Tα ασφαλή προγούλια

Εδώ και μερικές εβδομάδες ζούμε ένα μαζικό θέατρο του παραλόγου σχετικά με τα υποτιθέμενα μέτρα προστασίας από τον νέο κορωνοϊό, τα οποία δήθεν εφαρμόζονται μετά την άρση των απαγορεύσεων. Είναι αλήθεια πως η Ελλάδα υπήρξε είτε σοφή ή τυχερή ή ίσως και τα δυο. Η επιδημία δεν έλαβε απειλητικές διαστάσεις και ο συνολικός απολογισμός των θυμάτων είναι πολύ μικρότερος του ημερησίου απολογισμού άλλων χωρών της Ευρώπης. Αξίζουν λοιπόν πολλά συγχαρητήρια και όλους τους αρμοδίους αλλά και στον ελληνικό λαό, συγχαρητήρια που από το ιστολόγιο αυτό δεν έχω σταματήσει να δίνω.

Κάποια στιγμή όμως πρέπει να βγούμε από την ευφορία της επιτυχίας, είτε αυτή οφείλεται, επαναλαμβάνω, σε ικανότητα ή σε τύχη ή και στα δύο, και να κοιτάξουμε την πραγματικότητα. Εδώ και μερικές εβδομάδες γίνονται συνεχόμενες άρσεις των διαφόρων απαγορεύσεων και μαθαίνουμε ότι μπορούμε να επανερχόμαστε στις κανονικές μας δραστηριότητες αλλά "με προσοχή".

Βασικότερη σύσταση όλων είναι η τήρηση απόστασης ασφαλείας. Κανονικά δεν πρέπει να ερχόμαστε πιο κοντά από δυο μέτρα από τους συνανθρώπους μας. Επιπλέον, πρέπει να πλένουμε συχνά και σχολαστικά τα χέρια μας και, κατά 'ισχυρή σύσταση' να φοράμε μάσκα σε όλους τους κλειστούς χώρους, μέσα μεταφοράς κλπ.

Αυτά γίνονται στο επίπεδο των συστάσεων και των ανακοινώσεων. Ας δούμε όμως τι συμβαίνει στην πραγματικότητα: Απολύτως τίποτα εξ αυτών!

Η πραγματικότητα λοιπόν είναι ότι ο ελληνικός λαός θεωρεί πως τον κορωνοϊό "τον νικήσαμε" και ότι "τον έχουμε αφήσει πίσω μας". Μια βόλτα σε πλατείες των Αθηνών θα σας πείσει για του λόγου το αληθές. Ο κόσμος είναι πολύς. Κατά την κοινή έκφραση "ο ένας πάνω στον άλλον". Δεν υφίσταται καμία αποστασιοποίηση και εννοείται πως μάσκες φορούν μόνο όσοι χαρακτηρίζονται ως γραφικοί καθώς και όσοι φοβούνται τα πρόστιμα.

Οι τελευταίοι, κυρίως οι εργαζόμενοι στους κλάδους του λιανικού εμπορίου και της εστίασης, αξίζουν ιδιαίτερης μνείας. Φορούν μια υφασμάτινη μάσκα, συχνά καταϊδρωμένη, η οποία προστατεύει το πλέον κρίσιμο τμήμα του σώματός τους: Το προγούλι (οι πλέον προχωρημένοι βέβαια τη μάσκα την έχουν να κρέμεται από το αυτί. Είμαι βέβαιος πως ήδη θα γίνονται εικασίες για το «τι σημαίνει» η επιλογή του δεξιού ή αριστερού αυτιού...).

Είναι γνωστό πως μελέτη 29 κορυφαίων ερευνητικών εργαστηρίων παγκοσμίου κλάσεως έχει αποδείξει πως το προγούλι είναι η κύρια περιοχή εισόδου των κορωνοϊών, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου που προκαλεί την ασθένεια COVID-19, στον ανθρώπινο οργανισμό. Ας μην έχουμε κανένα φόβο λοιπόν, καμία ανησυχία: Τα προγούλια των Ελλήνων είναι καλά προστατευμένα.

