Τιμή στον Μίκη Θεοδωράκη

Για τον Μίκη Θεοδωράκη μου είχε διηγηθεί πολλές ιστορίες ο πατέρας μου, καθώς ήταν συγκρατούμενοι-εξόριστοι στη Μακρόνησο. Ιστορίες συγκλονιστικές που ευελπιστώ να μπορέσω να διηγηθώ κάποια άλλη στιγμή.

Σήμερα είμαι βαθιά συγκινημένος με την παρακάτω επιστολή του μεγάλου αγωνιστή, που απλώς την παραθέτω χωρίς κανένα επιπλέον σχόλιο:

To μήνυμα Μητσοτάκη για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και η ανάγκη μιας νέας εκπαιδευτικής πολιτικής

Η κοινή γνώμη πληροφορήθηκε χθες πως ο κ. Πρωθυπουργός κάνει ολιγοήμερο ταξίδι στις ΗΠΑ για να "εγκαταστήσει" την κόρη του σε κορυφαίο πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας αυτής. Το timing όμως δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερο: Έκπληκτοι μάθαμε όλοι, επίσης χθες, πως πολλά Τμήματα της χώρας μας μένουν χωρίς φοιτητές εξ' αιτίας της εφαρμογής του νέου κανονισμού εισαγωγής φοιτητών.

Τι μήνυμα λοιπόν μας στέλνει, ηθελημένα ή μη, ο Πρωθυπουργός της χώρας μέσα από αυτήν τη σύμπτωση;

Ας δούμε τα ζητήματα πιο προσεκτικά:

Τόσο εγώ όσο και πολλοί άλλοι στο παρελθόν έχουμε κατακρίνει σφόδρα την υποτιθέμενη 'αναπτυξιακή' πολιτική των δεκαετιών του '80 και '90 που λίγο πολύ έλεγε "κάθε χωριό και στρατόπεδο, κάθε κωμόπολη και ΤΕΙ". Πράγματι, μπορούσε για δεκαετίες να παρατηρεί κανείς την ίδρυση διάσπαρτων τμημάτων ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης δίχως κανένα σχέδιο και στρατηγική, κατά κανόνα ως αποτέλεσμα πιέσεων των τοπικών πολιτευτών ώστε να 'υπάρξει εισόδημα': Δηλαδή δωμάτια προς ενοικίαση σε φοιτητές, κίνηση στα καταστήματα εστίασης κλπ. 

Κορυφαίο παράδειγμα απόλυτης απουσίας στρατηγικής που οδηγεί σε παρανοϊκές αποφάσεις θεωρώ εκείνο της Τρίπολης, όπου το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου θεώρησε λογικό να ιδρύσει δυο Τμήματα Πληροφορικής σε αυτήν την σχετικά μικρή επαρχιακή πόλη (τα οποία ευτυχώς αργότερα συγχωνεύτηκαν). 

Θέλω ακόμα να τονίσω πως κατά την γνώμη μου είναι στρατηγικό λάθος η (δήθεν) κατάργηση της ανώτερης εκπαίδευσης (με την, επίσης δήθεν, 'ανωτατοποίηση' των ΤΕΙ) όσο και την, άκουσον άκουσον, 'εξίσωση' των πολυτεχνικών πτυχίων με ...μεταπτυχιακά (πάλι καλά που το ΕΜΠ δεν απαίτησε το πτυχίο του να ισοδυναμεί με διδακτορικό!). 

Αφενός μεν η ανώτερη εκπαίδευση θεραπεύει διαφορετική - και πολύ σημαντική! - ανάγκη από την ανώτατη, αφετέρου δεν η νοοτροπία της 'εξίσωσης πτυχίου με μεταπτυχιακό' είναι κορυφαίο παράδειγμα στρεβλής προσέγγισης στο ζήτημα των επαγγελματικών δικαιωμάτων.

Δεν χωράει τέλος αμφιβολία πως το φαινόμενο του φροντιστηρίου αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο πως κάτι πολύ λάθος συμβαίνει στο σύστημα εισαγωγής στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Ναι λοιπόν, χρειαζόμαστε λιγότερους εισακτέους σε τμήματα ΑΕΙ ώστε αυτά να αποκτήσουν υψηλότερο επίπεδο σπουδών. Χρειαζόμστε ακόμα μια ισχυρή ανώτερη εκπαίδευση καθώς και επίσης και ισχυρά και ποιοτικά ΙΕΚ. Πάνω απ' όλα βέβαια χρειαζόμαστε ένα ποιοτικό άλμα στην α' και β' βάθμια εκπαίδευση - Ας μην γελιόμαστε, το λεγόμενο 'χαρτί του Λυκείου' έφτασε να μην σημαίνει απολύτως τίποτα.

Πώς λοιπόν θα καταφέρουμε όλα αυτά που αναμφίβολα χρειαζόμαστε; Σίγουρα όχι μέσα από την απαξίωση.

