Ποιος κυβερνά την Ελλάδα;

Με το πρόσφατο σκάνδαλο των υποκλοπών και παρακολουθήσεων, τόσο από κρατικούς όσο και από παρακρατικούς φορείς, ήρθε και πάλι στην επιφάνεια ένα ερώτημα που απασχολεί κάθε σκεπτόμενο πολίτη εδώ και δεκαετίες:

"Ποιος, τελικά, κυβερνά αυτό το κράτος;"

Για να μπορέσει κανείς να απαντήσει στο ερώτημα αυτό είναι υποχρεωτικό να κοιτάξει την εξέλιξη των πραγμάτων καθώς η εξουσία είναι ένα φαινόμενο δυναμικό. Κοιτώντας λοιπόν την πρόσφατη ιστορία εύκολα καταλαβαίνει πως η Ελλάδα σήμερα, σε γενικές γραμμές, δεν είναι παρά ένα δορυφορικό κράτος - προτεκτοράτο των ΗΠΑ (που, αξίζει να σημειωθεί, το παρέλαβαν στην "ευθύνη" τους από τους Βρετανούς το 1946, μαζί με πολλά άλλα δορυφορικά κράτη - προτεκτοράτα, ως συνέπεια της κατάρρευσης της Βρετανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο).

Επιπλέον των ΗΠΑ και, σε κάποιο περιορισμένο βαθμό, της Μεγάλης Βρετανίας, υπάρχουν και άλλες χώρες βεβαίως που ασκούν κι αυτές περιορισμένη επιρροή. Πρόκειται κατά βάση για τις Γερμανία και Γαλλία αλλά και, πολύ λιγότερο και συνήθως με πλάγιους τρόπους, τη Ρωσία.

Τα παραπάνω, αν θεωρήσει κανείς τις ΗΠΑ ως 'διάδοχη παγκόσμια δύναμη της Μεγάλης Βρετανίας', ταιριάζουν απόλυτα με το σχήμα των 'μεγάλων δυνάμεων' που στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου ελευθέρωσαν την Ελλάδα, δηλαδή της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλίας και της Ρωσίας, οι οποίες λίγα χρόνια αργότερα ήρθαν στον συμβιβασμό (δι)ορισμού ενός Βαυαρού (Γερμανού, θα λέγαμε σήμερα) βασιλιά για τη διοίκηση της χώρας. 

Είναι ιδιαιτέρως θλιβερό, όμως φαίνεται πως ακόμα και μετά τη συμπλήρωση των διακοσίων ετών από το ξέσπασμα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στο σύστημα εξουσίας της χώρας.

Πώς όμως ασκείται στην πραγματικότητα η εξουσία αυτή, των ξένων, εντός της χώρας; Κατά κανόνα και δυστυχέστατα, ασκείται μέσω μιας 'τουρκομπαρόκ' (ορολογία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη) οικονομικής ολιγαρχίας, η οποία διαχρονικά, εκτός όλων των άλλων, ελέγχει απολύτως και την εγχώρια ενημέρωση, ενώ δεν είναι σπάνιες οι φορές που έχει και εγκληματικά χαρακτηριστικά.

Πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη ευρείας κλίμακας παρέμβαση αυτής της τουρκομπαρόκ, εγκληματικής και, το κυριότερο, ξενοκίνητης ολιγαρχίας δεν ήταν άλλη από τη δολοφονία του Καποδίστρια από τους Μαυρομιχάληδες. 

Η συνέχεια είναι γνωστή: Οι ξένες δυνάμεις δεν διστάζουν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τα πιο ποταπά στοιχεία της κοινωνίας και στη συνέχεια λίγο πολύ να τους αναθέτουν την εξουσία, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την προστασία των συμφερόντων τους. Το έκαναν στον εθνικό διχασμό του 1915, το έκαναν στον εμφύλιο πόλεμο και στις μαύρες δεκαετίες που τον ακολούθησαν με αποκορύφωμα τη χούντα και πιθανότατα το κάνουν ακόμα.

Κλείνοντας αξίζει να σημειωθεί πως λίγο ενδιαφέρει τους εξουσιαστές της χώρας το ποια είναι εν τέλει τα πρόσωπα που εμφανίζονται ως ασκούντες την εκτελεστική εξουσία. Συνήθως αυτοί περιορίζονται στον ρόλο του 'μπροστινού'. Αυτό θα έλεγα πως θα ήταν και το πιο κωμικό στοιχείο της ιστορίας, εάν όμως δεν ήταν τόσο, μα τόσο τραγικό. Επιβεβαιώνει δε περίτρανα πως η εξουσία ασκείται πρώτα και κύρια μέσω της οικονομίας.

