Τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες

Οταν, πριν έναν χρόνο ακριβώς, μαθεύτηκαν τα νέα για την απώλεια του πατέρα μου, ένας από τους πιο αγαπημένους μου πανεπιστημιακούς δασκάλους μαζί με ένα πολύ ζεστό και ευγενικό μήνυμα έστειλε το εξής απόσπασμα έργου του Νίκου Καζαντζάκη:

"Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή· ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός· κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος. Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή· κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία.".

Το διάβασα πολλές φορές. Κάθε μία από αυτές έρχονταν στο μυαλό μου οι τελευταίες στιγμές του πατέρα. Η ηρεμία, η γαλήνη, η πληρότητα. Η αγάπη. Η ζωή.

Έτσι, σιγά σιγά, αρχίζω να κατανοώ τι εννοούσε ο μεγάλος Κρητικός με το «Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβάμαι τίποτα, είμαι λεύτερος».

«Που πηγαίνετε;» — Ένα μεγάλο ευχαριστώ

H ώρα ήταν περίπου 16:30. Είμαι στο γραφείο μου με τον Θανάση και τον Γιώργο. Το τηλέφωνο χτυπάει, στη γραμμή ο Βασίλης: "Κάτι τρέχει με τον μπαμπά, δεν είναι πολύ καλά". Πάρε τώρα τη Λία και έλα σπίτι. Παίρνω τηλέφωνο στο σπίτι, η Λία απαντά. Η φωνή της έχει χρώμα αγωνίας  Μου περιγράφει τα συμπτώματα. Με βάση τις οδηγίες του γιατρού, ρωτάω για τον κορεσμό οξυγόνου. "Περίπου 78 αλλά πέφτει" είναι η απάντηση. Πολύ δύσκολα τα πράγματα. Φεύγω αμέσως.

Τρέχω προς τα πάρκινγκ, μπαίνω στο αυτοκίνητο και οδηγώ όσο πιο γρήγορα μπορώ. Ευτυχώς στο ρεύμα εξόδου από Αθήνα προς Ασπρόπυργο δεν έχει κίνηση. 

Θυμάμαι, χθες το βράδυ τον είχαμε σηκώσει και, με τεράστια δυσκολία και συνεχή βοήθεια, είχε καταφέρει να περπατήσει. Το μεσημέρι είχα μιλήσει με τη Λία, μου είπε πως είχε φάει κανονικά. Βέβαια, από τα μέσα Δεκεμβρίου, λίγο μετά τα γενέθλιά μου, η κατάσταση είχε επιδεινωθεί πολύ και ήταν σαφές πως χειροτέρευε συνέχεια. Προχθές το βράδυ μιλούσα με τον γιατρό. "Έχω την εντύπωση πως έχει επιδεινωθεί απότομα η άνοια", του λέω. Η απάντηση δεν μου άρεσε, καθόλου. "Είναι πολύ πιθανό να έχει κάνει εγκεφαλικές μεταστάσεις".

Φτάνω στο σπίτι περίπου 5:10. Στο δρόμο μίλησα με τον γιατρό, δεν μου έδωσε καθόλου θάρρος. Ανεβαίνω επάνω, τον ετοίμαζαν ήδη για να φύγουμε. Η εικόνα που βλέπω εντελώς αποκαρδιωτική. Αναπνέει με δυσκολία. Έχει έναν πολύ περίεργο θόρυβο η αναπνοή του. Είναι σχεδόν αδύνατον να τον μετακινήσεις. Μέσα σε όλα, βλέπω ότι η μπουκάλα οξυγόνου στο σπίτι είχε εξαντληθεί. Απελπισία.

Αποφάσεις πρέπει να ληφθούν γρήγορα. Με μια τιτάνια προσπάθεια του Ιωσήφ κατεβαίνουμε κάτω, λίγο πριν τις 5:20 μπαίνουμε στο αυτοκίνητο. Ο μπαμπάς στο κάθισμά του συνοδηγού, η Λία από πίσω να τον στηρίζει. Αποφασίζω να πάμε στην Κεντρική Κλινική στην Αθήνα που νοσηλευόταν συχνά αυτό το διάστημα. Εκεί μας περίμεναν ήδη, ενώ στο διπλανό Θριάσιο φοβήθηκα πως θα χάσουμε πολύ χρόνο με διατυπώσεις και εξηγήσεις. 

