότητα, άρα γιατί να ασχολούμαστε μαζί του;

Για την πρώτη ψευδαίσθηση, δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά. Γίνεται απόλυτα ξεκάθαρο πως η οριζόντια ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, η δημιουργία του ολοκληρωμένου οικοσυστήματος δηλαδή, κατακόρυφα αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας κάθε ενός ξεχωριστά start-up!

Για τη δεύτερη ψευδαίσθηση, πολύς λόγος έχει γίνει. Θυμάμαι μεγάλο πλήθος συζητήσεων σε διάφορα start-up events όπου ούτε λίγο ούτε πολύ το κράτος ήταν ο εχθρός και οποιαδήποτε συζήτηση για αιτήματα των start-ups προς το κράτος και τους συνδεδεμένους φορείς απορρίπονταν λίγο πολύ ως “παλαιο-συνδικαλιστικού” τύπου και “τι σχέση έχουμε εμείς με αυτά;”. Ευτυχώς ήρθε τοπρόγραμμα Jeremie! Εκεί, το ελληνικό δημόσιο, βάζοντας το 70% των κεφαλαίων των τεσσάρων funds που δημιουργήθηκαν έδωσε ένα λαμπρό παράδειγμα του τι μπορεί να πετύχει το δημόσιο όταν λειτουργεί σωστά!

Το καθήκον μας τώρα είναι να δυναμώσουμε τη συλλογική οντότητά μας για να μπορέσουμε να επιτύχουμε τον κεντρικό μας στόχο: Τη μαζική δημιουργία νέων, ποιοτικών θέσεων εργασίας στις ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις. Υπενθυμίζω πως τον όρο “ελληνικές” νεοφυείς επιχειρήσεις τον αντιλαμβανόμαστε με τη μέγιστη δυνατή ευελιξία: Είτε οποιαδήποτε εταιρεία, ελλήνων ή αλλοδαπών, που έχει ιδρυθεί στην Ελλάδα, ή εταιρεία που έχει ιδρυθεί οπουδήποτε στον κόσμο από Έλληνες, ή ακόμα και εταιρεία που για οποιοδήποτε λόγο “νιώθει ελληνικό start-up” – όπως π.χ. θα μπορούσε να είναι η εξαιρετική Babelverse.

H στρατηγική μας παραμένει απλή και ξεκάθαρη: Βλέπουμε πέντε τομείς που η γεωοικονομία και το ανθρώπινο κεφάλαιο καθιστούν την Ελλάδα ιδανική για ανάπτυξη νεοφυούς επιχειρηματικότητας: α) Πολιτισμός & Τουρισμός, β) Αγροτική Οικονομία & Γαστρονομία, γ) Ενέργεια, δ) Υψηλή Τεχνολογία, ε) Μεταφορές & Ναυτιλία.  Από εκεί και πέρα, υπάρχουν πράγματα που είναι στο χέρι μας και θα τα κάνουμε και άλλα που πρέπει να τα κάνουν τρίτοι, οπότε θα κάνουμε ότι μπορούμε για να τα προωθήσουμε.

Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς:

1 – Να βοηθήσουμε στη δικτύωση και τη συνεργασία των νεοφυών επιχειρήσεων. Για να το πετύχουμε αυτό στην ΕΕΝΕ οργανώνουμε ανά δίμηνο τις ανοιχτές συναντήσεις “Είμαι – Κάνω – Θέλων” όπου κάθε συμμετέχων έχει 2 λεπτά να παρουσιάσει ποιος είναι, με τι ασχολείται και τι τύπου συνεργασία αναζητά από την κοινότητα. Οι συναντήσεις αυτές έχουν ήδη γίνει θεσμός στην Αθήνα και σύντομα θα πραγματοποιούνται και σε άλλες πόλεις στην Ελλάδα.

2- Να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη της τεχνογνωσίας των νεοφυών επιχειρήσεων. Για να το πετύχουμε αυτό στην ΕΕΝΕ προχωρήσαμε στη δημιουργία του “HSA University” όπου πάλι ανά δίμηνο οργανώνουμε workshops για τα μέλη όπου ειδήμονες παρουσιάζουν την άποψή τους και στη συνέχεια ακολουθεί ανοιχτή συζήτηση πάνω σε σημαντικά ζητήματα για τη δημιουργία, τη λειτουργία και την ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων. Ήδη τον Δεκέμβριο έγινε το πρώτο τέτοιο workshop για την χρηματοδότηση υψηλού ρίσκου στις νεοφευείς επιχειρήσεις και σύντομα θα έχουμε νέα HSA University στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις.

