Regarding the unbelievable events in the Greek-Turkish border

What is happening at the Greek-Turkish border along river Evros the last few days is highly alarming and extremely concerning for several different reasons, like:

• The hyper-evident lack of common foreign and defense policy within the EU. Nobody seems to be taking Europe seriously, quite an embarrassing situation for ‘the world’s largest economy’

• The way that EU is treating Ankara’s regime and Erdogan in particular is unacceptable. I remember the front page of “Le Point” asking “Le Dictateur — jusqu’où ira Erdogan?” — Given the tolerance he apparently enjoys, he’ll probably go very far.

• The Greek government’s reaction has been more disappointing, more shameful, more mistaken than one could ever imagine. One can witness ‘group of angry citizens patrolling the border — with their guns — to help the law enforcement forces’. It alarmingly resembles to scenes of the Greek civil war. Who could ever expect Golden-Dawn-ish policies from Mitsotakis and a North-Korea-style propaganda machine supporting them? 

Le Pen, Salvini and Orbán must be very jealous of the Greek PM.

The events that take place the last few days along river Evros go far being the wildest — and ugliest — imagination.

Λέμε όχι στον σκοταδισμό

Εμβρόντητη η ελληνική κοινωνία άκουσε την Καθηγήτρια Λοιμωξιολογίας του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κυρία Ελένη Γιαμαρέλλου, να δηλώνει τα εξής:

"Σχετικά με την Θεία Κοινωνία αδίκως έχει δημιουργηθεί ένα τέτοιο θέμα. Είναι διαφορετικό. Η θεία κοινωνία είναι ένα μυστήριο, όταν πηγαίνεις να λάβεις τη Θεία Κοινωνία δεν την παίρνεις από συνήθεια, τη λαμβάνεις γιατί είναι σώμα και αίμα Χριστού. Είναι το μεγαλύτερο μυστήριο.Ή το πιστεύεις και κοινωνείς κανονικά ή δεν το πιστεύεις. Δεν υπάρχουν μεσοβέζικες λύσεις, κουταλάκια κλπ. Είμαι τελείως εναντίον αυτών. Αν το πιστεύουμε, δεν προκαλούμε την τύχη μας. Αν πιστεύω ότι αυτό μπορεί να με μολύνει, τότε δεν πιστεύω στο μεγαλύτερο μυστήριο. Τα άτομα που θέλουν να κοινωνήσουν δεν πρέπει να φοβούνται ότι από τη θεία κοινωνία μπορεί να μεταδοθεί ποτέ μικρόβιο. Τα ίδια έλεγαν και με το Aids. Πρέπει να περιμένουμε μέχρι το Πάσχα. Θα κοινωνήσω με πίστη στον Θεό ότι δεν κολλάω, όταν συμμετέχω σε ένα τέτοιο μεγάλο μυστήριο. Σας λέω αυτό που θα κάνω για τον εαυτό μου και το πιστεύω για όλους".

Τα πράγματα είναι απλά: Οι δηλώσεις της Καθηγήτριας Γιαμαρέλλου είναι αδιανόητες, απαράδεκτες, απολύτως καταδικαστέες. Τι λέει άραγε ο Ιατρικός Σύλλογος; Τι λέει το Πανεπιστήμιο Αθηνών; Τι λέει η επιστημονική, ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα;

Επιτέλους, ζούμε στην Ελλάδα ή στο Ιράν;

Ας μου επιτραπεί να σημειώσω το εξής: Το παραπάνω ζήτημα δεν εμπίπτει στην κατηγορία της "ελευθερίας του λόγου". Η ελευθερία ενός σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Όταν διακυβεύονται ζητήματα δημόσιας υγείας οι ειδήμονες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να μετράνε τα λόγια τους. Ο λόγος της Καθηγήτριας Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει επιστημονική βαρύτητα την οποία, όσο κι αν θέλει, δεν μπορεί να απεκδυθεί η Κυρία Γιαμαρέλλου.