Πράγματι, αν μελετήσει κανείς την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης των πόλων οικονομικής εξουσίας στην Ελλάδα, που στο κορυφαίο τους επίπεδο μετριούνται στα δάχτυλα των δύο χεριών - ίσως και του ενός, θα παρατηρήσει το εξής πρότυπο: Ξεκίνησαν από κάποιας μορφής πάγιο στοιχείο ή δικαίωμα εκμετάλλευσης εντός της Ελλάδας, ανέπτυξαν μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή δραστηριότητα και αναπτύχθηκαν διεθνών κινούμενοι στα όρια των κανόνων, πολλές φορές παραβιάζοντάς τα, είτε υπό την ανοχή ή πολύ συχνά και με την ενθάρρυνση των μεγάλων δυνάμεων. Αυτοί οι πόλοι εξουσίας έχουν κάθε λόγο να υπερασπίζονται με κάθε τρόπο τα συμφέροντα των δυνάμεων ακριβώς χάρη στις οποίες αναπτύχθηκαν.   

Συμπερασματικά, νομίζω αξίζει να τονιστούν δυο απόψεις ως αναγκαιότητες για να πάρει την αληθινή εξουσία στα χέρια του ο Ελληνικός λαός:

• Αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη με υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία και εξωστρέφεια
• Πρωταγωνιστικός ρόλος στην ομοσπονδιακή ενοποίηση της Ευρώπης

Κινούμενοι στις δυο αυτές κατευθύνσεις θα καταφέρουμε, επιτέλους, να σπάσουμε τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με τις 'προστάτιδες δυνάμεις' της χώρας, χαράσσοντας μια αυθεντικά ανεξάρτητη πορεία ως ένας ισότιμος εταίρος στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία. Εναλλακτικά, ακόμα κι αν 'ξεκόψουμε' από τις ΗΠΑ θα είμαστε διαρκώς σε μια αναζήτηση 'προστάτη', όπως νομοτελειακά συμβαίνει όχι μόνο με χώρες του μεγέθους μας αλλά και με αρκετά μεγαλύτερες.

Η Λατινοπούλου και το πολιτικό ον

H Αφροδίτη Λατινοπούλου (αν αναρωτηθείτε "ποια είναι αυτή;", σας συγχαίρω ειλικρινώς καθώς έχετε γλυτώσει χώρο στην μνήμη σας), πρόσφατα ανακοίνωσε πως ενώνει τις δυνάμεις της με τον Κωνσταντίνο Μπογδάνο στην προσπάθεια να μην πάνε χαμένοι οι ψήφοι της Χρυσής Αυγής (δεν το είπε έτσι, βεβαίως, περί αυτού όμως πρόκειται).

Πέρα από το γραφικό του θέματος (Τετάρτη Αυγούστου, Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια και άλλοι συμβολισμοί από τα Lidl), η Λατινοπούλου λέει κάτι εξαιρετικά σημαντικό στο οποίο όλοι πρέπει να δώσουμε τεράστια σημασία:

Αν διαφωνείς μαζί της, δεν θέλει καν να σου μιλήσει (ούτε να διανοηθεί να κάνει διάλογο!). Σε προτρέπει μάλιστα να «πας να τα πεις με τους ομοίους σου».

Αυτή η σύντομη φράση (χρησιμοποεί άλλα λόγια, εννοεί ακριβώς αυτό όμως) είναι η πεμπτουσία της απόλυτης ήττας της πολιτικής στην κοινωνία μας. Συμβολίζει θα έλεγα τη μετάβαση από το «πολιτικό ζώο» στο σκέτο «ζώο». 

Η Λατινοπούλου φαίνεται να αρνείται τη μόνη αληθινή υπερδύναμη του ανθρώπινου είδους, εκείνη που μας ξεχώρισε από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο: Τον δια-λόγο (συλλογική δράση, λογικών ατόμων). Δυστυχώς δεν είναι καθόλου αστείο. Είναι αντίθετα θα έλεγα το μονοπάτι προς την απόλυτη καταστροφή, όπως περιγράφεται ίσως στο “social dilemma” και αλλού.

Ας μην γίνουμε σαν την Αφροδίτη Λατινοπούλου. 

Ας συνεχίσουμε να βρίσκουμε τη δύναμη να συζητάμε με τους συνανθρώπους μας, όσο έντονα κι αν διαφωνούμε μαζί τους. Να συνεχίσουμε να αναζητούμε συναινέσεις και να δρούμε ομαδικά, καθότι αυτό επιβάλει η ανθρώπινη υπόσταση μας.

Εικασίες περί των πολιτικών εξελίξεων

Σκεπτόμενος τις χθεσινές εξελίξεις περί του σκανδάλου Novartis, προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει. Κάτι δεν 'κολλάει' καθόλου καλά, όπως για παράδειγμα οι καταγγελίες της Κυρίας Ιωάννας Μάνδρου για οργανωμένη προσπάθεια παραπληροφόρησης. 