3 – Να καταγράψουμε, να αναλύσουμε και τελικά να εκφράσουμε τις απόψεις των start-ups! Για να το κάνουμε αυτή στην ΕΕΝΕ οργανώνουμε ανά τρίμηνο “open brainstorming meetings”, όπως έχουμε κάνει πολλές φορές με τελευταία φορά τον Οκτώβριο 2012.

4 – Να συνδέσουμε την κοινότητα των νεοφυών επιχειρήσεων με εκείνη των ιδιωτών επενδυτών, προωθώντας τον θεσμό των Business Angels στην Ελλάδα ως μόνη βιώσιμη διέξοδο για την σταθερή χρηματοδότηση των start-ups. Στο πλαίσιο αυτό τον Φεβρουάριο ιδρύσαμε τους Hellenic Angels και από το 2013 θα οργανώνουμε εξαμηνιαία pitching events όπου επιλεγμένα start-ups θα παρουσιάζονται σε επιλεγμένους ιδιώτες επενδυτές οι οποίοι έχουν δεσμευτεί να  κάνουν επενδύσεις πρώϊμου σταδίου.

5 – Να παρουσιάσουμε την ελληνική νεοφυή επιχειρηματικότητα στην κοινωνία και στο εξωτερικό καθώς και να κάνουμε μια μεγάλη δημόσια συζήτηση για τα start-ups. Έχοντας ξεκινήσει με τα Greek Start-up Forum το 2009 και 2010, στις αρχές του 2012 κάναμε την Entrepreneur Week Greece, με αποστολές 35 ατόμων από 10 χώρες και περισσότερους από 800 συμμετέχοντες στην Αθήνα. Συνεχίζουμε στην ίδια κατεύθυνση καθιερώνοντας το Ετήσιο Συνέδριο Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας το οποίο θα γίνεται κάθε Απρίλιο στην Αθήνα.

Πέρα από τις παραπάνω “δικές μας” δράσεις, μέσα από την ανοιχτή συζήτηση των start-up entrepreneurs έχουν προκύψει συγκεκριμένες προτάσεις για την οριζόντια ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας:

1. Προώθηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης στις νεοφυείς επιχειρήσεις μέσα από την υιοθέτηση φοροαπαλλαγών για επενδύσεις που πιστοποιημένα γίνονται σε start-ups. Αυτό μπορεί να ισχύει τόσο για ιδιώτες (angel investors) όσο και για επιχειρήσεις (corporate venturing). Eίναι σημαντικό πως τέτοια μέτρα φοροαπαλλαγών έχουν περάσει με μεγάλη επιτυχία τόσο σε ισχυρές οικονομίες όπως η Ολλανδία και η Μεγάλη Βρετανία όσο και σε πιο αδύναμες, όπως η Πορτογαλία σε καθεστώς μνημονίου με το ΔΝΤ.

2. Δημιουργία ειδικών οικονομικών ζωνών / ζωνών καινοτομίας στα κέντρα των πόλεων, με προεξάρχουσα την περίπτωση της Αθήνας. Στο σχέδιο αυτό θα δίνονται πολύ ισχυρά φορολογικά και εισφορολογικά κίνητρα σε νεοφυείς επιχειρήσεις που εγκαθίστανται σε συγκεκριμένες ζώνες στα κέντρα των πόλεων, λύνοντας με τον τρόπο αυτό πολλαπλά προβλήματα όπως η ανεργία των νέων, η καθίζηση της αγοράς ακινήτων και η εγκληματικότητα. Συγκεκριμένα για την Αθήνα, όπως παρατήρησαν οι ξένοι επισκέπτες της Entrepreneur Week Greece, θα μπορούσε το κέντρο από πεδίο παραβατικότητας, εξαθλίωσης και εγκληματικότητας να γίνει και πάλι μια παγκόσμια πρωτεύουσα δημιουργικότητας αξιοποιώντας το τεράστικο συμβολικό κεφάλαιο του τόπου αυτού. Αξίζει να σημειωθεί πως παρόμοια προγράμματα είχαν πολύ μεγάλη επιτυχία στο Λονδίνο, τη Μαδρίτη και το San Francisco.

