2024: Φτάνει με τα smartphones

Το πρώτο μου κινητό τηλέφωνο το πήρα, ή για την ακρίβεια μου το πήρε ο πατέρας μου, τον Μάρτιο του 1997. Ήταν ένα τεράστιο Philips Fizz, που ήθελε φόρτιση δυο φορές την ημέρα και με μεγάλη δυσκολία κατάφερνες να στείλεις ένα SMS. H χρήση του τηλεφωνικού καταλόγου ήθελε ιδιαίτερες δεξιότητες ενώ η οθόνη ήταν τόσο μικρή που δυσκόλευε ακόμα και όσους είχαν άριστη όραση:

 

 

Παρότι ήταν αντικειμενικά δυσλειτουργικό, το τηλέφωνο αυτό έγινε σύντομα δεύτερη φύση μου. Ουδέποτε θα πήγαινα κάποτε χωρίς να το έχω μαζί μου και ξόδευε αρκετό χρόνο για να ‘μάθω’ τις διάφορες λειτουργίες του. Τα επόμενα χρόνια άλλαξα διάφορες συσκευές, με πιο αξιοσημείωτο ένα ‘μικρό’ Panasonic που πήρα το 1998 και κράτησα αρκετά χρόνια. Το μικρό αυτό κινητό τηλέφωνο χρειαζόταν φόρτιση μια με δυο φορές την εβδομάδα και ήταν βολικό για μηνύματα (όσο βολικό μπορεί να είναι με το layout του πληκτρολογίου που απαιτούσε να πατάς ένα πλήκτρο 3-4 φορές για να βρεις ένα γράμμα).

Το πρώτο τηλέφωνο μου που ένοιαζε με smartphone ήταν το πράγματι πρωτοποριακό Ericsson P800, που χρησιμοποιούσε το λειτουργικό σύστημα Symbian και είχε οθόνη αφής: 

Ήταν όντως ένα εκπληκτικό τηλέφωνο που σε τραβούσε να ξοδέψεις άπειρες ώρες μαζί του. Ξεκίνησε η εποχή του email στο κινητό, που όμως δεν ήταν ακόμα βολικό. Επίσης αν και είχε browser, ελάχιστα websites ήταν προσβάσιμα σε κινητά τηλέφωνα και οι ταχύτητες ήταν απελπιστικά αργές. Νομίζω όμως πως το P800 δικαιούται τον τίτλο του πρώτου smartphone, ίσως όχι με αυστηρό ορισμό αλλά σίγουρα σε θέμα χρηστικότητας.

Στην περίπτωση μου όμως τα πράγματα πήραν εντελώς διαφορετική τροπή το καλοκαίρι του 2008, όταν οι συνάδελφοι μου από το γραφείο μου έκαναν δώρο ένα πανέμορφο BlackBerry Curve 8320:

Το υπέροχο αυτό τηλέφωνο ήταν ένα πραγματικό smartphone. Η εμπειρία του διαβάσματος, σύνταξης και αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων ήταν ίδια, ίσως και καλύτερη με εκείνη που προσέφερε ο υπολογιστής και όλο αυτό γινόταν με μία αδιανόητα γρήγορη ταχύτητα. Σύντομα διαπίστωσα ότι ο αριθμός των εισερχομένων e-mail μου διπλασιάστηκε και αυτό συνέβη πολύ απλά διότι απαντούσα On-The-Go αφού το είχα πάντα μαζί μου και πάντα έλεγα τα e-mails. 

Τα πρώτα σημάδια βαρέως εθισμού έγιναν σύντομα ξεκάθαρα. Συμμετείχα σε πολύ σημαντικές συναντήσεις από τις οποίες, χωρίς υπερβολή, κρινόταν το μέλλον της εταιρείας μου: Τόσο με στρατηγικούς πελάτες όσο και με χρηματοδότες. Παρά την κρισιμότητα των στιγμών όμως, υπήρχε αυτή η ανίκητη δύναμη που με έσπρωχνε να βάλω το χέρι στην τσέπη, να πιάσω το BlackBerry και να ελέγξω τα e-mails μου στη μέση αυτής της τόσο κρίσιμη συνάντηση. Ήταν πραγματικά αδιανόητο. Καταλάβαινα ότι είναι εντελώς λάθος αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για να το σταματήσω. 