Επαναλαμβάνω λοιπόν τα προφανή: 

• Ο χώρος της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα χρειάζεται δομικές αλλαγές. 
• Θέλουμε λιγότερα και μικρότερα πανεπιστημιακά τμήματα με πολύ μεγαλύτερη δημόσια χρηματοδότηση από τον τακτικό προϋπολογισμό.
• Χρειαζόμαστε μια πολύ σημαντική επένδυση στην ανώτερη εκπαίδευση (δηλαδή με απλά λόγια, επαναφορά των ΤΕΙ) με τμήματα εφαρμοσμένων σπουδών προσανατολισμένα στην τοπική & περιφερειακή οικονομική δραστηριότητα - τόσο στην υπάρχουσα όσο και σε αυτήν που θέλουμε να αναπτυχθεί.
• Τα ΤΕΙ δεν πρέπει και δεν μπορούν να είναι ο "φτωχός συγγενής των ΑΕΙ", όπως τα αντιλαμβανόταν η ελληνική κοινωνία για χρόνια. To ακριβώς αντίθετο: Θεραπεύουν διαφορετική ανάγκη, πρέπει να είναι στην αιχμή της τεχνολογίας και του management και πρέπει να προσφέρουν πολύ καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές από τα Πανεπιστήμια - Τα οποία εξ' ορισμού πρέπει να είναι περισσότερο προσανατολισμένα στη (βασική) έρευνα.
• Aπαιτείται μια πολύ ουσιαστική επένδυση στην τεχνική/μεταλυκειακή εκπαίδευση.
• Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν μια πολύ σημαντική αναβάθμιση της α' βάθμιας και, κυρίως, της β' βάθμιας εκπαίδευσης.

Αντ' αυτών όμως, τι είδαμε; 

Είδαμε πρώτα απ' όλα να σπαταλώνται πόροι για την δημιουργία της παντελώς αχρείαστης (και άχρηστης, ας μου επιτραπεί), 'πανεπιστημιακής αστυνομίας'. Είδαμε μετά μια σπασμωδική εφαρμογή μιας 'ελάχιστης βάσης εισαγωγής' η οποία χτύπησε πολύ σοβαρά πανεπιστημιακά τμήματα. Συζητήθηκε η Αρχιτεκτονική Ξάνθης που έμεινε χωρίς φοιτητές (0 εισακτέοι) και του Μαθηματικού Σάμου που παίρνει μόλις έξι (ναι, 6) νέους φοιτητές. 

Προσωπικά εξεπλάγην από δυο Τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγκεκριμένα των Τμημάτων Μαθηματικών και Φυσικής. Καθώς είμαι απόφοιτος της Σχολής Θετικών Επιστημών του Π.Κ. και είχα πάρει μαθήματα κορμού και επιλογής από τα δυο αυτά Τμήματα, είμαι σε θέση να γνωρίζω το υψηλότατο επίπεδό τους. Αναγνωρίζονται αμφότερα εκ των κορυφαίων της χώρας. Τι κατάφερε λοιπόν το νέο σύστημα; Ιδού:

• Τμήμα Μαθηματικών Ηρακλείου με 31 επιτυχόντες σε 168 θέσεις,
• Τμημα Φυσικής Ηρακλείου 34 επιτυχόντες σε 155 θέσεις

...τα δυο αυτά κορυφαία Τμήματα μόλις και μετά βίας θα καλύψουν περί το 20% των θέσεών τους για πρωτοετείς φοιτητές. Πρόκειται περί μεγάλης ντροπής για το Υπουργείο Παιδείας και συνολικά για το Ελληνικό κράτος.

Κάποιοι μπορούν βέβαια να πουν πως τα Τμήματα αυτά ηθελημένα έθεσαν υψηλή Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής ώστε να αυξήσουν την ποιότητα και να μειώσουν τον αριθμό των εισακτέων. Αρμόδια να το απαντήσουν αυτό είναι μόνο τα ίδια τα Τμήματα. Δυσκολεύομαι όμως πολύ να πιστέψω πως οι παραπάνω αριθμοί νέων φοιτητών αποτελούν συνειδητές επιλογές των διοικήσεων των Τμημάτων.

Δεν μπορούμε σε κάθε περίπτωση να μην κρίνουμε και να μην αξιολογήσουμε την πολιτική διάσταση του ζητήματος: Φοβάμαι πως πίσω από τις εξελίξεις αυτές κρύβεται μια ξεκάθαρη επιλογή, την οποία ο κ. Πρωθυπουργός φροντίζει να μας υπενθυμίζει με κάθε τρόπο: Η παρακμή, ή έστω ο σημαντικός περιορισμός, της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα και η μετατροπή της χώρας σε μια οικονομία χαμηλού κόστους εργασίας με το αντίστοιχο εκπαιδευτικό σύστημα υποστήριξης αυτής της οικονομίας.

Ας προσπαθήσουμε να δούμε τα πράγματα από απόσταση: 

• Την χώρα τη διοικεί μια ελίτ.
• Αρχικά η ελίτ έχασε το ενδιαφέρον της για την α’ και τη β’ βάθμια εκπαίδευση. Πώς; Μέσω της επικράτησης των ιδιωτικών σχολείων και της πλήρους απαξίωσης της δημόσιας εκπαίδευσης.
• Τώρα η ελίτ χάνει το ενδιαφέρον της και για τη γ’ βάθμια εκπαίδευση. Πως; Μέσω των ΙΒ και των προπτυχιακών σπουδών στο εξωτερικό.

