Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ, ένας Μεγάλος Επαναστάτης

Ένας από τους λόγους που θα μείνει για πάντα στην μνήμη μου το έτος 2020 ήταν γιατί γνώρισα το αληθινό πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Όχι, δεν ήταν μέσα από κάποια μεγάλη δυσκολία ή κάποιου είδους ακραία εμπειρία, όπως συχνά συμβαίνει. Αντίθετα, τον Ιησού Χριστού νομίζω πως μπόρεσα να τον κοιτάξω πρώτη φορά στα μάτια διαβάζοντας τον "Τελευταίο Πειρασμό" του Νίκου Καζαντζάκη. Δεν μου έχει μείνει καμία αμφιβολία πως ήταν μια συνάντηση αποκαλυπτική, απίστευτα διδακτική και εντυπωσιακά ουσιώδης για τη διαμόρφωσή μου, καθώς νομίζω πως μπόρεσα να καταλάβω, τουλάχιστον σε ένα πρώτο επίπεδο, τα μηνύματα που θέλησε να μας δώσει ο "Υιός του Ανθρώπου" αλλά και ο "Υιός του Θεού" για τους θρησκευόμενους.

Ανεξάρτητα λοιπόν της τοποθέτησης καθενός από εμάς σχετικά με την ύπαρξη ή όχι κάποιας ανώτερης δύναμης (δεν φιλοδοξώ στο σύντομο αυτό άρθρο να απαντήσω στο προαιώνιο ερώτημα του εάν υπάρχει τελικά Θεός ή όχι - σημειώνω όμως πως εδώ και χρόνια έκρινα πως το ίδιο το ερώτημα με υπερβαίνει, οπότε δηλώνω πλέον αγνωστικιστής), ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ είναι ένα από τα σημαντικότερο πρόσωπα της παγκόσμιας ιστορίας και θέτει μια κορυφαία υποψηφιότητα για τον τίτλο του μεγαλύτερου, του πιο ριζοσπαστικού επαναστάτη που πάτησε ποτέ στη γη.

Πηγαίνοντας κατευθείαν στο συμπέρασμα, τελειώνοντας τον "Τελευταίο Πειρασμό" μου δημιουργήθηκε μια ισχυρότατη πεποίθηση πως σκοπός της ζωής δεν είναι άλλος από το νόημα. Είναι ίσως κάτι σαν έναν αγώνα νοηματοδοσίας που κάθενας μας συμμετέχει από την στιγμή που υπάρχει και η η ίδια η ποιότητα και η αξία του νοήματος που επιλέγει (ελπίζω) να δώσει κανείς στη ζωή του είναι και το μέτρο της αξίας της. Για να μπορέσει όμως κανείς να πλοηγηθεί σε μια τόσο απαιτητική διαδρομή, χρειάζεται χάρτη και πυξίδα, που τις προσέφερε απλόχερα ο Ναζωραίος: Τη συγχώρεση και την αγάπη.

Αν κάποιος αναλογιστεί τη βαρύτητα των παραπάνω, δεν μπορεί παρά να συγκλονιστεί. Ο Άνθρωπος είναι εν τέλει ένας μικρός Θεός: Έχει την απόλυτη ελευθερία να νοηματοδοτήσει τη ζωή του όπως εκείνος θέλει. Το τίμημα για αυτήν την αδιανόητη εξουσία είναι βέβαια πικρό: Η ελευθερία έρχεται μαζί με το πεπερασμένο της ύπαρξης, ένα τίμημα που κάνει τη μεγάλη πλειοψηφία ημών να παραλύει και να μην μπορεί τελικά να ζήσει. Την στιγμή όμως που κάποιος θα συνειδητοποιήσει αυτήν την τεράστια ελευθερία και εξουσία, την στιγμή που θα επιλέξει να μην τρέμει στην σκέψη του θανάτου, τότε μπορεί πραγματικά να ανυψωθεί σε ένα πολύ ανώτερο επίπεδο. Ο φόβος βέβαια και ο φθόνος καραδοκούν. Σε τελική ανάλυση, ο φόβος και ο φθόνος είναι που μας υπενθυμίζουν διαρκώς την θνητότητά μας και επαναφέροντας το πεπερασμένο της ύπαρξής μας, που το μεταμφιέζουν σε μια υποτιθέμενη ματαιότητα, γίνονται μήτρα κάθε αρνητικής σκέψης, πράξης και ενέργεια.

Στη μεγάλη δυσκολία αυτή, κάθε άνθρωπος, κάθε μικρός Θεός δηλαδή, έχει δυο πανίσχυρα όπλα: Την αγάπη και τη συγχώρεση. Είναι εύκολο να το λες και - πολύ - δύσκολο να το κάνεις. Όποιος όμως καταφέρει να αγαπήσει δίχως όρους και προϋποθέσεις (ακόμα λοιπόν και τον "εχθρό" και τον "αντίπαλο", όπως αγαπά το παιδί, τον γονιό, τον αδερφό ή τον σύντροφο) και όποιος έχει καταφέρει να συγχωρήσει επίσης δίχως όρους και προϋποθέσεις, έχει κάνει αυτός ο Άνθρωπος ένα βήμα προς την ίδια τη θέωση, ένα βήμα προς την εκπλήρωση της δυνατότητάς του να γίνει μικρός Θεός.

Τα παραπάνω νομίζω πως έχουν έναν εκπληκτικά επαναστατικό χαρακτήρα αφού εν τέλει αφορούν στην ίδια την απελευθέρωση του ανθρώπου από τον κορυφαίο των φόβων, τον φόβο του θανάτου, ενώ απαντούν στο πλέον μείζον των ερωτημάτων, στο νόημα της ζωής. Εκτός αυτών των θεμελιωδών όμως, ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ υπήρξε επαναστατικός σε μια σειρά από 'μικρότερα' (τρόπος του λέγειν, μικρότερα) και πιο πρακτικά ζητήματα: Τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία και την ισότητά της με τον άντρα. Την προστασία των φτωχοτέρων και την αναδιανομή του πλεονάσματος. Την αποκήρυξη των φορμαλισμών, των στερεοτύπων και των διακρίσεων. Ο Ιησούς, πέραν πάσης αμφιβολίας, ήταν Ο Κορυφαίος των Επαναστατών.  