Έμεινα στην οικογένεια της BlackBerry μέχρι το 2016. Δυστυχώς η εταιρεία του Κωνσταντινουπολίτη ομογενούς Μιχάλη Λαζαρίδη, εκείνη που δημιούργησε την αγορά των smartphones και μεσουράνησε για αρκετά χρόνια σε αυτήν, έχασε τελικά το τρένο των εξελίξεων. Μετακινήθηκα σε Android της Samsung και αργότερα σε iPhone, το πρόβλημα του εθισμού όμως παρέμενε το ίδιο.

Πρέπει να τονιστεί ότι ο εθισμός στο κινητό τηλέφωνο φτάνει σε ακραία επίπεδα όταν συνδυάζονται με τα κοινωνικά δίκτυα. Πολλές φορές έφτασα στα όρια σοβαρού τροχαίου ατυχήματος επειδή απαντούσα σε κάποιο facebook post από το κινητό μου τηλέφωνο ή επειδή έγραφα κάποιο tweet την ώρα που οδηγούσα. Γνώριζα πως αυτό ήταν απαράδεκτο και πως πολλοί συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους με αυτές τις συμπεριφορές. Όπως συμβαίνει όμως σχεδόν πάντα στην περίπτωση εθισμού, καταλαβαίνεις ότι κάνεις λάθος αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις. 

Το 2018 μια καλή τύχη με έφερε στην πολιτεία της Νότιας Ντακότα όπου υπάρχει το μνημείο του Mount Rushmore, με τις κεφαλές πέντε Αμερικανών Προέδρων χαραγμένες στο βουνό. Συνειδητοποίησα πως αντί να απολαμβάνω την στιγμή, έδινα όλη μου την ενέργεια και προσοχή στο να περιγράφω στα κοινωνικά δίκτυα ‘πόσο ωραία ήταν εκεί’.

Τότε αποφάσισα να βγω από τα κοινωνικά δίκτυα, πράγμα και που κατάφερα να υλοποιήσω δύο χρόνια αργότερα. Ακόμα και σήμερα βέβαια που και που μπαίνω στους λογαριασμούς της εταιρείας, δεν έχω όμως προσωπικά προφίλ και προσπαθώ να μειώνω τον χρόνο αυτό όλο και περισσότερο ενώ, σχεδόν πάντα, μπαίνω από σταθερό υπολογιστή.

Σήμερα, την τελευταία μέρα του 2023, συνειδητοποιώ πως έχω ξοδέψει περισσότερα από 25 χρόνια — δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό της ζωής μου — σκυμμένος πάνω από ένα κινητό τηλέφωνο, το οποίο έχει γίνει προέκταση του χεριού μου. Δεν μου αρέσει αυτή η εικόνα, την βαρέθηκα. Για να το περιγράψω με την γλώσσα της αλήθειας: Είναι μια σκλαβιά που δεν επιθυμώ να ανεχτώ πλέον. 

Το 2024 θα φέρει για μένα το τέλος της εποχής των smartphones και ελπίζω σε σύντομο χρονικό διάστημα και το τέλος της εποχής των κινητών τηλεφώνων γενικότερα. Εννοείται θα συνεχίσω να είμαι προσβάσιμος σε όλα τα μέσα από τον υπολογιστή μου. Θα προσπαθήσω όμως να ανακτήσω την ελευθερία μου, την οποία νιώθω ότι η καταπληκτική αυτή την συσκευή, κυρίως λόγω του μοντέλου χρήσης που κυριάρχησε, τελικά μου την έχει αφαιρέσει. 

Η κοινωνία εγκαταλείπει το πανεπιστήμιο

Ένα από τα λίγα πράγματα για τα οποία μπορούσε να υπερηφανεύεται το νεοελληνικό κράτος ήταν ότι μπορείτε να δημιουργήσει και να λειτουργήσει σε βάθος χρόνου μια σειρά ιδιαιτέρως αξιόλογων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η Ιατρική και η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Η πρώην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών και τόσα αλλά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τόσο στην Αθήνα όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Συχνά με πενιχρά μέσα, δημιουργούσαν εξαίρετους επιστήμονες που διέπρεπαν στο διεθνές στερέωμα. 

Αυτή η πραγματικότητα είχε αναγνωριστεί από την ελληνική κοινωνία και αποτελούσε ένα ιδιαίτερα σπάνιο παράδειγμα ισότητας: Ανεξάρτητα κοινωνικής τάξης, οικονομικής επιφάνειας ή πολιτικών πεποιθήσεων, οι νέοι ήθελαν όλοι να μπουν στις ίδιες σχολές. Η κατάσταση αυτή εξηγεί και το μοναδικό φαινόμενο αξιόπιστου και αδιάβλητου θεσμού στη σύγχρονη ιστορία, εκείνου των πανελλαδικών εξετάσεων. 