Ο σεβασμός της επιστημονικής γνώσης ως γνώμονα λήψης αποφάσεων είναι θεμέλιο της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατικής κοινωνίας. Κάποιος ακαδημαϊκός δικαιούται φυσικά να έχει προσωπικές θρησκευτικές απόψεις. Κάποιοι άνθρωποι, που είναι αξιόλογοι επιστήμονες, ενδεχομένως για θρησκευτικούς λόγους να αρνούνται την σφαιρικότητα της γης ή τη θεωρία της εξέλιξης ή ακόμα και τον κίνδυνο μετάδοσης του κορονοϊού σε περιβάλλον συνωστισμού και χρήσης κοινού σκεύους. Μπορούν να κρατούν τις απόψεις αυτές για τον εαυτό τους και την ιδιωτική τους σφαίρα. Όταν μιλούν δημόσια δεν μπορούν να εκφέρουν αντι-επιστημονικές απόψεις.

Η δήλωση της Κυρίας Γιαμαρέλλου είναι κατά την γνώμη μου ενδεικτική του σκοταδισμού που εξακολουθεί να κυριαρχεί σε τμήμα της ελληνικής κοινωνίας. Με θλίψη είδα πολιτικούς να ακολουθούν τη συμβουλή της και να το διαλαλούν στα μέσα ενημέρωσης, την στιγμή που πρέπει να δίνουμε το παράδειγμα λήψης μέτρων προφύλαξης. Είναι αληθινό αίσχος και ντροπή για την ελληνική κοινωνία.

Πλησιάζει η επέτειος των διακοσίων ετών από την ελληνική επανάσταση. Αρκετά πια με τον σκοταδισμό, μας κράτησε πολύ πίσω.

Ήρθε πια η ώρα να προχωρήσουμε παρακάτω.

Το άκρον άωτον της γελοιότητας

Εμβρόντητος σήμερα το πρωί είδα σε τηλεοπτικό κανάλι ρεπορτάζ από τον Έβρο όπου κάποιες κυρίες, γιαγιάδες και μαμάδες όπως μας της παρουσίασαν, να ετοιμάζουν πίτες και άλλα τρόφιμα για το προσωπικό της αστυνομίας και των ενόπλων δυνάμεων που ...είναι στην "πρώτη γραμμή".

Έχουμε πόλεμο και δεν το πήραμε χαμπάρι; Που είναι το μέτωπο; Αμύνονται αι ημέτεραι δυνάμεις επί του πατρίου εδάφους; 

Πρόκειται περί αδιανόητης γελοιότητας. Ένα επικοινωνιακό θέαμα που θεωρεί τους πολίτες ηλιθίους.

Το πρόβλημα είναι ότι σε περίπτωση αληθινού πολέμου όλοι αυτοί οι 'υπερ-πατριώτες' θα κρυβόντουσαν σε λαγούμια. Εξάλλου υπάρχουν πρόσφατα ιστορικά τεκμήρια επ' αυτού.

Στον Έβρο άρχισαν να κυκλοφορούν "αγανακτισμένοι πολίτες" με τις καραμπίνες τους. Έχουμε στην Ελλάδα παραστρατιωτικές οργανώσεις; Από τη δεκαετία του '50 είχαμε να τα δούμε αυτά; 

Μήπως τελικάμας κυβερνούν χρυσαυγίτες με γραβάτα; Αυτό που συμβαίνει είναι ντροπή για την ελληνική δημοκρατία και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.

Στα όρια της εκτροπής

Η σημερινή ειδησεογραφία είναι ιδιαιτέρως ανησυχητική. Είναι πραγματικά εκπληκτικό πόσο εύκολα αναφέρονται γεγονότα τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά στην κόκκινη γραμμή της συνταγματικής εκτροπής, εάν μάλιστα δεν την ξεπερνάνε.