Το γνωρίζουμε όλοι ότι η λεγόμενη 'Νέα Δημοκρατία', ακολουθώντας τον πρώτο διδάξα του είδους Κώστα Σημίτη, δεν είναι παρά ένα 'τηλεοπτικό κόμμα' (για την ακρίβεια, "τηλεοπτικό κόμμα 2.0", αφού πια δεν μένει στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αλλά εκμεταλλεύεται στο έπακρο την ψηφιακή τεχνολογία για την προπαγάνδα της) το οποίο συστηματικά παραπληροφορεί τον ελληνικό λαό, δίχως καν να προσπαθεί να το κρύψει. Οπότε εύλογα αναρωτιέται κανείς αφενός μεν τι είναι αυτό που έκανε την κα Μάνδρου να μιλήσει τώρα, αφετέρου δε, πολύ σημαντικότερο, τι ήταν αυτό οδήγησε στην μνημειώδη χθεσινή απόφαση.

Μπορεί κανείς να κάνει διάφορες εικασίες. Επί παραδείγματι:

Σενάριο - 1: Οδηγούμαστε σε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Το σύστημα εξουσίας που ελέγχει τη χώρα (κατά βάση δηλαδή οι ΗΠΑ και οι εγχώριοι υπαλληλοί τους) 'είδαν και αποείδαν' με την ανικανότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ζήτησαν γη & ύδωρ από τον Τσίπρα, εκείνος ευχαρίστως τα προσέφερε, οπότε τον ετοιμάζουν να επανέλθει. 

Το σενάριο αυτό όμως είναι αδύναμο, καθώς και η κυβέρνηση Τσίπρα, που είναι πολύ πρόσφατη, απεδείχθη και αυτή εξόχως ανίκανη. Γιατί λοιπόν τα αφεντικά της χώρας να την εμπιστευτούν περισσότερο, ειδικά σε μια εποχή τεραστίων γεωπολιτικών προκλήσεων;

Σενάριο -2: Οδηγούμαστε σε συγκυβέρνηση ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ (ενδεχομένως και ΠαΣοΚ). 

Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πολύ σημαντικό το αρραγές του ΝΑΤΟ, οπότε και ενοχλούνται τα μάλλα από της ελληνοτουρκικές συγκρούσεις, είναι πολύ πιθανό να ζητήσουν επιτακτικά να "δοθεί μια λύση". Δηλαδή, με κάποιο καλό πρόσχημα, να δεχτεί η Ελλάδα τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και άλλων τμημάτων της ΑΟΖ της με το φασιστικό καθεστώς της Άγκυρας. Καθώς όμως, πιθανότατα, καμιά μονοκομματική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να φέρει εις πέρας μια τέτοια αποστολή, μια ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ (με ή χωρίς το τσοντάρισμα του ΠαΣοΚ) θα ήταν ιδανική λύση για τη δύσκολη αυτή δουλειά.

Για να συμβεί αυτό όμως ο Μητσοτάκης θα πρέπει να απαλλαχθεί από τα ακδροδεξιά του βαρύδια, οπότε αν αυτό γίνει από την 'ανεξάρτηση δικαιοσύνη' μέσω διαλεύκανσης του σκανδάλου, θα είναι πιο κομψό και εύπεπτο για την κομματική του βάση από το να τους ξαποστείλει ο ίδιος. Ακριβώς στην ίδια προσέγγιση, ίσως δούμε και τον Τσίπρα με κάποιον εύσχημο λόγο να απαλλάσσεται από κάποια 'βαρύδια' και η συγκυβέρνηση να φύγει από την σφαίρα της ουτοπίας και να μπει σε εκείνη του ρεαλισμού, ακριβώς όπως έγινε και το 2012 με τους μέχρι τότε ορκισμένους αντιπάλους ΝΔ-ΠαΣοΚ που έφτασαν εν τοις πράγμασι να ταυτιστούν. 

Το γεγονός ότι εκτός από την παραπάνω ''ρύθμιση των εθνικών θεμάτων'' φαίνεται ότι η χώρα σύντομα θα χρειαστεί και νέο γύρο διεθνούς δανεισμού, αντίστοιχου με εκείνον της 'εποχής των μνημονίων', συνηγορεί υπέρ του σεναρίου μιας κυβέρνησης συνεργασίας που θα κληθεί να λάβει δύσκολες αποφάσεις.

Σενάριο-3: Έχουμε επιτέλους ανεξάρτητη δικαιοσύνη στη χώρα. Έτσι, οι χθεσινές εξελίξεις είναι απροσδόκητες και δεν εντάσσονται σε κάποιον ευύτερο σχεδιασμό.