Η κατάσταση όμως εδώ και μερικά χρόνια αλλάζει. Πλέον ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας - από τη μεσαία τάξη και πάνω - αρχίζει να αδιαφορεί για το δημόσιο σχολείο, πηγαίνοντας μαζικά στην ιδιωτική εκπαίδευση (θυμηθείτε: «εσείς, σε ποιο σχολείο πάτε;», η ερώτηση που χαρακτηρίζει τη γενιά μας). Παράλληλα, άρχισε να κανονικοποιείται η απόφαση για βασικές σπουδές στο εξωτερικό: Αρχικά αφορούσε αποκλειστικά όσους δεν τα κατάφερναν να περάσουν στις πανελλαδικές, ενώ σιγά - σιγά άρχισε να γίνεται από μόνη της πρώτη επιλογή. Έτσι λοιπόν, δεν αργεί η στιγμή που οι καλύτεροι μαθητές της χώρας δεν θα επιλέγουν κάποια από τα ιδρύματα που ανέφερα στην αρχή του άρθρου αλλά κάποιες σχολές του εξωτερικού. 

Που οδηγεί αυτό όμως τελικά, ειδικά αν γίνει σε ευρεία κλίμακα; Δυστυχώς οδηγεί στην εγκατάλειψη της χώρας ναό στη μετατροπή της, στην καλύτερη περίπτωση, σε έναν τόπο διακοπών. Αφού πρώτα εγκαταλείψαμε την ύπαιθρο να ερημώσει και μαζευτήκαμε όλοι στην Αθήνα, σιγά σιγά θα την εγκαταλείψουμε και αυτήν για να ζήσουμε κάπου αλλού. 

Το υπέροχο βιβλίο του Robert Reich με τον εύγλωττο τίτλο “The Common Good” περιγράφει πολύ παραστατικά την τεράστια σημασία της δημόσιας παιδείας για την ισότητα, την κοινωνική συνοχή και τελικά την ευημερία μιας κοινωνίας. Με τεράστια ευθύνη των κυβερνώντων, η Ελλάδα κινείται προς την απολύτως λανθασμένη κατεύθυνση και αν δεν αλλάξει ρότα σύντομα, κινδυνεύουμε να αντιμετωπίσουμε βαρύτατες συνέπειες στο σύντομο μέλλον. 

Έρημη χώρα

Το Δίστομο Βοιωτίας όπως φαίνεται από το Μαυσωλείο των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου, 10 Ιουνίου 1944

Αν κάποιος κοιτάξει τη Wikipedia ή αναζητήσει άλλες επίσημες πηγές θα δει ότι ο πληθυσμός του Διστόμου ανέρχεται σε περίπου 1.500 άτομα. Το νούμερο αυτό, αν και απογοητευτικό σε σχέση με τη δεκαετία του 1990, φαντάζει σχετικά ικανοποιητικό αν λάβει κανείς υπόψιν το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. 

Φεύ όμως, αν δούμε την αλήθεια πέρα από τους αριθμούς καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: 

- Ένας μεγάλος αριθμός εκείνων που έχουν απογραφεί στο Δίστομο, το έχουν κάνει για συναισθηματικούς λόγους. Στην πραγματικότητα ζουν στην Αθήνα ή σε κάποιο άλλο αστικό κέντρο. 

- Ακόμα και ο ‘αληθινός» αριθμός μόνιμων κατοίκων, που σήμερα ίσως να είναι γύρω στους εννιακόσιους, πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της ηλικίας: Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων αποτελείται από συνταξιούχους. 

Αδιάψευστος μάρτυρας είναι το Σχοκλείο: Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κάθε τάξη είχε περί τα τριάντα παιδιά ενώ σήμερα έχει μείνει με μονοψήφιο αριθμό (μάλιστα όχι μεγάλο), εκ των οποίων τα μισά είναι παιδιά μεταναστών (που οι κάτοικοι ευχαριστούν θερμά, καθώς δίνουν λίγη ζωή στο χωριό).

Είναι μάλλον πικρό χιούμορ να πει κανείς πως το Δίστομο πρόκειται για έναν ιδανικό τόπου που αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά η κρίση μέσης ηλικίας: Οι σαραντάρηδες λογίζονται για νέοι! 