Για ποιαν Ελλάδα;

Υπήρχε από τη μια η Ελλάδα της Οδησσού, της Αλεξάνδρειας, της Σμύρνης και της Πόλης. Από την άλλη η Ελλάδα των Κοτζαμπάσηδων — με κορυφαίους εκφραστές τους μαφιόζους Μαυρομιχάληδες, πληρωμένους δολοφόνους του Καποδίστρια.

Μετά την απελευθέρωση, οι δυο αυτές Ελλάδες συγκρούστηκαν. Ποια λέτε να επικράτησε;

Πρώτο hint: ο στίχος των Social Waste ‘κι όμως τα σόγια τους μας κυβερνάνε ακόμα’ ίσως και να έχει κάποια σχέση με τα παραπάνω.

Δεύτερο hint: Έχετε επισκεφτεί την Ακαδημία Πλάτωνος; Το Λύκειο του Αριστοτέλη; Τον Κήπο του Επίκουρου ίσως; Όχι; Μα, πως είναι δυνατόν; Δεν υπάρχουν μνημεία στην Αθήνα στους χώρους που για οκτακόσια και πλέον χρόνια μεγαλούργησε το ελληνικό πνεύμα αφήνοντας μια τεράστια κληρονομιά στην Ανθρωπότητα;

— Τι εννοείς, θα ρώταγε κάποιος, «εκεί που ήταν η Ακαδημία Πλάτωνος τώρα θέλουν να γίνει γήπεδο»;

Για να τελειώνουμε (προσωρινά), τον Ιουστινιανό τον μαθαίνουμε σαν ένα μεγάλο αυτοκράτορα που μεγάλωσε το Βυζάντιο και έχτισε την Αγιά-Σοφιά. Για τα εγκλήματα του κατά της ανθρωπότητας όμως, για το κλείσιμο των σχολών των Αθηνών, γιατί δεν μαθαίνουμε τίποτα;

Ποτέ δεν είναι αργά να ανακτήσουμε τον ελληνικό τρόπο, να γίνουμε μια πραγματική Ελλάδα. Για την ώρα όμως φοβάμαι πως το όνομα μας είναι εν πολλοίς ψευδεπίγραφο. 

Το διεθνές ρεζίλι και η ποσοτικοποίηση της σπιθαμής

Αν σε κάτι διακρίνεται η τρέχουσα κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι η επικοινωνιακή δεινότητά της, η οποία φαντάζει ακόμα μεγαλύτερη εν συγκρίσει με τις ανύπαρκτες επιδόσεις της προηγουμένης κυβερνήσεως στο εν λόγω πεδίο.

Πρόσφατα όμως, σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο πεδίο όπως εκείνο της διπλωματία. Μάθαμε λοιπόν από βρετανικά μέσα ότι ''Τούρκοι στρατιώτες έχουν καταλάβει μια περιοχή 16 στρεμμάτων στον Έβρο, από την ανατολική μεριά του ποταμου, η οποία έχει έρθει στην επιφάνεια λόγω υποχώρησης των υδάτων - ή κάτι τέτοιο''.

Κάπου εκεί ξεκίνησε η επικοινωνιακή - ενδεχομένως και ουσιαστική - τραγωδία. Το Υπουργείο Εξωτερικών έκανε ανακοίνωση ότι ''δεν θέλει να χαλάσει τις σχέσεις με την Τουρκία για μια τόση μικρή έκταση''. Μια έκφραση απόλυτα ανήκουστη. Στη συνέχεια είπε πως έκανε διάβημα προς το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών.

Όπως ήταν φυσικό την επομένη η κριτική στον δημόσιο διάλογο ήταν βαρύτατη. Που πήγαν όλοι αυτοί οι παλληκαράδες που ''προστάτευαν τα σύνορα'' από τους μετανάστες - όπως αρέσκονται να αποκαλούν τους πρόσφυγες; Που πήγαν τα ρεπορτάζ από την ''πρώτη γραμμή''; Για μία ακόμα φορά η Ελλάδα ήταν ο ''τζάμπα μάγκας'' της γεωπολιτικής σκακιέρας.