Με το -πραγματικά,  εξαιρετικό - ΕΚΑΒ είχα μιλήσει ήδη. Εξηγώντας το περιστατικό κατάλαβα πως κατά κάποιο τρόπο δεν ήταν απόλυτη προτεραιότητα. Σήμερα καταλαβαίνω πως αυτό είναι σωστό - τότε είχα γίνει έξω φρενών. Οι πόροι πρέπει να δίνονται σε περιστατικά που η βοήθεια μπορεί να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Ξεκινάμε για Αθήνα. Οδηγώ όπως δεν έχω οδηγήσει ξανά στη ζωή μου. Σήμερα δεν ξέρω αν έκανα καλά. Ίσως να μην έκανα. Το βάρος της ευθύνης να πάμε στην Αθήνα και όχι στο διπλανό νοσοκομείο, τεράστιο. Η ιδέα ότι ο πατέρας μου θα καταλήξει δίπλα μου και εγώ ανήμπορος να παρακολουθώ από το διπλανό κάθισμα καρφώνεται στην σκέψη μου. Με τεράστια προσπάθεια πείθω τον εαυτό μου ότι όλα θα πάνε καλά.

Η ώρα είναι τώρα 5:25. Δεν μπορούσε να ήταν χειρότερα. Είναι Τρίτη 7 Φεβρουαρίου 2017. Χιλιάδες εργαζόμενοι στην περιοχή του Θριασίου έχουν μόλις ολοκληρώσει την εργασία τους και επιστρέφουν στα σπίτια τους στο λεκανοπέδιο της Αθήνας. Ο κεντρικός δρόμος του Ασπροπύργου κολλημένος. Μπαίνω στους αγροτικούς δρόμους, βγαίνω γρήγορα στην εθνική, στο ρεύμα όμως προς Ελευσίνα. Ελάχιστη κίνηση προς τα έξω, σε ένα λεπτό είμαι Ελευσίνα και κάνω αναστροφή. Εδώ ξεκινά το πρόβλημα.

Ανάβω alarm, το δεξί μου χέρι κολλημένο στην κόρνα, οδηγώ συνεχώς στη ΛΕΑ ή στο πεζοδρόμιο. Αδιαφορώ για το χρώμα των φαναριών και για όλες τις προβλέψεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας. 

Συμβαίνει κάτι πολύ περίεργο όμως: Κανείς, ή για την ακρίβεια ελάχιστοι, δεν διαμαρτύρεται. Οι άνθρωποι βλέπουν. Βλέπουν το μπαμπά, βλέπουν το πρόσωπό μου και το πρόσωπο της Λίας. Ανοίγουν όλοι. Σταματάνε ενώ έχουν πράσινο να περάσουμε με κόκκινο. 

Συγκινούμαι. Όχι, δεν έχει αποκτηνωθεί η κοινωνία μας. Είμαστε άνθρωποι, ζούμε μαζί με ανθρώπους.

Σε δέκα λεπτά, ή και λιγότερο, έχω φτάσει στον Σαρακάκη στην αρχή της Καβάλας, Περνάω το φανάρι Σπύρου Πάτση και δεν ανεβαίνω στη γέφυρα που ήταν κολλημένη. Από τα πεζοδρόμια φτάνω στην πλατεία Καραϊσκάκη στο μεταξουργείου. Εκεί όμως απελπισία. Μπροστά μας όλα κολλημένα, σαν ένα τεράστιο πάρκινγκ. Βλέπω το ρολόι, 5:42. Μπαίνω στην οδό Σατωβριάνδου. Κάνω μια προσπάθεια να ανέβω ξανά στο πεζοδρόμιο. Αδύνατον. Έχω κολλήσει. Απελπίζομαι ολοκληρωτικά. 

Η αναπνοή του μπαμπά όλο και πιο δύσκολη. Βλέπω να πλησιάζει μια μοτοσυκλέτα της αστυνομίας. Καταλαβαίνω ότι έχω περάσει πάνω από δέκα κόκκινα φανάρια, ότι οδηγούσα σε πεζοδρόμια και στη ΛΕΑ με μεγάλη ταχύτητα, ότι είμαι τώρα πάνω σε πεζοδρόμιο και τώρα κινούμε πάνω σε πεζοδρόμιο.