Τα πανεπιστημιακά τμήματα θα μείνουν (βάσει του σχεδίου της ελίτ) χωρίς αντικείμενο:

• Οι πανεπιστημιακές σπουδές θα γίνονται κατά κύριο λόγο στο εξωτερικό, για τους λίγους που θα συνεχίσουν να τους αφορούν (όλοι έχουμε ακούσει γονείς μαθητών γυμνασίου, καμιά φορά και δημοτικού (!) να κάνουν σχέδια για τις σπουδές των παιδιών τους στο εξωτερικό επειδή 'το ελληνικό πανεπιστήμιο έχει χαλάσει').
• Αντίθετα η χώρα θα παράγει σωρηδόν 'ψυκτικούς από το Περιστέρι' και λοιπούς πληβείους στα απαξιβωμένα ΙΕΚ, στα απαξιωμένα Πανεπιστήμια και τα 'ανωτατοποιημένα' ΤΕΙ, και φυσικά στα «ιδιωτικά πανεπιστήμια»  - επιπέδου που θα δικαιολογείτο εάν το 1821 δεν είχε υπάρξει και ζούσαμε στην επαρχία Yunanistan...

H προοπτική αυτή είναι απόλυτα δυστοπική, τρομακτική. Δεν είναι αυτή η Ελλάδα που θέλουμε. Η άρχουσα τάξη της χώρας, σίγουρα μετά τον Β' ΠΠ, ήταν κατά βάση μεταπρατική. Φρόντιζε η Ελλάδα να δανείζεται, με τα δάνεια έκανε μεγάλες προμήθειες με σημαντικό περιθώριο κέρδους το οποίο στη συνέχεια έβρισκε τον δρόμο του προς το εξωτερικό. Μια οικονομία εξαγωγής κεφαλαίων, όπως είναι πολύ συχνό στον υπανάπτυκτο και τον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Δεν είναι παράλογο λοιπόν να φοβάται κανείς πως μετά την "εξαγωγή κεφαλαίου", η ελίτ, είτε το καταλαβαίνει ή όχι, προχωρά στη συστηματική "εξαγωγή ανθρωπίνου κεφαλαίου" μέσα από την, σταδιακή μεν - απόλυτη δε, απαξίωση του εγχώριου εκπαιδευτικού συστήματος.

Αυτό είναι το όραμά μας λοιπόν για το μέλλον; Σε παλιότερο μήνυμά μου ρωτούσα πως ονειρευόμαστε την Ελλάδα του 2071. Είναι σαφές πως η ελίτ που έχει την ευθύνη της χώρας, ανεξάρτητα αν το έχει συνειδητοποιήσει ή όχι, την οραματίζεται κυρίως ως τόπο διακοπών (της). 

Χωρίς σοβαρή επένδυση στην εκπαίδευση, το μέλλον της χώρας θα είναι άσχημο. Εννοείται βεβαίως πως δεν μπορεί να γίνει σοβαρή δουλειά στην γ'βάθμια εκπαίδευση αν έχουν αφεθεί στη μοίρα τους η β' και η α' βάθμια. Πριν πολλές δεκαετίες οι δρόμοι της Αθήνας δονούνταν από το σύνθημα "15% για την παιδεία". Μπορεί σήμερα το ποσοστό αυτό να φαντάζει εξωπραγματικό, κάποια στιγμή πάντως πρέπει να δούμε τις προτεραιότητές μας. 

Η χώρα έχει ανάγκη μιας νέας εκπαιδευτικής πολιτικής. Η επένδυση στην παιδεία οφείλει να είναι μεγάλη, σταθερή και μακρόχρονη. Η εκπαιδευτική μας στρατηγική οφείλει να σχεδιαστεί σε συνάρτηση της αντοίστιχης αναπτυξιακής και της οικονομικής στρατηγικής. Ταυτόχρονα, ένα μόνο είναι βέβαιο: Όσο σημαντική μερίδα της ελληνικής κοινωνίας πείθεται πως τα πανεπιστήμια είναι 'άντρα ανομίας' και πως προτεραιότητα μας είναι να δημιουργούμε και να εξοπλίζουμε ομάδες καταστολής, τόσο το εκπαιδευτικό σύστημα θα παρακμάζει σε όλες του τις βαθμίδες και τελικά θα καταρρεύσει.

Ας γίνει λοιπόν σαφές σε όλους πως η δημόσια παιδεία είναι κορυφαία προτεραιότητα για το ελληνικό κράτος και πως αυτό οφείλει να ανταποκριθεί με βέλτιστο τρόπο στις υποχρεώσεις του. 

Πέρα από αυτό, θα ήθελα να κλείσω με την εξής παρατήρηση: Είναι σαφές πως τα δημόσια πρόσωπα έχουν και αυτά ανάγκη ιδιωτικού χώρου. Πολύ περισσότερο οι οικογένειες, κυρίως δε τα παιδιά, τέτοιων προσώπων είναι συχνά θύματα του ρόλου και της προβολής του εκάστοτε μέλους της οικογένειας που έχει μια θέση ευθύνης. Αντιλαμβάνομαι πλήρως τους λόγους που μπορεί να ωθούν ένα παιδί πρωθυπουργού να προτιμά να σπουδάσει στο εξωτερικό - ίσως να είναι και το παιδαγωγικά ορθό. Καλώς έπραξε λοιπόν η νεαρή Κυρία Μητσοτάκη και επέλεξε να σπουδάσει στις ΗΠΑ και μπράβο στους γονείς της που την στηρίζουν.