Θα αναφερθώ σε δύο πολύ συγκεκριμένα νέα:

1. Ετοιμάζεται, μάθαμε, "φωτογραφική" νομοθετική ρύθμιση που θα μετατρέπει σε... κακουργήματα (αντίστοιχα με δολοφονίες δηλαδή) τα "αδικήματα" που διαπράττει η συλλογικότητα "Ρουβίκωνας". Ναι, καλά διαβάσατε. Θα είναι ίδιας κατηγορίας αδίκημα το πέταγμα feuille volante ή το γράψιμο ενός συνθήματος σε τοίχο με μια εν ψυχρώ δολοφονία. Ξαναγυρνάμε λοιπόν στις μαύρες δεκαετίες του '50 και του '60; Θα έχουμε άραγε μια νέα γενιά πολιτικών κρατουμένων; Θέλω να πιστεύω πως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου θα επαναφέρει στην τάξη τα ακροδεξιά στοιχεία που έχουν βρεθεί σε θέσεις ευθύνης της Ελληνικής Δημοκρατίας.

2. Μεταδόθηκε με πανηγυρισμούς από τα μέσα ενημέρωσης ότι οι προστατευόμενοι μάρτυρες της υπόθεσης Novartis θα κληθούν να καταθέσουν δίχως την προστασία της ταυτότητας τους. Πραγματικά, αυτό στέλνει την Ελλάδα στα βάθη του τρίτου κόσμου. Τι κι αν διανοητές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού μιλούν με λόγια θερμά για την αξία των "whistleblowers" (ας μην ξεχνάμε πως κάπως έτσι τελείωσε ο πόλεμος του Βιετνάμ και ηττήθηκε η ιταλική μαφία), στην Ελλάδα το 'τρίγωνο της καταστροφής' θα επιτύχει να 'τους βγάλει την κουκούλα' και να 'τους πάει μέχρι τέλους'. Με άλλα λόγια, όχι μόνο το μέγα σκάνδαλο θα κουκουλωθεί οριστικά αλλά θα δοθεί κι ένα καλό μάθημα προς όλους να μην τολμήσουν ποτέ ξανά να αποκαλύψουν τις βρωμοδουλειές των ισχυρών.

Αλήθεια, ο φιλελεύθερος και ο κεντροδεξιός χώρος εντός της λεγόμενης ΝΔ τι λέει για όλα αυτά; Είναι η δημοκρατία και το κράτος δικαίου άραγε οι παράπλευρες απώλειες για να "επιστρέψουμε στην κανονικότητα".

Είμαι πραγματικά πάρα πολύ ανήσυχος με την τροπή που παίρνουν να τα πράγματα. Ελπίζω τα δημοκρατικά αντανακλαστικά εντός της συντηρητικής παράταξης να λειτουργήσουν γιατί αλλιώς μπαίνουμε σε έναν πολύ ολισθηρό δρόμο που θα έχει άσχημο τέλος.

Ο φασισμός και η ρεμούλα πάντα πήγαιναν μαζί

Διαβάζω τώρα εμβρόντητος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ότι η Ελληνική Δημοκρατία προσχωρώντας στο δόγμα Orbán αποφάσισε να τοποθετήσει.... πλωτά φράγματα στο Αιγαίο για να αναχαιτίσει τις ροές των 'διαφορετικών' που έρχονται να μας αλλοιώσουν.

Το θέμα είναι τόσο γελοίο που δεν σηκώνει σοβαρή κριτική. Να που το τείχος του Νετανιάχου στην Παλαιστίνη και το τείχος του Τραμπ στο Μεξικό βρίσκουν το πλωτό ανάλογο τους στο τείχος του Μητσοτάκη στο Αιγαίο.

Τα πράγματα όμως γίνονται πιο σαφή εάν κάποιος διαβάσει πιο προσεκτικά. Για ένα πλωτό τείχος μήκους 2.700μ ο Έλληνας φορολογούμενος θα πληρώσει €500.000. Πώς είπατε; Δεν έχουμε αρκετούς δασκάλους, αρκετούς γιατρούς και τον σχετικό εξοπλισμό; Μην ανησυχείτε, έχουμε πλωτό φράγμα, η διάσωση της ταυτότητας του έθνους προηγείται.