Φοβάμαι όμως πως αυτό το σενάριο προσφέρεται μόνο ως διασκεδαστικό ευφυολόγημα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν πολλοί τίμιοι και ανεξάρτητοι δικαστές, κάθε άλλο. Η ύπαρξή τους έχει αποδειχτεί ιστορικά, ενδεχομένως μάλιστα οι τίμιοι να αποτελούν και την πλειοψηφία. Δυστυχώς όμως, είναι τέτοια η εξάρτηση της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία, άρα με τη σειρά της και από την οικονομική εξουσία και τις ξένες δυνάμεις, όπου στα σημαντικά, στα ουσιώδη, η δυνατότητα παρέμβασής της είναι μηδενική. Αυτό δυστυχώς απεδείχθη πολλές φορές τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Έτσι λοιπόν, όσο κι αν μας πληγώνει, η επίκληση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης προκαλεί έναν συνδυασμό γέλιου και κλάματος.

Τα παραπάνω σενάρια βέβαια δεν είναι παρά προϊόντα της φαντασίας μου, αφού είναι αδύνατον να έχει κανείς πλήρη πληροφόρηση επί των τεκταινομένων σε όλα τα επίπεδα. Το σίγουρο όμως είναι πως είμαστε εν όψει εξελίξεων οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν έντονα αρνητική χροιά. 

Θα ήθελα να πιστεύω πως κάνω λάθος. Ίδωμεν.

Υπόθεση Novartis: Ένας πρώτος απολογισμός

Πριν περίπου δυο χρόνια (27/6/2020) εξέφραζα στο ιστολόγιο αυτό κάποιες "Απορίες σχετικά με τις εξελίξεις στην υπόθεση Novartis". Πρόκειται για ένα σκάνδαλο που κυριαρχεί στην εγχώρια πολιτική σκηνή για περισσότερα από πέντε χρόνια και, όπως φαίνεται, θα συνεχίσει να το κάνει για αρκετό καιρό ακόμα.

Τα πράγματα συνοπτικά έχουν ως εξής:

• Επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, το σκάνδαλο βγήκε στη δημοσιότητα και ξεκίνησαν έρευνες εναντίον δέκα (10!) πολιτικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένων δυο τέως πρωθυπουργών και πολλών κορυφαίων υπουργών.
• Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όμως, ή μάλλον ακριβέστερα - η ελληνική δικαιοσύνη επί κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ, απέτυχε να επιτύχει μια αποφασιστική πρόοδο στην υπόθεση ή να παρουσιάσει ένα πραγματικά αδιάσειστο, ακλόνητο στοιχείο.
• Τα μιζοκόμματα της 'Νέας Δημοκρατίας' και του 'ΠαΣοΚ' έχτισαν το αφήγημα της 'σκευωρίας', ότι δήθεν δηλαδή η υπόθεση αυτή λίγο - πολύ εφευρέθηκε με σκοπό την πολιτική τους εξόντωση.
• Τον Ιούλιο του 2019 η 'Νέα Δημοκρατία' ήρθε στην εξουσία και από τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν επί της ουσίας να αδρανοποιήσει, να εξουδετερώσει, τους δικαστικούς λειτουργούς που ανέδειξαν την υπόθεση και, ακόμα χειρότερα, σε όρους μαφιόζικου εκβιασμού, να τους μετατρέψει σε κατηγορούμενους για τη δήθεν σκευωρία.
• Το ίδιο έκανε και για πολιτικά πρόσωπα, κύρια εναντίον του τ. Υπουργού Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, τον οποίο οδήγησε κατηγορούμενο για ...ενορχηστρωτή συμμορίας με σκοπό την πολιτική εξόντωση των 'δέκα'.
• Η χώρα έφτασε στον απόλυτο διασυρμό όταν για την ίδια δήθεν 'σκευωρία' κατηγορήθηκαν και οι δημοσιογράφοι που έγραφαν για την υπόθεση, τους οποίους ο ίδιος ο Πρωθυπουργός της χώρας έφτασε να αποκαλέσει 'υπόκοσμο', 'συμμορία' και, φυσικά, 'ενόχους' από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων πριν λίγους μόλις μήνες.
• Τελικά όμως το ακλονητο στοιχείο ήρθε από την άλλη άκρη του Ατλαντικού, όπου η Novartis αναγκάστηκε να έρθει σε συμβιβασμό, παραδεχόμενη ότι χρημάτισε ''officials'' στην Ελλάδα. Πλήρωσε μάλιστα το δυσθεώρητο ποσό των 336 εκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ για τον συμβιβασμό αυτόν, δίνοντάς μας μια αίσθηση του ύψους των χρηματισμών (στην Ελλάδα!) για τους οποίους παραδέχτηκε την ενοχή της.
• Παράλληλα στην Ελλάδα η υπό νέα σύνθεση ομάδα δικαστικών λειτουργών που ερευνούσε το κυρίως σκάνδαλο, τελικά απάλλαξε όλους τους κατηγορομένους με κάποια μνημειώδη σκεπτικά που πραγματικά θα μείνουν στην ιστορία ως επικές απόπειρες 'κουκουλώματος'. Ο ιστορικός του μέλλοντος, όπως επίσης και ο γελοιογράφος, θα έχουν ατέλειωτο υλικό από τα 'αδιευκρίνιστα ποσά' που βρέθηκαν κατατεθειμένα σε Έλληνες πολιτικούς εμπλεκομένους στο σκάνδαλο. Και όμως, απαλλάχθηκαν άπαντες!
  