Από την άλλη, πέρα από το τραγικά λανθασμένο timing που ανέδειξα στην αρχή του άρθρου, δύσκολα μπορεί να κλείσει τα μάτια του κανείς στην επικοινωνιακή διαχείριση του θέματος, τόσο του συγκεκριμένου συμβάντος όσο και συνολικά των περί της παιδείας. Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη κυριαρχείται από αποφοίτους συγκεκριμένου ιδιωτικού σχολείου, ενώ πολλοί υπουργοί της, του κ. Πρωθυπουργού συμπεριλαμβανομένου, δεν έχουν βιώματα της ελληνικής πανεπιστημιακής ζωής. Προωθούνται με κάθε τρόπο πολύ συγκεκριμένα στερεότυπα περί της εκπαίδευσης που φτάνουν στον βαθμό της εμμονής. 

Είναι ώρα ο κ. Πρωθυπουργός και συνολικά οι κυβερνώντες, αν θέλουν το καλό της χώρας, να ανοίξουν τα μάτια, τα αυτιά και, κυρίως, το μυαλό τους. Αν υπάρχει ελπίδα για μια ευημερούσα Ελλάδα στο μέλλον, αυτή μπορεί να βρεθεί μόνο στη δημόσια παιδεία και πουθενά αλλού. Για να ενημερωθούν σχετικά, ας ρίξουν μια ματιά στο "The Common Good" του Robert Reich, γραμμένο στην γλώσσα που γνωρίζουν καλύτερα και για την χώρα που (υποτίθεται πως) θαυμάζουν περισσότερο.

Συνοψίζοντας, η κεντρική πολιτική απόφαση που οφείλει να ληφθεί είναι ξεκάθαρη: Σημαντικά μεγαλύτερη επένδυση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Έχει άραγε το θάρρος να πράξει το σωστό η ελληνική κυβέρνηση; 

Ίδωμεν.

Ο Ιβάν Ιλίτς, οι πυρκαγιές και η ευθύνη μιας γενιάς

Τώρα στις διακοπές διαβάζω τον "Θάνατο του Ιβάν Ιλίτς" και δεν σας κρύβω ότι με συγκλόνισε καθώς έτυχε να συμπέσει με την περίοδο των πυρκαγιών. Όταν λοιπόν έρθει, κατά κανόνα απροσδόκητα, εκείνη η στιγμή, θα νιώσουμε άραγε την ανακούφιση ότι ζήσαμε μια ζωή έμπλεη νοήματος;

Για το θέμα αυτό μιλά αναλυτικά τόσο ο Ίρβιν Γιάλομ από τους σύγχρονους όσο φυσικά και ο Επίκουρος από τους κλασικούς όπως και πολλοί άλλοι. Δυστυχώς τα γεγονότα των ημερών καταδεικνύουν ότι, τουλάχιστον όσον αφορά τη δημόσια σφαίρα, έχουμε αποτύχει παταγωδώς, φαίνεται να στερούμαστε νοήματος. 

Τι καταφέραμε ως όντα πολιτικά;

Αφήσαμε να θριαμβεύσει η ιδιώτευση και οι συνέπειες πλέον δεν κρύβονται. Αφήσαμε αδικαιολόγητο κενό στη δημόσια σφαίρα, κενό το οποίο καλύπτεται από (μορφωτικά και όχι μόνο) μηδενικά που μας έφεραν σε τραγωδίες όπως αυτή που ζούμε τώρα (και στις πολλές που προηγήθηκαν...). 

Λίγη παρηγοριά βρίσκουμε στο ότι κανείς δεν είναι κακός με τη θέλησή του. Η εξασφάλιση της επιβίωσης του ατόμου, της οικογένειας, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει να υπάρξει ο Δήμος... κανείς όμως δεν μας είπε πως θα είναι εύκολο. Οφείλουμε να κάνουμε την υπέρβαση, να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς και τα ιδιωτικά και τα δημόσια. Πολύ απλά, διότι μια φορά μόνο ζούμε.

Νιώθω την ανάγκη να ζητήσω συγγνώμη διότι η γενιά μου, η Γενιά του Δέκα, αμέλησε τις υποχρεώσεις της προς τον Δήμο. Φταίμε και πληρώνουμε το τίμημα. Ελπίζω η ιστορία να μας δώσει τη δυνατότητα να επανορθώσουμε. 

Αισθάνομαι βλέπετε, εγώ και πολλοί άλλι μαζί μου, υπόλογος διότι ξέραμε τι έγινε, το είχαμε διαγνώσει και το είχαμε ερμηνεύσει επιτυχώς, και όμως αποτύχαμε, σαν γενιά - μέχρι στιγμής, να παρέμβουμε επιτυχώς.

Τα μορφωτικά μηδενικά, εκείνοι που μόνο τους προσόν είναι το επώνυμό τους, εξακολουθούν να έχουν την ευθύνη της χώρας, η οποία βεβαίως έχει λάβει πολύ άσχημη κατεύθυνση. Κι εμείς μείναμε απλώς να παρακολουθούμε οχυρωμένοι στην σφαίρα του ιδιωτικού.

Ηττηθήκαμε, αποδεχτήκαμε να είμαστε ιδιώτες, με την αρχαιοελληνική ερμηνεία του όρου. Idiots, δηλαδή, για να το πω στην γλώσσα που καταλαβαίνει η κάστα που ελέγχει τη χώρα.

Τουλάχιστον, ας το γνωρίζουν: Ξέρουμε τι μας γίνεται και, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες, θα επιστρέψουμε.