Με τεράστια έκπληξη λοιπόν ακούσαμε μια μέρα αργότερα τον Πρωθυπουργό της χώρας να λέει ανερυθρίαστα ότι το διάβημα για τον Έβρο έγινε επειδή ..."υπήρξε συγκέντρωση δυνάμεων από την άλλη πλευρά".

Μάλιστα. Γίναμε διεθνώς ρεζίλι σε ένα ζήτημα που αφορά τα ελληνικά και τα ευρωπαϊκά σύνορα.

Είναι πράγματι να αναρωτιέται κανείς: Τόσοι storytellers, τόσοι creative writers, τόσοι communication artists, αυτό βρήκαν να πουν; Ακόμα και ένα γραφείο PR απ' το Φάρσαλα (no offense για τα Φάρσαλα), κάτι καλύτερο θα σκεφτόταν, όχι όλοι οι άριστοι της επικοινωνίας.

Να λοιπόν που είχαμε τόσο σύντομα μια τεράστια επιβεβαίωσει ότι το ''επικοινωνείν'' πολύ απέχει δυστυχώς από το ''κυβερνείν''.

Βεβαίως, τη λύση με την κατάσταση που διαμορφώθηκε στον Έβρο μπορεί πολύ εύκολα να τη δώσει ο κ. Μπαμπινιώτης, έγκριτος Καθηγητής Γλωσσολογίας: Μετά από παράκληση της κυβερνήσεως θα μπορούσε ενδεχομένως στην επόμενη έκδοση του λεξικού του να ποσοτικοποιήσει την έννοια της «σπιθαμής» ως μιας «έκτασης περίπου 20 στρεμμάτων».

Έτσι θα μπορούσαμε να εξακολουθήσουμε να λέμε ότι «δεν παραχωρούμε ούτε σπιθαμή ελληνικού εδάφους».

Η μάχη ενάντια στον σεξισμό βρίσκεται ακόμα στην αρχή της

Στο ιστολόγιο αυτό έχω πολλές φορές αναφερθεί στο ζήτημα του σεξισμού που είναι διάχυτο στην ελληνική κοινωνία ως ακραία μορφή συντηρητισμού και αντίδρασης. Το βλέπουμε όλο πιο συχνά τα τελευταία χρόνια τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο βίο.

Τις τελευταίες μέρες έχει υπάρξει αναστάτωση με μια επίθεση με βιτριόλι που δέχτηκε μια νέα γυναίκα. Δυστυχώς δεν είναι πρώτη φορά που συμβαίνει τέτοια επίθεση - Θυμόμαστε όλοι την περίπτωση της Κωνσταντίνας Κούνεβα που παρ'όλίγον να χάσει τη ζωή της και που ποτέ δεν κατάφερε να αναρρώσει πλήρως από μια άνανδρη επίθεση της οποίας οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί παραμένουν ασύλληπτοι.

Στο υπό συζήτηση περιστατικό όμως αναδείχτηκε όλος ο συντηρητισμός της κοινωνίας, όλη η αντίδραση που εν τέλει αυτή είναι που οπλίζει το χέρι του εκάστοτε δράστη σε τέτοια εγκλήματα. Ακούσαμε τους δημοσιογράφους να λένε "ήταν πολύ κρίμα",  η επίθεση με το βιτριόλι γιατί ήταν μια "νέα, ψηλή και όμορφη κοπέλα".

Υπονοείται δηλαδή ότι αν ήταν μεγαλύτερη, κοντή, χοντρή και ''άσχημη'' δεν θα ήταν και τόσο κρίμα... Έλεος!

Το επαναλαμβάνω: Ο σεξισμός, ο βαθύς, ο κακός συντηρητισμός, είναι βαθιά ριζωμένος στην ελληνική κοινωνία, με στερεότυπα που επηρεάζουν τους πάντες.