Κατεβάζω το παράθυρο και ετοιμάζομαι να εξηγήσω. Ξαφνικά ακούω το εξής:

"Που πηγαίνετε;"

Οι άνθρωποι είχαν καταλάβει. Είναι τρεις ζητάδες. Οι μηχανές μπαίνουν μπροστά και αρχίζουν να κάνουν μαγικά. Δεν μπορώ να το περιγράψω ακριβώς. Δεν καταλαβαίνω ούτε το κάνουν ούτε φυσικά πως. Βλέπω όμως ότι εκεί που ήμουν ακινητοποιημένος και ίσως να χρειαζόμουν ίσως μέχρι και 45 λεπτά με μία ώρα να φτάσω στην κλινική, ξαφνικά πήγαινα σταθερά με 30-40 χκμ/ώρα χωρίς να σταματώ πουθενά. 

Σε ένα με δύο λεπτά, στην κυριολεξία, είμαστε στην κλινική. Σταματάω με alarm στην Ασκληπιού. Οι τραυματιοφορείς περιμένουν. Σε δευτερόλεπτα ο μπαμπάς είναι στο ΤΕΠ και η προσπάθεια αντιμετώπισης της κατάστασης ξεκινά εντατικούς ρυθμούς. 

Βγαίνω από το ΤΕΠ και επιστρέφω στο αυτοκίνητο. Οι ζητάδες είναι εκεί. Τους ευχαριστώ από καρδιάς. Τους λέω "παιδιά σας παρακαλώ, θέλω να σας ευχαριστήσω εμπράκτως. Παρακαλώ θερμά, δώστε μου ονόματα ή κάποιο άλλο στοιχείο“. Η απάντηση τους με αφήνει άφωνο: «Είμαστε η ομάδα Ζ, κύριε. Ευχόμαστε περαστικά στον πατέρα σας». Με χαιρετούν και φεύγουν. 

Μένω σύξυλος. Δεν ξέρω τι να πω. Ακόμα και σήμερα, έναν χρόνο μετά, δεν ξέρω τι να πω. Παρά μόνο ένα μεγάλο ευχαριστώ στα παιδιά αυτά και σε όλους τους Δημόσιους Λειτουργούς που αντιλαμβάνονται την έννοια του καθήκοντος. 

Οι άνθρωποι αυτοί, οι ζητάδες που έσωσαν εκείνη την ημέρα τη ζωή του πατέρα μου, έγιναν το πρότυπο μου. 

Μετά από λίγες ώρες ή κατάσταση του πατέρα μου είχε σταθεροποιηθεί. Η αγωνία, η ταλαιπωρία, ήταν πια παρελθόν. Βέβαια, η πορεία ήταν πια προδιαγεγραμμένη. Μετά από ολιγοήμερη νοσηλεία ο μπαμπάς γύρισε σπίτι. Ήρεμος και γαλήνιος, το πρωινό του Σαββάτου 18 Φεβρουαρίου 2017, στα 89 του χρόνια,  πέρασε στη  αιωνιότητα, μέσα στην αγκαλιά των παιδιών του. 

Δεν ξέρω αν ένας άνθρωπος μπορεί να έχει πιο ευλογημένο τέλος. Σε μεγάλο βαθμό αυτό οφείλεται στους συνανθρώπους μας που μας βοήθησαν να φτάσουμε έγκαιρα στην κλινική εκείνο το απόγευμα της 7ης Φεβρουαρίου. 

Θέλω από τα βάθη της καρδιάς μου να τους ευχαριστήσω όλους. Τη Λία και τον Ιωσήφ.  Οδηγούς, γιατρούς, νοσηλευτές, και πάνω απ'όλα εκείνους τους τρεις δημόσιους λειτουργούς, τους τρεις ζητάδες που προσέφεραν σε έναν συνάνθρωπο τους που δεν γνώριζαν το ύψιστο των αγαθών: Ένα ανθρώπινο, ανώδυνο και γαλήνιο τέλος ανάμεσα στα αγαπημένα του πρόσωπα. 

