Ας βγάλουμε επιτέλους τα παπούτσια!

Σε πολλά ελληνικά σπίτια του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα υπήρχε η συνήθεια κανείς να αφήνει τα παπούτσια του έξω από το σπίτι ή έστω να τα βγάζει μόλις μπει σε αυτό. Ο λόγος ήταν προφανής: Δεν υπήρχε κανείς άλλος τρόπος ώστε το εσωτερικό του σπιτιού να παραμείνει στοιχειωδώς καθαρό, δεδομένης της τραγικής κατάστασης που επικρατούσε στον δημόσιο χώρο: Χωματόδρομοι, λασπόνερα, ακαθαρσίες και πολλά άλλα παρόμοια. Φυσικά αυτό δεν ήταν μόνο ελληνική συνήθεια, κάτι αντίστοιχο συνέβαινε τόσο στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή όσο και περαπέρα. Θα έλεγε κανείς πως ήταν μια απλή εφαρμογή της κοινής λογικής.

Η ταχεία και ανορθόδοξη - δήθεν - αστικοποίηση της χώρας έκανε αυτήν την τόσο υγιεινή συνήθεια να ξεχαστεί. Οι αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες σχεδόν χάθηκαν, οι δρόμοι ασφαλτοστρώθηκαν, τα πεζοδρόμια είναι πλακόστρωτα, υποτίθεται πως το αστικό περιβάλλον πλέον είναι καθαρό. Έτσι πια ο νεοέλληνας όταν ανοίγει την πόρτα του σπιτιού του δεν το σκέφτεται καθόλου και προχωρά ακάθεκτος με τα παπούτσια του. Ναι, με αυτά που περπατούσε στο μετρό, στον ηλεκτρικό, στις πλατείες και στα πεζοδρόμια της πόλης. Κάνει καλά;

Τον φεβρουάριο του 1998 βρέθηκα στην Στοκχόλμη της Σουηδίας, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Erasmus. Ήταν μια μαγική εμπειρία που σε μεγάλο βαθμό καθόρισε την εξέλιξη της ζωής μου, τουλάχιστον κοινωνικά και επαγγελματικά. Στο άρθρο αυτό όμως, προφανώς, επικεντρώνομαι σε κάτι πολύ πιο πρακτικό: Στα παπούτσια. 

"Να προσέχετε τις κάλτσες σας", μας είπαν μόλις φτάσαμε. Γιατί εδώ πολύ συχνά θα βγάζετε τα παπούτσια σας στους εσωτερικούς χώρους, οπότε οι κάλτσες θα φαίνονται. Κάναμε πολλά αστεία και βγάλαμε διάφορα ανέκδοτα με τη συμβουλή αυτή. Τελικά όμως είχαν δίκιο: Όντως αρχίσαμε να προσέχουμε περισσότερο τις κάλτσες που φορούσαμε και σίγουρα πολύ συχνά βρισκόμασταν χωρίς τα υποδήματά μας σε εσωτερικούς χώρους, από το σπίτι ενός φίλου μέχρι το γραφείο του καθηγητή στο πανεπιστήμιο.

Λίγο πριν τον ερχομό της κόρης μας στη ζωή αποφασίσαμε να κάνουμε μια ανακαίνιση στο διαμέρισμά μας ώστε να είναι κατάλληλα προετοιμασμένο. Μάλλον μέχρι τότε αρνούμασταν να παραδεχτούμε το πέρασμα του χρόνου και η καθημερινότητά μας είχε μείνει στα φοιτητικά πρότυπα. Κάνοντας λοιπόν αυτήν την ανακαίνιση, αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε αυτήν τη συνήθεια: Να βγάζουμε τα παπούτσια μας μόλις μπαίνουμε στο σπίτι.

Στην αρχή ήταν λίγο περίεργο, γρήγορα όμως το συνηθίσαμε. Είναι απολύτως βέβαιο πως η καθαριότητα εντός του διαμερίσματος, τόσο σε απόλυτα μεγέθη όσο και η αίσθηση περί αυτής, είναι ασύγκριτα καλύτερη εάν βγάζεις τα παπούτσια σου μόλις μπαίνεις. Είναι όντως λίγο άβολο να το ζητάς από τους επισκέπτες, με λίγη καλή διάθεση όμως και κάποιες προβλέψεις για να τους διευκολύνεις, όλα κοιλούν όμορφα και όλοι είναι περισσότερο χαρούμενοι.