Μήνυμα από το 112

Είναι μεσημέρι Παρασκευής 6 Αυγούστου 2021. Μόλις έλαβα μήνυμα από το 112, χωρίς να βρίσκομαι κοντά στη φωτιά. Γιατί άραγε; Κάποιος φοβάμαι το πέρασε για κανάλι content marketing.

Το μήνυμα λέει:

Αν βρίσκεστε νοτίως του μετώπου «Άγιοι Σαράντα - Μοναστήρι (Bitola) - Σόφια - Βάρνα», δυστυχώς την κάνατε από κούπες.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας σας προτείνει: Τρέξτε να σωθείτε. Run for your life. Sauve qui peut.

...και για του λόγου το αληθές:

Οι εραστές της καμένης σάρκας έχουν ξεπεράσει τον εαυτό τους. Σύντομα θα ακούσουμε ίσως για ασύμμετρες απειλές ή κάποια άλλη ανοησία. Η πικρή αλήθεια είναι μια: Όταν κυβερνάς με πυξίδα την "επικοινωνία", η καταστροφή περιμένει τη χώρα στη γωνία.

Ας ελπίσουμε πως στην τρέχουσα περίοδο, η καταστροφή που βιώνουμε αυτές τις μέρες θα αποδειχτεί το χειρότερο που πάθαμε. Προσωπικά παραμένω ιδιαίτερα ανήσυχος πως τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Η ολογαρχική κάστρα που έχει την ευθύνη της χώρας, οι ατέλειωτες προσωποποιήσεις του νεποτισμού, δεν πρόκειται να σταματήσουν αν δεν τα ισοπεδώσουν όλα.

Μια κριτική στην εικόνα του Αγίου Δημητρίου

Το περασμένο Σάββατο 26 Ιουνίου βρέθηκα στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Ασπροπύργου όπου έγινε το εξάμηνο μνημόσυνο του αγαπημένου μου θείου, Κώστα Μπουγιατιώτη. Μπήκα στον ναό λίγο μετά τις 8:00 και παρακολουθούσα τη λειτουργία ενώ το μνημόσυνο ακολούθησε λίγο αργότερα. Εκεί λοιπόν που στεκόμουν και παρακολουθούσα, το βλέμμα μου έπεσε πάνω στην εικόνα του Αγίου Δημητρίου, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός αυτός.

Τη συγκεκριμένη εικόνα την έχω δει αμέτρητες φορές, από μικρό παιδάκι. Αν και η "δική μας" ενορία ήταν η διπλανή της Ευαγγελίστριας, πηγαίναμε συχνά στον Άγιο Δημήτρη για διάφορους λόγους, είτε σε γιορτές με το σχολείο ή σε περιστάσεις χαράς ή λύπης ή και απλά για εκκλησιασμό. Πρώτη φορά όμως την πρόσεξα με τόση προσοχή την εικόνα.

Ο εικονιζόμενος Άγιος λοιπόν, του οποίου με μεγάλη τιμή και χαρά φέρω το όνομα, εικονίζεται έφιππος πολεμιστής. Κρατά δόρυ, το άλογό του έχει σηκώσει τα μπροστινά πόδια, ο εχθρός - αντίπαλος στρατιώτης είναι ξαπλωμένος στο έδαφος με τα χέρια ανοιχτά, δεν κρατά πλέον τον οπλισμό του (έχει, δηλαδή, παραδοθεί) και ο Άγιος Δημήτριος ετοιμάζεται το επόμενο δευτερόλεπτο να καρφώσει το δόρυ του στον λαιμό του στρατιώτη ο οποίος κοιτά με βλέμμα απόγνωσης και απελπισίας. 

Είμαι βέβαιος πως θα υπάρχει μια ιστορία που θα δικαιολογεί το γεγονός αυτό. Ο Άγιος Δημήτριος μπορεί να ήταν αμυνόμενος ή να μάχοταν υπέρ της πίστεώς μας ή κάτι τέτοιο. Εξάλλου, καταλαβαίνουμε μέσα από τις εικόνες αυτές πόσο εξοικιωμένη πρέπει να ήταν η κοινωνία της εποχής εκείνης με τη βία, ειδικά με την ακραία βία της θανάτωσης ενός συνανθρώπου μας μέσω της διάτρησης του λαιμού του με ένα δόρυ.

Όλοι οι μεγάλοι μας ήρωες, από τους αρχαίους, τους επαναστάτες του '21 (για παράδειγμα η "πυραμίδα της Αράχωβας") και τους αντάρτες της κατοχής έκαναν παρόμοιες πράξεις για "έναν καλό σκοπό" για αυτό και τους έχουμε κατατάξει στις τάξεις των ηρώων. Γιατί λοιπόν να μου κάνει εντύπωση η εικόνα του Αγίου Δημητρίου ενώ θανατώνει τον αντίπαλο;

Μα, πολύ απλά, διότι η εκκλησία στις μέρες μας πρέπει να έχει μια εκπαιδευτική διάσταση κύρια στόχευση της οποία οφείλει να είναι η μη-βία. To μήνυμα του Θεού της Αγάπης, ανεξάρτητα του αν κάποιος όντων πιστεύει στην ύπαρξη ενός Ανωτέρου Όντος, είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ. Πρέπει να αγαπήσουμε τον εαυτό μας, πρέπει να αγαπήσουμε τον πλησίον μας, πρέπει να αγαπήσουμε όλοι την κοινωνία, όλα τα έθνη και, πάνω απ' όλα, πρέπει να αγαπήσουμε τον πλανήτη που μας φιλοξενεί.

