Κάποιες ακόμα σκέψεις για την αστυνομία στα πανεπιστήμια

Σε συνέχεια προηγούμενου άρθρου μου, πολλοί φίλοι με ρώτησαν "για ποιο λόγο είμαι τόσο αντίθετος στη φύλαξη των πανεπιστημίων;". Καταλαβαίνω πως η ερώτησή τους είναι απόλυτα καλοπροαίρετη. Την ίδια στιγμή όμως είναι ενδεικτική του προβλήματος που υπάρχει στην ελληνική δημόσια σφαίρα, όπου η βιομηχανοποιημένη προπαγάνδα δεν αφήνει κανένα χώρο γόνιμου διαλόγου. 

Με αυτήν την αδιανόητη προπαγάνδα, τα πανεπιστήμια παρουσιάζονται περίπου ως εστίες εγκληματικότητας που χρήζουν αστυνομικής λύσης, την οποία κάποιοι σταλινικοί και αναρχοαυτόνομοι δεν αφήνουν να λάβει χώρα. Το πρόβλημα όμως είναι εκείνο που περιγράψει πολλά στελέχη των ελληνικών πανεπιστημίων, συχνά μάλιστα προερχόμενα από τον πολιτικό χώρο του κυβερνώντος κόμματος: Το μείζον ζήτημα είναι πως η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων είναι 75% λιγότερη του κανονικού!

Όταν λοιπόν υπάρχει τέτοια ένδεια πόρων και η ελληνική κυβέρνηση, για την εξυπηρέτηση του δόγματος 'νόμος και τάξη' με στόχο τη δεξαμενή ψήφων της άκρας δεξιάς, αποφασίζει να διαθέσει ....30 εκατομμύρια ευρώ για την ...''πανεπιστημιακή αστυνομία", τότε είναι πολύ λογικό όλα τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας να εξεγείρονται.

Ναι, σίγουρα υπάρχει πρόβλημα φύλαξης στο ΟΠΑ, ίσως σε κάποιες σχολές του ΕΚΠΑ, του ΕΜΠ και του ΑΠΘ. Αυτά μόνο είναι το ελληνικό πανεπιστήμιο; Όχι δεν είναι μόνο αυτά. Υπάρχει πληθώρα πανεπιστημίων σε όλη τη χώρα που κάνει σοβαρότατο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο, που είναι ακραία υποχρηματοδοτημένη και που αντί να τους δώσουν πόρους να κάνουν εκπαίδευση και έρευνα, τους λένε πως χρειάζονται "πανεπιστημιακή αστυνομία".

Πέραν πάσης αμφιβολίας βρισκόμαστε εν μέσω μιας πρωτόγνωρης επιχείρησης προπαγάνδας που απαξιώνει συνειδητά το ελληνικό πανεπιστήμιο με σκοπό τελικά να το ιδιωτικοποιήσει, όπως έκανε ήδη με επιτυχία στη β' βάθμια εκπαίδευση ("αλήθεια, εσείς σε ποιο [ιδιωτικό] σχολείο πηγαίνετε;" - η ερώτηση - ντροπή για την κοινωνία μας - κάθε σύγχρονου γονέα).

Πραγματικά κανείς λοιπόν δεν διαφωνεί για την ανάγκη φύλαξης στα πανεπιστήμια. Δικαίως όμως εξεγείρονται στην πανεπιστημιακή κοινότητα όταν  βλέπουν μια μαζικη και αδιανόητη στρέβλωση της πραγματικότητας και μαζί με αυτή μια διάθεση πόρων όχι για την ίδια την εκπαίδευση και την έρευνα αλλά για την αστυνόμευση (πράξη που θα ενισχύσει αναμφίβολα τα φαινόμενα βίας και θα τα 'εξάγει' στη μεγάλη πλειοψηφία των πανεπιστημίων, από όπου μέχρι τώρα απουσιάζουν).

Το πρόβλημα κατ' εμέ πηγάζει από μια δογματική και αρρωστημένη αντίληψη ότι η δημόσια, δωρεάν τριτοβάμια εκπαίδευση είναι αναποτελεσματική. Τα δεδομένα όμως δείχνουν πως δεν είναι καθόλου αναποτελεσματική, αντίθετα μάλιστα, αποδίδει εξαιρετικά σε ένα περιβάλλον ακραίας υποχρηματοδότησης.

Τα πράγματα λοιπόν είναι απλά: Αύξηση του τακτικού προϋπολογισμού για την παιδεία, ώστε μεταξύ άλλων να καλυφθούν και οι ανάγκες φύλαξης - όμως πρώτα και κύρια να βελτιωθεί η εκπαίδευση και η έρευνα. Η παρουσία αστυνομικών μέσα στις Σχολές θα φέρει μόνο σύγκρουση και αναστάτωση και, το κυριότερο, θα είναι μια τεράστια σπατάλη πόρων που θα πάει πολύ πίσω το ελληνικό πανεπιστήμιο.

Οι νέοι της χώρας αξίζουν κάτι καλύτερο από αυτό.

Ο εξευτελισμός τριών εξουσιών και ενός συμβόλου

Μια από τις χειρότερες στιγμές που έζησε ο ελληνικός λαός την περασμένη χρονιά ήταν ο απόλυτος εξευτελισμών των τριών εξουσιών και του σημαντικότερου συμβόλου της Ελληνικής Δημοκρατίας που έλαβε χώρα τις μέρες εορτασμού της επετείου της φοιτητικής εξέγερσης της 17ης Νοεμβρίου 1973.