Εσύ τι έκανες για τη Μακεδονία πατριώτη;

Εσύ τι έκανες για τη Μακεδονία πατριώτη;

Λέει ο Σεφέρης:

“πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια,

ή κάποιος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη

ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο

είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια,

δεν το 'χει μες στην μοίρα του ν' ακούσει

μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε

πως τόσος πόνος τόση ζωή

πήγαν στην άβυσσο

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.”

Βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη πρώτη φορά το 1988. Νομίζω τότε άκουσα για τη μαγευτική αυτή πόλη που είναι η φυσική "πρωτεύουσα των Βαλκανίων".

Έκτοτε βρέθηκα στη "συμπρωτεύουσα" (μια λέξη που φοβάμαι πως από μόνη της είναι ενδεικτική του προβλήματος) αμέτρητες φορές, μα δυστυχώς δεν είδα ποτέ καμία πρωτεύουσα των Βαλκανίων.

Είδα μια πόλη αντίθετα που είχε στρέψει την πλάτη στο Βορρά και κοιτούσε προς την Αθήνα, την οποία αγαπούσε να μισεί. Είδα φίλους νέους επιχειρηματίες που για να πάνε στο Βουκουρέστι πετούσαν μέσω Αθήνας. Είδα μια πόλη να μαστίζεται από ανεργία ακόμα και τη δεκαετία του '90 που κάλπαζε η ανάπτυξη στη χώρα. Είδα ακόμα μια κοινωνία που είχε αφεθεί στη μιζέρια, στην παρακμή, στην υποκουλτούρα του φραπέ και του μπουζουξίδικου και άφησε να την εκπροσωπούν ταλιμπάν, ανόητοι, εγκληματίες, γραφικοί και αλκοολικοί.

Συνυπεύθυνοι για τα παραπάνω είναι οι πολίτες της Μακεδονίας, οι πολίτες της υπόλοιπης Ελλάδας και η πολιτική ηγεσία — πρώτα και κύρια βέβαια η ηγεσία που έχει την ευθύνη να προβλέπει και να καθοδηγεί (και όχι να αντιδρά στα αποτελέσματα δημοσκοπήσεις, όπως από δεκαετίες αρέσκεται να κάνει).

Δυστυχώς βλέπετε φτιάξαμε ένα αθηνοκεντρικό τηλεοπτικό πριγκηπάτο με σφαίρα ενδιαφέροντος από το Σύνταγμα έως το Κολωνάκι (άντε και με ελάχιστες εξαιρέσεις — Ψυχικό, Φιλοθέη, Εκάλη, Πανόραμα Βούλας, ίσως και Μύκονος).

Σήμερα, ανταποκρινόμενοι σε ένα κάλεσμα θολό, εκατομμύρια Έλληνες αναμένεται να διαδηλώσουν για τη Μακεδονία. Θα είναι έτοιμοι να πολεμήσουν για ένα πουκάμισο αδειανό. Είναι πραγματικά τραγικό.

Έχω δημόσια υποστηρίξει (εδώ και εδώ) ότι η Ελληνική δημοκρατία δεν μπορεί κατά κανένα τρόπο να αποδεχτεί το διαίρει και βασίλευε στον ίδιο της τον τόπο. Στα αδέρφια μας στα Βόρεια σύνορά μας έχει επιβληθεί μια ψεύτικη ταυτότητα με τρόπο κωμικό τραγικό. Η επιβολή αυτή ακριβώς γίνεται μέσα από την χρήση του όρου Μακεδονία και πολύ περισσότερο μέσα από την επίκληση της ιδιοκτησίας του ιστορικού και συμβολικού του κεφαλαίου.

Τι να κάνουμε λοιπόν; Νομίζω πως το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να τους βοηθήσουμε. Στο κράτος των Σκοπίων πρέπει να γίνει μια επίθεση φιλίας — Αντί να τους στέλνουμε στην αγκαλιά του γραφικού & τραγικού νέο-σουλτάνου (αλήθεια, έπεσε το Afrin; Ή ένας λαός παλεύει ηρωικά για την ελευθερία;).

Η λύση εν τέλει του λεγομένου "Μακεδονικού" είναι η Θεσσαλονίκη να καταστεί πραγματικά η πρωτεύουσα των Βαλκανίων.