Η καταστροφική δυνατότητα της ανθρωπότητας σήμερα είναι μεγαλύτερη από ποτέ άλλοτε. Αν δώσουμε χώρο στη βία να υπάρξει, είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι η αυτοκαταστροφή του ανθρωπίνου είδους θα έρθει πολύ νωρίτερα απ' ότι ίσως φοβόμαστε.

Ως εκ τούτου, θα περίμενα από την Εκκλησία της Ελλάδος - και απ'όλες τις εκκλησίες, όλων των δογμάτων και όλων των θρησκειών - πρώτα απ' όλα να αποκηρύξουν κάθε μορφή βίας και να την αφαιρέσουν από τα κείμενά τους και, φυσικά, από τις κάθε μορφές απεικονίσεις που χρησιμοποιούν.

Ο Θεός της Αγάπης μας δίδαξε αυτό που λέει το όνομά του: Την Αγάπη. Αγάπη χωρίς όρους και χωρίς προϋποθέσεις. Το μήνυμα αυτό, φοβάμαι, δεν είναι συμβατό με την εικόνα ενός έφιππου πολεμιστή που ετοιμάζεται να διατρήσει με το δόρυ του τον λαιμό του παραδομένου αντιπάλου του. 

Εμβολιαστική ορθοδοξία

Διαβάσαμε χθες στον διεθνή τύπο πως και η Ιταλία αποφάσισε να μην επιτρέπει σε ανθρώπους κάτω των 60 ετών να εμβολιάζονται εναντίον του νέου κορωνοϊού με το εμβόλιο της AstraZeneca, με την κυβέρνηση της χώρας να παραδέχεται ότι "έχει δημιουργηθεί σύγχυση".  

Εδώ θα βρείτε το σχετικό άρθρο: Italy's Draghi urges no vaccine let up, signals AstraZeneca U-turn

Όπως θα δείτε στο άρθρο, ο ίδιος ο Mario Draghi αποφάσισε να μην κάνει τη δεύτερη δόση με το AstraZeneca αλλά να το αντικαταστήσει με άλλο εμβόλιο. Συγκεκριμένα το παραπάνω άρθρο λέει:

Draghi, who is 73, said he himself would be getting a different type of vaccine next week after tests showed that he had developed a low number of antibodies when he had received an initial AstraZeneca shot in March. "Mixing doses is safe," he said, but health authorities would be flexible.

Δίκαια λοιπόν θα αναρωτηθεί κάποιος: Είναι 'ψεκασμένος' ο super-Mario της Ευρωπαϊκής οικονομίας; Νομίζω τον ξέρουμε για ακραία περίπτωση τεχνοκράτη και ρεαλιστική.

Στον ελληνικό - και όχι μόνο - δημόσιο διάλογο όμως εάν πριν μερικές ημέρες υποστήριζε κανείς ότι έκανε ο Ιταλός πρωθυπουργός σίγουρα θα χαρακτηριζόταν 'ψεκασμένος', με μεγάλη ευκολία μάλιστα και, το χειρότερο, θα γινόταν το τέλειο υποψήφιο θύμα μιας δολοφονίας χαρακτήρα.

Το θέμα είναι πολύ σοβαρό. Όπως γνωρίζουμε όλοι, ο δρόμος προς την κόλαση είναι πολύ συχνά στρωμένος με καλές προθέσεις. Η εμβολιαστική ορθοδοξία προτάσσεται ως μια μορφή πατριωτισμού ή έστω ως κοινωνικό καθήκον. Δημιουργείται όμως ένα πολύ κακό προηγούμενο καθώς η αμφισβήτηση και η αμφιβολία συγκροτούν τη μήτρα της προόδου - διαφορετικά, αντί για εμβόλια θα ελπίζαμε ακόμα σε προσευχές και ψαλμωδίες.

Την "επόμενη μέρα" θα πρέπει να γίνει μια πολύ σοβαρή συζήτηση: Δεν μπορεί να συζητάμε για επιστημονικά θέματα με όρους δογματισμού και ειδωλολατρίας.

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, έχω κάνει πρώτη δόση Άστρα αρχές Μαϊου και την επόμενη βδομάδα θα κάνω τη δεύτερη. Προτρέπω τους πάντες να εμβολιαστούν το συντομότερο, με όποιο εμβόλιο μπορούν. Θυμώνω πολύ όμως με τον δογματισμό που έχει αναδυθεί και τη δολοφονία χαρακτήρα που συντελείται σε όποιον τολμά να διατυπώσει κάποια αμφιβολία ή έστω κάποια ερωτηματικά.

Όπως και με πολλές πτυχές της διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού, έχουν γεννηθεί πολλά και ιδιαίτερα εύλογα ερωτηματικά και ανησυχίες για την έλλειψη δημοκρατικών αντανακλαστικών στις δυτικές κοινωνίες, με την Ελλάδα να αποτελεί μια ακραία περίπτωση της παραπάνω νοσηρής κατάστασης.