Βέβαια, όπως μάλλον ήταν αναμενόμενο, ο λόγος του έχει στρεβλωθεί διαχρονικά σε αδιανόητο βαθμό. Το κατεστημένο φέρθηκε όπως πάντα πονηρά: Αντιμέτωπο με το κύμα που θα το διέλυε, αποφάσισε να αγκαλιάσει τον Χριστιανισμό και επιδόθηκε στο αγαπημένο του σπορ: Τη συνεχή, μεθοδική και μεθοδευμένη στρέβλωση λέξεων και εννοιών ώστε να ντύνει και να παρουσιάζει ως "χριστιανικό" το πλέον αντίθετο όσων εδίδαξε ο Ναζωραίος. Φτάσαμε λοιπόν να έχουν έναν νεο-ειδωλολατρισμό, να έχουμε στρατιωτικού τύπου 'ιεραρχίες' στις τάξεις της εκκλησίας και να βάζουμε ένα υποτιθέμενο χριστιανικό πέπλο στις πιο αισχρές πράξεις εκμετάλλευσης (για να μην πω και συχνά στην ιστορία και στα χειρότερα εγκλήματα της ανθρωπότητας, όπως π.χ. οι σταυροφορίες και η ιερά εξέταση). Αυτά όμως θα ήθελα να τα αναλύσω σε ένα απόμενο άρθρο. 

Σήμερα επιθυμία μου είναι να δηλώσω τη μεγάλη μου έκπληξη, ενθουσιασμό και ικανοποίηση από τις οποίες διακατέχομαι αναλογιζόμενος αυτό που αντιλαμβάνομαι ως αληθινό, ουσιώδες μήνυμα του Ιησού Χριστού: Αγαπάτε αλλήλους. Συγχωρείτε τον συνάνθρωπό σας (και πρώτα, τον ίδιο σας τον εαυτό). Δώστε αληθινό νόημα στο μοναδικό, μαγικό ταξίδι της ζωής, αυτό το ανεπανάληπτο δώρο που μας δίδεται εφάπαξ και εναπόκειται σε καθέναν από εμάς εάν θα το απολαύσει ή όχι.

Εύχομαι από καρδιάς καλά Χριστούγεννα με υγεία, ευτυχία και πρόοδο!

Το πιο όμορφο δώρο γενεθλίων

To έτος 2020 θα μείνει σίγουρα στην ιστορία ως μια δύσκολη χρονιά. Ήδη η ανθρωπότητα μετρά περισσότερα από ενάμισι εκατομμύριο θύματα από την πανδημία του νέου κορωνοϊού, ενώ οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες αυτού του πρωτόγνωρου γεγονότος θα μας ακολουθούν για πολλά χρόνια.

Σε προσωπικό επίπεδο όμως, το έτος αυτό στο οποίο διένυσα την απόσταση από τα 42 έως τα 43 χρόνια μου, όσο κι αν δυσκολεύομαι να το παραδεχτώ ήταν μια πολύ καλή χρονιά. Οι λόγοι είναι πολλοί και θα τους αναφέρω σε μελλοντικά άρθρα, σήμερα όμως θα αναφερθώ σε έναν και μόνο: Τον έρωτα.

Ας μην βιαστεί  ο αναγνώστης του ιστολογίου: Δεν αναφέρομαι σε έρωτα με κάποιο συνάνθρωπο (την κορυφαία κατάσταση του ανθρωπίνου είδους, αφού ο έρωτας και μόνο αυτός είναι το αντίδοτο στην τραγωδία της ύπαρξης) αλλά στο αμέσως σημαντικότερο, τον έρωτα με την γνώση. Για την ακρίβεια, στη δική μου περίπτωση, τον έρωτα με τη θεωρία γράφων.

Ήταν λοιπόν τον Μάρτη του 2020 που άρχισα να διαβάζω το υπέροχο βιβλίο "Introduction to Graph Theory" του Richard J. Trudeau. Με ενθουσίασε ο τρόπος γραφής του και η υπέροχη εισαγωγή στα "Pure Mathematics", τα οποία θα τα μετέφραζα ως "καθαρά μαθηματικά" (χωρίς όμως να είμαι βέβαιος πως η απόδοση είναι ορθή).

Μόλις στη σελίδα 38 έκπληκτος διάβασα μια προσέγγιση σχετικά με την αυθεντική έννοια των γράφων και συγκεκριμένα των ισόμορφων γράφων. Υποστηρίζει ο συγγραφέας ότι οι γράφοι όχι μόνο είναι αυθύπαρκτοι (δηλαδή δεν τους κατασκευάζουμε αλλά τους ανακαλύπτουμε), αλλά ότι υπήρχαν πάντοτε και θα υπάρχουν πάντοτε, ανεξάρτητα από τη γέννηση ή ακόμα και το τέλος του υπαρκτού κόσμου. 

Φέρνει το παράδειγμα δυο ισόμορφων γράφων και λέει πως οι γράφοι αυτοί ήταν ισόμορφοι ακόμα και πριν την δημιουργία του ηλιακού συστήματος ενώ αναμφίβολα θα παραμείνουν ισόμορφοι και μετά την πιθανή μελλοντική καταστροφή του. 

Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς για τη σύνδεση των "καθαρών μαθηματικών" με τον "κόσμο των ιδεών" του Πλάτωνα. Νομίζω πως η αιχμή της ανθρώπινης σκέψης στην εποχή μας κινείται ακριβώς σε αυτά τα μονοπάτια, από τον Μάνο Δανέζη που ισχυρίζεται στον "Παράξενο Κόσμο του Sir William Crookes" ότι η μάζα και η ενέργεια δεν είναι παρά ψευδαισθήσεις - το μόνο που οφείλει να υπάρχει είναι η πληροφορία, ή τον Max Tegmark που με ενθουσιασμό αναφέρει παρόμοιες (αν και ελαφρώς διαφορετικές) ιδέες στο "Our Mathematical Universe".

Είμαι πραγματικά ευγνώμων λοιπόν που το έτος 2020 μου έδωσε την ευκαιρία να εμπλουτίσω την 43η περιστροφή μου γύρω από τον ήλιο με πολύ διάβασμα, με μια επανεισαγωγή στη φιλοσοφία και με μια εμβάθυνση στην κορυφαία μορφή της, τα καθαρά μαθηματικά. Το βράδυ λοιπόν πριν το ξημέρωμα των 43ων γενεθλίων μου, δεν μπορούσα να το γιορτάσω διαφορετικά: Διάβασα - ακόμα μια φορά - το 6ο κεφάλαιο του Trudeau σχετικά με τον χρωματισμό των γράφων (graph coloring) και σίγουρα το απόλαυσα περισσότερο από κάθε άλλη φορά (ας σημειώσω πως ο χρωματισμός των γράφων έχει ιδιαίτερα σημαντικά εφαρμογές στην επιστήμη υπολογιστών).

Είχα γράψει στην αρχή της πανδημίας ότι η μεγάλη αυτή δυσκολία θα σημάνει μια μεγάλη νίκη του ανθρώπου. Παρότι έπεσα έξω στην πρόβλεψη μου για τον αριθμό των νεκρών, εξακολουθώ να το πιστεύω στο ακέραιο. Ο άνθρωπος πέτυχε μια μεγάλη νίκη και την πέτυχε χάρη στην σκληρή εργασία γενιών και γενιών επιστημόνων, ανθρώπων που αφιερώνουν τη ζωή τους ολόκληρη για να βάλουν (στην καλύτερη των περιπτώσεων) ένα μικρό λιθαράκι στο οικοδόμημα της επιστημονικής γνώσης. 

Σήμερα λοιπόν που κλείνω τα 43 μου χρόνια νιώθω την ανάγκη να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους αυτούς τους εργάτες της γνώσης, χάρη στους οποίους ο κόσμος που ζούμε κάθε μέρα γίνεται λίγο καλύτερος. Θεμέλιο όλων των γνώσεων δεν είναι άλλο από τα μαθηματικά, η πραγματική ουσία των οποίων βρίσκεται στα καθαρά μαθηματικά.

Νιώθω  πως η ανακάλυψη αυτή ήταν για μένα ένα μεγάλο δώρο και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να απολαύσεις ένα δώρο από το να το μοιραστείς! Μη διστάσετε λοιπόν, κάντε το βήμα: Τα μαθηματικά σας περιμένουν! Εξάλλου, ο Richard Trudeau το γράφει στην αρχή, η θεωρία γράφων είναι "recreational mathematics", μια πραγματικά ενδιαφέρουσα μορφή διασκέδασης! Και μη φοβάστε: Αν πάνε πολλά χρόνια που έχετε αφήσει το σχολείο ή το πανεπιστήμιο και ειλικρινά δεν θυμάστε απολύτως τίποτα από όσα μαθηματικά είχατε διδαχτεί, τόσο το καλύτερο. 

Βλέπετε, μάλλον ο τρόπος που διδασκόμαστε τα μαθηματικά είναι τόσο πολύ λάθος, που το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να ξεχάσουμε τα "μαθηματικά του σχολείου" και να τα ανακαλύψουμε μόνοι μας εκ νέου, πρώτα και κύρια ως μια μορφή διασκέδασης και προσωπικής ανάπτυξης.

Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, ξημερώματα Τετάρτης 9 Δεκεμβρίου 2020, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά κάθε αναγνώστη του άρθρου αυτού για το ενδιαφέρον και τον χρόνο του! Ακόμα, ως μεσήλικας πλέον επισήμως,  θα ήθελα να δώσω μια συμβουλή: Τα δυο ισχυρότερα θεμέλια στη ζωή είναι η αγάπη και η γνώση. Το πρώτο, η αγάπη, είναι συνάμα πολύ απλό και πολύ δύσκολο να εξηγηθεί, δεν νιώθω ακόμα επαρκής για να το αναλύσω. Το δεύτερο όμως, η γνώση, είναι πολύ απλούστερο: Ο συνδυασμός της περιέργειας και της λογικής μπορούν να μας οδηγήσουν σε διαδρομές πέρα από την ισχυρότερη φαντασία. Μη διστάζετε λοιπόν!

Η γλώσσα της αλήθειας και η επιδημία της υποκρισίας

O Αντιδήμαρχος Αθηναίων κ. Nικόλαος Μακρόπουλος έκανε μια ανάρτηση στο facebook στην οποία εξέφρασε την απογοήτευσή του. Απογοήτευση που πηγάζει από την αντικειμενική του αδυναμία να επισκεφθεί το πανέμορφο Baden-Baden και να οδηγήσει την αγαπημένη του Aston Martin στους δρόμους του Black Forest.

Πολλοί έσπευσαν να τον λοιδορήσουν και να τον κατηγορήσουν με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να διαγράψει την ανάρτησή του. Προσωπικά νομίζω πως ο κ. Μακρόπουλος αδικήθηκε διότι αν μη τι άλλο ήταν ειλικρινής. Δεν είπε ψέματα: Όντως στενοχωριέται που δεν θα μπορέσει να πάει σύντομα στο Baden-Baden, το οποίο πραγματικά είναι ένα φανταστικό μέρος, και αλήθεια λέει ότι θα του λείψει η οδηγική εμπειρία της Aston Martin του, ένα αντικειμενικά καταπληκτικό αυτοκίνητο που στους δρόμους εκείνου του τόπου βρίσκεται στο στοιχείο του.