Πρώτα απ' όλα εξευτελίστηκε πλήρως η εκτελεστική εξουσία, τόσο το Υπουργείο της λεγόμενης Προστασίας του Πολίτη, όσο φυσικά και το πρόσωπο του Υπουργού αλλά και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Εξευτελίστηκαν πλήρως λέγοντας αισχρά ψέματα που δεν πιστεύουν πια ούτε τα παιδιά του δημοτικού σχολείου. Με μια διάταξη χουντικού ύφους και περιεχομένου, απαγορεύτηκαν οι συναθροίσεις περισσοτέρων των τριών (3) ατόμων σε όλη την χώρα(!!!), ενώ παράλληλα συγκεντρώθηκαν έξι χιλιάδες αστυνομικοί (επίσης, απ' όλη την χώρα) στην Αθήνα, μη τυχόν και εν τέλει γίνουν συγκεντρώσεις.

Το ψέμα φάνηκε αμέσως, καθώς η ίδια η συγκέντρωση των αστυνομικών δίχως τήρηση αποστάσεων και συχνά δίχως χρήση μάσκας, ήταν μια πραγματική υγειονομική βόμβα, η οποία δυστυχώς αργότερα έσκασε. Το ψέμα βέβαια επιβεβαιώθηκε και σε βάθος χρόνου καθώς η χουντικού ύφους απαγόρευση των συναθροίσεων, έλαβε χώρα και πάλι τον Ιανουάριο, υπό τον φόβο των φοιτητικών διαδηλώσεων, την ίδια στιγμή που ο συνωστισμός στους εμπορικούς δρόμους και τα εμπορικά κέντρα είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ιστορική ευθύνη που για την εξυπηρέτηση της ακροδεξιάς ατζέντας και για τη συλλογή των ψήφων της Χρυσής Αυγής και των Ανεξαρτήτων Ελλήνων μέσα από την εφαρμογή του δόγματος "νόμος και τάξη" αφήνει τον εαυτό του να πέφτει τόσο χαμηλά. Δεν τιμά τον εαυτό του, δεν τιμά την ελληνική κυβέρνηση και σίγουρα δεν τιμά τον ελληνικό λαό.

Είναι πολύ θλιβερή η εικόνα μιας χώρας που έχει για Πρωθυπουργό έναν κοινό ψεύτη. Η απαγόρευση δεν είχε σε τίποτα να κάνει με την πανδημία, ήταν μόνο ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα και εσείς είπατε συνειδητά ψέματα. Ντροπή σας, Κύριε Μητσοτάκη.

Κατά δεύτερο λόγο εξευτελίστηκε η νομοθετική εξουσία. Βουλευτές των περισσοτέρων κομμάτων απευθύνθηκαν στον Πρόεδρο της Βουλής, έναν θεσμό που υποτίθεται πως υπερβαίνει κόμματα και την τρέχουσα πολιτική, και ζήτησαν το προφανές: Την προστασία του συνταγματικού του δικαιώματος της ελεύθερης μετακίνησης, πάντα με πλήρη τήρηση των κανονισμών για την αποφυγή διάδοσης του νέου κορωνοϊού. Ο Κωνσταντίνος Τασούλας όμως εκώφευσε επιδεικτικά. Όχι μόνο αγνόησε τις δίκαιες, ηθικές και νόμιμες εκκλήσεις των εκλεγμένων μελών του Ελληνικού Κοινοβουλίου, των αντιπροσώπων δηλαδή του Ελληνικού Λαού, αλλά ακόμα και κατόπιν εορτής, όταν είχαν λάβει χώρα πρωτόγνωρα γεγονότα με βουλευτές να υφίστανται οι ίδιοι την αστυνομική βία, να τρώνε ξύλο και δακρυγόνα δηλαδή, λες και είμαστε στις μαύρες δεκαετίες του '50 και του '60 ή σε κάποια κοινοβουλευτική δικτατορία της Λατινικής Αμερικής, ακόμα και τότε ο Πρόεδρος της Βουλής δεν μπόρεσε να αρθρώσει ούτε έναν λόγο συμπαράστασης.

Είναι πολύ θλιβερή η εικόνα ενός Κοινοβουλίου όπου, την στιγμή που παραβιάζονται κατάφωρα τα δικαιώματα των μελών της Εθνικής Αντιπροσωπείας, ο Πρόεδρος της Βουλής κατεβαίνει στο επίπεδο του κομματικού στρατιώτη και δεν τιμά το αξίωμά του. Ντροπή σας, Κύριε Τασούλα.

Στον ίδιο κατήφορο δυστυχώς βρέθηκε και η τρίτη εξουσία του πολιτεύματός μας, η δικαστική. Παρά τις προσφυγές, παρά το πασιφανές του πράγματος, οι δικαστές δεν τίμησαν τον όρκο τους και μίλησαν για συνταγματικότητα των συγκεκριμένων αποφάσεων, πέρα από κάθε πλαίσιο λογικής.

Είναι πολύ θλιβερή η εικόνα ενός Ανωτάτου Δικαστηρίου που σιωπά μπροστά σε καταφανείς καταπατήσεις συνταγματικών δικαιωμάτων του ελληνικού λαού με πρόφαση ένα ανόητο ψέμα. Ντροπή σας, Κυρία Σαρπ.

Το χειρότερο όλων όμως, η πραγματικά μεγίστη των απογοητεύσεων, ήταν η στάση της Προέδρου της Δημοκρατίας. Σε ανύποπτο χρόνο η Πρόεδρος μιλά και αρθρογραφεί για την αξία του κράτους δικαίου και ειδικά για την προστασία των μειονοτήτων και των μειοψηφιών. Όταν όμως τα συνταγματικά δικαιώματα του ελληνικού λαού καταπατήθηκαν με τρόπο βάναυσο και μάλιστα σε μια τόσο συμβολική μέρα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επέλεξε την σιωπή.