Η τεκνοποίηση σαν ταξικό προνόμιο

Το βράδυ της Παρασκευής 11 Ιουνίου 2021 μια διαδρομή του διαδικτύου με έφερε να διαβάζω το site https://gonimotitamou.gr/ που είχε τον βαρύγδουπο τίτλο 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε το κείμενο που συνόδευε την πρόσκληση του συνεδρίου, από το οποίο διέκρινα το ακόλουθο απόσπασμα:

“Προσδοκούμε η Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή να γίνει εργαλείο θεραπείας όσων νοσούν από την υπογονιμότητα και όχι όλων εκείνων που έφτασαν στην υπογονιμότητα από παράπλευρους δρόμους των επιλογών τους”

Δυσκολευόμενος να το χαρακτηρίσω κατάλληλα, επέλεξα να γράψω "Έ λ ε ο ς", κοινοποιώντας το σε ένα φόρουμ συζητήσεων που διατηρούμε με τους συναδέλφους μου για κοινωνικοοικονομικά ζητήματα. 

Ένα εικοσιτετράωρο αργότερα ξέσπασε μια ομοβροντία διαμαρτυριών στα κοινωνικά δίκτυα με αποτέλεσμα ένας-ένας διάφοροι συμμετέχοντες να αποσύρονται όπως επίσης να αποσύρεται η αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας και της Γενικής Γραμματείας Ισότητας.

Η "δικαιολογία" που προτείνεται στα μέσα ενημέρωσης επικεντρώνεται σε ένα "άστοχο βίντεο" και σημειώνεται διαρκώς ότι "δεν αμφισβητούνται οι καλές προθέσεις των οργανωτών του συνεδρίου". Επιτρέψατε μου να πω ότι η δικαιολογία αυτή είναι τουλάχιστον αστεία. Όχι, δεν είναι "πρόβλημα με το βίντεο της προώθησης". Το συνέδριο αυτό είναι εξόχως προβληματικό συνολικά, όχι μόνο στην "επικοινωνία" του, καθώς φανερώνει μια αντίληψη βαθιά αντιδραστική όπως εξάλλου αποδεικνύει το παραπάνω απόσπασμα.

Μπορεί άραγε να πιστέψει κανείς πως το επιτελείο της Αυτού Εξοχότητος της Προέδρου της Δημοκρατίας δεν μπήκε στον κόπο να ρίξει μια γρήγορη ματιά στα κείμενα του συνεδρίου; Ούτε το μισό υπουργικό συμβούλιο που συμμετείχε δεν πρόσεξε, ούτε η γενική γραμματεία ισότητος ούτε το άλλο μισό δημοσιοιγραφικό κατεστημένο που επίσης συμμετείχε δεν κατάλαβε τι έπαιζε με το συνέδριο αυτό;

Δουλευόμαστε κανονικά, δυστυχώς.

Η στήριξη που είχε το εν λόγω "συνέδριο" από ένα ευρύτατο τμήμα της πολιτειακής, πολιτικής, οικονομικής και δημοσιογραφικής ηγεσίας είναι πραγματικά εντυπωσιακή, σε σημείο που φτάνει να απορεί οποιοσδήποτε καλόπιστος παρατηρητής.

Καθώς κανείς εκ των παραπάνω δεν είναι ανόητος ούτε αφελής, είναι εύλογο να υποθέσει κάποιος ότι όλοι τους ήξεραν πολύ καλά τι συμβαίνει και το υποστήριζαν πλήρως. Πόσο μυαλό θέλει για να καταλάβεις ότι κάτι πάει στραβά σε ιατρικό συνέδριο με θέμα την αναπαραγωγή που συμμετέχουν δυο-τρεις αρχιεπίσκοποι και η πλειοψηφία της ιεράς συνόδου; Το περίφημο "Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια" σε νέα επεισόδια και τίποτα παραπάνω.

Το ζήτημα όμως είναι ιδιαιτέρως σοβαρό, πολύ πέραν του φαιδροτάτου αυτού συνεδρίου που ματαιώθησε - ή μήπως απλά αναβλήθηκε; - "λόγω ενός ατυχούς βίντεο". Δεν είναι δυνατόν εν έτει 2021 η τεκνοποίηση να αντιμετωπίζεται σαν ταξικό προνόμιο, πολύ περισσότερο δε στη χώρα που γέννησε τον ανθρωπισμό!

Στο ζήτημα αυτό μπορεί κανείς να διακρίνει μια διάσταση δημόσιας υγείας, μια διάσταση νομική και μια, κυρίαρχη θα έλεγα, πολιτική. Αναλύω παρακάτω:

1. Δημόσια υγεία

Το ζήτημα της υπογονιμότητας είναι ξεκάθαρο και απολύτως υπαρκτό, αφορά δε τόσο τους άντρες όσο και τις γυναίκες. Είναι ένας δείκτης δημόσιας υγείας που υποχωρεί σταθερά με τον χρόνο και αν μη τι άλλο μαρτυρά την αποτυχία των σχετικών πολιτικών. Ειδικοί ισχυρίζονται ότι μεταξύ άλλων μπορεί να ευθύνονται ο "σύγχρονος τρόπος ζωής", δηλαδή κακή διατροφή και μειωμένη άσκηση, ενώ πιθανότατα ευθύνονται ακόμα το διάχυτο άγχος και οι διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες. 

Τίθεται λοιπόν ένα μεγάλο ζήτημα ενημέρωσης των νέων ανθρώπων, όχι τόσο για τα χρονικά όρια της αναπαραγωγής - αφού η μεγάλη πλειοψηφία τα γνωρίζει, αλλά περισσότερο για την προληπτική ιατρική που θα επιτρέψει να διατηρείται ένα φυσιολογικό επίπεδο γονιμότητας τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες. 

