Διανύουμε πια τον έκτο χρόνο της κρίσης που άρχισε σαν οικονομική, έγινε πολιτική, πλέον είναι κοινωνική και κινδυνεύει να γίνει ανθρωπιστική. Οι επίσημες προβλέψεις λένε πως και το 2013 θα έχουμε τραγικά μεγάλη ύφεση στην οικονομία, της τάξης του -5%, αν και ανεπίσημα λέγεται πως το κοντέρ ίσως γράψει και πάλι -7%. Τέτοια κατάρρευση, συντριβή της οικονομικής δραστηριότητας δεν είχε ποτέ παρατηρηθεί σε χώρα του δυτικού κόσμου σε καιρό ειρήνης. Έχουμε χάσει πάνω από το 1/4 του ΑΕΠ - μάλλον πλησιάζουμε στο 1/3 και, το σημαντικότερο απ'όλα, όχι μόνο δεν υπάρχει σημάδι ανάκμψης στο ορατό μέλλον αλλά όλοι τρέμουν τι θα γίνει τον ερχόμενο χειμώνα.
Δεν είναι μυστικό: Το "Κυπριακό μοντέλο" είναι στο τραπέζι.
Θα φανεί παράξενο σε πολλούς που θα το πω αλλά ορθώς συζητείται το Κυπριακό μοντέλο για την Ελλάδα. Ο λόγος είναι ο εξής απλός: Φαίνεται πως σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες θα γίνει μια ρύθμιση ώστε το χρέος τους να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους. Το ελληνικό ΑΕΠ το 2012 ήταν 193 δισ. ευρώ ενώ το 2013 θα είναι ίσως γύρω στα 180. Αυτό σημαίνει πως το βιώσιμο ελληνικό χρέος είναι λίγο πάνω από τα 100 δισ. ευρώ, οπότε θα πρέπει να γίνει μια ανεπανάληπτη διαγραφή χρέους περίπου 300 δισ. ευρώ.
Το θέμα λοιπόν παύει να είναι οικονομικό και γίνεται ξεκάθαρα πολιτικό: Ο Ευρωπαίος φορολογούμενος να πρέπει να πληρώσει 300 δισ. ευρώ για να δώσει την ευκαιρία ανάκαμψης στον Έλληνα συμπατριώτη του. Θα το κάνει γιατί δεν έχει άλλη λύση. Πολύ απλά όμως, ο Έλληνας φορολογούμενος πρέπει να δώσει και εκείνος κάτι. Τι θα είναι αυτό; Ίσως το 1/3 των καταθέσεών του.
Είναι πολύ ανάλογο με τη χρηματοδότηση των start-ups: Ένας επενδυτής μπορεί να χρηματοδοτήσει με 1 εκ. ευρώ την ιδέα δυο φοιτητών. Γνωρίζει ότι οι φοιτητές δεν έχουν αρκετά χρήματα. Μπορεί όμως να τους ζητήσει να βάλουν κάποια λίγα χρήματα, ας πούμε από 10 χιλ. ευρώ καθένας τους, ώστε να "πονέσουν" και εκείνοι για την επένδυση. Ομοίως και οι Έλληνες δεν μπορούμε να πετύχουμε διαγραφή χρέους 300 δισ. ευρώ δίχως να υποστούμε και εμείς κάτι πολύ βαρύ - Το κούρεμα των καταθέσεων εν προκειμένω.
Για να μην παρεξηγηθώ: Όχι, δεν είμαι υπέρ του κουρέματος των καταθέσεων ούτε νομίζω πως δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική λύση. Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να πω δημόσια ότι λόγω της εντυπωσιακής αδυναμίας χάραξης στρατηγικής και υλοποίησης πολιτικών στην Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια (ή καλύτερα, τα τελευταία 40 χρόνια), οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην τραγική αυτή λύση.
Πολύ χειρότερα, ακόμα και αν δοθεί αυτή η λύση του διπλού κουρέματος χρέους και καταθέσεων και η χώρα βρεθεί ξανά με χρέος 60% του ΑΕΠ της - πράγμα που είχε να συμβεί πολλά, πολλά χρόνια - είναι τόσο τραγική η απουσία σχεδιασμού για βιώσιμη ανάπτυξη που πολύ σύντομα και πάλι θα βρεθούμε υπερχρεωμένοι και εκείνη τη φορά δίχως καταθέσεις διαθέσιμες για κούρεμα.
Υπάρχει χρόνος; Σαφέστατα και υπάρχει. Τι πρέπει να γίνει; Η λύση έχει προταθεί εδώ και χρόνια - πρώτα νομίζω το 2008 από τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη: Να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση ειδημόνων η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στην παραγωγική της ανασυγκρότηση, θα δώσει σάρκα και οστά στην οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, δίνοντας παράλληλα χώρο και χρόνο στην άνθιση της πολιτικής μέσα από τη δημιουργία νέων, αυθεντικών, ανοιχτών δημοκρατικών κομμάτων και θέτοντας παράλληλα εκτός νόμου τα μιζοκόμματα που πολύ απλά έριξαν τη χώρα στον γκρεμό.