Τα παραπάνω, που τα βιώνω τώρα από πρώτο χέρι στη δεύτερη ιδιαίτερη πατρίδα.μου, σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με κάποια ‘ιδιαιτερότητα’ του ιστορικού αυτού χωριού. Ίσα ίσα που το Δίστομο παραμένει ένας σχετικά δραστήριος τόπος. Το 2019 έμεινα άναυδος επισκεπτόμενος αυγουστιάτικα πανηγύρια σε εγκαταλελειμμένα χωριά της Αρκαδίας. 

Ρούμελη, Μωριάς και Ήπειρος διαφέρουν σε πολλά. Σήμερα όμως τους ελληνικούς αυτούς τόπους τους ενώνει η εγκατάλειψη και η ερημοποίηση, όπως επίσης συμβαίνει και σε πολλά υπέροχα νησιά. 

Το δημογραφικό δεν είναι απλά ένα πρόβλημα. Είναι μία βόμβα που έχει ήδη σκάσει στα θεμέλια της χώρας και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς σε λίγο δεν θα μπορεί να γίνει τίποτα. Ποιες επενδύσεις θα γίνουν σε μία έρημη χώρα; Ο ανθρώπινος παράγοντας έχει κι αυτός μία τοπική διάσταση ή, αν θέλετε καλύτερα, ο τόπος ο ίδιος έχει κι αυτός μια ανθρώπινη διάσταση. 

Χρειάζεται μία σειρά μέτρων σε τοπικό εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να επιστρέψουν οι άνθρωποι στις εστίες τους με παραγωγικές οικονομικές δραστηριότητες και με πρόσβαση στα αγαθά που απαιτεί ο 21ος αιώνας όσον αφορά την υγεία την παιδεία και όλες τις ανέσεις καθημερινή ζωής.

Ειλικρινά όμως οι δυνατότητες των θεσμών είναι περιορισμένες αν δεν συμπληρωθούν από τα κινήματα των πολιτών που πρέπει να θέσουν την αρμονική συνύπαρξη την ισορροπία μεταξύ πολλούς και υπαίθρου ως βασικό στόχο για τον 21ο αιώνα στην Ελλάδα κι αλλού. 

Η πυκνότητα της ιστορίας και του συμβολικού κεφαλαίου συνολικά στους ελληνικούς τόπους είναι υψηλότατη. Τους καθιστούν ιδανικούς υποδοχής για την ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας που καθορίζει τον αιώνα που διανύουμε.

Τελικά όμως εναπόκειται σε όλους εμάς στον καθένα ξεχωριστά να δώσουμε σάρκα και οστά στο όραμα για μία διαφορετική καλύτερη χώρα η οποία σίγουρα δεν μπορεί να είναι έρημη. 

Τιμή στον Ζακ Ντελόρ

Έγινε σήμερα γνωστό ότι το πρωί της Τετάρτης 27 Δεκεμβρίου 2023 έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών ο πρώην πρόεδρος ευρωπαΐκής επιτροπής Ζακ Ντελόρ. Ο εκλιπών είχε συνδέσει το όνομα του με τις καλύτερες σελίδες της ιστορίας του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και απολάμβανε σεβασμό από όλους ευρωπαϊκούς λαούς. 

Η υπαρκτή η ευρωπαΐκή ένωση που γνωρίζουμε σήμερα έχει αναμφίβολα πάρα πολλές αδυναμίες και δυσλειτουργίες. Χρήζει επείγουσας βελτίωσης. Είναι σημαντικό όμως να θυμίζουμε ότι αυτή η ευρωπαΐκή ένωση είναι απείρως καλύτερη από την προϋπάρχουσα ευρωπαΐκή οικονομική κοινότητα. Αυτό το μεγάλο βήμα από την ΕΟΚ στην ΕΕ το πέτυχαν οι λαοί μας υπό την ηγεσία του Ζακ Ντελόρ και μερικών άλλον φωτισμένων ηγετών. 

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από τα προβλήματα που βιώνουμε σήμερα οφείλονται στις καθυστερήσεις και στις στρεβλώσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που έλαβαν χώρα όταν πήραν την ηγεσία οι διάδοχοι της γενιάς του Ζακ Ντελόρ. Χωρίς καμία υπερβολή, μεταξύ 1985 και 1995, την περίοδο της προεδρίας του, έγινε περισσότερη πρόοδος στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση απ’ όση έχει γίνει τα επόμενα τριάντα χρόνια. 