Είναι θλιβερή η εικόνα του Συμβόλου του Πολιτεύματος, του πρώτου πολίτη της Ελληνικής Δημοκρατίας, να παραμένει σιωπηλή μπροστά σε μια τέτοια παραβίαση των συνταγματικών δικαιωμάτων του Ελληνικού Λαού, μπροστά στην ίδια τη φυσική κακοποίηση μελών του Ελληνικού Κοινοβουλίου. Ντροπή σας, Κυρία Σακελλαροπούλου.

Η ελληνική κυβέρνηση ακροβατεί στα όρια της εκτροπής. Όπως έγραψα παραπάνω, επιχειρεί να 'μαντρώσει' τα ακροδεξιά, λούμπεν στοιχεία που ψήφιζαν κυρίως της Χρυσή Αυγή και δευτερευόντως τους Ανεξάρτητους Έλληνες μέσα στο 'μεγάλο μαντρί' της ελληνικής δεξιάς. Η εφαρμογή του δόγματος 'νόμος και τάξη' είναι η αιχμή του δόρατος της στρατηγικής αυτής. Παράλληλα, επιχειρεί να αναδείξει ένα φιλελεύθερο προσωπείο (βασικά μέσα από νεοφιλελεύθερες οικονομικές επιλογές, διότι για ειλικρινή φιλελευθερισμό ούτε λόγος) για να εγκλωβίσει τους πολίτες του κεντροδεξιού και του φιλελεύθερου χώρου, πράγμα όμως που είναι στα όρια του αδυνάτου να καταφέρει καθώς όπως λέει ο λαός ''δεν χωράνε δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη". 

Οι φιλεύθεροι δεν μπορούν να συνυπάρξουν με τους νεοναζί, παρά μόνο στα όνειρα του κ. Μητσοτάκη και των επικοινωνιολόγων του.

Οι στιγμές που βιώνουμε είναι κρίσιμες. Όποιος έχει δει το The Great Hack και το The Social Dilemma, καταλαβαίνει αμέσως πως αντιλαμβάνεται την έννοια 'κυβέρνηση' η ομάδα που κατέχει το Μέγαρο Μαξίμου: Ως ένα πολυδύναμο γραφείο τύπου, ως μια διαρκή επιχείρηση πόλωσης και διχασμού του ελληνικού λαού. Πράγματι, μέχρι στιγμής αυτή η τακτική φαίνεται να αποδίδει: Οποιοσδήποτε τολμήσει να αρθρώσει έναν λόγο κριτικής προς την κυβέρνηση, αμέσως βαφτίζεται "Συριζαίος". Με απλά λόγια, "όποιος δεν είναι μαζί μας, είναι εναντίον μας".

Δυστυχώς όμως έτσι δεν μπορεί να λειτουργήσει η δημοκρατία. Η χώρα βαδίζει σε επικίνδυνα μονοπάτια και υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί ο έλεγχος των εξελίξεων από τους μαθητευόμενους μάγους του Μεγάρου Μαξίμου και οι συνέπειες για τον ελληνικό λαό να είναι ανυπολόγιστες. Ο αδιανόητος εξευτελισμός της εκτελεστικής, της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας που βιώσαμε στις 17-11-2020, μαζί με το θλιβερό κατάντημα του Συμβόλου του Πολιτεύματός μας, πρέπει να λειτουργήσει ως μηχανισμός αφύπνισης των δημοκρατικών αντανακλαστικών του ελληνικού λαού. Αν δεν συμβει αυτό, τα χειρότερα είναι μπροστά μας.

Πόσο τυφλή πρέπει τελικά να είναι η Θέμιδα;

H κοινή γνώμη έμαθε χθες πως ένας βαρυποινίτης 42 ετών ο οποίος έχει πλήθος καταδικαστικών αποφάσεων και μάλιστα έχει αποδράσει δυο φορές με ελικόπτερο, έκανε χρήση του δικαιώματός του σε πενθήμερη άδεια. Του καταλογίστημε όμως πρόστιμο, διότι σε έλεγχο της αστυνομίας βρέθηκε σε αυτοκίνητο με δυο ακόμα συνεπιβάτες δίχως να φορά τη μάσκα προστασίας που προβλέπουμε τα μέτρα πρόληψης εναντίον της διάδοσης του νέου κορωνοϊού. 

Σκοπός του άρθρου αυτού δεν είναι να ασχοληθεί με το αστυνομικό ρεπορτάζ. Όλες οι εφημερίδες γράφουν για πιθανές ενδιαφέρουσες πτυχές αυτής της υπόθεσης, νομίζω όμως οι αρμόδιοι στην αστυνομία ξέρουν να κάνουν τη δουλειά τους και θα επιληφθούν του θέματος.

Δεν μπορεί όμως ένας καλόπιστος παρατηρητής να μην σχολιάσει πως ο συγκεκριμένος κρατούμενος, που από τις αρχές χαρακτηρίζεται ως ''επικίνδυνος'', για αυτό και κρατείται στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Δομοκού, έκανε χρήση του δικαιώματος πενθήμερης άδειας που προβλέπει ο νόμος. Ούτε πολύ περισσότερο σκοπεύω στο άρθρο αυτό να σχολιάσω τη συγκεκριμένη διάταξη του νόμου, πέραν του ότι μου φαίνεται γενικά περίεργο να δίνονται άδειες σε επικίνδυνους κρατουμένους, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί ότι δεν θα κάνουν κακή χρήση του δικαιώματος αυτού.

