Το πρώτο μου κινητό τηλέφωνο το πήρα, ή για την ακρίβεια μου το πήρε ο πατέρας μου, τον Μάρτιο του 1997. Ήταν ένα τεράστιο Philips Fizz, που ήθελε φόρτιση δυο φορές την ημέρα και με μεγάλη δυσκολία κατάφερνες να στείλεις ένα SMS. H χρήση του τηλεφωνικού καταλόγου ήθελε ιδιαίτερες δεξιότητες ενώ η οθόνη ήταν τόσο μικρή που δυσκόλευε ακόμα και όσους είχαν άριστη όραση:
Παρότι ήταν αντικειμενικά δυσλειτουργικό, το τηλέφωνο αυτό έγινε σύντομα δεύτερη φύση μου. Ουδέποτε θα πήγαινα κάποτε χωρίς να το έχω μαζί μου και ξόδευε αρκετό χρόνο για να ‘μάθω’ τις διάφορες λειτουργίες του. Τα επόμενα χρόνια άλλαξα διάφορες συσκευές, με πιο αξιοσημείωτο ένα ‘μικρό’ Panasonic που πήρα το 1998 και κράτησα αρκετά χρόνια. Το μικρό αυτό κινητό τηλέφωνο χρειαζόταν φόρτιση μια με δυο φορές την εβδομάδα και ήταν βολικό για μηνύματα (όσο βολικό μπορεί να είναι με το layout του πληκτρολογίου που απαιτούσε να πατάς ένα πλήκτρο 3-4 φορές για να βρεις ένα γράμμα).
Το πρώτο τηλέφωνο μου που ένοιαζε με smartphone ήταν το πράγματι πρωτοποριακό Ericsson P800, που χρησιμοποιούσε το λειτουργικό σύστημα Symbian και είχε οθόνη αφής:
Ήταν όντως ένα εκπληκτικό τηλέφωνο που σε τραβούσε να ξοδέψεις άπειρες ώρες μαζί του. Ξεκίνησε η εποχή του email στο κινητό, που όμως δεν ήταν ακόμα βολικό. Επίσης αν και είχε browser, ελάχιστα websites ήταν προσβάσιμα σε κινητά τηλέφωνα και οι ταχύτητες ήταν απελπιστικά αργές. Νομίζω όμως πως το P800 δικαιούται τον τίτλο του πρώτου smartphone, ίσως όχι με αυστηρό ορισμό αλλά σίγουρα σε θέμα χρηστικότητας.
Στην περίπτωση μου όμως τα πράγματα πήραν εντελώς διαφορετική τροπή το καλοκαίρι του 2008, όταν οι συνάδελφοι μου από το γραφείο μου έκαναν δώρο ένα πανέμορφο BlackBerry Curve 8320:
Το υπέροχο αυτό τηλέφωνο ήταν ένα πραγματικό smartphone. Η εμπειρία του διαβάσματος, σύνταξης και αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων ήταν ίδια, ίσως και καλύτερη με εκείνη που προσέφερε ο υπολογιστής και όλο αυτό γινόταν με μία αδιανόητα γρήγορη ταχύτητα. Σύντομα διαπίστωσα ότι ο αριθμός των εισερχομένων e-mail μου διπλασιάστηκε και αυτό συνέβη πολύ απλά διότι απαντούσα On-The-Go αφού το είχα πάντα μαζί μου και πάντα έλεγα τα e-mails.
Τα πρώτα σημάδια βαρέως εθισμού έγιναν σύντομα ξεκάθαρα. Συμμετείχα σε πολύ σημαντικές συναντήσεις από τις οποίες, χωρίς υπερβολή, κρινόταν το μέλλον της εταιρείας μου: Τόσο με στρατηγικούς πελάτες όσο και με χρηματοδότες. Παρά την κρισιμότητα των στιγμών όμως, υπήρχε αυτή η ανίκητη δύναμη που με έσπρωχνε να βάλω το χέρι στην τσέπη, να πιάσω το BlackBerry και να ελέγξω τα e-mails μου στη μέση αυτής της τόσο κρίσιμη συνάντηση. Ήταν πραγματικά αδιανόητο. Καταλάβαινα ότι είναι εντελώς λάθος αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για να το σταματήσω.