Ο κ. Μητσοτάκης δηλώνει φιλελεύθερος. Δεν είχε κανένα πρόβλημα όμως να εκλεγεί από τους φασίστες και να ανέρχεται τους εκπροσώπους τους στο κόμμα του. Έτσι, για να ικανοποιήσει αυτό το ακροατήριο, φτάνει στο να υψώνει πλωτά τείχη. Κάτι σαν τα παλάτια στην άμμο δηλαδή, για τα οποία όμως ο λαϊκός ποιητής έχει έγκαιρα προειδοποιήσει.

Τα λεφτά όμως είναι πολλά. Αφού υπάρχουν κορόιδα που πιστεύουν πως τα... πλωτά τείχη θα ανακόψουν τις ροές, γιατί να μην "πάρουμε τα φράγκα" σκέφτονται κάποιοι (φράγμα και φράγκα διαφέρουν μόνο σε ένα γράμμα).

Ανέκαθεν εξάλλου ο φασισμός και η ρεμούλα πάντα πήγαιναν μαζί.

To "επαγγελματικό" "ποδόσφαιρο" πρέπει να καταργηθεί τώρα

Το "επαγγελματικό" "ποδόσφαιρο" πρέπει να καταργηθεί τώρα. Να καταργηθεί, διότι ούτε ποδόσφαιρο είναι ούτε επαγγελματικό. Πρόκειται για μια τριτοκοσμική γελοιότητα που υφίσταται για να παρέχει κάλυμμα νομιμοποίησης στο οργανωμένο έγκλημα και τίποτα άλλο. Ακούμε κάθε μέρα για ξυλοδαρμούς και τοποθετήσεις εκρητικών μηχανισμών. Έχει αρχίσει να μπερδεύεται το αθλητικό με το αστυνομικό ρεπορτάζ. Μια κατάσταση που θα ήταν πολύ αστεία αν δεν ήταν τραγική.

Πριν λίγες μέρες έγινε λέει σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας η συνάντηση των "Big4". Ποιοι είναι οι Big4; Οι ιδιοκτήτες των ποδοσφαιρικών ομάδων Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού, ΑΕΚ και ΠΑΟΚ.  Θυμάμαι ότι τον Δεκέμβριο του 2018 πετούσα από Σαγκάη για Λονδίνο. Είναι μεγάλη πτήση, πάνω από δέκα ώρες, οπότε είπα να δω μια ταινία όπως συχνά κάνουν οι επιβάτες τέτοιων πτήσεων. Είδα λοιπόν τη διάσημη ταινία (πρώτη φορά, το ομολογώ), "The Godfather" του μεγάλου Francis Ford Coppola με πρωταγωνιστή τον τεράστιο Marlon Brando.

Σε μια εμβληματική σκηνή στον "The Godfather" συναντιόνται οι αρχηγοί των οικογενειών της μαφίας της Νέας Υόρκης ώστε να ρυθμίσουν τις δουλειές τους και να σταματήσουν οι μεταξύ τους συγκρούσεις (πράγμα που προσωρινά το επιτυγχάνουν). Αν θυμάμαι καλά βέβαια, στην ταινία του Coppola οι αρχηγοί ήταν 5, ενώ στη συνάντηση του Grande Bretagne μόλις 4. Ίσως λοιπόν να είμαι υπερβολικός που διέκρινα κάποια αναλογία. Από την άλλη βέβαια, θα σχολίαζε κάποιος, πήρε μέρος και το κ. Αυγενάκης.