Κάποιος λοιπόν από το Υπουργείο Δικαιοσύνης οφείλει να εξηγήσει στον ελληνικό λαό τον λόγο που ο συγκεκριμένος κρατούμενος δικαιούται άδειας, ενώ ένας άλλος κρατούμενος, επίσης καταδικασμένος για πολλά και σοβαρά εγκλήματα κρατούμενος στις ίδιες φυλακές, δεν δικαιούται. Το ερώτημα αυτό καθίσταται ακόμα πιο ενδιαφέρεον αν λάβει κανείς υπόψιν του πως ο δεύτερος κρατούμενος, εκείνος που στερείται το δικαίωμα άδειας, είναι ηλικιωμένος και απ´ όσο ξέρουμε δεν έχει επιχειρήσει ποτέ να αποδράσει. 

Μια δικαιοσύνη που εφαρμόζει "δύο μέτρα και δυο σταθμά", χάνει κάθε αξιοπιστία προς τον λαό που οφείλη να υπηρετεί. Η λογική ότι ο συγκεκριμένος κρατούμενος έχει "ειδικά χαρακτηριστικά" και εξαιτίας του γεγονότος αυτού δεν είναι και τόσο μεγάλο πρόβλημα να μην τηρούνται οι νόμοι και οι κανονισμοί, είναι μια λογική που βάζει βόμβα στα θεμέλια της συνταγματικής αρχής της ισονομίας και εν τέλει της ίδιας της δημοκρατίας μας.

Αν οι κανονισμοί είναι λάθος (που νομίζω πως είναι, όσον αφορά τις άδειες επικινδύνων κρατουμένων), τότε να αλλάξουν οι κανονισμοί. Όμως, η επιλεκτική εφαρμογή τους δεν προσομοιάζει σε δημοκρατική χώρα. Το μεγαλείο της δημοκρατίας εξάλλου είναι πως αντιμετωπίζει με τους ίδιους κανόνες τόσο τους φίλους όσο και τους εχθρούς της.

Φοβάμαι λοιπόν πως, ως φαίνεται, παραείναι τυφλή η Θέμιδα στην Ελλάδα του 2021.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: Ένας απλός οδηγός στο customer discovery

To Customer Development είναι μια μεθοδολογία που προτάθηκε αρχικά από τον Steve Blank το 2005 ως μια διαδικασία που εξελίσσεται παράλληλα και σε αρμονική συνεργασία με το παραδοσιακό product development και βασικό σκοπό έχει την επίτευξη της βέλτισης κατανόησης ως προς το ποιο προϊόν πρέπει πραγματικά να φτιαχτεί ώστε να επιτύχει στην αγορά.

Ο Steve Blank οδηγήθηκε στην ανάπτυξη αυτής της μεθοδολογίας παρατηρώντας και αυτός, μαζί με πολλούς άλλους, τις παταγώδεις αποτυχίες εκατοντάδων επιχειρήσεων στη διάρκεια του λεγόμενου DotCom Bubble, παρότι εκείνες είχαν συγκεντρώσει αδιανόητα υψηλές χρηματοδοτήσεις και εντάξει στους κόλπους τους τα πιο ταλαντούχα στελέχη της παγκόσμιας αγοράς. Γιατί λοιπόν εταιρείες που εισήγαγαν καινοτομία, είχαν άφθονη χρηματοδότηση και τις καλύτερες δυνατές ομάδες, εν τέλει αποτύγχαναν με εντυπωσιακό τρόπο;

Το βασικό συμπέρασμα ήταν πως οι εταιρείες έφτιαχναν με άριστο τρόπο, το λάθος προϊόν (φράση που είναι μεταγενέστερη και ανήκει στον Eric Ries, μαθητή του Steve Blank και θεμελιωτή του Lean Startup). Ξεκινούσαν λοιπόν οι εταιρείες με μια ιδέα της ιδρυτικής ομάδας, δεν την επιβεβαίωναν με πραγματικούς πελάτες και όταν το προϊόν έβγαινε στην αγορά ήταν αργά για να κάνουν τροποποιήσεις (πολύ συχνά, οι υψηλες χρηματοδοτήσεις και οι υπεραισιόδοξοι στόχοι, έκαναν τα πράγματα ακόμα πιο δύσκολα.

Η κεντρική ιδέα του Blank είναι πως το πραγματικά δύσκολο δεν είναι να φτιάξεις ένα άριστο προϊόν (product development) αλλά να βρεις ποιο τελικά πρέπει να είναι εκείνο το προιόν. Το τελευταίο το επιτυγχάνεις με το Customer Development, το οποίο χωρίζεται σε τέσσερα βασικά στάδια:

• Customer Discovery
• Customer Validation
• Customer Creation
• Company Building

Η μεθοδολογία αυτή που, μαζί με στοιχεία του Agile και του Business Model Design οδήγησε το Lean Startup, το οποίο μετά απέκτησε ξεχωριστή υπόσταση και εξελίσσεται αυτόνομα, σκοπό έχει να επιβεβαιώσει πως η εταιρεία αναπτύσει το κατάλληλο προϊόν. Σημειώνω πως είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον ότι το Customer Development ιστορικά εμφανίστηκε αμέσως μετά το Agile, το οποίο επί της ουσίας εφαρμόζει την ίδια φιλοσοφία από την πλευρά όμως του product development.