Αφού λοιπόν μπαίνουμε σε προεκλογική περίοδο και τα κινήματα ανθίζουν, ας ξεκινήσουμε ένα νέο κίνημα: "Βγάζω τα παπούτσια". Είναι πολύ καλύτερα τόσο σε επίπεδο υγιεινής, άνεσης αλλά και, ας το παραδεχτούμε, αισθητικής. Νομίζω πολλοί από εμάς πλέον εφαρμόζουν την καλή αυτή συνήθεια, ας το πούμε λοιπόν δημόσια ώστε να ενθαρρύνουμε και τους υπολοίπους!

Η τελευταία και σημαντικότερη συνεισφορά του Διονύση Σιμόπουλου

Ήμουν στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου όταν μαζί με χιλιάδες άλλα παιδιά και μεγάλους έβλεπα τακτικά ένα υπέροχο τηλεπαιχνίδι στην ΕΡΤ: Κόκκινοι γίγαντες - Άσπροι νάνοι. Το παιδικό μυαλό μου ενθουσιάστηκε, η φαντασία μου γέμισε γαλαξίες, κβάζαρ, αστέρες νετρονίων, σούπερ-νόβα και φυσικά κόκκινους γίγαντες και άσπρους νάνους. Ναι, είχε καθοριστική σημασία που από τόσο νωρίς μας έγινε σαφές ότι οι απαντήσεις για τα υπαρξιακά μας ερωτήματα βρίσκονται στην επιστήμη και όχι στα παραμύθια, είτε φολκλορικά ή θεολογικά.

Αυτή υπήρξε μια από τις πολλές δράσεις του Διονύση Σιμόπουλου, ενός σπουδαίου επιστήμονα που έφυγε πρόσφατα από κοντά μας. Πολλά έχουν γραφτεί για εκείνον και το πολυσχιδές έργο του στο Πλανητάριο και αλλού. Δεν σκοπεύω να επαναλάβω ούτε να αναμασήσω όλη αυτήν την πληροφορία, η οποία τον τιμά όπως του αρμόζει.

Θέλω να σταθώ σε κάτι που μου κέντρισε το ενδιαφέρον σε κάποιες από τις τελευταίες συνεντεύξεις του, όταν μιλούσε για την ασθένειά του και το γεγονός ότι οι εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη του επέτρεπαν να είναι ακόμα μαζί μας ενώ οι αρχικές προγνώσεις του έδιναν πολύ λιγότερο προσδόκιμο (επέτυχε τελικά πολυετή επιβίωση, έναντι αρχικής ολιγόμηνης πρόγνωσης).

Είπε λοιπόν με θάρρος ο Σιμόπουλος: "Είμαι επικούρειος, δεν φοβάμαι τον θάνατο.".

Αυτή η δήλωση, προερχόμενη από έναν κορυφαίο επιστήμονα των ημερών μας και αναφερόμενη στα λόγια του κατά πολλούς κορυφαίου φιλοσόφου της αρχαιότητας (όσο και αν το κατεστημένο προσπαθεί να τον παρουσιάσει ως 'δεύτερης γραμμής', η σχολή του Επίκουρου υπήρξε μάλλον η σπουδαιότερη της ελληνιστικής περιόδου), έχει πραγματικά τεράστια σημασία.

Τολμώ να πω ότι ο Σιμόπουλος με τη δήλωση αυτή έκανε, στη δύση της ζωής του, τη σημαντικότερη συνεισφορά του στον άνθρωπο. Γιατί; Γιατί μας θύμησε που μπορούμε να βρούμε το 'φάρμακο' για την πιο φοβερή ασθένεια, εκείνη του φόβου του θανάτου!

Είχε πει ο Επίκουρος:

Ο θάνατος ουδέν προς ημάς· το γαρ διαλυθέν αναισθητεί· το δ’ αναισθητούν ουδέν προς ημάς.

Δηλαδή:

Ο θάνατος δεν είναι τίποτε για μας, γιατί αυτό που αποσυντίθεται δεν έχει αισθήσεις και ό,τι είναι χωρίς αισθήσεις δεν είναι τίποτε για μας.