Η δουλειά που μένει να γίνει για να φτιάξουμε μια καλύτερη κοινωνία είναι πολλή και δύσκολη. Θα την κάνουμε όμως.

Μέσα Κοινωνική Δικτύωσης ή Αντικοινωνικά Μέσα Απομόνωσης;

Η παρακάτω φωτογραφία είναι από τη δημόσια ανακοίνωση οικονομικών στοιχείων του Facebook για το έτος 2019. Έσοδα της τάξης των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων (αναλυτικά στο: https://investor.fb.com/investor-news/press-release-details/2020/Facebook-Reports-Fourth-Quarter-and-Full-Year-2019-Results/default.aspx)

Οικονομικά αποτελέσματα Facebook 2019

Αναρωτιέμαι πόσοι από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, αγαπητοί φίλοι, αντιλαμβάνεστε ότι, αφού δεν πληρώνετε, τότε μάλλον το προϊόν είστε εσείς.

Ναι, κάτι σε σπρώχνει να μπαίνεις στο Facebook όλο και πιο συχνά. Εσένα, και πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια άλλους ανθρώπους. Έχει σχεδιαστεί για να είναι εθιστικό (το λένε πιο ευγενικά: “increased user engagement”). Αυτό βεβαίως, οδηγεί οποιονδήποτε θέλει να διαφημίσει οτιδήποτε, να το κάνει εδώ (και πιστέψτε με, είναι πολύ αποτελεσματικό). Το παραπάνω ασύλληπτο ποσό εσόδων έρχεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη διαφήμιση.

Το γεγονός λοιπόν ότι καθένας μας κάνει ότι μπορεί για να τραβήξει την προσοχή των άλλων, είναι το νερό που κινεί τον μύλο αυτής της μηχανής, η οποία παράγει 70.000.000.000 δολάρια ετησίως.

Τα πράγματα όμως είναι πολύ χειρότερα. Το Facebook ξέρει τα πάντα για σένα. Ξέρει που είσαι οποιαδήποτε στιγμή. Ξέρει τι σκέφτεσαι. Ξέρει τι σου αρέσει, τι σε ενθουσιάζει και τι σε εκνευρίζει. Ξέρει την ιδεολογία σου, τόσο την πραγματική όσο και αυτήν που θέλεις οι άλλοι να νομίζουν για σένα. Ξέρει με ποιαν ή με ποιον είσαι ερωτευμένος/η. Ξέρει την προσωπική ζωή σου, όπως κανένας άλλος. Το πλέον τρομακτικό είναι ότι σε ξέρει (πολύ) καλύτερα απ´ όσο εσύ ξέρεις τον ίδιο σου τον εαυτό - και αυτή η φράση δεν έχει το παραμικρό στοιχείο υπερβολής.

«Και που είναι το κακό;», ίσως αναρωτηθεί κάποιος. Το κακό είναι πως το Facebook (όπως και οι υπόλοιποι «GAFAM» - Google, Apple, Facebook, Amazon, Microsoft) μας ξέρει τόσο καλά που μπορεί όχι μόνο να μας κατευθύνει απολύτως σε οποιαδήποτε απόφαση κληθούμε να πάρουμε αλλά να έχουμε επιπλέον την ψευδαίσθηση της ελεύθερης βούλησης.

Ελπίζω η κυβέρνηση των ΗΠΑ ή η ΕΕ να διασπάσουν τις GAFAM ή να θεσπίσουν ένα αυστηρότατο κανονιστικό πλαίσιο για τη λειτουργία τους ή ακόμα και να τις εθνικοποιήσουν. Το μόνο βέβαιο είναι πως η παρούσα κατάσταση είναι απολύτως μη βιώσιμη. Το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης (δηλαδή ότι πιο θεμελιώδες) είναι ήδη βάναυσα καταπατημένο. Δεν χωρά καμία αμφιβολία πως το διακύβευμα υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες διαχείρισης οποιουδήποτε πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης.