Πως μπορεί να γίνει αυτό; Με τον αυθεντικό ελληνικό τρόπο: Πολιτισμός, παιδεία, επιστήμη, έρευνα, τεχνολογία, οικονομία, φιλοσοφία, δημιουργικότητα.

Συνοπτικά: Η Μακεδονία είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού ιστορικού και συμβολικού κεφαλαίου. Για να μπορέσει το κεφάλαιο αυτό να αποδώσει όσα αξίζει, θα πρέπει να ανοίξουμε την αγκαλιά μας στους λαούς των Βαλκανίων και να μην ετεροπροσδιοριζόμαστε μέσω υπαρκτών ή ανύπαρκτων εχθρών.

Την παλιγγενεσία την οφείλουμε σε μεγάλο βαθμό στον Ρήγα τον Βελεστινλή. Έλεγε ο Ρήγας:

“Στην πίστιν του καθ' ένας, ελεύθερος να ζη, στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί. Βουλγάροι κι Αρβανήτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί, Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή, Για την ελευθερίαν, να ζώσωμεν σπαθί, πως είμαστ' αντριωμένοι, παντού να ξακουσθή.”

Δεν νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσει κανείς κάτι άλλο. Οι λαοί των Βαλκανίων ήταν και είναι αδέρφια μας, οι φυσικοί μας σύμμαχοι. Άλλου είναι το πρόβλημα, στον κακό μας εαυτό. Ας το αντιμετωπίσουμε.

=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-

Καθώς έλαβα πολλά μηνύματα απορίας και αγανάκτησης θέλω να διευκρινίσω τα εξής: 

— Όπως έχω πει πολλές φορές είμαι κάθετα αντίθετος στη χρήση του όρου Μακεδονία κατά οποιονδήποτε τρόπο στην ονομασία της FYROM καθώς επίσης και υποστηρίζω την επιτακτική ανάγκη απαλλαγής όλων μας από τις αλυτρωτικές ανοησίες των Σκοπίων και του εφευρήματος περί μακεδονικού έθνους. 

— Από εκεί και πέρα δεν μπορώ να μην οργιστώ με την ατελείωτη υποκρισία. Τι κάναμε για τη Μακεδονία τα τελευταία 30 χρόνια; Γιατί η Μακεδονία μας μαστίζεται από ανεργία από το 90; Τι κάναμε για την έρευνα, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, την επιχειρηματικότητα στη Μακεδονία; Τι κάναμε για να είναι η Θεσσαλονίκη πραγματικά η πρωτεύουσα των Βαλκανίων και όχι ο φτωχός συγγενής της Αθήνας;

— Τίποτα δεν κάναμε. Είμαστε όλοι ένοχοι και δεν μπορούμε να καλύψουμε την ενοχή μας με συλλαλητήρια, όσο μεγάλα κι αν είναι αυτά. 

— Αν πρέπει να κάνουμε κάτι είναι να φροντίσουμε για τα εξής: Εκπαίδευση, έρευνα, επενδύσεις και δουλειές στη Θεσσαλονίκη και σε όλη τη Μακεδονία. Αν τα κάνουμε αυτά, δεν θα έχουμε κανέναν να φοβηθούμε.

Όλα τα παραπάνω πάντα φιλικά, πατριωτικά, προοδευτικά και αισιόδοξα. 

Το Ισραήλ και η απόλυτη ανάγκη του εθνικού μας branding

Ο Πρόεδρος του Ισραήλ είπε χθες, Δευτέρα 29/1/2018, κατά την επίσκεψη του στην Αθήνα:

“Κάθε 8 ώρες γεννιέται στο Ισραήλ μια start up επιχείρηση και οι ιδρυτές της θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο. Είναι κάτι που μας κάνει υπερήφανους.”

Το ενδιαφέρον δεν είναι στο ίδιο το στατιστικό, το οποίο εκτός των άλλων είναι θεμελιωδώς λάθος (ο Daniel Isenberg, εκ των δημιουργών του "Ισραηλινού θαύματος", έχει αποδείξει ότι ο μεγάλος αριθμός startups είναι γενικά αρνητικός δείκτης, αυτό που μετράει είναι ο αριθμός των scale-ups), αλλά στην απόλυτη συνέπεια με την οποία ο Πρώτος Πολίτης μιας χώρας εξυπηρετεί την εθνική στρατηγική branding που οι ειδικοί έχουν επιλέξει (“startup nation”).