Το όραμα της «Ευρώπης των Λαών», το όραμα για μια υπερδύναμη ειρήνης, δημοκρατίας, ισότητας, δικαιοσύνης και πολιτισμού, το όραμα δηλαδή για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ένωση, είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το όραμα αυτό έχει εχθρούς στα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ουάσιγκτον, στο Πεκίνο, στη Μόσχα και αλλού. Ταυτόχρονα όμως, το όραμα αυτό υπόσχεται ένα καλύτερο αύριο σε περισσότερα από πεντακόσια εκατομμύρια Ευρωπαίους, πράγμα που αποτελεί τόσο την κινητήρια του δύναμη όσο και την ισχυρότερη εγγύηση για την υλοποίηση του. 

Η μεγαλύτερη τιμή στην μνήμη του Ζακ Ντελόρ και των τόσων άλλων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη μετατροπή της Ευρώπης από πεδίο συγκρούσεων σε πεδίο συνθέσεων και δημιουργίας είναι η πολιτική ενεργοποίηση μας στην κατεύθυνση της επιτάχυνσης και της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με απώτερο στόχο τη θεμελίωση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης. 

Τιμούμε σήμερα την μνήμη του Ζακ Ντελόρ υποσχόμενοι πως δεν θα σταματήσουμε μέχρι την πραγμάτωση του οράματος για μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη. 

Περί χρηματοδότησης και επιτυχίας

Το 2019 ξεκινήσαμε την πρωτοβουλία Scale-up Greece με βασικό στόχο να βοηθήσουμε στην ωρίμανση του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Η ωρίμανση αυτή έρχεται μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι απώτερος στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος από τη δημιουργία ισχυρών επιχειρήσεων, με ισχυρό κέντρο βάρους στην Ελλάδα, οι οποίες όχι μόνο θα μεγιστοποιούν την αξία των μετόχων τους αλλά παράλληλα θα μεγιστοποιούν την αξία των πελατών, των προμηθευτών και των εργαζομένων τους ενώ παράλληλα θα ανταποκρίνονται και στις υποχρεώσεις τους προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. 

Τα παραπάνω δεν είναι σε καμία περίπτωση δικές μας ιδέες. Είναι απλώς η μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα του κινήματος για το scale-up entrepreneurship αλλά και των εννοιών του stakeholder & responsible capitalism. 

Σε κάθε περίπτωση, είμαι βέβαιος πως το πνεύμα των παραπάνω είναι σαφές ακόμα και στο ευρύ κοινό ενώ τυγχάνουν κατανόησης και ευρείας υποστήριξης στην κοινότητα των δημιουργών. 

Από την οπτική γωνία αυτή δεν μπορώ παρά να εκφράσω την έκπληξη μου που οργανισμοί αλλά και ιδιώτες με παρουσία και λόγο στη δημόσια συζήτηση εξακολουθούν να «πανηγυρίζουν» για εταιρείες που λαμβάνουν - ενίοτε μεγάλες - χρηματοδοτήσεις ή ακόμα και γίνονται στόχοι εξαγορών από μεγαλύτερες επιχειρήσεις του εξωτερικού. Η προσέγγιση αυτή αφορά το εμβρυακό στάδιο του οικοσυστήματος, η πραγματικότητα πια μας έχει ξεπεράσει. Ας γίνει σε όλους σαφές ότι οι χρηματοδοτήσεις είναι απλά ένα μέσο για την επίτευξη ενός στόχου, όχι στόχος οι ίδιες, ενώ οι εξαγορές είναι μάλλον ένα ‘αναγκαίο κακό’ που ήδη το ξεπερνάμε αφού η θλιβερή τους διάσταση σίγουρα δεν μας αφήνει να γιορτάσουμε για αυτές. 

Ευελπιστώ ότι το μήνυμα της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας θα φτάσει σε όλους τους Έλληνες το νέο έτος 2024 και ότι θα ξεπεράσουν τη - μάλλον επαρχιώτικη - εμμονή με τις  χρηματοδοτήσεις και εξαγορές. 

Τα scale-ups θα φέρουν την άνοιξη της ελληνικής οικονομίας. Είμαστε ακόμα στην αρχή, σύντομα όμως η επίδραση τους θα γίνει αντιληπτή από όλους. 

Για την κουρελοποίηση του Συντάγματος

Ο συνταγματικός νομοθέτης στη χώρα μας δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρος: Τα Πανεπιστήμια δεν μπορούν να είναι παρά μόνο δημόσια και η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι παρά μόνο δωρεάν και προσβάσιμη ισότιμα σε όλους τους Έλληνες πολίτες. 

