Nα πάμε στην Αγορά, όχι στο Forum

Η χρήση της ελληνικής γλώσσας σε κείμενα και θεσμούς εντός Ελλάδας αποτελεί όχι μόνο πολιτιστική υποχρέωση αλλά και ένδειξη αυτογνωσίας και σεβασμού στην ιστορική μας κληρονομιά. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης, οραματιστής διανοητής που έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2024, είχε επισημάνει με ιδιαίτερη έμφαση την αναγκαιότητα να αποφεύγεται η χρήση του όρου "Forum" και να προτιμάται η λέξη "Αγορά". Αυτή η θέση του είναι σήμερα πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς καλούμαστε να αναδείξουμε την πλούσια γλωσσική μας κληρονομιά απέναντι στον συχνά άκριτο γλωσσικό δανεισμό.

Η λέξη "Αγορά" δεν είναι απλώς ένας ελληνικός όρος. Είναι μια λέξη με βαθιά ιστορική και πολιτιστική ρίζα, η οποία κυριαρχούσε στον δημόσιο βίο της αρχαίας Ελλάδας. Η Αγορά, ως χώρος συνάθροισης, διαλόγου και λήψης αποφάσεων, αποτέλεσε το πρότυπο για τον δημόσιο διάλογο και τη συμμετοχική δημοκρατία. Αντίθετα, το "Forum", που προέρχεται από τη λατινική γλώσσα, είναι ένα αντιδάνειο εμπνευσμένο από την ελληνική Αγορά. Όταν λοιπόν έχουμε την αυθεντική έννοια που πηγάζει από τη δική μας ιστορία, γιατί να επιλέγουμε το αντίγραφο;

Ο Χαραλαμπίδης τόνιζε ότι η εμμονή στη χρήση ξενικών όρων, όπως το "Forum", δείχνει έναν γλωσσικό επαρχιωτισμό και μια περιφρόνηση για τη δυναμική της ελληνικής γλώσσας. Η ελληνική είναι μια γλώσσα με παγκόσμια επιρροή, καθώς συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση της επιστημονικής ορολογίας και του δυτικού πολιτισμού. Η αποδοχή του όρου "Forum" αντί για "Αγορά" στους ελληνικούς θεσμούς μειώνει τη βαρύτητα της δικής μας πολιτιστικής ταυτότητας και δείχνει αδυναμία να υποστηρίξουμε τη μοναδικότητά μας.

Επιπλέον, η λέξη "Αγορά" φέρει ένα νοηματικό φορτίο που ξεπερνά τη σημασία ενός απλού χώρου συνάθροισης. Η Αγορά ήταν χώρος οικονομικής δραστηριότητας, κοινωνικής ζύμωσης, πολιτικής έκφρασης και καλλιτεχνικής δημιουργίας. Είναι μια λέξη που μπορεί να περιγράψει απόλυτα τις σύγχρονες ανάγκες για διάλογο και συνεργασία στους ελληνικούς και διεθνείς θεσμούς. Αντίθετα, το "Forum" χρησιμοποιείται συχνά χωρίς την ιστορική του σύνδεση, υποβαθμίζοντας την πολιτιστική σημασία που προσδίδουν οι ελληνικές ρίζες.

Η θέση του Μιχάλη Χαραλαμπίδη προσφέρει ένα καίριο μήνυμα για την ανάγκη αναβίωσης της ελληνικής γλώσσας ως στοιχείου εθνικής ταυτότητας. Η Αγορά, ως έννοια και λέξη, είναι παγκόσμια αναγνωρίσιμη, έχει ουσία και βαρύτητα και συνδέει το παρελθόν με το μέλλον. Η χρήση της στις ελληνικές πρωτοβουλίες και θεσμούς δεν είναι απλώς μια επιλογή, αλλά μια δήλωση πολιτιστικής αυτοπεποίθησης.

Σε μια εποχή όπου οι διεθνείς όροι συχνά κατακλύζουν τη γλώσσα μας, η χρήση της λέξης "Αγορά" αποτελεί έναν τρόπο να αναδείξουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά και να υπενθυμίσουμε την ιστορική μας συνεισφορά στη διαμόρφωση του παγκόσμιου πολιτισμού. Ας ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Μιχάλη Χαραλαμπίδη και ας επαναφέρουμε την Αγορά στο κέντρο του ελληνικού διαλόγου.

Σημείωση: Αυτό το άρθρο περιλαμβάνει περιεχόμενο που παρήχθη από το ChatGPT.