Πριν λίγο καιρό έκλεισα τα 42. Από μικρό παιδί μου άρεσε το ποδόσφαιρο και, το θυμάμαι καλά, πάντα μιλούσαμε για τους προέδρους:

- Ο Παναθηναϊκός είχε τον "Καπετάνιο" Γιώργο Βαρδινογιάννη (όχι, ο Ιβάν Σαββίδης δεν ήταν ο πρώτος που εμφανίστηκε με πιστόλι), ο οποίος στη συνέχεια άφησε κληρονομιά την ομάδα στον 'Τζίγγερ'. Μετά ήρθε ο Ανδρέας Βγενόπουλος και στη συνέχεια ο Αλαφούζος.
- Ο Ολυμπιακός είχε τον Νταϊφά, μετά τον Αργύρη Σαλιαρέλη, μετά φυσικά τον Γιώργο Κοσκωτά, στη συνέχεια τον Σωκράτη Κόκκαλη και τέλος τον Βαγγέλη Μαρινάκη.
- Η ΑΕΚ από την άλλη είχε κάποιον Ζαφειρόπουλο (ΖΗΤΑ Ελλάς - τη θυμάται κανείς) και μετά διάφορους τύπους σαν τον Μάκη Ψωμιάδη και σήμερα τον Μελισσανίδη.
- Για τον ΠΑΟΚ δυστυχώς δεν θυμάμαι λεπτομέρειες.... όμως νομίζω τα τελευταία χρόνια μπήκε και αυτός στο παραπάνω club με τον Ιβάν Σαββίδη.

Δηλαδή μιλάμε σοβαρά τώρα; Ποιο επαγγελματικό και ποιο ποδόσφαιρο;

Το πρωτάθλημα αυτό πρέπει να σταματήσει τώρα. Οι κύριοι αυτοί ας βρουν αλλού κάλυμμα και στρατούς οπαδών για τις δραστηριότητές τους, το άθλημα, ο αθλητισμός συνολικά, δεν τους φταίει τίποτα.

Θέλω να σημειώσω πως είναι μια μεγάλη ντροπή της αριστεράς και του Αλέξη Τσίπρα προσωπικά που δεν έκανε το αυτονόητο όταν πήρε την εξουσία: Να καταργήσει, με ένα άρθρο - έναν νόμο, αυτό το έκτρωμα που λέγεται επαγγελματικό ποδόσφαιρο στην Ελλάδα. Μια πραγματική ντροπή της ελληνικής κοινωνίας.

Ο κ. Μητσοτάκης λέει πως είναι φιλελεύθερος. Τι σχέση έχουν τα παραπανω με τον φιλελευθερισμό; Ίδωμεν.

To δικαίωμα στην τεμπελιά

Εδώ και λίγα χρόνια στην Starttech Ventures έχουμε αρχίσει να κάνουμε τη γιορτή ''Secret Santa", όπου κάθε μέλος ομάδας μας, από αυτά εννοείται που επιθυμούν να πάρουν μέρος, παίρνει κάποιο μικρό συμβολικό δώρο σε κάποιον συνεργάτη - ο όποιος όμως συνεργάτης δε γνωρίζει ποιος είναι εκείνος που του φέρνει το δώρο.

Φέτος με πολύ μεγάλη χαρά είδα ότι αυτός ο άγνωστος σε μένα συνάδελφος μου πήρε ένα βιβλίο με τίτλο "Το δικαίωμα στην τεμπελιά". Αναμφίβολα είναι ένας ενδιαφέρων τίτλος! Συνολικά όμως το ενδιαφέρον μου για το βιβλίο αυξήθηκε όταν είδα ότι συγγραφέας ήταν ο Paul Lafargue και ότι ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν άλλος από τον γαμπρό του Karl Marx!

Tο βιβλίο ουσιαστικά λέει ότι η εργατική τάξη, εκτός από το να έχει δουλειά έτσι ώστε να καλύπτει τις βασικές βιοτικές ανάγκες της, οφείλει να φροντίζει να έχει και τον ελεύθερο χρόνο που χρειάζεται ώστε να ζει μια ζωή με νόημα. Να μπορεί δηλαδή να χαίρεται όλες τις χαρές της ζωής, από τον έρωτα και την αγάπη μέχρι τα ταξίδια και το παιχνίδι. Έτσι και μόνο έτσι έχει πραγματικά αξία κάποιος να να εργάζεται, να πουλάει δηλαδή το χρόνο του σε κάποια άλλη επιχείρηση.