Να προσέξουμε λοιπόν τον επαρχιωτισμό μας. Σκοπός δεν είναι να αρχίσουμε να μετράμε κι εμείς τα start-ups που δημιουργούνται για να γίνουμε το "Ισραήλ των Βαλκανίων". Σκοπός είναι να επιλέξουμε ένα ξεκάθαρο εθνικό branding, να επικοινωνηθεί και να εξηγηθεί σε όλους τους φορείς (από τον ΠτΔ και τον ΠΘ μέχρι τους πρέσβεις και του ΟΕΥ) ώστε να μπορέσουν να την υπηρετήσουν.

To παραπάνω ακριβώς προσπαθούμε να κάνουμε στην Starttech Ventures με τις μικρές μας δυνάμεις. Στην κατεύθυνση αυτή επίσης  - και μάλιστα αποκλειστικά σε αυτήν - έχω προτείνει να κινηθούν όλοι οι φορείς και οι ενώσεις, όπως πχ έχω προτείνει στον ΣΕΚΕΕ, όπου έχω την τιμή να είμαι μέλος ΔΣ.

Εθνικό branding λοιπόν. Σε αυτό να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Ισραήλ.

Dominique, Σιγάλας και Ευρωπαϊκά scale ups

Διάβαζα σήμερα πως η Google θα κάνει μια μεγάλη επένδυση στην Πορτογαλία και ότι οι φίλοι Πορτογάλοι πανηγύριζαν δεόντως, με δηλώσεις του ίδιου τους του Πρωθυπουργού, τα σχετικά νέα. Θυμήθηκα ότι το 1995, όταν o μπασκετικός Παναθηναϊκός ανακοίνωνε πως θα "φέρει" στην Ελλάδα τον Dominique Wilkins ο 'ξανθός' απαντούσε από την πλευρά του Ολυμπιακού, με αρκετή δόση ειρωνίας, λέγοντας ότι 'κάποιοι φέρνουν παίχτες από το ΝΒΑ και κάποιοι άλλοι στέλνουν στο ΝΒΑ', ανεφερόμενος στον Γιώργο Σιγάλα που οι φήμες τότε έλεγαν πως θα ήταν ο πρώτος Έλληνας καλαθοσφαιριστής που θα πήγαινε στο καλύτερο πρωτάθλημα του κόσμου.

Παρότι ο μάλλον καλύτερος Έλληνας αμυντικός όλων των εποχών (ο οποίος ας σημειωθεί πως ήταν ο μόνος που αντιμετώπισε επιτυχώς τον Νίκο Γκάλη - αν και στη δύση της καριέρας του Nick) ουδέποτε πήγε τελικά στο ΝΒΑ[*], επί της ουσίας ο Ιωαννίδης είχε δίκιο (δεν περίμενα ποτέ να το πω αυτό...).

Πρέπει να σε χαρακτηρίζει ότι παράγεις, όχι ότι αγοράζεις.
Σίγουρα για μια μικρή χώρα όπως η Πορτογαλία, είναι καλό να επενδύουν εκεί γίγαντες όπως η Google. Πολύ σημαντικότερο όμως είναι στην ίδια την Πορτογαλία όπως και στην Ελλάδα και γενικά σε όλη την Ευρώπη να δημιουργήσουμε τα δικά μας scale-ups, τους δικούς μας πρωταθλητές.

Οι σύντροφοι στην Άπω Ανατολή το έχουν καταλάβει εδώ και πολλά χρόνια και, μέχρι στιγμής, τα δεδομένα λένε πως έχουν πράξει σωστά.

5 χρόνια, 2 μήνες και 20 μέρες - Ένας σύντομος απολογισμός

Το παρακάτω κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά ως facebook post στις 24 Ιανουαρίου 2015.

Πέρασαν 5 χρόνια, 2 μήνες και 20 μέρες. Θεωρητικά η θητεία ήταν διετής. Η ζωή όμως μας φέρνει τα πράγματα διαφορετικά απ' ότι λέει η θεωρία. Η οικονομική κρίση, η άνοδος του αντιευρωπαϊσμού, η φυσιολογική κούραση της Συνομοσπονδίας μετά από (τότε) 22 χρόνια λειτουργίας και άλλοι αστάθμητοι παράγοντες έφεραν πολύ μεγάλες προκλήσεις στο Yes for Europe.