Θα μπαίνατε σε αυτό το αεροπλάνο;

Εσείς, αγαπητοί αναγνώστες, αν ήσαστε στη θέση του Bashar al-Assad, θα μπαίνατε σε αυτό το αεροπλάνο για τη Μόσχα;

Για οποιοδήποτε λόγο, ενδεχομένως ως νέμεσις προς την ύβρι που διαπράξατε, ο μηχανισμός του κράτους σας κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Κανείς δεν φάνηκε διατεθειμένος να πολεμήσει για το καθεστώς που δημιουργήσατε, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά.

Τι κάνετε λοιπόν;

Ο Πρίαμος, γέρος και άρρωστος, όταν οι Δαναοί μπήκαν στην Τροία ζήτησε την πανοπλία του. Αποφάσισε να τερματίσει τον βίο πολεμώντας για την τιμή των όπλων.

Οι αρχαίοι Έλληνες διέκριναν τη Ζωή από τον Βίο. Αυτή η διάκριση γινόταν ξεκάθαρη στο πεδίο της μάχης.

1. Όποιος προέτασσε τον Βίο, έβλεπε μόνο έτσι την ανθρώπινη υπόσταση του, πολεμούσε μέχρι τέλους συχνά με τίμημα τη ζωή του.
2. Όποιος αντίθετα είχε ως κορυφαία αξία τη Ζωή, δεν είχε κανένα πρόβλημα να παραδοθεί και να μετατραπεί από ελεύθερο πολίτη σε δούλο.

Ο Bashar al-Assad θα μπορούσε να μην μπει στο αεροπλάνο και να περιμένει ήρεμος στο Προεδικο του Μέγαρο. Ενδεχομένως άοπλος, ή ως νέος Πρίαμος, με ένα Kalashnikov στο ένα χέρι και μια αμυντική χειροβομβίδα στο άλλο. Θα τιμούσε έτσι την υστεροφημία του και όσους τον στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια, στη Συρία και διεθνώς. Θα μπορούσε να επιλέξει τον Βίο.

Είδαμε όμως όλοι πως τελικά μπήκε στο αεροπλάνο. Ο έκπτωτος Σύρος πρόεδρος, καλώς ή κακώς, επέλεξε τη ζωή. Όπως είχε κάνει και ο  Ζωή την οποία λόγω γης πολιτικής και των επιλογών του στερήθηκαν χιλιάδες συμπατριώτες του.

Μια μεγάλη ευθύνη

Οδηγώντας σήμερα προς το γραφείο είδα φευγαλέα την παρακάτω εικόνα:

Είναι σημαντικό να θυμίζουμε κάποια αυτονόητα πράγματα:

1. Είναι μεγάλο προνόμιο να λέγεσαι Έλληνας.
2. Το προνόμιο αυτό όμως δεν είναι κληρονομικό.
3. Έλληνας δεν γεννιέσαι αλλά γίνεσαι μέσα από την Παιδεία, τον Πολιτισμό και τον Τρόπο που διάγεις τον Βίο σου.

Αναρωτιέμαι λοιπόν αν η πλειοψηφία του Ελληνικού Λαού έχει συνειδητοποιήσει την ευθύνη που κουβαλά. Αν έχουμε καταλάβει τι περιμένει η ανθρωπότητα από εμάς. Επειδή μάλλον δεν το έχουμε αντιληφθεί, είναι αναμφίβολα καιρός να το κάνουμε.

Τώρα που η αλματώδης εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας καθιστά όλο και περισσότερα ΤΙ εφικτά, τώρα ακριβώς είναι που ανακύπτουν αναπάντητα τα μεγαλύτερα ΓΙΑΤΙ.

Η κλασική ελληνική σκέψη έχει μάλλον πολλές από τις παγκοσμίως ζητούμενες απαντήσεις. Εμείς, ως φορείς αυτού του μεγαλειώδους πολιτισμού, έχουμε το κουράγιο να τις αναζητήσουμε;

Πολιτικό αδιέξοδο

Με αφορμή τη σημερινή κόντρα Μητσοτάκη - Σαμαρά και τη φημολογούμενη διαγραφή του τελευταίου, θα ήθελα να σημειώσω τα εξής:

Το τελικό αποτέλεσμα, το βάθος και η ένταση της οικονομικής κρίσης που οδήγησε στα μνημόνια και την χρεοκοπία της χώρας μας, είναι σε μεγάλο βαθμό δημιούργημα των 'Ζαππείων', ενώ η διακυβέρνηση Σαμαρά δεν ήταν παρά μια αργόσυρτη (κωμική) 'επαναδιαπραγμάτευση', που επιδείνωσε περαιτέρω τα πράγματα.

Πρόκειται για έναν λαϊκιστή ακροδεξιό πολιτικό με αστικό προσωπείο και 'ευγενική' καταγωγή που δεν την τιμά καθόλου.