Αναμφίβολα βέβαια οι δηλώσεις αυτές θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για έλλειψη ενσυναίσθησης - όπως πλέον είναι politically correct να λέγεται η συμπόνια - ίσως και για εγωισμό ή ακόμα και για απόλυτη αποσύνδεση από την πραγματικότητα μιας χώρας που βρίσκεται στο αποκορύφωμα μιας αδιανόητης υγειονομικής κρίσης και ετοιμάζεται για κάτι που ίσως είναι η χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας της.

Όλοι αυτοί έχουν δίκιο. Πρέπει να το επαναλάβουμε όμως, ο κ. Αντιδήμαρχος έχει ένα πολύ ισχυρό ελαφρυντικό: Είναι ειλικρινής. Δεν είπε τίποτα άλλο παρά την αλήθεια. Εν πλήρει αντιθέσει με όλους εκείνους που "συμπονούν" τον ελληνικό λαό στις απίστευτα δύσκολες στιγμές που περνάει μέσα από την άνεση και την ασφάλεια των πολυτελεστάτων κατοικιών τους, βορείως και νοτίως των Αθηνών.

Είχε γραφτεί ήδη από τον Μάρτιο σε αυτό το ιστολόγιο, ο κορωνοϊός εκτός όλων των άλλων εντείνει και τις κοινωνικές ανισότητες. Όπως φαίνεται όμως, εντείνει και την υποκρισία το ύψος της οποίας έχει πια καταστεί δυσθεώρητο. Το έδειξε με τις πράξεις του άλλωστε, με ιδιαίτερα εύγλωττο μάλιστα τρόπο, ο Ποδηλάτης της Πάρνηθος.

Τα ονόματα της παρακμής

Απλώς και μόνο ενδεικτικά, σε επίπεδα πρωθυπουργών και ολίγων (κυριολεκτικώς και μεταφορικώς) υπουργών:

Δυναστεία Καραμανλή
Κωνσταντίνος Καραμανλής ο Α'
Αχιλλέας Καραμανλής ο Aδελφόθεος
Κωνσταντίνος Καραμανλής ο Β'
Μιχαήλ Λιάπης ο ανιψιός
Κωνσταντίνος Καραμανλής ο Γ'

Δυναστεία Παπανδρέου
Γεώργιος Α. Πανανδρέου ο Α'
Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, ο Ανδρέας
Γέωργιος Α. Παπανδρέου ο Β'
Νικόλαος Α. Παπανδρέου (δικαιωματικά ο Γ') (οσονούπω)

Δυναστεία Βενιζέλου 
Ελευθέριος Βενιζέλος
Σοφοκλής Βενιζέλος
- . - . - . - . - . - . -
Υποδειναστεία Μητσοτάκη (παρακλάδι της Δυναστείας Βενιζέλου)
Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ο Α' (μικρανιψιός του Ελευθερίου Βενιζέλου)
Θεοδώρα Μητσοτάκη-Μπακογιάννη η Β'
Κυριάκος Μητσοτάκης (δικαιωματικά και αυτός, ο Β')
Κωνσταντίνος Μπακογιάννης (δικαιωματικά ο Γ')

Δυναστεία Κεφαλογιάννη
Γιάννης Κεφαλογιάννης ο Α'
Όλγα Κεφαλογιάννη η Β'
Μανώλης Κεφαλογιάννης ο Γ'
Γιάννης Κεφαλογιάννης ο Δ'

Παρα-δυναστεία Γεννηματά
Γεώργιος Γεννηματάς ο Α'
Φώφη Γεννηματά η Β'

...η λίστα είναι πραγματικά ανεξάντλητη.

Επειδή όμως πλησιάζει η επέτειος των 200 ετών από την ηρωική επανάσταση του 1821, Ελληνικέ Λαέ, τι λες, δεν ήρθε η ώρα να αφήσουμε πίσω την εποχή των δημογερόντων και των κοτζαμπάσηδων;

Η Ελλάδα έχει ανάγκη την αξιοκρατία περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο. Αξιοκρατία όμως σε περιβάλλον νεποτισμού δεν μπορεί να υπάρξει, πολύ περισσότερο δε όταν εκείνος έχει τα ακραία χαρακτηριστικά των τελευταίων δεκαετιών.

Η παραπάνω εικόνα είναι Οθωμανικό κατάλοιπο. Είναι το σύστημα που ο μεγάλος πολιτικός δάσκαλος και διανοητής Μιχάλης Χαραλαμπίδης είχε περιγράψει με τις λέξεις "κακιστροκρατία" και "τουρκομπαρόκ". 

Φτάνει όμως πια! Ήρθε η ώρα να ξαναβρούμε τον ελληνικό τρόπο, τον τρόπο της δημοκρατίας και της αξιοκρατίας.

Ένα Μάτι την ημέρα: Ύβρις και Νέμεσις για τους εραστές της καμένης σάρκας

Στις 23 Ιουλίου 2018 μια ασύλληπτης έκτασης τραγωδία συνέβη στην Αττική με τη μεγάλη πυρκαγιά στο Μάτι όπου 102 συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους με αδιανόητα επώδυνο τρόπο. Όσο ζω δεν θα ξεχάσω τις ιστορίες ηρωϊσμού και αυτοθυσίας που έλαβαν χώρα εκείνη την ημέρα, αναφερόμενος κυρίως σε συνανθρώπους μας που την κρίσιμη στιγμή, αφού βεβαιώθηκαν πως τα νεώτερα μέλη της οικογένειάς τους είναι σε ασφαλές μέρος, επέλεξαν τελικά να μείνουν μαζί με αγαπημένα τους ηλικιωμένα πρόσωπα που ήταν ανήμπορα να κινηθούν και τελικά βρήκαν μαζί ένα τραγικό τέλος. 