Ξέρω ότι σε πολλούς τα παραπάνω θα φανούν υπερβολικά. Πιστέψτε όμως, δεν είναι καθόλου. Ο συνδυασμός των (λεγόμενων) κοινωνικών δικτύων με τα smartphones και την τεχνητή νοημοσύνη έχουν δημιουργήσει μια πανίσχυρη δύναμη η οποία είναι αδιανόητο να μην βρίσκεται υπό κρατικό / κοινωνικό έλεγχο. Φοβάμαι πως το τίμημα που θα πληρώσουμε όλοι θα είναι βαρύτατο.

Τι μπορεί να κάνει κάποιος λοιπόν; Πρώτα και κύρια να ξαναβρεί την ανθρώπινη διάσταση του. Να προτιμήσει έναν διάλογο από κοντά σε σχέση με έναν ηλεκτρονικό διάλογο. Να δώσει έμφαση στη μάθηση και στην τεχνογνωσία και όχι στην χρήση τυποποιημένων υπηρεσιών.

Αν δεν κάνουμε τα παραπάνω, τελικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα εξελιχθούν σε αντικοινωνικά μέσα απομόνωσης, κάτι που ήδη έχει αρχίσει να διαφαίνεται.

Παλιότερα λέγαμε κάποιοι «να μας χαρακτηρίζει αυτό που παράγουμε, όχι αυτό που καταναλώνουμε». Η αρχή αυτή ισχύει αυτούσια και στον ψηφιακό κόσμο. Ας σκεφτεί καθένας πως μπορεί να παράξει ψηφιακές υπηρεσίες και περιεχόμενο που θα εξυπηρετεί πρώτα τον ίδιο, τους φίλους του και την κοινωνία - όχι να είναι πρώτη ύλη για την παραγωγική μηχανή των GAFAM.

Σε οποιαδήποτε στιγμή στην ιστορία όταν κανείς ήταν μπερδεμένος την καλύτερη απάντηση την έβρισκε στις πηγές της γνώσης. Η βιβλιογραφία στα παραπάνω ζητήματα είναι τεράστια. Αναζητήστε την. Πολλοί θα εκπλαγείτε.

Επιχειρηματικότητα στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας

Στην ΕΡΤ απόψε το βράδυ για επιχειρηματικότητα, καινοτομία και το νέο παραγωγικό μοντέλο. Τα ίδια ακούμε εδώ και 20+ χρόνια. Εννοείται πως δεν έχει γίνει τίποτα ουσιαστικό από κανέναν. 

Γιατί; 

Διότι αν αλλάξει ουσιωδώς το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, θα καταστραφεί το πολιτικό της μοντέλο που στηρίζεται στην εξαγορά ψήφων δια μέσου των προσλήψεων για τους πολλούς ενώ ταυτόχρονα γίνεται πάρτι στις προμήθειες για τους λίγους - - και έτσι είναι όλοι ευχαριστημένοι.

Ο Ραφαηλίδης τα εξηγεί ωραία στην κωμικοτραγική ιστορία του νεοελληνικού κράτους: Αυτοσκοπός της εξουσίας στην Ελλάδα είναι η διασπάθιση των δανείων από το εξωτερικό.

Δεν είναι τυχαίο που είμαστε το Ιράν της Ευρώπης.

Δεν είναι τυχαίο που είμαστε η Βόρεια Κορέα της Δύσης.

Αἰδώς, Ἀργεῖοι. 

Ή μάλλον, για να είμαι στο κλίμα των ημερών,

Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί.