Eίναι δυστυχώς γνωστό πως συχνά βλέπει κανείς ζευγάρια 30 και 35 ετών να αντιμετωπίζουν σχετικές δυσκολίες και, δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτό δεν έχει να κάνει σε τίποτα με τους "ξεχασμένους σαρανταπεντάρηδες που το θυμήθηκαν τώρα να κάνουν παιδί", όπως αισχρά διαλαλούσε το συνέδριο.

2. Νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα είναι εκείνο του νομικού & ρυθμιστικού πλαισίου για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, καθώς οι υφιστάμενες διατάξεις έχουν ξεπεραστεί από την πραγματικότητα. Η δωρεά σπέρματος υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες σαν δυνατότητα και έχει ρυθμιστεί αποτελεσματικά. Δεν ισχύει όμως το ίδιο με τη δωρεά ωαρίων, που είναι σχετικά πρόσφατη εξέλιξη, πολύ περισσότερο δε με τη δωρεά γονιμοποιημένων εμβρύων. Υπάρχουν υποψίες ότι συχνά δότριες ωαρίων πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης ενώ αναμφίβολα απουσιάζει η διαφάνεια που θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη στην όλη διαδικασία.

3. Πολιτική

Σε πολιτικό επίπεδο καθίσταται προφανές ότι ο κ. Μητσοτάκης συνεχίζει την άκρως επικίνδυνη στρατηγική του για ενσωμάτωση της ακροδεξιάς στο εκλογικό του σώμα. Γνωρίζει ότι κάπου μεταξύ Χρυσής Αυγής και στοιχείων των κομματικών μορφωμάτων των κκ. Βελόπουλου και Καμμένου βρίσκεται περίπου το 10% του εκλογικού σώματος το οποίο είτε αυτοπροσδιορίζεται ως ακροδεξιό ή έχει τέτοιες πεποιθήσεις, ακόμα κι αν το ενοχλεί η ταμπέλα. Η εύθραστη διαφορά της "Νέας Δημοκρατίας" με τον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν ισοδυναμεί με αυτές τις ψήφους, οπότε ο "φιλελεύθερος" πρωθυπουργός μας προσπαθεί να κρατήσει δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη - πράγμα που όπως ξέρουμε όλοι είναι αδύνατον.

Δυστυχώς όμως, πέρα από την τεράστια ζημιά που θα προκαλέσει αυτή η στρατηγική στην κεντροδεξιά παράταξη ταυτίζοντάς την με την άκρα δεξιά, ακριβώς όπως γινόταν τις μαύρες δεκαετίες του '50 και του '60, προκαλείται τεράστια ζημιά και στη χώρα αφού λίγο έως πολύ κανονικοποιείται η ακροδεξιά ρητορική - και φτάσαμε να ακούμε παπάδες να μας συμβουλεύουν περί της αναπαραγωγής μας!

Πέρα από την 'κανονικοποίηση' του ακραίου συντηρητισμού και της αντίδρασης, προκύπτει ένα μεγάλο πολιτικό ζήτημα γύρω από την κοινωνική & οικονομική πολιτική για την υπογεννητικότητα. Πέραν πάσης αμφιβολίας, με δεδομένο το πρόβλημα δημόσιας υγείας της υπογονιμότητας, τα νεαρά ζευγάρια δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να λάβουν την πρέπουσα ιατρική φροντίδα για να έχουν βέλτιστες πιθανότητες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. 

Υπό την έννοια αυτή, όπως λέει ο τίτλος του άρθρου, η ίδια η τεκνοποίηση καθίσταται ένα ταξικό προνόμιο καθώς μόνο όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν τα κόστη των ιδιωτικών κέντρων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής θα μπορέσουν - ίσως - να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της υπογονιμότητας.

Η κοινωνία μας αξίζει κάτι καλύτερο. To δημόσιο σύστημα υγείας οφείλει να καλύπτει πλήρως τα κόστη της τεχνητής γονιμοποίησης για κάθε ζευγάρι ή κάθε άτομο μόνο του που επιθυμεί να ζήσει τη μητρότητα και την πατρότητα μέχρι μια ηλικία που θα οριστεί με σύνεση - μια λογική πρόταση θα ήταν ίσως τα πενήντα έτη.

Τέλος, δεν είναι δυνατόν να μιλάμε για πολιτικές ενάντια στην υπογεννητικότητα και την ίδια στιγμή να περιορίζουμε όλα τα σχετικά επιδόματα για τους νέους γονείς. Ο ψυκτικός από το Περιστέρι, για να θυμηθούμε την ορολογία του κ. Πρωθυπουργού από τις εκλογές του 2019, όπως και η τηλεφωνήτρια από το Κερατσίνι έχουν ίδιο δικαίωμα στην τεκνοποίηση με οποιονδήποτε άλλο πολίτη της χώρας. Αυτό πρέπει να αφορά και την περίοδο της γονιμοποίησης και της κύησης αλλά οπωσδήποτε και την υποστήριξή τους ως γονείς.

Με λίγα λόγια και απλά: Μοναδική λύση αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας είναι ένα ισχυρό, αποτελεσματικό, μαζικό και δίκαιο κράτος πρόνοιας.