Προφανώς κάποιος θα μπορούσε να συμφωνεί ή να διαφωνεί με αυτήν τη συνταγματική επιταγή. Αυτό όμως δεν αλλάζει την πραγματικότητα ότι όντως αυτή είναι η επιταγή του Συντάγματος μας και ότι ισχύει κατ’ απόλυτο τρόπο μέχρι να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί. 

Αν λοιπόν κάποια ελληνική κυβέρνηση ή γενικότερα μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία επιθυμεί να νομοθετήσει περί της λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων έχει αποκλειστικά έναν και μόνο τρόπο να το κάνει, εφόσον δεν θέλει να προχωρήσει σε συνταγματική εκτροπή: Να τροποποιήσει το συγκεκριμένο άρθρο του Συντάγματος. 

Η λογική που λέει ότι υπάρχει ένα «λογικό αίτημα», το οποίο συγκεντρώνει την υποστήριξη της πλειοψηφίας του κοινοβουλίου, ίσως και της κοινωνίας συνολικά, οπότε ‘δεν πειράζει και τόσο’ να παραβιάσουμε το Σύνταγμα είναι αδιανόητα επικίνδυνη και θα οδηγήσει στην καταστροφή της δημοκρατίας μας. 

Τα λόγια λοιπόν περιττεύουν: Αν η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη θέλει να φέρει στη χώρα μας τα ιδιωτικά πανεπιστήμια (είτε τα πει «μη κρατικά» ή «ελεύθερα» ή ότι άλλο σκαρφιστούν οι επικοινωνιολόγοι), οφείλει πρώτα να προχωρήσει σε αναθεώρηση του σχετικού άρθρου του Συντάγματος. 

Διαφορετικά θα πρόκειται γη εκτροπή που θα την καταστήσει υπεύθυνη απέναντι στην ιστορία, στον ελληνικό και και στην ελληνική δικαιοσύνη. 

Μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση

Η γνώμη μου για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι γνωστή. Έχει πολύ κακές επιδόσεις στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφάνειας. Από τα push-backs στον Έβρο και στο Αιγαίο, συχνά με απαράδεκτη συμπεριφορά και εκφοβισμό προς τους μετανάστες, μέχρι το αδιανόητο έγκλημα της Πύλου, πολλές μαύρες σελίδες στην σχετική ιστορία έχουν γραφτεί τα τελευταία χρόνια.

Με αυτά δεδομένα, η πίστη προς την γλώσσα της αλήθειας επιβάλλει να ειπωθεί πως η ρύθμιση για τη νομιμοποίηση παραμονής μεταναστών που ανακοινώθηκε πρόσφατα, αν και ελλιπής, περιορισμένη και άτολμη, είναι σίγουρα στη σωστή κατεύθυνση. Αυτό όχι μόνο γιατί απαντά σε ένα φλέγον ζήτημα - την τραγική έλλειψη εργατικών χεριών που βιώνουν, ανήμποροι να αντιδράσουν, οι Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι - αλλά και γιατί θέτει βάσεις προς τη συνολική νομιμοποίηση της σχετικής δραστηριότητας.

Δεν είναι μυστικό πως κατά κανόνα οι μετανάστες - εργάτες, κατά κανόνα 'χωρίς χαρτιά', έπεφταν σχεδόν πάντοτε θύματα εκμετάλλευσης, συχνά σε ακραίο επίπεδο. Αυτό αφορούσε τόσο τις ιδιαίτερα χαμηλές απολαβές τους όσο και τη διαβίωση σε ένα περιβάλλον διαρκούς εκβιασμού. Με το νέο πλαίσιο, οι εργασιακές αυτές σχέσεις μπορούν να νομιμοποιηθούν, η κείμενη νομοθεσία μπορεί να τηρηθεί και έτσι, αφενός η τοπική οικονομία να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, αφετέρου να μπορεί να γίνει μια ουσιαστική προσπάθεια ενσωμάτωσης των συνανθρώπων μας αυτών στον κοινωνικό ιστό (καθότι, ως γνωστόν, μέχρι στιγμής μέναμε στα λόγια).

Αναμένουμε λοιπόν ευελπιστώντας σε μια θετική εξέλιξη. 

Και, για να μην ξεχνιόμαστε, Έλληνας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι. Ανοίξτε τα σύνορα, θέλουμε κι άλλους Γιάννηδες!