Η φράση αυτή, η σημαντικότερη ίσως της τετραφαρμάκου, είναι η πεμπτουσία της επικούρειας φιλοσοφίας. Όχι, δεν πρέπει να φοβάται κανείς τον θάνατο. Τίποτα τρομερό δεν υπάρχει σ' αυτόν, επί της ουσίας δεν υπάρχει. Επιστρέφουμε στην ανυπαρξία, στην οποία βρισκόμασταν για δισεκατομμύρια χρόνια πριν τη γέννησή μας.

Ο Επίκουρος, ο πρωτοπόρος και κορυφαίος φιλόσοφος του υλισμού, εδώ και εικοσιτρείς αιώνες μας δείνει τον δρόμο προς τη γαλήνη, την αταραξία. Μας μαθαίνει πως να ξεπεράσουμε τους μεγαλύτερους φόβους μας και πως να ζήσουμε με νόημα. Χρωστάμε όλοι ένα ολόψυχο, μεγάλο ευχαριστώ στον Διονύση Σιμόπουλο που μας το υπενθύμισε!

Ποιος κυβερνά την Ελλάδα;

Με το πρόσφατο σκάνδαλο των υποκλοπών και παρακολουθήσεων, τόσο από κρατικούς όσο και από παρακρατικούς φορείς, ήρθε και πάλι στην επιφάνεια ένα ερώτημα που απασχολεί κάθε σκεπτόμενο πολίτη εδώ και δεκαετίες:

"Ποιος, τελικά, κυβερνά αυτό το κράτος;"

Για να μπορέσει κανείς να απαντήσει στο ερώτημα αυτό είναι υποχρεωτικό να κοιτάξει την εξέλιξη των πραγμάτων καθώς η εξουσία είναι ένα φαινόμενο δυναμικό. Κοιτώντας λοιπόν την πρόσφατη ιστορία εύκολα καταλαβαίνει πως η Ελλάδα σήμερα, σε γενικές γραμμές, δεν είναι παρά ένα δορυφορικό κράτος - προτεκτοράτο των ΗΠΑ (που, αξίζει να σημειωθεί, το παρέλαβαν στην "ευθύνη" τους από τους Βρετανούς το 1946, μαζί με πολλά άλλα δορυφορικά κράτη - προτεκτοράτα, ως συνέπεια της κατάρρευσης της Βρετανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο).

Επιπλέον των ΗΠΑ και, σε κάποιο περιορισμένο βαθμό, της Μεγάλης Βρετανίας, υπάρχουν και άλλες χώρες βεβαίως που ασκούν κι αυτές περιορισμένη επιρροή. Πρόκειται κατά βάση για τις Γερμανία και Γαλλία αλλά και, πολύ λιγότερο και συνήθως με πλάγιους τρόπους, τη Ρωσία.

Τα παραπάνω, αν θεωρήσει κανείς τις ΗΠΑ ως 'διάδοχη παγκόσμια δύναμη της Μεγάλης Βρετανίας', ταιριάζουν απόλυτα με το σχήμα των 'μεγάλων δυνάμεων' που στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου ελευθέρωσαν την Ελλάδα, δηλαδή της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλίας και της Ρωσίας, οι οποίες λίγα χρόνια αργότερα ήρθαν στον συμβιβασμό (δι)ορισμού ενός Βαυαρού (Γερμανού, θα λέγαμε σήμερα) βασιλιά για τη διοίκηση της χώρας. 

Είναι ιδιαιτέρως θλιβερό, όμως φαίνεται πως ακόμα και μετά τη συμπλήρωση των διακοσίων ετών από το ξέσπασμα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στο σύστημα εξουσίας της χώρας.

Πώς όμως ασκείται στην πραγματικότητα η εξουσία αυτή, των ξένων, εντός της χώρας; Κατά κανόνα και δυστυχέστατα, ασκείται μέσω μιας 'τουρκομπαρόκ' (ορολογία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη) οικονομικής ολιγαρχίας, η οποία διαχρονικά, εκτός όλων των άλλων, ελέγχει απολύτως και την εγχώρια ενημέρωση, ενώ δεν είναι σπάνιες οι φορές που έχει και εγκληματικά χαρακτηριστικά.

Πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη ευρείας κλίμακας παρέμβαση αυτής της τουρκομπαρόκ, εγκληματικής και, το κυριότερο, ξενοκίνητης ολιγαρχίας δεν ήταν άλλη από τη δολοφονία του Καποδίστρια από τους Μαυρομιχάληδες. 

Η συνέχεια είναι γνωστή: Οι ξένες δυνάμεις δεν διστάζουν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τα πιο ποταπά στοιχεία της κοινωνίας και στη συνέχεια λίγο πολύ να τους αναθέτουν την εξουσία, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την προστασία των συμφερόντων τους. Το έκαναν στον εθνικό διχασμό του 1915, το έκαναν στον εμφύλιο πόλεμο και στις μαύρες δεκαετίες που τον ακολούθησαν με αποκορύφωμα τη χούντα και πιθανότατα το κάνουν ακόμα.

Κλείνοντας αξίζει να σημειωθεί πως λίγο ενδιαφέρει τους εξουσιαστές της χώρας το ποια είναι εν τέλει τα πρόσωπα που εμφανίζονται ως ασκούντες την εκτελεστική εξουσία. Συνήθως αυτοί περιορίζονται στον ρόλο του 'μπροστινού'. Αυτό θα έλεγα πως θα ήταν και το πιο κωμικό στοιχείο της ιστορίας, εάν όμως δεν ήταν τόσο, μα τόσο τραγικό. Επιβεβαιώνει δε περίτρανα πως η εξουσία ασκείται πρώτα και κύρια μέσω της οικονομίας.

Πράγματι, αν μελετήσει κανείς την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης των πόλων οικονομικής εξουσίας στην Ελλάδα, που στο κορυφαίο τους επίπεδο μετριούνται στα δάχτυλα των δύο χεριών - ίσως και του ενός, θα παρατηρήσει το εξής πρότυπο: Ξεκίνησαν από κάποιας μορφής πάγιο στοιχείο ή δικαίωμα εκμετάλλευσης εντός της Ελλάδας, ανέπτυξαν μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή δραστηριότητα και αναπτύχθηκαν διεθνών κινούμενοι στα όρια των κανόνων, πολλές φορές παραβιάζοντάς τα, είτε υπό την ανοχή ή πολύ συχνά και με την ενθάρρυνση των μεγάλων δυνάμεων. Αυτοί οι πόλοι εξουσίας έχουν κάθε λόγο να υπερασπίζονται με κάθε τρόπο τα συμφέροντα των δυνάμεων ακριβώς χάρη στις οποίες αναπτύχθηκαν.   

Συμπερασματικά, νομίζω αξίζει να τονιστούν δυο απόψεις ως αναγκαιότητες για να πάρει την αληθινή εξουσία στα χέρια του ο Ελληνικός λαός:

• Αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη με υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία και εξωστρέφεια
• Πρωταγωνιστικός ρόλος στην ομοσπονδιακή ενοποίηση της Ευρώπης

Κινούμενοι στις δυο αυτές κατευθύνσεις θα καταφέρουμε, επιτέλους, να σπάσουμε τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με τις 'προστάτιδες δυνάμεις' της χώρας, χαράσσοντας μια αυθεντικά ανεξάρτητη πορεία ως ένας ισότιμος εταίρος στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία. Εναλλακτικά, ακόμα κι αν 'ξεκόψουμε' από τις ΗΠΑ θα είμαστε διαρκώς σε μια αναζήτηση 'προστάτη', όπως νομοτελειακά συμβαίνει όχι μόνο με χώρες του μεγέθους μας αλλά και με αρκετά μεγαλύτερες.

Η Λατινοπούλου και το πολιτικό ον

H Αφροδίτη Λατινοπούλου (αν αναρωτηθείτε "ποια είναι αυτή;", σας συγχαίρω ειλικρινώς καθώς έχετε γλυτώσει χώρο στην μνήμη σας), πρόσφατα ανακοίνωσε πως ενώνει τις δυνάμεις της με τον Κωνσταντίνο Μπογδάνο στην προσπάθεια να μην πάνε χαμένοι οι ψήφοι της Χρυσής Αυγής (δεν το είπε έτσι, βεβαίως, περί αυτού όμως πρόκειται).