Τα μπάζα της μεταπολίτευσης είτε το θέλουν ή όχι θα πάνε στη χωματερή της ιστορίας. Η Ελλάδα θα προχωρήσει μπροστά, θα προοδεύσει και θα πρωτοστατήσει στην αληθινή, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης. Το ερώτημα προς όλους εμάς είναι αν θα περιμένουμε πρώτα να συμβεί η διαγραφόμενη τραγωδία ή αν θα κάνουμε κάτι νωρίτερα.
Όσο με αφορά, θα συνεχίσω να προσπαθώ να γίνει κάτι νωρίτερα και αυτό θα προτρέψω να κάνουν όλοι οι συνομιλητές μου.
Δεν είναι μυστικό: Το "Κυπριακό μοντέλο" είναι στο τραπέζι.
Θα φανεί παράξενο σε πολλούς που θα το πω αλλά ορθώς συζητείται το Κυπριακό μοντέλο για την Ελλάδα. Ο λόγος είναι ο εξής απλός: Φαίνεται πως σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες θα γίνει μια ρύθμιση ώστε το χρέος τους να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους. Το ελληνικό ΑΕΠ το 2012 ήταν 193 δισ. ευρώ ενώ το 2013 θα είναι ίσως γύρω στα 180. Αυτό σημαίνει πως το βιώσιμο ελληνικό χρέος είναι λίγο πάνω από τα 100 δισ. ευρώ, οπότε θα πρέπει να γίνει μια ανεπανάληπτη διαγραφή χρέους περίπου 300 δισ. ευρώ.
Το θέμα λοιπόν παύει να είναι οικονομικό και γίνεται ξεκάθαρα πολιτικό: Ο Ευρωπαίος φορολογούμενος να πρέπει να πληρώσει 300 δισ. ευρώ για να δώσει την ευκαιρία ανάκαμψης στον Έλληνα συμπατριώτη του. Θα το κάνει γιατί δεν έχει άλλη λύση. Πολύ απλά όμως, ο Έλληνας φορολογούμενος πρέπει να δώσει και εκείνος κάτι. Τι θα είναι αυτό; Ίσως το 1/3 των καταθέσεών του.
Είναι πολύ ανάλογο με τη χρηματοδότηση των start-ups: Ένας επενδυτής μπορεί να χρηματοδοτήσει με 1 εκ. ευρώ την ιδέα δυο φοιτητών. Γνωρίζει ότι οι φοιτητές δεν έχουν αρκετά χρήματα. Μπορεί όμως να τους ζητήσει να βάλουν κάποια λίγα χρήματα, ας πούμε από 10 χιλ. ευρώ καθένας τους, ώστε να "πονέσουν" και εκείνοι για την επένδυση. Ομοίως και οι Έλληνες δεν μπορούμε να πετύχουμε διαγραφή χρέους 300 δισ. ευρώ δίχως να υποστούμε και εμείς κάτι πολύ βαρύ - Το κούρεμα των καταθέσεων εν προκειμένω.
Για να μην παρεξηγηθώ: Όχι, δεν είμαι υπέρ του κουρέματος των καταθέσεων ούτε νομίζω πως δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική λύση. Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να πω δημόσια ότι λόγω της εντυπωσιακής αδυναμίας χάραξης στρατηγικής και υλοποίησης πολιτικών στην Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια (ή καλύτερα, τα τελευταία 40 χρόνια), οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην τραγική αυτή λύση.
Πολύ χειρότερα, ακόμα και αν δοθεί αυτή η λύση του διπλού κουρέματος χρέους και καταθέσεων και η χώρα βρεθεί ξανά με χρέος 60% του ΑΕΠ της - πράγμα που είχε να συμβεί πολλά, πολλά χρόνια - είναι τόσο τραγική η απουσία σχεδιασμού για βιώσιμη ανάπτυξη που πολύ σύντομα και πάλι θα βρεθούμε υπερχρεωμένοι και εκείνη τη φορά δίχως καταθέσεις διαθέσιμες για κούρεμα.
Υπάρχει χρόνος; Σαφέστατα και υπάρχει. Τι πρέπει να γίνει; Η λύση έχει προταθεί εδώ και χρόνια - πρώτα νομίζω το 2008 από τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη: Να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση ειδημόνων η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στην παραγωγική της ανασυγκρότηση, θα δώσει σάρκα και οστά στην οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, δίνοντας παράλληλα χώρο και χρόνο στην άνθιση της πολιτικής μέσα από τη δημιουργία νέων, αυθεντικών, ανοιχτών δημοκρατικών κομμάτων και θέτοντας παράλληλα εκτός νόμου τα μιζοκόμματα που πολύ απλά έριξαν τη χώρα στον γκρεμό.
Τα μπάζα της μεταπολίτευσης είτε το θέλουν ή όχι θα πάνε στη χωματερή της ιστορίας. Η Ελλάδα θα προχωρήσει μπροστά, θα προοδεύσει και θα πρωτοστατήσει στην αληθινή, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης. Το ερώτημα προς όλους εμάς είναι αν θα περιμένουμε πρώτα να συμβεί η διαγραφόμενη τραγωδία ή αν θα κάνουμε κάτι νωρίτερα.
Όσο με αφορά, θα συνεχίσω να προσπαθώ να γίνει κάτι νωρίτερα και αυτό θα προτρέψω να κάνουν όλοι οι συνομιλητές μου.