• Μέχρι που τελικά χθες, μάθαμε ότι παραπέμπονται ο τ. Υπουργός Παπαγγελόπουλος και η Εισαγγελέας Τουλουπάκη για 'αδικήματα' άσχετα με την υπόθεση Novartis, ενώ απαλλάχθηκαν όλο οι άλλοι εμπλεκόμενοι, όπως οι δημοσιογράφοι.

Είναι πραγματικά να τρελαίνεται κανείς. Η κυβέρνηση της 'Νέας Δημοκρατίας' άλλαξε όλη τη σύνθεση της ομάδας δικαστικών λειτουργών που κοιτάνε την υπόθεση και πάλι δεν κατάφερε να στοιχειοθετήσει τις κατηγορίες για τη δήθεν σκευωρία. Κατέρρευσαν όλες δίχως να φτάσουν σε δικαστήριο.

Το να πει κανείς ότι η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός είναι 'βαρύτατα εκτεθειμένοι', είναι μια υπερβολικά ήπια έκφραση. Θα έλεγα πως εξευτελίστηκαν στον απόλυτο βαθμό, εξευτελίζοντας παράλληλα και τη δικαστική εξουσία, έναν πυλώνα του πολιτεύματός μας.

Δεν έχω νομικές γνώσεις που θα μου επέτρεπαν να πω εάν η κύρια 'υπόθεση Novartis' μπορεί να 'ανοίξει' εκ νέου. Θα ήθελα να πιστεύω πως μπορεί. Αυτό που έχω να πω όμως είναι πως με υποθέσεις σαν κι αυτή, ο ελληνικός λαός εμπεδώνει πως στη χώρα αυτή, δυστυχώς, δεν είμαστε όλοι ίσοι. 

Αν κάποιος δανειολήπτης χρωστάει €20.000, χάνει την πρώτη κατοικία του. Αν ένας μικρο-επιχειρηματίας οφείλει στο ΙΚΑ €30.000, θα τον κυνηγήσουν μέχρι τον άλλο κόσμο κι ακόμα παραπέρα. Και την ίδια ώρα, αποτελεί κοινό τόπο πως 'πολιτικοί' (με πολλά εισαγωγικά διότι προσβάλλουν την ιερή αυτή λέξη) χρηματίζονται με αμύθητα ποσά και, τελικά, "ούτε γάτα, ούτε ζημιά", κατά τη λαϊκή έκφραση.

Η δημοκρατία για να δουλέψει απαιτεί τη δικαιοσύνη. Το κοινωνικό συμβόλαιο ζητά να είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στον νόμο. Στη νεοελληνική δημοκρατία όμως, ειδικά επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη του Β', φαίνεται πως κάποιοι είναι περισσότερο ίσοι από τους άλλους.

Η τεράστια υποκρισία περί των capital controls

Ζούμε αυτές τις μέρες την «επέτειο» των capital controls και του δημοψηφίσματος και περισσεύει η υποκρισία και η παραπληροφόρηση περί των όσων συνέβησαν τότε. Πράγματι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αναγκάστηκε να επιβάλλει περιορισμούς στις αναλήψεις μετρητών και στις εξαγωγές κεφαλαίων. 

Το πραγματικό πρόβλημα για την οικονομία είναι το δεύτερο: Οι εξαγωγές κεφαλαίων. Για να είμαστε ακριβείς, αυτές δεν απαγορεύτηκαν. Απλώς κατέστησαν (ιδιαιτέρως) δυσχερείς, καθότι ήθελαν μια ειδική διαδικασία έγκρισης. Αυτό που δεν μπορούσε να γίνει ήταν απλά ένας ιδιώτης ή μια εταιρεία να βγάλουν τα χρήματά τους από τη χώρα δίχως να υπάρχει μια αληθινή εμπορική συναλλαγή. 

Είναι αυτό κάτι καλό; Προφανώς όχι. Είναι τραγικό και απαράδεκτο. Απέχει όμως πολύ από το τέλος του κόσμου.