Πέρα από το γραφικό του θέματος (Τετάρτη Αυγούστου, Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια και άλλοι συμβολισμοί από τα Lidl), η Λατινοπούλου λέει κάτι εξαιρετικά σημαντικό στο οποίο όλοι πρέπει να δώσουμε τεράστια σημασία:

Αν διαφωνείς μαζί της, δεν θέλει καν να σου μιλήσει (ούτε να διανοηθεί να κάνει διάλογο!). Σε προτρέπει μάλιστα να «πας να τα πεις με τους ομοίους σου».

Αυτή η σύντομη φράση (χρησιμοποεί άλλα λόγια, εννοεί ακριβώς αυτό όμως) είναι η πεμπτουσία της απόλυτης ήττας της πολιτικής στην κοινωνία μας. Συμβολίζει θα έλεγα τη μετάβαση από το «πολιτικό ζώο» στο σκέτο «ζώο». 

Η Λατινοπούλου φαίνεται να αρνείται τη μόνη αληθινή υπερδύναμη του ανθρώπινου είδους, εκείνη που μας ξεχώρισε από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο: Τον δια-λόγο (συλλογική δράση, λογικών ατόμων). Δυστυχώς δεν είναι καθόλου αστείο. Είναι αντίθετα θα έλεγα το μονοπάτι προς την απόλυτη καταστροφή, όπως περιγράφεται ίσως στο “social dilemma” και αλλού.

Ας μην γίνουμε σαν την Αφροδίτη Λατινοπούλου. 

Ας συνεχίσουμε να βρίσκουμε τη δύναμη να συζητάμε με τους συνανθρώπους μας, όσο έντονα κι αν διαφωνούμε μαζί τους. Να συνεχίσουμε να αναζητούμε συναινέσεις και να δρούμε ομαδικά, καθότι αυτό επιβάλει η ανθρώπινη υπόσταση μας.

Εικασίες περί των πολιτικών εξελίξεων

Σκεπτόμενος τις χθεσινές εξελίξεις περί του σκανδάλου Novartis, προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει. Κάτι δεν 'κολλάει' καθόλου καλά, όπως για παράδειγμα οι καταγγελίες της Κυρίας Ιωάννας Μάνδρου για οργανωμένη προσπάθεια παραπληροφόρησης. 

Το γνωρίζουμε όλοι ότι η λεγόμενη 'Νέα Δημοκρατία', ακολουθώντας τον πρώτο διδάξα του είδους Κώστα Σημίτη, δεν είναι παρά ένα 'τηλεοπτικό κόμμα' (για την ακρίβεια, "τηλεοπτικό κόμμα 2.0", αφού πια δεν μένει στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αλλά εκμεταλλεύεται στο έπακρο την ψηφιακή τεχνολογία για την προπαγάνδα της) το οποίο συστηματικά παραπληροφορεί τον ελληνικό λαό, δίχως καν να προσπαθεί να το κρύψει. Οπότε εύλογα αναρωτιέται κανείς αφενός μεν τι είναι αυτό που έκανε την κα Μάνδρου να μιλήσει τώρα, αφετέρου δε, πολύ σημαντικότερο, τι ήταν αυτό οδήγησε στην μνημειώδη χθεσινή απόφαση.

Μπορεί κανείς να κάνει διάφορες εικασίες. Επί παραδείγματι:

Σενάριο - 1: Οδηγούμαστε σε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Το σύστημα εξουσίας που ελέγχει τη χώρα (κατά βάση δηλαδή οι ΗΠΑ και οι εγχώριοι υπαλληλοί τους) 'είδαν και αποείδαν' με την ανικανότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ζήτησαν γη & ύδωρ από τον Τσίπρα, εκείνος ευχαρίστως τα προσέφερε, οπότε τον ετοιμάζουν να επανέλθει. 

Το σενάριο αυτό όμως είναι αδύναμο, καθώς και η κυβέρνηση Τσίπρα, που είναι πολύ πρόσφατη, απεδείχθη και αυτή εξόχως ανίκανη. Γιατί λοιπόν τα αφεντικά της χώρας να την εμπιστευτούν περισσότερο, ειδικά σε μια εποχή τεραστίων γεωπολιτικών προκλήσεων;

Σενάριο -2: Οδηγούμαστε σε συγκυβέρνηση ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ (ενδεχομένως και ΠαΣοΚ). 

Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πολύ σημαντικό το αρραγές του ΝΑΤΟ, οπότε και ενοχλούνται τα μάλλα από της ελληνοτουρκικές συγκρούσεις, είναι πολύ πιθανό να ζητήσουν επιτακτικά να "δοθεί μια λύση". Δηλαδή, με κάποιο καλό πρόσχημα, να δεχτεί η Ελλάδα τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και άλλων τμημάτων της ΑΟΖ της με το φασιστικό καθεστώς της Άγκυρας. Καθώς όμως, πιθανότατα, καμιά μονοκομματική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να φέρει εις πέρας μια τέτοια αποστολή, μια ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ (με ή χωρίς το τσοντάρισμα του ΠαΣοΚ) θα ήταν ιδανική λύση για τη δύσκολη αυτή δουλειά.

Για να συμβεί αυτό όμως ο Μητσοτάκης θα πρέπει να απαλλαχθεί από τα ακδροδεξιά του βαρύδια, οπότε αν αυτό γίνει από την 'ανεξάρτηση δικαιοσύνη' μέσω διαλεύκανσης του σκανδάλου, θα είναι πιο κομψό και εύπεπτο για την κομματική του βάση από το να τους ξαποστείλει ο ίδιος. Ακριβώς στην ίδια προσέγγιση, ίσως δούμε και τον Τσίπρα με κάποιον εύσχημο λόγο να απαλλάσσεται από κάποια 'βαρύδια' και η συγκυβέρνηση να φύγει από την σφαίρα της ουτοπίας και να μπει σε εκείνη του ρεαλισμού, ακριβώς όπως έγινε και το 2012 με τους μέχρι τότε ορκισμένους αντιπάλους ΝΔ-ΠαΣοΚ που έφτασαν εν τοις πράγμασι να ταυτιστούν. 

Το γεγονός ότι εκτός από την παραπάνω ''ρύθμιση των εθνικών θεμάτων'' φαίνεται ότι η χώρα σύντομα θα χρειαστεί και νέο γύρο διεθνούς δανεισμού, αντίστοιχου με εκείνον της 'εποχής των μνημονίων', συνηγορεί υπέρ του σεναρίου μιας κυβέρνησης συνεργασίας που θα κληθεί να λάβει δύσκολες αποφάσεις.

Σενάριο-3: Έχουμε επιτέλους ανεξάρτητη δικαιοσύνη στη χώρα. Έτσι, οι χθεσινές εξελίξεις είναι απροσδόκητες και δεν εντάσσονται σε κάποιον ευύτερο σχεδιασμό.

Φοβάμαι όμως πως αυτό το σενάριο προσφέρεται μόνο ως διασκεδαστικό ευφυολόγημα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν πολλοί τίμιοι και ανεξάρτητοι δικαστές, κάθε άλλο. Η ύπαρξή τους έχει αποδειχτεί ιστορικά, ενδεχομένως μάλιστα οι τίμιοι να αποτελούν και την πλειοψηφία. Δυστυχώς όμως, είναι τέτοια η εξάρτηση της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία, άρα με τη σειρά της και από την οικονομική εξουσία και τις ξένες δυνάμεις, όπου στα σημαντικά, στα ουσιώδη, η δυνατότητα παρέμβασής της είναι μηδενική. Αυτό δυστυχώς απεδείχθη πολλές φορές τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Έτσι λοιπόν, όσο κι αν μας πληγώνει, η επίκληση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης προκαλεί έναν συνδυασμό γέλιου και κλάματος.

Τα παραπάνω σενάρια βέβαια δεν είναι παρά προϊόντα της φαντασίας μου, αφού είναι αδύνατον να έχει κανείς πλήρη πληροφόρηση επί των τεκταινομένων σε όλα τα επίπεδα. Το σίγουρο όμως είναι πως είμαστε εν όψει εξελίξεων οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν έντονα αρνητική χροιά. 

Θα ήθελα να πιστεύω πως κάνω λάθος. Ίδωμεν.