Έμεινα στην οικογένεια της BlackBerry μέχρι το 2016. Δυστυχώς η εταιρεία του Κωνσταντινουπολίτη ομογενούς Μιχάλη Λαζαρίδη, εκείνη που δημιούργησε την αγορά των smartphones και μεσουράνησε για αρκετά χρόνια σε αυτήν, έχασε τελικά το τρένο των εξελίξεων. Μετακινήθηκα σε Android της Samsung και αργότερα σε iPhone, το πρόβλημα του εθισμού όμως παρέμενε το ίδιο.
Πρέπει να τονιστεί ότι ο εθισμός στο κινητό τηλέφωνο φτάνει σε ακραία επίπεδα όταν συνδυάζονται με τα κοινωνικά δίκτυα. Πολλές φορές έφτασα στα όρια σοβαρού τροχαίου ατυχήματος επειδή απαντούσα σε κάποιο facebook post από το κινητό μου τηλέφωνο ή επειδή έγραφα κάποιο tweet την ώρα που οδηγούσα. Γνώριζα πως αυτό ήταν απαράδεκτο και πως πολλοί συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους με αυτές τις συμπεριφορές. Όπως συμβαίνει όμως σχεδόν πάντα στην περίπτωση εθισμού, καταλαβαίνεις ότι κάνεις λάθος αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις.
Το 2018 μια καλή τύχη με έφερε στην πολιτεία της Νότιας Ντακότα όπου υπάρχει το μνημείο του Mount Rushmore, με τις κεφαλές πέντε Αμερικανών Προέδρων χαραγμένες στο βουνό. Συνειδητοποίησα πως αντί να απολαμβάνω την στιγμή, έδινα όλη μου την ενέργεια και προσοχή στο να περιγράφω στα κοινωνικά δίκτυα ‘πόσο ωραία ήταν εκεί’.
Τότε αποφάσισα να βγω από τα κοινωνικά δίκτυα, πράγμα και που κατάφερα να υλοποιήσω δύο χρόνια αργότερα. Ακόμα και σήμερα βέβαια που και που μπαίνω στους λογαριασμούς της εταιρείας, δεν έχω όμως προσωπικά προφίλ και προσπαθώ να μειώνω τον χρόνο αυτό όλο και περισσότερο ενώ, σχεδόν πάντα, μπαίνω από σταθερό υπολογιστή.
Σήμερα, την τελευταία μέρα του 2023, συνειδητοποιώ πως έχω ξοδέψει περισσότερα από 25 χρόνια — δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό της ζωής μου — σκυμμένος πάνω από ένα κινητό τηλέφωνο, το οποίο έχει γίνει προέκταση του χεριού μου. Δεν μου αρέσει αυτή η εικόνα, την βαρέθηκα. Για να το περιγράψω με την γλώσσα της αλήθειας: Είναι μια σκλαβιά που δεν επιθυμώ να ανεχτώ πλέον.
Το 2024 θα φέρει για μένα το τέλος της εποχής των smartphones και ελπίζω σε σύντομο χρονικό διάστημα και το τέλος της εποχής των κινητών τηλεφώνων γενικότερα. Εννοείται θα συνεχίσω να είμαι προσβάσιμος σε όλα τα μέσα από τον υπολογιστή μου. Θα προσπαθήσω όμως να ανακτήσω την ελευθερία μου, την οποία νιώθω ότι η καταπληκτική αυτή την συσκευή, κυρίως λόγω του μοντέλου χρήσης που κυριάρχησε, τελικά μου την έχει αφαιρέσει.