3. Σταθμοί εξυπηρέτησης επιχειρηματικότητας. Οραματιζόμαστε ένα “Start-up ΚΕΠ”, μια δομή one-stop-shop όπου ο δημιουργός της νεοφυούς επιχείρησης θα είχε όλες τις συναλλαγές τους με τη δημόσια διοίκηση ενώ ταυτόχρονα θα μπορούμε να λαμβάνει ενημέρωση / συμβουλές για φορολογικα, λογιστικά και νομικά ζητήματα για το start-up του.

Πέραν των παραπάνω προτάσεων, η ΕΕΝΕ έχει ακόμα μιλήσει για κίνητρα επαναπατρισμού κεφαλαίων υπό τον αυστηρό όρο επένδυσής τους στην οικονομία της συνεργασίας & της δημιουργικότητας καθώς και την αξιοποίηση των υποδομών σε ΟΤΑ για τη δημιουργία “κυψελών επιχειρηματικότητας” – μικρών co-working spaces δηλαδή σε τοπικό επίπεδο όπου θα μπορούσε να αναπτυχθεί η νεοφυής επιχειρηματικότητα.

Κλείνοντας το 2012 το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι start-up entrepreneurs είναι στην στρατηγική τους να διαχωρίσουν με σαφήνεια το non-profit από το for-profit strategy. Κάθε νεοφυής επιχείρηση όχι απλώς δικαιούται αλλά είναι ο λόγος ύπαρξής της να έχει την ιδιωτική της ατζέντα ώστε να επιβιώσει στον ανταγωνισμό και να αναπτυχθεί. Ταυτόχρονα όμως η κοινή λογική προτάσσει ότι η νεοφυής επιχείρηση πρέπει να έχει και μια συλλογική ατζέντα. Εκεί δηλαδή που θα ενώσει τις δυνάμεις της με τις άλλες νεοφυείς επιχειρήσεις και με τις δημιουργούμενες οικονομίες κλίμακας να μπορέσει να αλλάξει, να βελτιώσει το περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί, αυξάνοντας έτσι κατακόρυφα και τις πιθανότητες επιτυχίας της.

Όλοι εμείς στην Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων είμαστε απόλυτα δεσμευμένοι να προχωρήσουμε στην κατεύθυνση αυτή και αναμένουμε όλες τις νεοφυείς επιχειρήσεις να ενώσουν τις δυνάμεις τους στη μεγάλη αυτήν προσπάθεια!

Διδάσκεται η επιχειρηματικότητα;

Πρόσφατα δημοσίευσα ένα άρθρο για τα σεμινάρια παρακμής, την δραματική εκείνη στρέβλωση που προσπαθούν να εισαγάγουν στην κοινότητα της επιχειρηματικότητας. Πωλούν ελπίδα ψεύτικη σε νέους απελπισμένους από την ανεργία λέγοντας τους ότι "θα γίνουν επιχειρηματίες σε δέκα μέρες". Πρόκειται δυστυχώς για πραγματικό έγκλημα.

Από τα διάφορα σχόλια που πήρα ξεχώρισα ένα, ανώνυμο δυστυχώς, που ρωτούσε αν και πως διδάσκεται η επιχειρηματικότητα. Απαντώ λοιπόν: Ναι, διδάσκεται!

Διδάσκεται κυρίως από την μητέρα και τον πατέρα στην βρεφική & προνηπιακή ηλικία. Τότε που διαμορφώνονται τα βασικά στοιχεία του χαρακτήρα, της συμπεριφοράς, της προσωπικότητας συνολικά. Τότε που δεν έχει σημασία τι λέμε στο παιδί, αλλά τι βλέπει το παιδί να κάνουμε. Διότι απλά εκείνο μιμείται, μαθαίνει, διαμορφώνεται.

Αν λοιπόν θέλουμε να διδάξουμε την επιχειρηματικότητα ας προσέξουμε πρώτα και κύρια το προσωπικό μας παράδειγμα. Γονείς κλέφτες και τεμπέληδες δύσκολα θα δημιουργήσουν ένα δημιουργικό άτομο που θα προσφέρει στην κοινωνία, που θα είναι φορέας της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. Είναι δυστυχώς επειδή οι επιτυχημένοι της εποχής μας έχουν κατά κανόνα βασιστεί στην κουλτούρα της αρπαχτής, στην κλοπή δηλαδή, που συνήθως οι γόνοι τους επιλέγουν δρόμους παρακμής. 