Αν κάποιος όμως διαβάσει τα μέσα 'ενημέρωσης' πληροφορείται πως καθένας από εμάς "έπρεπε να ζήσει με 60 ευρώ την ημέρα". Ουδέν ψευδέστερον! Πράγματι, δεν μπορούσες να "σηκώσεις μετρητά" περισσότερα από 60 ευρώ την ημέρα. Μετρητά όμως. Οι χρεωστικές κάρτες, ουδέποτε έπαψαν να λειτουργούν δίχως κανένα απολύτως όριο. Το ίδιο και οι τραπεζικές συναλλαγές εξωτερικού. Μπορούσες να πάρεις την χρεωστική σου κάρτα και να κάνεις όσες συναλλαγές ήθελες, δίχως κανέναν επιπλέον περιορισμό.

Ακριβώς δηλαδή ότι κάναμε όλοι μας την περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού, πράγμα που το ξεπεσμένο σύστημα το προωθεί ως ''επιτυχία ψηφιοποίησης της οικονομίας''. Ας μας εξηγήσουν γιατί δεν συνέβαινε ακριβώς το ίδιο και την περίοδο των capital controls.

Ας είμαστε ειλικρινείς: Επιβολή τέτοιων περιορισμών για δυο-τρία χρόνια θα σήμαινε το τέλος μεγάλου τμήματος της φοροδιαφυγής/φοροαποφυγής αλλά και πολλών  εγκληματικών δραστηριοτήτων. Ελπίζω να βρεθεί μια κυβέρνηση με το θάρρος να το κάνει: Να τελειώνουμε μια για πάντα με τα ''μαύρα'' στην Ελλάδα, που κατατρώνε την οικονομία και διαβρώνουν την κοινωνία μας.

Για να εξηγηθώ σε νεώτερους αναγνώστες του ιστολογίου: Ψήφισα ΝΑΙ στο δημοψήφισμα. Είναι μεγάλο λάθος όμως να μένουμε στο ποδοσφαιρικού τύπου ερώτημα «είσαι με εμάς ή με τους άλλους;». Το σκεπτικό είναι που νομίζω πως μετράει.

Όπως έγραφα και τότε, για τους "μένουμε Ευρώπη", όχι ... "Δεν θα ξεπλυθούν οι ένοχοι συντασσόμενοι με το ΝΑΙ".

Ας το έχει υπόψιν του αυτό ο Ελληνικός λαός: Οι ένοχοι υπάρχουν, βρίσκονται τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην αντιπολίτευση. Είναι αυτοί που κυβέρνησαν τη χώρα από το 1985 έως το 2010. Τριανταπέντε χρόνια διασπάθισης του δημοσίου χρήματος, η οποία έλαβε ακραίες διαστάσεις την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Αυτοί είναι οι ένοχοι, πρέπει κάποτε να αναλάβουν τις ευθύνες τους.

Οι κυβερνήσεις από το 2010 και μετά ήταν σαφέστατα πολύ κατώτερες των περιστάσεων. Κάποιες ήταν αδιανότητα καταστριφικές για τη χώρα, όπως π.χ. η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, κάποιες άλλες απλώς ανίκανες και κάποιες άλλες γραφικές. 

Όμως, να είμαστε ειλικρινείς: Η χώρα καταστράφηκε το διάστημα 1985-2010. Οι σχετικές ευθύνες πρέπει να αποδοθούν ώστε το κεφάλαιο αυτό να κλείσει και η Ελλάδα να μπορέσει να προχωρήσει μπροστά.

Όσο για τα capital controls, ήταν μια στιγμή ακραίας δυσκολίας με πολύ δυσάρεστες πτυχές. Κάποια στιγμή όμως να τελειώνουμε με την προπαγάνδα! Σίγουρα δεν "ζούσαμε με 60 ευρώ την ημέρα", τουλάχιστον δεν αναγκάστηκαν να ζούνε με τόσα όσοι τα διαθέτουν (διότι, δυστυχώς, και τότε και τότε, πολλοί συμπολίτες μας δεν διαθέτουν 60 ευρώ την ημέρα!). 

Για τον μικρό πρόσφυγα που πέτυχε στις πανελλήνιες

Σήμερα στα δελτία ειδήσεων μαθαίνουμε για έναν μικρό πρόσφυγα, τον Κούρο Ντουρμοχαμαντί Μπαγκί με καταγωγή από το Ιράν, που ήρθε μόλις πριν τρία χρόνια στην Ελλάδα, παράτυπα φυσικά, και παρά ταύτα πέτυχε μια εκπληκτική επίδοση στις πανελλήνιες εξετάσεις. 

Το άμεσο συναίσθημα είναι η χαρά για αυτό το παιδί!