Προκλήσεις που για να ξεπεραστούν επιτυχώς απαίτησαν τεράστια επένδυση ενέργειας, χρόνου και πόρων, όπως και την υπομονή των συνεργατών μου που ξαφνικά με είδαν να γίνομαι part-time στην εργασία που μας ζει. Στη διαδρομή αυτή όμως γνώρισα εξαιρετικούς ανθρώπους από όλη την Ευρώπη και, χάρη στη συνεργασία που αναπτύξαμε, οι προκλήσεις ξεπεράστηκαν.

Το Yes for Europe σήμερα έχει διπλάσια ενεργά μέλη από το 2010. Ήταν αυτό που άνοιξε τη συζήτηση του 'Scale-up' στην Ευρώπη (#ScaleUpEurope). Κάνει δύο σημαντικά events κάθε χρόνο (European Youth Entrepreneurship Conference - EYEC). Έχει αναγνωριστεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, μεγάλους επιχειρηματικούς οργανισμούς και τα αντίστοιχα διεθνή δίκτυα. Έχει συγκεκριμένο όραμα για μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη σε βάση ισοτιμίας και ρεαλισμού. Έχει τέλος υγιέστατα οικονομικά.

Ολοκλήρωσα τη θητεία αυτή με αίσθημα πληρότητας τόσο για τους στόχους που πετύχαμε όσο και, πολύ περισσότερο θα έλεγα, για τις σχέσεις που δημιουργήσαμε. Το μήνυμα που θέλω να δώσω και το μάθημα που έμαθα είναι σαφές: Όσοι βιάστηκαν να προβλέψουν το τέλος της συλλογικότητας έκαναν λάθος μεγάλο. Μόνο η συλλογικότητα και η συνεργασία μπορούν να μας βοηθήσουν στις ιδιαίτερα περίπλοκες καταστάσεις της εποχής. Ο ατομισμός είναι η ρίζα του κακού και η απάντηση σε αυτόν είναι η συνεργασία.

Ο νέος Πρόεδρος του Yes for Europe, Luca G. Donelli, είναι ενας εξαίρετος επιχειρηματίας και αληθινα Ευρωπαίος πολίτης. Ειμαι ευτυχής γιατι ξερω πως ειναι καλύτερος απο μένα, πράγμα που το βλέπω ως δικαίωση, ενώ συμπληρώνεται απο μια φανταστική ομάδα αντιπροέδρων απο τη Μ. Βρετανία (Alex Mitchell) - πράγμα που έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό - την Ισπανία (Mikel Beroiz), την Πολωνία ( Przemysław Grzywa) και την Τουρκία (Serkan Yazicioglu) - που επίσης έχει ένα συμβολισμό. Η επιτυχία τους είναι βέβαιη και τόσο εγώ όσο και οι προηγούμενοι Πρόεδροι θα κάνουμε οτι μπορούμε για να βοηθήσουμε!

Σκέψεις από την παρουσίαση του βιβλίου "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία - Η Ανάκτηση του Ελληνικού Τρόπου" του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Ήταν μεγάλη τιμή και χαρά για μένα που μπόρεσα χθες να είμαι παρών στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Μιχάλη Χαραλαμπίδη με τίτλο  "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία - Η Ανάκτηση του Ελληνικού Τρόπου". 

Από την εξαίρετη συνολικά εκδήλωση, θα ήθελα να ξεχωρίσω την παρέμβαση του Καθηγητή Γεωργίου Πανέτσου. Πραγματικά, τέτοια ποιότητα λόγου έχει λείψει πολύ από την ελληνική δημόσια σφαίρα, ιδιαίτερα μάλιστα από το πανεπιστήμιο.