Στην οικογένεια λοιπόν. Εκεί διδάσκεται η επιχειρηματικότητα. Άντε και στον παιδικό σταθμό και το νηπιαγωγείο. Εκεί μαθαίνει κάνεις να απολαμβάνει της χαρά της δημιουργίας, την ευτυχία της προσφοράς, την αξία της ομάδας. Αν δεν το κάνει εκεί, αργότερα είναι μάλλον αδύνατον. 

Απαξιώνουμε λοιπόν την πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση σε μια στρατηγική για την επιχειρηματικότητα; Τίποτα δεν μπορεί να γίνει εκεί;

Σαφώς και μπορούν πολλά να γίνουν! Μπορεί και πρέπει να υπάρχει ένα πλαίσιο προώθησης της δημιουργικότητας και της αποτελεσματικότητας σε όλα τα επίπεδα. Μια νέα λύση να επιβραβεύεται επιπλέον της σωστής που λέει το βιβλίο. Έτσι θα έχουμε καινοτομία. Οι ομαδικές εργασίες να επιβραβεύονται επιπλέον των ατομικών. Έτσι θα δημιουργήσουμε κουλτούρα συνεργασίας.

Η επιχειρηματικότητα λοιπόν δεν μπορεί να είναι "ένα μάθημα" αλλά οφείλει να είναι μια ευρύτερη αντίληψη, μια φιλοσοφία που θα διέπει όλα τα διδασκόμενα μαθήματα σε όλες τις βαθμίδες. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν μαθηματικά και φιλολογία. Αυτές είναι οι αρχές, αυτά είναι τα θεμέλια, χωρίς αυτά πάμε ολοταχώς στην παρακμή. Στα μαθηματικά και την φιλολογία όμως, όπως και σε όλα τα άλλα βασικά μαθήματα, πρέπει να εφαρμοστούν μέθοδοι που θα οδηγούν σε δράσεις δημιουργικότητας και συνεργασίας. Έτσι θα δημιουργήσουμε αληθινή επιχειρηματική παιδεία και όχι με κάθε λογής "σεμινάρια" και "ειδικούς".

Αν το κάνουμε τα παραπάνω θα έχουμε προχωρήσει πολύ πέρα από την "εκμάθηση της επιχειρηματικότητας". Θα έχουμε θέσεις τα θεμέλια της οικονομίας της δημιουργικότητας και της συνεργασίας. Του μοναδικού δρόμου δηλαδή προς την ευημερία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Tα παραπάνω ισχύου διότι, όπως πολλές φορές έχουμε πει, η επιχειρηματικότητα είναι κάτι πάρα πολύ διαφορετικό από το "κάνω εταιρεία", όπως δυστυχώς το αντιλαμβάνεται η δημόσια συζήτηση στην εποχή μας. Η επιχειρηματικότητα τελικά είναι μια αντίληψη, μια στάση ζωής. Η ετοιμότητα και η αποφασιστικότητα για ανάληψη δράσης προς υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων. Είτε είναι κανείς αυτοαπασχολούμενος, ή ιδιωτικός ή και δημόσιος υπάλληλος - Ο τύπος της εργοδοσίας είναι απολύτως αδιάφορος ως προς την επιχειρηματικότητα η οποία ευαγγελίζεται μια νέα σχέση με την εργασία που θα έχει στο επίκεντρό της τη δημιουργία.

Για όλους αυτούς τους λόγους είναι απολύτως αδύνατον να διδάξεις την επιχειρηματικότητα με σεμινάρια, με ειδικούς και με "μαθήματα επιχειρηματικότητας".

Όσοι αδιαφορώντας κατάφορα για τον ορθό λόγο & το δέον γενέσθαι κερδοσκοπώντας προωθούν "σεμινάρια επιχειρηματικότητας" απλώς επαναφέρουν θλιβερά την αντίληψη του "νερού του Καματερού". Ευτυχώς, θα έχουν και την ίδια κατάληξη. Η κοινωνία όμως θα προχωρήσει μπροστά.

Καθένας από εμάς είναι δυνητικός φορέας της αλλαγής. Καθένας από εμάς είναι δυνητικός εκπαιδευτής της επιχειρηματικότητας. Ας αναλάβουμε τώρα τις ευθύνες μας.