Η τραγωδία αυτή έχει ήδη μελετηθεί πολύ και είμαι βέβαιος πως θα μελετάται για πολλά χρόνια ακόμα. Κάποια πρώτα συμπεράσματα από το πεδίο της επιστήμης λένε τα εξής: (α) Τα μετεωρολογικά φαινόμενα εκείνης της μέρας ήταν πρωτόγνωρα και η ταχύτητα επέκτασης της φωτιάς ήταν αδιανότητα γρήγορη, (β) τα πυροσβεστικά μέσα ήταν απασχολημένα με την αντιμετώπισης μιας άλλης, δυνητικά πολύ επικίνδυνης, μεγάλης φωτιάς στην απέναντι πλευρά της Αττικής, (γ) αναμφίβολα έγινε υπο-εκτίμηση του κινδύνου στις πρώτες στιγμές της πυρκαγιάς και (δ) τελικά όλοι οι παραπάνω παράγοντες μαζί με το πολεοδομικό χάος της περιοχής, την τεραστίας έκτασης αυθαίρετη δόμηση και την απουσία επαρκούς εκπαίδευσης στον πληθυσμό αλλά και στις υπηρεσίες, οδήγησαν σε μια ανεπανάληπτη καταστροφή.

Ήταν πράγματι μια πάρα πολύ επώδυνη εθνική τραγωδία.

Αυτό όμως που ακολούθησε ήταν ακόμα περισσότερο αδιανόητο και θα ρίχνει τη βαριά σκια του στην ελληνική πολιτική σκηνή για δεκαετίες. Το τότε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αποφάσισε να εκμεταλλευτεί τον επικοινωνιακό ερασιτεχνισμό της τότε κυβέρνησης και να ξεκινήσει μια άνευ προηγουμένου πολιτική σπέκουλα επάνω στις στάχτες του δάσους, των περιουσιών και, αν είναι ποτέ δυνατόν, επάνω στους ίδιους τους νεκρούς της τραγωδίας.

Γράφτηκαν άρθρα επί άρθρων, δημοσιεύτηκαν ανατριχιαστικές λεπτομέρειες με στόχο το συναίσθημα του εκλογικού ακροατηρίου, κινήθηκαν διαδικασίες "απόδοσης ευθυνών", παράχθηκαν μέχρι και - υποτίθεται 'ερευνητικά' - ντοκιμαντέρ που επεικόνισαν τα γεγονότα εκείνης της ημέρας με λυρικό τρόπο και πάντοτε βέβαια οδηγώντας την απόδοση των ευθυνών, πολιτικών ακόμα και ποινικών, στην κυβέρνηση της εποχής. Έμαθε όλη η Ελλάδα την ιστορία του κάθε θύματος, την απόγνωση των συγγενών του, λεπτομέρειες που έκαναν όλη την κοινωνία να πλημμυρίζει από συμπόνια για τα θύματα αλλά και από οργή για τους κυβερνώντες.

Αναδείχτηκε έτσι λοιπόν ένα νέο είδος πολιτικού όντος: Ο εραστής της καμένης σάρκας. Η πρώτη δημόσια εμφάνιση αυτού του πολιτικού αυτού όντος είχε βέβαια ήδη γίνει με τους "νεκρούς της ΜΑΡΦΙΝ", όμως με την τραγωδία στο Μάτι το είδος ολοκληρώθηκε και τελικά απογειώθηκε.  Οποτεδήποτε κάτι πήγαινε στραβά στον δημόσιο διάλογο για την τότε αντιπολιτευόμενη και τώρα κυβερνώσα παράταξη, το απόλυτο όπλο έβγαινε από την φαρέτρα: Η τραγωδία στο Μάτι. Τελικά, ακόμα δεν το μάθαμε, μήπως ο Τσίπρας ήξερε για τους νεκρούς εκείνο το βράδυ και έπαιζε θέατρο;

Ουδείς φαίνεται να αναρωτήθηκε: Ήταν άραγε δυνατό να μην ήξερε; Σε τι όμως θα βοηθούσε να έλεγε εκείνο το βράδυ λεπτομέρειες για τα θύματα, την στιγμή της κορύφωσης της τραγωδίας; Σε τι θα διευκόλυνε αυτό τους χιλιάδες ανθρώπους που είχαν φίλους και συγγενείς στην περιοχή και ήταν ανήμποροι να βοηθήσουν; Ή μήπως άραγε ο Τσίπρας είχε κάποιο σατανικό σχέδιο να εξαφανίσει τους νεκρούς και τα καμένα σπίτια την επόμενη μέρα ώστε να γλυτώσει τις συνέπειες; Ήμαρτον επιτέλους! Πολλά μπορεί κανείς να χρεώσει στον Αλέξη Τσίπρα και τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συνολικά (ούσα πολύ κατώτερη των προσδοκιών), στο συγκεκριμένο θέμα όμως η ευθύνη τους αφορά έναν ασύλληπτο επικοινωνιακό ερασιτεχνισμό και τίποτα άλλα.

Δυομισι χρόνια μετά η ελληνική κοινωνία παρακολουθεί εμβρόντητη να συμβαίνει μια παρόμοια τραγωδία κάθε μέρα. Χθες, Σάββατο 28/11, μάθαμε πως 121 συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας επιπλοκών του νέου κορωναϊού. Προστέθηκαν σε 101 που είχαμε την προηγούμενη μέρα. Την τελευταία εβδομάδα συνηθίσαμε να ακούμε τριψήφιους αριθμούς νεκρών. Από την αρχή της πανδημίας περίπου 2.300 συνάνθρωποί μας έχουν χάσει τη ζωή του και, αν είναι δυνατόν, περίπου 1.300 από αυτούς μόνο τον τρέχοντα Νοέμβριο. Είναι μια πραγματικά αδιανότητη τραγωδία. Η Ελλάδα του 2020 βιώνει "ένα Μάτι την ημέρα" και, δυστυχώς, απέχουμε πολύ από το τέλος.