Οφείλω να ομολογήσω ότι αυτή η ανάλυση, όπως ενδεχομένως και ένα μεγάλο τμήμα της μαρξιστικής ανάλυσης συνολικά (επειδή ακριβώς ήρθε στο φως τον 19ο αιώνα όπου περνούσαμε μία εποχή ακμής της βιομηχανικής οικονομίας και απόλυτης καταπίεσης του εργατικού δυναμικού -  το οποίο δεν έχει απολύτως κανένα δικαίωμα και ζούσε κυριολεκτικά εξαθλιωμένο), ίσως να έχει κάποια στοιχεία που σήμερα θα θεωρούνται παρωχημένα.

Δεν πρέπει όμως ποτέ να ξεχνάμε ότι ακριβώς επειδή προηγήθηκαν οι αγώνες της εργατικής τάξης και του λαϊκού κινήματος για πάρα πολλές δεκαετίες, με απεργίες, με συγκρούσεις, με επαναστάσεις, με πολύ χυμένο αίμα και δάκρυα, ακριβώς για όλους αυτούς τους λόγους μπορεί σήμερα ο λαός να απολαμβάνει δικαιώματα τα οποία τον 19ο αιώνα - όταν ο Lafargue έγραφε "Το δικαίωμα στην τεμπελιά" - να θεωρούνταν απολύτως ανήκουστα.

Στο τέλος του βιβλίου αναφέρεται ο συγγραφέας στην αρχαιοελληνική εποχή. Τότε ένας συγγραφέας της εποχής θαυμάζει τον νερόμυλο, αυτή τη ''μαγική εφεύρεση" η οποία, όπως λέει, "θα επιτρέπει στους ανθρώπους που εργάζονταν για να κάνουν τη δουλειά αυτή", πριν εφευρεθεί ο νερόμυλος  δηλαδή, "να απολαμβάνουν την τεμπελιά", ήτοι να έχουν πολύ ελεύθερο χρόνο και να χαίρονται τις χαρές της ζωής. Αναρρωτιέται μετά ο συγγραφέας ότι σήμερα (εννοώντας τον 19ο αιώνα), όπου έχουμε πλέον τέτοια μεγάλη παραγωγική δυνατότητα (αναφερόμενος στις μηχανές της εποχής), γιατί να μην μπορούμε να κάνουμε το ίδιο όπως και γυναίκες εκείνες οι οποίες απελευθερώθηκαν από την εργασία τους μέσα από την εφεύρεση του νερόμυλου;

Το ερώτημα αυτό βεβαίως το έχει απαντήσει ήδη η ιστορία. Η εργατική τάξη μπορεί να μην απελευθερώθηκε οριστικά αλλά μέσα από τους αγώνες της βελτίωσε σημαντικά το βιοτικό της επίπεδο. Σήμερα, που έχουμε ήδη διανύσει το ένα πέμπτο του 21ου αιώνα, αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το "δικαίωμα στην τεμπελιά" και τι είναι αυτό που πρέπει να κάνει εργατική τάξη ώστε από τη μία να καλύπτει όσο γίνεται καλύτερα τις οικονομικές ανάγκες της και από την άλλη να απολαμβάνεις τις χαρές της ζωής.