Τα τέσσερα στάδια του Customer Development

Η λογική είναι απλή: Δεν χρειάζεται, και κυρίως δεν πρέπει, να έχει κανείς από την αρχή μια αναλυτική προδιαγραφή καθώς κάτι τέτοιο είναι αντικειμενικά αδύνατον να επιτευχθεί για χιλιάδες συν έναν λόγους. Ο "συν ένας" είναι πολύ απλά ότι οι ανάγκες των πελατών αλλάζουν με τον χρόνο, οπότε ακόμα και αν έβρισκε κανείς την τέλεια προδιαγραφή σήμερα, όταν τελείωνε το product development εκείνη θα ήταν ήδη παρωχημένη. Μια ωραία αναλογία που βοηθάει να αντιληφθεί κανείς το πρόβλημα είναι η σκοποβολή προς κινούμενο στόχο. 

Στο άρθρο αυτό θα επικεντρωθούμε στο πρώτο βήμα που είναι το Customer Discovery και αναμφίβολα αποτελεί το θεμέλιο της διαδικασίας. Για να αντιμετωπίσει λοιπόν κανείς την ρευστή κατάσταση των προδιαγραφών του προϊόντος που πρέπει να αναπτυχθεί, υιοθετεί την εξής προσέγγιση: Ξεκινάει με τη διατύπωση κάποιων πολύ βασικών υποθέσεων:

• Ποιοι είναι οι πελάτες των οποίων επιθυμώ να λύσω κάποιο πρόβλημα;
• Ποια είναι η περιγραφή του προβλήματος αυτού;
• Ποιες λύσεις υπάρχουν σήμερα στην αγορά για την επίλυση εκείνου του προβλήματος, πως συγκρίνονται μεταξύ τους και γιατί είναι ανεπαρκείς;

Αφού αυτά καταγραφούν σε πολύ σύντομα κείμενα, τότε κάποιος δίνει την περιγραφή της προτεινόμενης λύσης:

• Ποιο είναι το νέο προϊόν/υπηρεσία το οποίο θα απαντά στο πρόβλημα που έχω καταγράψει

Αφού κάποιος κάνει αυτήν την προεργασία (που δεν είναι κάτι παραπάνω από μια έρευνα και ένα μικρό κείμενο για κάθε βήμα (ideal customer profile, problem statement, market statement & positioning, product description), ο δημιουργός πρέπει από το δίκτυο επαφών του να βρει τουλάχιστον πέντε (5) πελάτες που ανταποκρίνονται στο ideal customer profile και να τους πείσει να του αφιερώσουν είκοσι (20) λεπτά από τον χρόνο τους. Στη συζήτηση με τον καθένα από αυτούς δεν πρέπει να προσπαθήσει να τους πουλήσει τίποτα αλλά αντίθετα να προσπαθήσει να επιβεβαιώσει πως οι βασικές του υποθέσεις ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. 

Ένα ιδιαίτερα σύνηθες πρόβλημα είναι πως ο δημιουργός έχει αντιληφθεί σωστά μια ανάγκη/κενό στην αγορά, όμως το πρόβλημα αυτό τελικά δεν είναι τόσο σημαντικό που να οδηγήσει τον πελάτη όντως να πληρώσει για να το καλύψει. Επί παραδείγματι, μπορεί ένας οικονομικός αναλυτής να δυσκολεύεται να φτιάξει ένα συγκεκριμένο report, να το επιβεβαιώνει ως πρόβλημα, αν όμως τελικά χρειαζόταν να πληρώσει €1.000/έτος για το λογισμικό σας που θα έβγαζε αυτόματα το report αυτό να σας απαντούσε "δεν πειράζει, θα δουλέψω δυο ώρες παραπάνω στο excel και θα το φτιάξω μόνος μου".

Οι επαφές λοιπόν πρέπει να γίνουν με πελάτες που έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• Αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα
• Το γνωρίζουν ότι το αντιμετωπίζουν
• Έχουν αποφασίσει να κάνουν κάτι για να το λύσουν
• Έχουν αποφασίσει να δαπανήσουν κάποια χρήματα για τον σκοπό αυτό
• Στην ιδανική περίπτωση, έχουν ήδη ξεκινήσει να φτιάχνουν μια custom λύση

Στην πραγματικότητα τα τρία πρώτα επαρκούν, αν όμως κάποιος βρει πελάτες στους οποίους ισχύουν και οι πέντε παραπάνω προϋποθέσεις, θα μπορέσει να κάνει το ιδανικό customer discovery.

Μετά τον πρώτο γύρο επαφών με υποψήφιους πελάτες που έχουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά (τουλάχιστον πέντε διαφορετικούς, ιδανικά περισσότερους) ο δημιουργός αξιολογεί τα δεδομένα. Εάν υπάρχει επιβεβαίωση των θεμελιωδών υποθέσεων τότε δίνει το feedback στο product development team ώστε είτε να φτιαχτεί μια πρώτη, υποτυπώδης έκδοση του προϊόντος (αυτό ίσως που το Lean Startup αργότερα είπε MVP) ή μια πιο αναλυτική παρουσίασή του (κάποιο video, animation, etc) και να παρουσιαστεί εκ νέου στους ίδιους πελάτες. 

Αν από την άλλη στις συναντήσεις με τους πελάτες φανεί ότι οι υποθέσεις δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, τότε ο δημιουργός επανέρχεται στις υποθέσεις, τις αναπροσαρμόζει και κάνει τη διαδικασία των συναντήσεων από την αρχή.

Αφού γίνει η παρουσίαση της πρώτης "υλοποίησης" στους πελάτες (είτε είναι όντως ένα MVP ή μια παρουσίαση τους προϊόντος), τότε κατά βάση πρέπει να επιβεβαιωθούν δυο πράγματα: 

• Αφενός ότι όντως κάτι τέτοιο θα κάλυπτε τις ανάγκες τους, αφετέρου, και το σημαντικότερο, 
• Ό,τι θα ήταν διατεθιμένοι να πληρώσουν έστω και ένα μικρό ποσό για να το αγοράσει. 