Η μεγάλη διαφορά όμως είναι πως ενώ ουδείς τρόπος υπήρχε να προβλεφθεί η τραγωδία στο Μάτι, το "ένα Μάτι την ημέρα" μπορούσε κάλλιστα να προβλεφθεί και η χώρα μπορούσε να προετοιμαστεί. Δεν το έκανε όμως διότι βαυκαλιζόταν ότι "νίκησε τον κορωνοϊό", όπως δίχως ίχνος ντροπής έλεγε τον Μάιο του 2020 ο Καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας.

Πρώτοι και μεγαλύτεροι αρνητές του κορωνοϊού αποδείχτηκαν οι ίδιοι οι εραστές της καμένης σάρκας. Έτσι, μετά την ύβρι ήρθε νομοτελειακά η νέμεσις. Εκείνοι που έχτισαν την καριέρα τους πάνω στην οσμή της καμένης σάρκας στο Μάτι, τώρα έχουν να αντιμετωπίσουν "ένα Μάτι την ημέρα".  Πράγματι δε, το αντιμετωπίζουν με τον μόνο τρόπο που ξέρουν: Την προπαγάνδα και τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας. 

Έκπληκτος ο ελληνικός λαός μαθαίνει ότι υπάρχουν νεκροί δυο κατηγοριών. Για τους 102 νεκρούς της φωτιάς στο Μάτι μάθαμε τα πάντα. Την ιστορία τους, το τραγικό τους τέλος, τους ανθρώπους που αφήνουν πίσω τους. Οι χιλιάδες νεκροί όμως του κορωνοϊού είναι σαν να μην υπάρχουν για τα ελληνικά μέσα "ενημέρωσης". Δεν έχουν πρόσωπο, δεν έχουν ιστορία, δεν μαθαίνουμε τι αφήνουν πίσω. Πολύ συχνά δε, τους κατηγορούμε μάλιστα πως ευθύνονται για τον ίδιο τον θανατό τους αφού είχαν έλλειμα ατομικής ευθύνης. Μιλάμε για μια αδιανόητη ντροπή που δεν σέβεται ούτε το νεκρό σώμα, ότι πιο ιερό δηλαδή στην μακραίωνη ελληνική παράδοση.

Οι χιλιάδες νεκροί όμως αυτής της αδιανόητης τραγωδίας είναι εδώ. Έχουν φωνή μέσα από τα αγαπημένα τους πρόσωπα και η φωνή τους θα ακουστεί απ' άκρη σ' άκρη της χώρας, όσα εκατομμύρια και αν μοιράσει στα φερέφωνά του ο κ. Πέτσας. Οι άνθρωποι αυτοί έχασαν τη ζωή τους διότι οι κατ' όνομα και μόνο 'υπεύθυνοι' δεν έκαναν τη δουλειά τους για περισσότερους από έξι μήνες. Βαυκαλίζονταν βλέπετε και αυτοί όπως ο "Σωτήρης", ότι "νίκησαν τον κορωνοϊό.

Εκείνοι που εμμονικά οδήγησαν το εθνικό σύστημα υγείας σε μια πλήρη απαξίωση, προσπαθούν λέει τώρα να το στηρίξουν. Ξέρουν πολύ καλά να προσλαμβάνουν μαζικά συνοριοφύλακες και ειδικούς φρουρούς, δυσκολεύονται όμως ιδιαίτερα να μονιμοποιήσουν τραυματιοφορείς, τραπεζοκόμους, καθαρίστριες, νοσηλευτές και ιατρούς που τόσο απεγνωσμένα χρειάζεται το ΕΣΥ για να λειτουργήσει. Οι χιλιάδες νεκροί της τραγωδίας του κορωνοϊού θα τους διδάξουν ότι αυτές οι εμμονές είχαν τραγικά αποτελέσματα.

Η δημόσια υγεία βλέπετε, αποδείχτηκε σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν μπορεί να είναι ιδιωτικό προϊόν καθώς η υγεία του ενός επηρρεάζει την υγεία του άλλου. Για να μπορέσει το άτομο να είναι υγιές, πρέπει εν τέλει η κοινωνία να απολαμβάνει ένα υψηλό επίπεδο υγείας και αυτό μπορεί να γίνει αποτελεσματικά μόνο μέσα από ένα ανοιχτό, μαζικό, σύγχρονο και προσβάσιμο ισότιμα σε όλους Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ίσως σας φαίνεται απλό, οι εραστές της καμένης σάρκας όμως έχουν μεγάλη δυσκολία να κατανοήσουν αυτά τα απλά πράγματα.

Η οργή και η απογοήτευσή μου με όσα συμβαίνουν με ανάγκασαν να γράψω τις παραπάνω γραμμές. Ελπίζω έστω και την ύστατη στιγμή οι κυβερνώντες να κοιταχτούν στον καθρέφτη, να ανακτήσουν επαφή με τη συνείδησή τους και να πράξουν το δέον γενέσθαι. Ελπίζω ακόμα η αντιπολίτευση να μην κάνει σπέκουλα πάνω στους νεκρούς του κορωνοϊού. Να ζητήσει και εκείνη ένα μεγάλο συγγνώμη καθώς κυβέρνησε αλλά το ΕΣΥ δεν το ενίσχυσε όσο θα έπρεπε. 

Πάνω απ' όλα όμως, εύχομαι όσοι ενσαρκώνουν το πολιτικό ον του εραστή της καμένης σάρκας να αντιληφθούν τον ξεπεσμό τους. Να ζητήσουν μια μεγάλη συγγνώμη από τον ίδιο τους τον εαυτό και από τα συγγενικά και προσφιλή τους πρόσωπα. Να μετανοήσουν πραγματικά και να ενταφιάσουν το αηδιαστικό αυτό πολιτικό όν σε ένα μαύρο ντουλάπι της ιστορίας από το οποίο δεν πρέπει να ξαναβγεί ποτέ.