Συνταγματικά δικαιώματα και κορωνοϊός

Έγραψα πρόσφατα στο ιστολόγιο αυτό πως τα μέτρα προστασίας που ελήφθησαν για τον κορωνοϊό, αν και αμαφίβολα αναγκαία και αποτελεσματικά, ήταν ταυτόχρονα και μια πολύ κακή αρχή όσον αφορά την καταπάτηση των συνταγματικά καρτοχυρωμένων δικαιωμάτων των πολιτών της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναφέρομαι πρώτα και κύρια στον περιορισμό της ελεύθερης μετακίνησης, που είναι κορυφαίο συνταγματικό δικαίωμα αλλά και δικαίωμα που απορρέει από τη συμμετοχή της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αν κατάλαβα καλά, το συνταγματικό αυτό δικαίωμα ανεστάλη με κάποια υπουργική απόφαση ή πράξη νομοθετικού περιεχομένου. Σκεπτόμενος το ζήτημα αυτό εκ νέου, αναρωτιέμαι κατά πόσον η σοβαρότητα του ζητήματος συμβαδίζει με τον τρόπο λήψης της εν λόγω απόφασης.

Επί παραδείγματι, που έχουν δημιουργηθεί τα ακόλουθα ερωτήματα:

• Δεν θα έπρεπε ο κ. Πρωθυπουργός να ενημερώσει την εθνική αντιπροσωπεία για το κρίσιμο ζήτημα που επέβαλλε την αναστολή διατάξεων του Συντάγματος;
• Δεν θα έρεπε να διεξαχθεί συζήτηση στην εθνική αντιπροσωπεία και η εν λόγω απόφαση να υπερψηφιστεί από αυξημένη πλειοψηφία δυο τρίτων ή τριών πέμπτων;
• Δεν θα έπρεπε η κα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ως επιβλέπουσα της λειτουργίας του πολιτεύματος να δώσει τη σύμφωνη γνώμη της;
• Αν μη τι άλλο, δεν θα έπρεπε να ερωτηθεί και να δώσει τη σύμφωνη γνώμη της η ηγεσία της δικαστικής εξουσίας, ο κ. Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και ο κ. Πρόεδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας;

Δηλαδή, είναι δυνατόν η αναστολή ενός συνταγματικού δικαιώματος να γίνεται απλώς και μόνο με απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας; 

Δεν είμαι ειδικός, οπότε απευθύνομαι στους ειδικούς νομικούς ρωτώντας τους για την πολιτική διάσταση του θέματος. Ως πολίτης όμως είμαι πολύ, πάρα πολύ ανήσυχος που μια τέτοιας βαρύτητας απόφαση ελήφθη από την εκτελεστική εξουσία δίχως μια διαδικασία σαν την παραπάνω. Εύλογα αυτό κάνει τους πολίτες να ανησυχούν ότι ενδεχομένως σε μελλοντική περίσταση μια κακοπροαίρετη εκτελεστική εξουσία δύναται να πράξει το ίδιο χωρίς να συντρέχουν πραγματικοί λόγοι όπως σήμερα και βασιζόμενη στο προηγούμενο να μην εφαρμόσει και τότε την πρέπουσα διαδικασία.

Υπενθυμίζω πως κάτι αντίστοιχο συνέβη το 2010 όταν η χώρα  βρέθηκε σε ένα νέο de facto καθεστώς με το μνημόνιο δίχως να συμβούν τα παραπάνω. Τι ακολούθησε; Ένας τραγικός διχασμός που έχει δηλητηριάσει τον λαό μας ανεπανόρθωτα. Η σχετική ευθύνη του Γ. Α. Παπανδρέου είναι βαρύτατη. Ομοίως βαρύτατη φαίνεται να είναι και η ευθύνη του Κυρ. Κ. Μητσοτάκη που επί δικής του προεδρίας της κυβερνήσεως ανεστάλησαν συνταγματικά δικαιώματα με μια απλή υπουργική απόφαση.

Τους δημοκρατικούς πολιτειακούς θεσμούς πρέπει να τους προσέχουμε ως κόρη οφθαλμού. Η Τρίτη Ελληνική Δημοκρατία δεν τα έχει πάει πολύ καλά με τη διάκριση των εξουσιών - το λέω με τον πιο ευγενικό δυνατό τρόπο. Ελπίζω ο ελληνικός λαός να αντιληφθεί την κρισιμότητα του ζητήματος και να πράξει αναλόγως.