Όταν ο δημιουργός επιτύχει μια τέτοια επιβεβαίωση, ότι δηλαδή τουλάχιστον πέντε (ιδανικά περισσότεροι) πελάτες θα αγόραζαν το συγκεκριμένο προϊόν στη συγκεκριμένη τιμή, τότε μπορεί να θεωρήσει ότι έχει ολοκληρώσει με επιτυχία το στάδιο του Customer Discovery και να δώσει την τελική ενημέρωση για αυτήν τη φάση στην ομάδα του product development για να αναπτυχθεί το MVP.

Στην επόμενη φάση, εκείνη του Customer Validation, θα πρέπει να επιβαιωθεί μια διαδικασία πωλήσεων όπως επίσης και ότι το συνολικό business model είναι λειτουργικό και κερδοφόρο. Στην τρίτη φάση, του Customer Creation, θα επιβεβαιωθεί το scalability της διαδικασίας πωλήσεις και τέλος, στο Company Building, θα αναπτυχθεί η επιχείρηση - οργανισμός που θα προωθήσει και θα υποστηρίξει με επιτυχία το νέο προϊόν στην αγορά.

Όλα όμως ξεκινούν με αυτήν την απλή διαδικασία τριών συν μιας υποθέσεων: Ideal Customer Profile, Problem Statement, Market Statement-Positioning και Product Description. 

Θα ήθελα κλείνοντας το άρθρο αυτό να απευθύνω και μια προειδοποίηση: 

Κάποιος μπαίνοντας στη διαδικασία αυτή είναι πολύ πιθανό να ερωτευτεί. Οι περισσότεροι δημιουργοί ερωτεύονται το προϊόν τους, δίνοντας εκεί όλη τους την προσοχή και ενέργεια. Ομοίως πολλοί άλλοι ερωτεύονται την αγορά τους, δαπανώντας απίστευτο χρόνο και προσοχή στη μελέτη του ανταγωνισμού, ώστε να είναι σίγουροι πως διαφοροποιούνται και εν τέλει υπερτερούν. Όμως, φευ, αμφότερες οι δυο αυτές στοχεύσεις, οι δυο αυτοί έρωτες κάνουν περισσότερο ζημιά παρά καλό. Αποπροσανατολίζουν. Αντίθετα, ο έρωτας που αποδίδει είναι εκείνος με τον πελάτη και πολύ περισσότερο με το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το πελάτης. Ο δημιουργός που θα ανέβει στο υψηλό αυτό επίπεδο, εκείνος που θα μπορέσει να καταλάβει σε μεγάλο βάθος και σε πλήρη ανάλυση το πρόβλημα ενός συνανθρώπου του, ώστε να το λύσει με τον βέλτιστο τρόπο, εκείνος θα μπορέσει τελικά να δημιουργήσει μια ευημερούσα επιχείρηση.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: Τα startups πέθαναν. Ζήτω τα scale-ups!

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 στην Αμερική και λίγο αργότερα στην Ευρώπη έκανε την εμφάνισή της μια νέα λέξη στο χώρο της επιχειρηματικότητας και της οικονομίας: Εκείνη του "startup". Ουδείς ενδιαφέρθηκε να δώσει έναν ακριβή ορισμό, καθώς επρόκειτο περισσότερο για ένα φαινόμενο και λιγότερο για συγκεκριμένο τύπο επιχείρησης. 

Το φαινόμενο αυτό έλαβε ακραίες διαστάσεις από το 1998-99 έως το 2001-02, που έληξε άδοξα με το λεγόμενο "DotCom Bubble". Παρότι δεκάδες επιχειρήσεις που είχαν λάβει αδιανόητα μεγάλες χρηματοδοτήσεις - της τάξης των εκατοντάδων εκατομμυρίων ή ακόμα και δισεκατομμυρίων δολαρίων - έπεσαν σαν χάρτινοι πύργοι, μερικές από αυτές επιβίωσαν (πληγωμένες μεν, ζωντανές δε) και έφτασαν σήμερα, είκοσι χρόνια αργότερα, να αποτελούν μερικές από τις ισχυρότερες επιχειρήσεις του κόσμου.

Το φαινόμενο startup, των επιχειρήσεων με εξαιρετικά μεγάλες προσδοκίες, ταχυτάτους ρυθμούς ανάπτυξης και, συχνά, πολύ μεγάλες χρηματοδοτήσεις, έκτοτε κυριαρχεί στις συζητήσεις περί πολιτικών οικονομικής ανάπτυξης. Όμως, φευ, είναι τόσο πολλοί αυτοί που μιλούν για startups και τόσο λίγοι εκείνοι που καταλαβαίνουν. Οι πολιτικοί σε όλο τον πλανήτη, από τον Πρόεδρο Ομπάμα, την Καγκελάριο Μέρκελ, τον Πρόεδρο Μακρόν, μέχρι ακόμα και όλους ενοίκους του Μεγάρου Μαξίμου την τελευταία δεκαετία στην Αθήνα, όλοι ξαφνικά μιλούσαν για startups. Στο μυαλό τους τα είχαν κάπως σαν τις "μικρομεσαίες επιχειρήσεις", σαν έναν κλάδο που θα μπορεί να γίνει οικονομικά (άρα και πολιτικά) εξαρτώμενος από επιδοτήσεις. Είναι μάλιστα εντυπωσιακή η άγνοιά τους για το πόσο εκτός πραγματικότητας είναι οποιαδήποτε σύνδεση των λέξεων "startup" και "επιδότηση".