Εκτίμησή μου είναι πως υπάρχει μία σαφής αναλογία. Από το νερόμυλο της αρχαιότητας πήγαμε στις μηχανές του 19ου αιώνα και μετά ήρθαμε στο αυτοματοποιημένο λογισμικό και στο φαινόμενο της τεχνητής νοημοσύνης, για το οποίο έχουν γραφτεί τόσα πολλά. Ενδεχομένως λοιπόν να μπορέσει τελικά η εργατική τάξη να απελευθερωθεί, να έχει σημαντικά έσοδα και να απολαμβάνει τη ζωή της. Για να το πετύχει αυτό δεν έχει να κάνει τίποτα διαφορετικό παρά να διεκδικήσει το δικαίωμα στην γνώση και το δικαίωμα στη δημουργία

Θέλω να σημειώσω ότι το δικαίωμα στη δημιουργία είναι πολύ διαφορετικό από το δικαίωμα στην εργασία. Για την ακρίβεια ισχυρίζομαι ότι ένας από τους στόχους του λαϊκού κινήματος τις επόμενες δεκαετίες θα πρέπει να είναι να μην χαραμίζονται άνθρωποι κάνοντας δουλειές αυτοματοποιημένες και τυποποιημένες. Δουλειές ρουτίνας δηλαδή που θα μπορούν να κάνουν καλύτερα και οικονομικότερα οι μηχανές (με κύρια μηχανή το λογισμικό).

Οι άνθρωποι, ο λαός συνολικά, πρέπει λοιπόν να κατακτήσουν το δικαίωμα στη δημιουργία. Να έχουν δηλαδή το δικαίωμα να μορφώνονται και να απασχολούνται σε εργασίες που απαιτούν πρωτότυπη σκέψη και δημιουργικότητα, ούτως ώστε όχι μόνο να παράγουν εργασία υψηλής προστιθέμενης αξίας (που δίνει αντίστοιχα και σημαντικά οικονομικά οφέλη) αλλά να έχουν και την χαρά της δημιουργίας.

Το πολύ ενδιαφέρον είναι ότι, όπως γνωρίζουν όλοι όσοι έχουν κάνει κάποια τέτοια εργασία, οι πραγματικά παραγωγικές ώρες της ημέρας δεν μπορούν να είναι περισσότερες από τέσσερις, πέντε ή το πολύ έξι. Βλέπουμε λοιπόν ότι το οκτάωρο στην πραγματικότητα αποτελεί ένα άνω φράγμα στην δημιουργική εργασία που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος. Ενδεχομένως λοιπόν, όπως περνάνε τα χρόνια και δεκαετίες, οι άνθρωποι να μπορούν να απολαμβάνουν την χαρά της δημιουργικής εργασίας, να απολαμβάνουν την χαρά της συνεργασίας σε ενδιαφέροντα αντικείμενα, και ταυτόχρονα, εκτός από τις οικονομικές απολαβές που χρειάζονται, να έχουν και τον ελεύθερο χρόνο για να μπορέσουν να απολαύσουν τις χαρές της ζωής.

Αυτό βεβαίως θα προϋποθέσει τελικά μία ισορροπημένη ανάπτυξη και εν τέλει μία αναδιανομή των διαθέσιμων πόρων. Δεν απαιτεί να είναι κανείς διάνοια για να καταλάβει ότι αν συνεχιστεί αυτή η εντυπωσιακή υπερσυγκέντρωση του πλούτου σε έναν απίστευτα μικρό αριθμό ανθρώπων, τότε σε καμία περίπτωση δεν θα μπορέσει να ανθίσει η οικονομία της γνώσης και της συνεργασίας με τρόπο βιώσιμο. Ελπίζω λοιπόν μέσα στον 21ο αιώνα οι λαοί του κόσμου να μπορέσουν να κατακτήσουν το δικαίωμα στην τεμπελιά, ακριβώς όπως το ονειρεύτηκε τον 19ο αιώνα ο Paul Lafargue.

Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους συναδέλφους μου στην Starttech Ventures για το υπέροχο αυτό δώρο και να τους υποσχεθώ ότι θα κάνουμε σύντομα μία ακόμα ανοιχτή συζήτηση, όπως κάνουμε συχνά στο γραφείο, για να εμβαθύνομε στα τόσο ενδιαφέροντα αυτά θέματα που θίγει το βιβλίο αυτό.