Κούρο Ντουρμοχαμαντί Μπαγκί

Δεν μπορώ να χαρώ πολύ όμως.  Δεν μπορώ να χαρώ βλέποντας να πανηγυρίζουν οι εκφέροντες δημόσιο λόγο και να συγχαίρουν τον μικρό αυτόν πρόσφυγα ενώ λίγο πριν, ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι, πανηγύριζαν για την «επιτυχημένη πολιτική των push-backs» και τα «αδιαπέραστα (από τους πρόσφυγες) σύνορα στον Έβρο και στο Αιγαίο».

Τελικά η θάλασσα έχει όντως σύνορα. Στα οποία πνίγονται πολλά παιδιά σαν κι αυτόν τον εκπληκτικό μαθητή στην προσπάθεια τους να βρουν μια νέα πατρίδα. 

Πόση υποκρισία να αντέξει κανείς πια;

Ας ελπίσουμε ότι τουλάχιστον ο Επίκουρος είχε δίκιο και εν τέλει θα τιμωρηθούν όλοι αυτοί από τις ίδιες τους τις τύψεις και την ανησυχία. 

υγ. Για να μην ξεχνιόμαστε, ανοίξτε τα σύνορα, θελουμε κι άλλους Γιάννηδες. Τώρα θέλουμε κι άλλους Κούρο.

Ελληνικό Πανεπιστήμιο: Money talks, bullshit walks

Την περασμένη εβδομάδα γίναμε όλοι μάρτυρες μιας νέας σειράς εκτρόπων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τα οποία θα έλεγε κανείς ήταν "μάννα εξ ουρανού" τόσο για την κυβέρνηση όσο και για κάποιους υποτιθέμενους αντιπολιτευόμενους κύκλους.

Σε μια δημόσια τοποθέτησή του ο κ. Πρωθυπουργός μας κάλεσε να τοποθετηθούμε "εάν είμαστε με τις βιβλιοθήκες ή με τις βαριοπούλες". Κάθε νοήμων άνθρωπος είναι βεβαίως με τις βιβλιοθήκες. Το πασίδηλο της απάντησης μάλλον μηδενίζει την αξία του ερωτήματος που έθεσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Πρόσφατα ο κ. Πρωθυπουργός επέστρεψε από ένα κατά γενική ομολογία επιτυχημένο ταξίδι στις ΗΠΑ (όσο επιτυχημένο μπορεί τέλος πάντων να είναι ένα συμβολικού περιεχομένου ταξίδι). Η ομιλία του ήταν εξαίρετη, αποδεικνύοντας ακόμα μια φορά τη σε βάθος γνώση του της αγγλικής γλώσσας. Μάλλον λοιπόν θα του είναι σαφές το περιεχόμενο της φράσης "money talks, bullshit walks".

Έκανα μια αναζήτηση στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για να βρω στοιχεία σχετικά με την επένδυση των κρατών-μελών της ΕΕ στην εκπαίδευση. Τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία αφορούν το 2017 και με βάση τα οποία εμβρόντητος είδα ότι εδώ, στην "κοιτίδα του πολιτισμού", έχουμε τη χαμηλότερη ως ποσοστό των κρατικών δαπανών επένδυση στην εκπαίδευση σε όλη την ΕΕ!

Το επαναλαμβάνω για να γίνει σαφές: Η Ελλάδα επενδύει αναλογικά τα λιγότερα χρήματα στην εκπαίδευση από όλες τις χώρες της ΕΕ. Ή, για να το δούμε στουν ουσιαστική του βάση, αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων πως η εκπαίδευση είναι για το ελληνικό κράτος μια χαμηλότερη προτεραιότητα σε σχέσει με τα άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επένδυση κρατών-μελών της ΕΕ στην εκπαίδευση. Η Ελλάδα στην τελευταία θέση με 7.2% ως ποσοστό επί των κρατικών δαπανών.

Η σε βάθος κατανόηση της πραγματικότητας αυτής οδηγεί τον αντικειμενικό παρατηρητή να δει μέσα από άλλο πρίσμα τα γεγονότα περί της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας. Το ελληνικό δημόσιο πρόκειται να δαπανήσει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για να αστυνομεύσει τα τριτοβάθμια ιδρύματα την στιγμή που τους στερεί την απαραίτητη χρηματοδότηση για να έχουν μια αξιοπρεπή λειτουργία. Χρειάζονται υποδομές σε κτήρια, σοβαρή επένδυση στην αμοιβή των ερευνητών, πρόσληψη διδακτικού προσωπικού, αγορά εξοπλισμού και πολλά άλλα. Αυτά όμως, όπως μας λένε οι κυβερνήσεις διαχρονικά, φαίνεται πως μπορούν να περιμένουν. Σε αντίθεση με την 'πανεπιστημιακή χωροφυλακή' η οποία προτάσσεται ως απόλυτη προτεραιότητα.

Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό;

Η γνώμη μου είναι πως το κλειστό αθηνοκεντρικό σύστημα που διαχειρίζεται τις τύχες της χώρας θέλει να ισοπεδώσει το δημόσιο πανεπιστήμιο, όμως πρώτα ισοπέδωσε τη βασική και τη μέση εκπαίδευση. Δεν είμαι σίγουρος αν αυτό είναι μια συνειδητή επιλογή ή ένα πολιτισμικό επακόλουθο, μια συνέπεια της κυρίαρχης κουλτούρας. Είναι όμως σε παγκόσμιο επιπεδο χαρακτηριστικό ενός καταρρέοντος συστήματος πως όλοι ψάχνουν τρόπο να φύγουν για να γλυτώσουν. Αυτό συμβαίνει και στην Ελλάδα: Έχουμε εκπαιδευτικά "gated communities", που πίσω από ψηλά τείχη και κλειστές πόρτες δημιουργούν ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας για τους ανθούς του έθνους, οι οποίοι φυσικά "θα σπουδάσουν έξω" αφού εδώ "είναι χάλια". 

Γιατί είναι χάλια λοιπόν εδώ; Είναι χάλια (όχι δεν είναι ακριβώς, όπως θα εξηγήσω παρακάτω) διότι είναι αισχρά υποχρηματοδοτημένα και οι άμοιροι ερευνητές προσπαθούν με φραγκοδίφραγκα να επιβιώσουν σε ένα διεθνές συν- αντ-αγωνιστικό παιχνίδι έναντι άλλων παικτών που έχουν πολλαπλάσιους πόρους (και εδώ αποδεικνύεται η αξία του ανθρωπίνου κεφαλαίου).

Ποιος αποφασίζει όμως για αυτήν την τόσο χαμηλή χρηματοδότηση; Το ίδιο σύστημα εξουσίας που στέλνει τα παιδιά του αρχικώς να σπουδάσουν και εν συνεχεία να περάσουν σχεδόν το σύνολο του επαγγελματικού τους βίου στο εξωτερικό, ερχόμενα στην 'πιο όμορφη χώρα του κόσμου' για τις διακοπές τους.

Δεν πρέπει λοιπόν να διστάσουμε να πούμε την αλήθεια: Η υποχρηματοδότηση της έρευνας και της εκπαίδευσης στην ελλάδα είναι ένα διαρκές, διαχρονικό έγκλημα όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων εναντίον του ελληνικού λαού. Ή αν θέλετε, το σύνθημα της δεκαετίας του '60 για "15% για την παιδεία" παραμάνει έξι δεκαετίες αργότερα απολύτως επίκαιρο - αυτό κι αν είναι μια παταγωδέστατη αποτυχία του συστήματος εξουσίας των Αθηνών.

Χρειάζονται φύλαξη τα ελληνικά ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα; Προφανώς και χρειάζονται. Με μια καλά εκπαιδευμένη, πλήρως στελεχωμένη υπηρεσία που λαμβάνει εντολές από τη διοίκηση των πανεπιστημίων και αποτελεί καθ' ολοκληρία ένα αληθινό κύτταρο του εκπαιδευτικού οργανισμού. Τα χαρακτηριστικά ακριβώς που δεν έχει η δήθεν 'Πανεπιστημιακή Αστυνομία'. 

Από εκεί και πέρα, κανείς καλόπιστος παρατηρητής δεν μπορεί να ξεπεράσει το ζήτημα της εκκωφαντικής απουσίας χρηματοδότησης των ελληνικών ΑΕΙ. Αν θέλετε λοιπόν κ. Πρωθυπουργέ να γίνει μια σοβαρή συζήτηση για την παιδεία, δείτε παρακαλώ πως θα πάμε από τον πάτο της ΕΕ, από το ντροπιαστικό 7.2% αρχικά στο 10%, μετά στο 12% και τελικά στο 15% ώστε να δικαιωθεί επιτέλους το διαχρονικό αίτημα της ελληνικής κοινωνίας.

Όταν γίνει αυτό, η Ελλάδα από 'καθαρός εξαγωγέας φοιτητών και ερευνητών' θα καταστεί 'καθαρός εισαγωγέας', με σημαντικότατες θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία μας. Το μέλλον ανήκει στην οικονομία της γνώσης, της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. Για να πραγματωθεί αυτή η οικονομία όμως προϋποτίθεται μια σημαντικότατη επένδυση στην εκπαίδευση και στην έρευνα. Όσοι αποφασίζουν να μην κάνουν την εκπαίδευση αυτή, πολύ χειρότερα προωθώντας πανεπιστημιακές χωροφυλακές και επενδύοντας στη βία και στην πόλωση, φέρουν ακέραια την ευθύνη για το δυσοίωνο μέλλον που επιφυλάσσεται στη χώρα.