Η οικονομία όμως τρέχει πιο γρήγορα από την παρηκμασμένη πολιτική, την αφήνει πίσω και την κάνει ακόμα πιο γραφική. Πάνω που όλοι άρχισαν να μιλούν για startups, φάνηκε πως δεν είναι εκείνα που έχουν σημασία, αλλά τα scale-ups. Αυτό μάλιστα δεν είναι μια καινούργια γνώση, ήδη εδω και σχεδόν μια δεκαετία, ο Καθηγητής Daniel Isenberg, αναμφίβολα ο πατέρας της έννοιας του scale-up, εξηγεί πως εκείνα είναι που αναπτύσσουν μια οικονομία και όχι τα αμέτρητα startups, που γενιούνται γρήγορα, αναπτύσσονται γρήγορα, "καίνε" απίστευτα κεφάλαια γρήγορα και εν τέλει πεθαίνουν γρήγορα αφήνοντας πίσω τους οικονομικά και ψυχολογικά συντρίμια. Ήδη από το 2010 είναι γνωστό πως οι επιχειρήσεις που καταφέρνουν και αναπτύσσονται μακροπρόθεσμα, συνδυάζοντας ανάπτυξη και κερδοφορία σε βάθος χρόνου, εκείνες είναι που αλλάζουν τη ρότα μιας οικονομίας. Τη διαφορά την κάνουν μόνο τα scale-ups!

Εδώ και πολλά χρόνια λοιπόν τα startups έχουν πεθάνει, τουλάχιστον όσον αφορά τον ρόλο τους στην ανάπτυξη μιας οικονομίας. Εδώ και πολλά χρόνια, αυτά που αξίζουν είναι τα scale-ups. Για αυτόν τον λόγο στο Yes for Europe είχαμε ξεκινήσει το Scale-up Europe το μακρινό 2014 και επίσης ακριβώς αυτά είχα στο μυαλό μου όταν στα τέλη του 2019 ξεκίνησα την πρωτοβουλία Scale-up Greece, που μέχρι στιγμής έχει αναδείξει τέσσερα ελληνικά scale-ups (Epignosis,  InsuranceMarket.gr, Workable και Skroutz). 

Η πανδημία του κορωνοϊού διέκοψε προσωρινά την πορεία μας, όμως φέτος θα επανέλθουμε ηλεκτρονικά, αναδεικνύοντας επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων οι οποίες αναπτύσσονται σε βάθος χρόνου, παράγοντας αξία για τους μετόχους τους, πελάτες τους, τους εργαζομένους και τους προμηθευτές τους αλλά και για την κοινωνία συνολικά!

Η επιχειρηματικότητα δεν είναι ένα ιδιωτικό sprint. Αντίθετα είναι ένας μαραθώνιος ο οποίος μάλιστα δεν είναι ποτέ μοναχικός. Τα startups πέθαναν και δεν αξίζει ούτε ένα δάκρυ να χυθεί για αυτά. Ζήτω τα scale-ups!
​

Σχετικά άρθρα από το ιστολόγιο:

• Ποιες εταιρείες είναι scale-ups; 
• Dominique, Σιγάλας και Ευρωπαϊκά scale ups

Νεοφυείς επιχειρήσεις: H silicon-παράνοια

Πριν από αρκετά χρόνια, όταν ήμουν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών - "Yes for Europe" (2011-2015), ακούγαμε δεκάδες ευρωπαϊκές περιφέρειες, πολλές φορές και χώρες ολόκληρες, να υπερηφανεύονται ότι είναι, ή ίσως πως σύντομα θα γίνουν, "η Silicon Valley της Ευρώπης". Το φαινόμενο είχε πάρει πραγματικά ακραίες διαστάσεις: Αν δεν με απατά η μνήμη μου το 2012 είχαμε μετρήσει περισσότερες από δεκαπέντε (15) "Silicon Valley της Ευρώπης".

Πέρα από το αστείο του πράγματος δύσκολα μπορεί κανείς να μην σχολιάσει το πόσο ρηχή είναι οι ανάλυση των εκάστοτε 'ιθυνόντων', τόσο σε τοπικό & περιφερειακό όσο και σε εθνικό & ευρωπαϊκό επίπεδο. Μιας μορφής πολιτικού και κοινωνικού επαρχιωτισμού που δεν αρμόζει στην Ευρώπη. Προφανώς είμαι ο τελευταίος που θα αρνηθεί την τεράστια αξία και τα αδιανότητα επιτεύγματα του οικοσυστήματος που μάθαμε να ονομάζουμε συλλήβδην "Silicon Valley". Αυτό που έχει συμβεί εκεί μετά τον Β' ΠΠ και ιδιαίτερα τα τελευταία πενήντα χρόνια είναι πραγματικά μοναδικό και αξιοθαύμαστο. Είναι όμως στα όρια του βλακώδους αν νομίζει κανείς ότι μπορεί να το αντιγράψει ή, ακόμα περισσότερο, ότι πρέπει να το αντιγράψει.

Στο Yes for Europe λέγαμε ότι "η Ευρώπη δικαιούται ένα δικό της, αυτόχθονο και πρωτότυπο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο θα δίνει έμφαση κατά κύριο λόγο στη βιωσιμότητα και στην ισότιμη συμμετοχή". Νομίζω ότι η παραπάνω θέση είναι σήμερα απόλυτα επίκαιρη. Πλήθος αναλύσεων (πολύ συχνά μέσα από την ίδια τη Silicon Valley) αναδεικνύει τα τεράστια προβλήματα του συγκεκριμένου μοντέλου, είτε μέσα από εξώφθαλμες περιπτώσεις όπως η Theranos και η WeWork ή ακόμα και από περισσότερο περίπλοκες, θα έλεγε κανείς μέχρι και επικίνδυνα ύπουλες, όπως η τροπή που έχουν πάρει οι εταιρείες των κοινωνικών δικτύων.