Ο ελληνικός λαός αξίζει κάτι καλύτερο. Οι ιδεολογίες του θανάτου δεν έχουν θέση στη χώρα που γέννησε τη δημοκρατία, την επιστήμη και τη φιλοσοφία. Ας πορευτούμε εμπρός με πυξίδα τις ιδεολογίες της ζωής.

Περί Σουηδίας, κορωνοϊού και επιστήμης

Διάβαζα τις προάλλες στο έγκριτο Euro2day.gr ένα άρθρο με τίτλο "Οι Σουηδοί έχασαν την πίστη τους στη στρατηγική της χώρας κατά Covid-19" το οποίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ. Ήταν ένα ακόμα από τα - κυριολεκτικά - εκατοντάδες άρθρα που εμφανίζονται στον ελληνικό (και όχι μόνο) τύπο σχετικά με τους Σουηδούς οι οποίοι λίγο πολύ παρουσιάζονται ως ανάλγητοι, απάνθρωποι, ενδεχομένως βάρβαροί και σίγουρα αδαείς περί του ορθού τρόπου αντιμετώπισης των επιδημιών.

Το μακρινό 1998 έζησα στη Σουηδία κάνοντας το εαρινό εξάμηνο δευτέρου έτους των σπουδών μου στο Royal Institute of Technology της Στοκχόλμης χάρη στο εξαίρετο πρόγραμμα Erasmus. Έχω λοιπόν ιδία γνώμη περί Σουηδίας και ας μου επιτραπεί να τονίσω πως όταν ακούω ότι στη Σουηδία γίνεται κάτι λάθος ενώ στην Ελλάδα γίνεται σωστα, ειδικά δε όταν αυτό το 'κάτι' αφορά μια κρατική λειτουργία και πολύ περισσότερο στον τομέα της υγείας, είμαι πολύ, πάρα πολύ επιφυλακτικός.

Καλό λοιπόν είναι να δούμε τι λένε τα δεδομένα. Το παρακάτω γράφημα είναι αποκαλυπτικό:

Βλέπουμε λοιπόν ότι η Σουηδία δεν τα πάει καθόλου άσχημα. Για την ακρίβεια τα πάει πολύ καλύτερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και τις ΗΠΑ - ενώ βεβαίως τα πάει εντυπωσιακά καλύτερα από την Ελλάδα. Ανανεωμένες πληροφορίες μπορεί κανείς να βρει και σε αυτόν εδώ τον σύνδεσμο.

Παρατηρήστε το εξής: Ενώ την τελευταία εβδομάδα στην Ελλάδα έχουμε από 80 εώς 120 απώλειες την ημέρα από τον νέο κορωνοϊό, η Σουηδία έχει τα εξής αποτελέσματα: 20/11: 27, 21/11: 24, 22/11: 33, 23/11:  33, 24/11: 21, 25/11: 10, 26/11: 3, 27/11: 16. Γιατί λοιπόν αυτή η εμμονή του τύπου με την δήθεν "αποτυχία" της Σουηδίας και, πολύ περισσότερο, με την απολύτως δήθεν "αγανάκτηση" του σκανδιναβικού αυτού λαού; Ας το σκεφτούμε και ας βγάλουμε όλοι τα συμπεράσματά μας για τους λόγους αυτής της εμμονής.

Βέβαια, πολλοί θα αναφερθούν στο γεγονός ότι η Σουηδία μετρά έναν αριθμό περίπου 6.700 νεκρών από την πανδημία, αριθμός που δεν είναι μικρός (η Ελλάδα μέχρι στιγμής έχει περίπου 2.300 με παρόμοιο πληθυσμό - μην σας ξεγελά όμως ο απόλυτος αριθμός, ο ρυθμός άυξησης έχει σημασία). 

Πράγματι λοιπόν. Μετράει 6.700 θανάτους μέχρι στιγμής η Σουηδία, εκ των οποίων σχεδόν όλοι στο πρώτο κύμα και από αυτούς το πολύ μεγάλο ποσοστό σε γηροκομεία (όπου έγινε ένα μεγάλο λάθος και αν δεν κάνω λάθος αποδόθηκαν ευθύνες).

Η Σουηδία όμως, σε αντίθεση με όλη την υπόλοιπη Ευρώπη, θα γλυτώσει πολλές χιλιάδες θανάτους λόγω καθυστερημένης διάγνωσης καρκίνων, καρδιοπαθειών και άλλων σοβαρών ασθενειών (κάτι απολύτως διαπιστωμένο — ο κόσμος αργεί να πάει στον γιατρό εν μέσω lockdown, όποτε δυστυχώς μερικές φορές όταν τελικά πάει, είναι αργά).

Ακόμα η Σουηδία θα γλιτώσει την τεράστια αύξηση των ναρκωτικών, του αλκοολισμού, των ψυχοφαρμάκων και της ενδοοικογενειακής βίας, που παρατηρείται πάντοτε με το lockdown (ενώ θα μπορούσαν να περιγραφούν με πολύ μελανά χρώματα οι τεράστιες οικονομικοκοινωνικές επιπτώσεις του).

Έρχεται μια στιγμή που το lockdown απομένει να είναι η μόνη διαθέσιμη λύση. Το θέμα είναι η οργανωμένη πολιτεία να καταφέρει να μην φτάσει στην στιγμή εκείνη. Οι Σουηδοί φίλοι μας ήταν οι μόνοι που το κατάφεραν και τους αξίζουν - κατά την γνώμη μου πάντα - συγχαρητήρια.