Καθώς λόγω ενός εκτάκτου προσωπικού ζητήματος χρειάστηκε να φύγω λίγο πριν τις 22:00 και δεν πρόλαβα να μοιραστώ κάποιες πολύ σύντομες σκέψεις μου, θέλησα να το κάνω σήμερα με την  ανάρτηση αυτή. Σημειώνω λοιπόν τα ακόλουθα, που ήθελα να μοιραστώ με τους υπολοίπους παρισταμένους χθες:

1. Συνάδελφοι και φίλοι νωρίτερα σήμερα (χθες), πριν την εκδήλωση, με ρωτούσαν «τι είναι ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης;». Μια είναι η απάντηση που μου ήρθε στο μυαλό: Δάσκαλος. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι ένας μεγάλος δάσκαλος τον οποίον πρέπει να συγχαρούμε από τα βάθη της καρδιάς μας για το ευρύτατο συγγραφικό του έργο, μια αληθινή συνομιλία με την ιστορία που έχει τεράστια ανάγκη ο τόπος. Η Ελλάδα και η Ευρώπη. 
2. Πολλοί θα έχετε ακούσει για τις λεγόμενες «νεοφυείς επιχειρήσεις», τα «startups». Είναι γνωστό πως ένα μεγάλο τμήμα της εν λόγω κοινότητας στην Ελλάδα, στην οποία πολλοί έχουν εναποθέσει τις ελπίδες για την ανάκαμψή μας (και που για να μπορέσει να γίνει αυτό θα πρέπει τα ελληνικά startups να ανακαλύψουμε κι εκείνα τον «ελληνικό τρόπο»), ξεκίνησε από το Ηράκλειο, στις κοινότητες του Πανεπιστημίου Κρήτης και τοθυ Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας πριν από 15-20 χρόνια. Αυτό που όμως δεν είναι γνωστό και πρέπει σήμερα να αναγνωριστεί είναι πως σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη αυτής της κοινότητας οφείλει πολλά στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη που την ενέπνευσε με το γνωστό «να γίνουμε όλοι μάστορες», δέκα χρόνια πριν η τηλεοπτική κάστα των Αθηνών αρχίσει να ψελλίζει διστακτικά, δίχως να καταλαβαίνει τίποτα επί της ουσίας, περί «επιχειρηματικότητας».
3. Παγκοσμίως μια από τις αναμφισβήτες «βίβλους» των νεοφυών επιχειρήσεων είναι το βιβλίο «Zero to One», που έχει γράψει ο διάσημος επιχειρηματίας και επενδυτής Peter Thiel, ιδρυτής της PayPal και βασικός επενδυτής & μέλος Δ.Σ. στο facebook. Στο βιβλίο αυτό ο Thiel κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την απουσία οράματος τόσο στην πολιτική όσο και στην επιχειρηματική ηγεσία. Λέει πως οι δημιουργοί, οι οραματιστές, πρέπει να επικρατούν των τεχνητών του χρήματος (‘financial engineering’), ώστε να υπάρχει υγιής ανάπτυξη και μακρόχρονη ευημερία. Ο Thiel απευθύνει έκκληση για μεγαλεπήβολα σχέδια, για μεγάλα έργα (φέρνοντας ως παράδειγμα τη δεκαετία του ’60 με τα μεγάλα σχέδια κατάκτησης του διαστήματος και θεραπείας ασθενειών, αντιπαραβάλλοντάς τα με την παρακμή των αρχών του 2000, τις τιτλοποιήσεις δανείων, τα ‘μπουκέτα’ ομολόγων και όλες τις τεχνικές που οδήγησαν στην κατάρρευση του 2008). Τα αναφέρω όλα αυτά γιατί είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος που διαπιστώνω ότι ο Peter Thiel έχει έναν συνομιλητή, έναν συναθλητή, τον μοναδικό ίσως στην Ευρώπη, τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Το εμπνευσμένο σχέδιο για την «Ρωμανία» είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα η Ελλάδα, η Ευρώπη, η Ανατολική Μεσόγειος.

Κλείνω την παρέμβαση αυτή εκφράζοντας την αγωνία μου για να φτάσει ο λόγος που εκφράζει η «Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία» καθώς και όλο το συγγραφικό έργο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στη νεολαία. Σίγουρα εκδηλώσεις σαν την αποψινή βοηθούν πολύ, είναι στη σωστή κατεύθυνση, νομίζω όμως πως, στο μέτρο που δεν θα χαθεί η ποιότητα, απαιτείται ταυτόχρονα και κάποια μαζικότητα.