Μέσα σε όλα αυτά, παραδέχομαι πως το πρόσωπό μου απέκτησε ένα πικρό χαμόγελο όταν τις προάλλες διάβασα για ...μια ακόμα ελληνική Silicon Valley που θα 'δημιουργηθεί στις παλιές εγκαταστάσεις της ΧΡΩΠΕΙ'. Το γεγονός ότι κάποιοι πιστεύουν πως η Silicon Valley έχει να κάνει με ...ντουβάρια έχει σίγουρα μια κωμική διάσταση. Αν σκεφτούμε πως η άποψη αυτή εκφράζεται από ανθρώπους επιφορτισμένους με τη λήψη σημαντικών αποφάσεων για τη χώρα, το αστείο μετατρέπεται σε μεγάλο κίνδυνο. Ή μάλλον σε προάγγελο πολλών ακόμα και μεγάλων χαμένων ευκαιριών.

Η Ελλάδα μπορεί να τα καταφέρει πολύ καλύτερα. Δεν χρειάζονται τα ντουβάρια της ΧΡΩΠΕΙ ούτε τα υποτιθέμενα κεφάλαια των ΣΔΙΤ. Αυτό που χρειάζεται είναι μια μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανάπτυξης της οικονομίας της γνώσης, της συνεργασίας και της δημιουργικότητας η οποία κατά κύριο λόγο έχει να κάνει με τη δημόσια πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατά δεύτερο λόγο με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την έρευνα.

Πόσο είπαμε πως είναι ο προϋπολογισμός για την παιδεία ως ποσοστό του ΑΕΠ; Εκείνο το 15% που ζητούσαν οι γενιές του '60 και του '70 για πόσα χρόνια θα μείνει όνειρο μακρινό και απατηλό;

Σχετικά άρθρα από το ιστολόγιο:​

• ​Silicon Paranoia 
• Επιστροφή στο Β5 και η τεράστια σημασία της δημόσιας παιδείας

Mια ευχή και μια σκέψη για το νέο έτος

To 2020 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά σε πολλά επίπεδα, μα πρώτα και κύρια σε εκείνο της ανθρώπινης υπόστασής μας. Το μέτρο της κοινωνικής αποστασιοποίησης, αν και αναγκαίο, έχει αναμφίβολα μια απάνθρωπη πτυχή, ενώ ο φόβος, μήτρα όλων των αρνητικών συναισθημάτων και ενεργειών, κυριάρχησε τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα. Στο πλαίσιο αυτό, μόνο μια ευχή θα ήθελα να στείλω σε όλον τον κόσμο:

Μέσα στο έτος 2021 να κάνουμε όλοι ότι περνά από το χέρι μας ώστε να έρθουμε όσο πιο κοντά γίνεται στην ανθρώπινη διάστασή μας.

Μαζί με την ευχή αυτή, επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας και την εξής σκέψη: Η πανδημία του νέου κορωνοϊού το 2020, όπως βεβαίως και ο "πόλεμος εναντίον της τρομοκρατίας" τα προηγούμενα χρόνια, ανάγκασαν τους λαούς του λεγόμενου δυτικού κόσμου να κάνουν πρωτόγνωρες παραχωρήσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ιδιωτικότητας, της ελευθερίας λόγου και μετακίνησης, ακόμα και των ίδιων των συνταγματικά κατοχυρωμένων δημοκρατικών μας δικαιωμάτων.

Όλα αυτά σε μεγάλο βαθμό τα κάναμε εθελοντικά, ή τουλάχιστον έτσι νομίσαμε αφού δεν νομίζω πως μας δόθηκε και άλλη ρεαλιστική επιλογή. Δεν θα ήταν τόσο μεγάλο το πρόβλημα, εάν υπήρχε μια διάχυτη και ισχυρή εμπιστοσύνη στους θεσμούς που νομιμοποιούν τις εν λόγω αποφάσεις και πολιτικές. Υπάρχει όμως; Φοβάμαι πως όχι, δεν υπάρχει. Η κατάσταση περιπλέκεται ιδιαίτερα όταν μαζί με τα λογικά αυτά ερωτήματα παρατηρεί κανείς μια αδιανόητη έξαρση αστυνομικής βίας, από τις ΗΠΑ μέχρι και τη Γαλλία (και με την ελληνική αστυνομία να κάνει ότι μπορεί για να τους μοιάσει...), εγείροντας εύλογα το διαχρονικό ερώτημα που ο Κ. Καραμανλής ο Α' είχε διατυπώσει τη δεκαετία του '60 με την γνωστή φράση: ''Ποιος τελικά κυβερνά αυτόν τον τόπο;".

Έχει έρθει λοιπόν νομίζω η ώρα να αναρωτηθούμε όλοι μας πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη δημοκρατία μας και πώς να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Είναι καθήκον και υποχρέωση όλων μας να εργαστούμε σε αυτές τις κατευθύνσεις, τόσο για την κοινωνία σήμερα όσο και για εκείνη που θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Η γνώμη μου είναι πως ο δρόμος προς την κατεύθυνση αυτή ξεκινά από την ανάκτηση της ίδιας της ιδιότητας του πολίτη με την αυθεντική έννοια του όρου και με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτήν, καθώς φοβάμαι πως εδώ και πολλά χρόνια έχουμε περιοριστεί στον ρόλο του ψηφοφόρου.