Αυτό όμως που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε είναι πως είμαστε ακόμα στη μέση του δεύτερου κύματος και ότι, κατά πάσα πιθανότητα, θα υπάρξει και τρίτο κύμα (κατά το οποίο στην Ισπανική Γρίπη ήταν που καταγράφηκε η μεγάλη πλειοψηφία των θυμάτων). Στο τέλος γίνεται λογαριασμός και τότε θα μάθουμε όλοι εάν ο μοναχικός δρόμος της Σουηδίας ήταν σωστός ή όχι. Μέχρι τότε θα πρότεινα να παρακολουθούμε και να έχουμε σεβασμό προς εκείνους που τολμάνε να πάρουμε μια διαφορετική απόφαση, όχι βάσει δοξασιών (π.χ. "με τη Θεία Κοινωνία δεν κολλάει") αλλά βάσει της τρέχουσας επιστημονικής γνώσης.

Τέλος, δεν γίνεται να μην το πω, έχω μεγάλο θαυμασμό για τον Σουηδικό λαό που ακόμα και σε μια πρωτόγνωρη συνθήκη όπως η πανδημία του κορωνοϊού κατάφερε να προστατέψει τη δημόσια υγεία χωρίς να καταπατήσει τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Μια πράγματι δύσκολη άσκηση κατά την οποία οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές δημοκρατίες - της Ελλάδα προεξάρχουσας - απέτυχαν παταγωδώς.

Διπλή "ανάπλαση": Πόση αμορφωσιά να αντέξει κανεις;

Διάβασα εμβρόντητος τα νέα για την επονομαζόμενη ... διπλή "ανάπλαση", δηλαδή την καταστροφή της ιστορικής περιοχής του Ελαιώνα των Αθηνών για τη δημιουργία ...ποδοσφαιρικού σταδίου και άλλων συναφών εμπορικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων.

Αναρωτιέμαι, είναι δυνατόν να υπάρχει τόση άγνοια; Ουδείς γνωρίζει τι σημαίνει Ελαιώνας; Τι σημαίνει Ιερά Οδός, τι σημαίνει Ελευσίνα; Εν τέλει, ουδείς γνωρίζει τι πραγματικά σημαίνει Αθήνα; Ο επονομαζόμενος Δήμαρχος Αθηναίων, πάντως βάσει τεκμηρίων πλέον, μάλλον έχει μαύρα μεσάνυχτα. 

Ο Ελαιώνας ήταν ο τόπος που υπήρξε απόλυτα συνυφασμένος με τις Φιλοσοφικές Σχολές των Αθηνών. Η Ακαδημία Πλάτωνος, το Λύκειο του Αριστοτέλη, ο Κήπος του Επίκουρου. Ότι υψηλότερο γέννησε ποτέ το ανθρώπινο πνεύμα, ήταν εκεί. Εκεί που σήμερα το 'νεοελληνικό κράτος' έχει τον σκουπιδότοπό του και, ως ανάπτυξη, προτείνει να ματαμοσχεύσουμε τη φιλοσοφία του Ντουμπάι και του Άμπου-Ντάμπι μέσα σε ότι ιερότερο είχε ποτέ Κλεινόν Άστυ.

Πρέπει όμως να αποφασίσουμε με ποιους είμαστε. Είμαστε με τις βόμβες μπετόν, ή με την κλασική αισθητική; Είμαστε με το κιτς ή με την αρμονία; Είμαστε με την άγνοια ή με την γνώση;

Τα γεγονότα μαρτυρούν πως είμαστε με την άγνοια. Τουλάχιστον αδαείς - και ως εκ τούτου επικίνδυνες - είναι οι διευθύνουσες ομάδες που κατέχουν τους θεσμούς. Θεσμούς όπως τα Υπουργεία Πολιτισμού και Ανάπτυξης, η Περιφέρεια Αττικής, ο Δήμος Αθηναίων. Αδαείς, μικροί και λίγοι, δεν αντιλαμβάνονται το έγκλημα που διαπράττουν.

Αυτό που πρέπει να γίνει στον Ελαιώνα είναι ένα τεράστιο πολιτιστικό έργο για την αναβίωση των Σχολών των Αθηνών. Ένα Διεθνές Πάρκο Φιλοσοφίας που θα φέρει την σκέψη του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη και του Επίκουρου (και τόσων άλλων ακόμα), στον 21ο αιώνα. Η πνευματική πρωτοπορία όλου του πλανήτη, από το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο, μέχρι το Δελχί, το Πεκίνο και το Τόκιο, και απο τη Μελβούρνη μέχρι το Λος Άντζελες, τη Νέα Υόρκη, το Κάιρο και τη Μόσχα, κυριολεκτικά, όλος ο πλανήτης, προσμένουν από την Ελλάδα να ξαναβρεί τη θέση της στον παγκόσμιο χάρτη της Σκέψης.

Εμείς τι κάνουμε αντ' αυτού; Ρίχνουμε βόμβες τσιμέντου σε έναν από τους πιο ιερούς τόπους της παγκόμιας ιστορίας.

Πρόκειται για αίσχος και ντροπή.

Ελπίζω ειλικρινά να αναδειχτεί έστω και την ύστατη στιγμή μια μαζική πρωτοβουλία της κοινωνίας των πολιτών που από τη μια θα αποτρέψει την τέλεση του εγκλήματος αυτού εναντίον της ιστορίας και από την άλλη θα προωθήσει την υπόθεση του Διεθνούς Πάρκου Φιλοσοφίας.

Ελπίζω τέλος, ακόμα και την τελευταία ώρα, οι αρμόδιοι να συνειδητοποιήσουν τι πάνε να κάνουν. Να αλλάξουν ρότα και, πηγαίνοντας προς την γνώση αντί της άγνοιας, να γράψουν το όνομά τους στην ιστορία.

Η Αθήνα ας γίνει ξανά μια αληθινή Αθήνα. Τσιμέντο χορτάσαμε, θεάματα χορτάσαμε, σκέψη και γνώση είναι αυτά που μας λείπουν.