Από εκεί και πέρα, ότι και να πει κανείς πια για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι λίγο. Τραγικός λίγος, θα μείνει στην ιστορία για τη ζημιά που έκανε στη χώρα. Η ξενοκίνητη πλουτοκρατία κάνει ανεπανάληπτο πάρτι και η χώρα επισήμως καταγράφεται ως 3ης κατηγορίας προτεκτοράτο.

Το (υποτιθέμενο) ΠΑΣΟΚ, με τα μισά του στελέχη άνω των 55 να έπρεπε να βαρύνονται με ποινικά αδικήματα διασπάθισης του δημοσίου χρήματος, έχει ψευδαισθήσεις ότι αποτελεί εναλλακτική επιλογή, η δε (υποτιθέμενη, επίσης) Αριστερά πλέον κρίνεται αξιόλογη μόνο ως πηγή ‘πρώτης ύλης’ για θεατρικές επιθεωρήσεις.

Το αδιέξοδο φαντάζει πρωτόγνωρο.

Θα δώσει άραγε τη λύση ο κυρίαρχος Ελληνικός Λαός; Θα αποφασίσουν επιτέλους οι ψηφοφόροι, οι οπαδοί, να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και ξαναγίνουν Πολίτες; Ή ίσως το μάλλον προφανές συλλογικό έλλειμμα αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού δεν θα το επιτρέψει και, αργά ή γρήγορα, θα βουλιάξουμε όλοι μαζί;

Ίδωμεν.

Τιμής ένεκεν

Διάβασα πως σήμερα μας άφησε ένα από τα μέλη των "Ενδελέχεια", ο Αντώνης Δημητρίου, σε ηλικία 57 ετών. 

Αμέτρητες αναμνήσεις με μουσική υπόκρουση του συγκροτήματος αυτού. Στιγμές μαγικές που σημάδεψαν τη γενιά μας.

Τιμώντας την μνήμη του, αναδημοσιεύω ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια τους:

Γιατί δεν αντιδρά ο κινεζικός λαός;

Ένα ερώτημα που επανέρχεται συχνά έχει να κάνει με τη βιωσιμότητα του κινεζικού συστήματος και συγκεκριμένα με την πιθανή αντίδραση του κινεζικού λαού στην απουσία της ελευθερίας της έκφρασης και της δημοκρατίας, τουλάχιστον όπως τις αντιλαμβανόμαστε στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική (ή ίσως καλύτερα, στον λεγόμενο ‘δυτικό κόσμο’, περιλαμβάνοντας χώρες όπως Ιαπωνία, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, που δεν είναι ούτε ευρωπαϊκές ούτε στη Βόρεια Αμερική).

Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να καταθέσω μια προσωπική μαρτυρία:

Στα χρόνια που δραστηριοποιούμουν στην κοινότητα των ευρωπαίων νέων επιχειρηματιών είχα γνωρίσει και αναπτύξει καλή σχέση με συνάδελφο από την Κίνα. Αρκετά χρόνια μετά, η τύχη το έφερε να συναντηθούμε για καφέ σε μια ασιατική πόλη. Βρήκα το θάρρος να ρωτήσω αν στους κινέζους λείπει η ελευθερία έκφρασης και η δημοκρατία.

Η απάντηση με εξέπληξε: Ναι, τους λείπει και μάλιστα τους λείπει πολύ. Ταυτοχρόνως όμως σημείωσε πως ο συνδυασμός της αύξησης του βιοτικού επιπέδου που έχει επιτύχει η Κίνα, μέσα σε μόλις λίγες δεκαετίες και για περίπου μισό διεσεκατομμύριο ανθρώπους, είναι κάτι μοναδικό στην παγκόσμια ιστορία και ότι οι κινέζοι το σέβονται βαθιά - και ότι δεν θέλουν με τίποτα να το διακινδυνεύσουν.

Δεν ξέρω κατά πόσο το έχουμε συνειδητοποιήσει αυτό στη ‘δύση’. Αυτό το όντως ανελεύθερο σύστημα έχει επιτύχει ένα οικονομικό θαύμα το οποίο δεν αφορά μόνο μια ελίτ αλλά το μεγαλύτερο μέρος της κινεζικής κοινωνίας, για αυτό και η τελευταία εν τελεί υποστηρίζει το ‘σύστημα’.

Κατά την γνώμη μου είναι κάτι αξιοθαύμαστο και, οπωσδήποτε, άξιο μελέτης.

Αλλοτρίωση

«Η αλλοτρίωση της ανθρωπότητας έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο, που την κάνει να βιώνει την ίδια της την καταστροφή σαν πρώτης τάξεως αισθητική απόλαυση»

Το παραπάνω απόφθεγμα είναι του Walter Benjamin, το αναφέραμε συχνά στα φοιτητικά μας χρόνια.

Ήρθε στο μυαλό μου πριν λίγες μέρες, βλέποντας την παρακάτω γελοιογραφία: