Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα covid-19. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα covid-19. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 29 Απριλίου 2020

Πως τα καθημερινά push-ups μου υπενθύμισαν την τεράστια δύναμη της συνήθειας

Ήταν απόγευμα Δευτέρας 9 Μαρτίου όταν είχαμε αρχίσει να προβληματιζόμαστε ιδιαίτερα στο γραφείο σχετικά με την επιδημία του κορωνοϊού και την αντίδραση που οφείλαμε να έχουμε. Ένας συνάδελφος επέστρεφε εκείνη τη μέρα από το Παρίσι ενώ άλλοι δυο ετοιμάζονταν να πάνε πάνε στο Λονδίνο. Πήραμε τη δύσκολη απόφαση να τους ζητήσουμε να μπουν σε 14-μερη καραντίνα σύμφωνα με τις τότε ισχύουσες επίσημες ενημερώσεις.

Το ίδιο απόγευμα, μόλις επέστρεψα σπίτι, έμαθα πως είχε βρεθεί κρούσμα του κορωνοϊού στο γυμναστήριο που πηγαίνω. Αποφάσισα αμέσως να κάνω το ίδιο, να τεθώ σε καραντίνα δηλαδή για δυο εβδομάδες, τόσο για πραγματικούς λόγους όσο και για να δώσω το παράδειγμα. Η συνέχεια βέβαια είναι γνωστή σε όλους, οπότε από εκείνη τη μέρα εργάζομαι συνεχώς από το σπίτι και έχω περιορίσει τις μετακινήσεις μου στο απολύτως αναγκαίο.

Θυμάμαι το πρωί της Τρίτης 10 Μαρτίου. Ένιωθα περίεργα που έπρεπε να μείνω στο σπίτι. Αυτό που ήρθε στο μυαλό μου σαν ερώτημα ήταν "τι θα κάνω με τη γυμναστική". Ακόμα δεν καταλαβαίνω γιατί εκείνη η σκέψη μου δημιουργήθηκε ως προτεραιότητα, έτσι συνέβη όμως. Σκέφτηκα τότε κάτι απλό: Αφού δεν μπορώ να πηγαίνω στο γυμναστήριο και δεν θέλω να βγαίνω συχνά έξω, θα κάνω γυμναστική στο σπίτι. Βάρη δεν είχα, ούτε άλλο εξοπλισμό, οπότε είπα να δοκιμάσω με το απλούστερο όλων: Push-ups.

Όπως προστάζει το management, για να μπορέσεις να διαχειριστείς κάτι, πρέπει να μπορείς να το μετρήσεις. Είπα λοιπόν να βγάλω ένα benchmark: Πόσα push-ups μπορώ να κάνω στη σειρά, σε ένα σετ, με σωστή εκτέλεση. Στις 10 Μαρτίου λοιπόν μετά βίας έκανα 22. Θυμάμαι πριν πολλά χρόνια, όταν ήμουν πολύ πιο νέος, γυμνασμένος και με σαφώς λιγότερο σωματικό βάρος, είχα φτάσει μέχρι τα 38 συνεχόμενα push-ups.

Κάθε μέρα λοιπόν έκανα αρκετά σετ των 10 push-ups, κάποιες φορές και των 15. Δεν τα μετρούσα. Κάποιες μέρες έκανα 3 σετ, ενώ άλλες μπορεί να έκανα και 10, ίσως κάποιες φορές και 15. Που και που έκανα μέτρηση δυνάμεων για το πόσα μπορώ να κάνω στη σειρά. Γρήγορα έφτασα στα 25, μετά στα 30, μετά στα 34, στα 37, στα 40, στα 42 και δέκα μέρες πριν στα 46. Εκεί ένιωσα πως υπάρχει ένας 'τοίχος', αντίστοιχος με εκείνον του μαραθωνίου.

Δεν αγχώθηκα και συνέχισα την καθημερινή μου συνήθεια. Πολλά σετ των 10 και των 15, μερικές φορές πλέον και των 20, ακόμα και των 30 όταν υπάρχει κέφι. Έτσι λοιπόν, χάρηκα πολύ που χθες το πρωί, περίπου 7 εβδομάδες μετά το ξεκίνημα αυτής της νέας συνήθειας, κατάφερα να κάνω 50 push-ups με άριστη εκτέλεση και μάλιστα σχετικά εύκολα.

Προφανώς δεν θεωρώ ότι είναι κάποιο μεγάλο κατόρθωμα. Ξέρουμε όλοι ανθρώπους που μπορούν να κάνουν αμέτρητα push-ups ή άλλες δυσκολότερες ασκήσεις, και όμως δεν έχουν καταφέρει τίποτα στη ζωή τους. Παρά ταύτα, αυτό το μικρό γυμναστικό επίτευγμα μου υπενθύμισε το εξής: Την τεράστια δύναμη της συνήθειας.

Όταν πήγα το 2013 πρώτη φορά στην Αμερική με το πρόγραμμα IVLP, μου έκανε τρομερή εντύπωση που τόσο στα πανεπιστήμια όσο και αλλού έβλεπα επιγραφές με ένα υποτιθέμενο ρητό του Αριστοτέλη (τον οποίον πραγματικά λατρεύουν εκεί) με την εξής αγγλική φράση "We are what we repeatedly do; excellence then is not an act but a habit".

Ψάχνοντάς το, είδα πως πρόκειται για μια ελεύθερη απόδοση των λόγων του Αριστοτέλη, πάντως σίγουρα εκπέμπει ένα πολύ δυνατό μήνυμα που όλοι πράγματι πρέπει να το πάρουμε πολύ σοβαρά.
Δεν είμαστε όντως παρά οι συνήθειές μας και μόνον αυτές. Άρα καλά θα κάνουμε να τις διαλέξουμε προσεκτικά.

Τα βιβλία Power of Habit του Charles Duhigg και φυσικά το Principles του Ray Dalio προσφέρουν μια πολύ καλή οπτική στο πως μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τις συνήθειές του, να τις αξιολογήσει και, ενδεχομένως, να επιχειρήσει να τις τροποποιήσει. Πράγμα, η τροποποίηση, που όποιος έχει επιχειρήσει να πετύχει σε τομείς όπως η διατροφή ή το κάπνισμα έχει αντιληφθεί πόσο δύσκολο είναι.

Aς μου επιτραπεί λοιπόν μια συμβουλή: Να αντιληφθούμε την τεράστια δύναμη της συνήθειας. Τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο είναι η πλέον κυρίαρχη των εννοιών.

Κυριακή 29 Μαρτίου 2020

Κορωνοϊός και ανισότητες

Ζούμε μια ιδιαίτερα περίεργη περίοδο που νομίζω πως μάλλον θα χαρακτηριστεί 'ιστορική' στο μέλλον. Οι μεγαλύτερες χώρες του κόσμου, οι ισχυρότερες οικονομίες, ένα πολύ σημαντικό τμήμα του παγκοσμίου πληθυσμού, βρίσκονται σε καραντίνα. Είναι το διάσημο πια 'lock down', δηλαδή κλείσιμο επιχειρήσεων και απαγόρευση κυκλοφορίας σε διάφορα επίπεδα αυστηρότητας.

Η πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση αποκαλύπτει τις ανισότητες στην κοινωνία μας. Ανισότητες που βεβαίως υπήρχαν αλλά σε κάποιο βαθμό κρύβονταν μέσα στην καθημερινότητα. Όμως, οι έκτακτες συνθήκες τις κάνουν πασίδηλες. Φοβάμαι πως αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί επί μακρόν, η πιθανότητα αντιδράσεων και συγκρούσεων μπορεί να μην είναι μακρινή.

Μια ανισότητα είναι εκείνη της εργασίας. Δεν αναφέρομαι στους πλούσιους αυτής της κοινωνίας που δεν έχουν ανάγκη να εργαστούν - που δεν είναι λίγοι - αλλά σε μια νέα διαίρεση του εργατικού δυναμικού: Κάποιοι μπορούν να εργάζονται από το σπίτι, οπότε συνεχίζουν να πληρώνονται κανονικά αλλά και να έχουν μια αίσθηση πληρότητας στη ζωή τους, ενώ κάποιοι άλλοι σε μια μέρα βρέθηκαν άνεργοι, δίχως καμία πιθανότητα εξεύρεσης εργασίας το επόμενο διάστημα. Στις ΗΠΑ διάβαζα ότι 3.3 εκατομμύρια εργαζομένων έκαναν αίτηση στο ταμείο ανεργίας μέσα σε λίγες μόλις μέρες. Ένα πραγματικά αδιανόητο νούμερο.

Επιπλέον, ανάμεσα σε εκείνους που εργάζονται 'στο πεδίο', μπορεί κανείς να δει και ένα νέο επίπεδο ανισότητας: Κάποιο έχουν πρόσβαση στον απαραίτητο εξοπλισμό ατομικής προστασίας (μάσκες, γάντια, ειδικές στολές, αντισηπτικά, κλπ) ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Είναι πραγματικό δράμα να εξαναγκάζεσαι να εργαστείς φοβούμενος κάθε στιγμή ότι είτε θα αρρωστήσεις ή θα μεταφέρεις τον ιό στα αγαπημένα σου πρόσωπα ή ίσως και τα δυο.

Ένα άλλο επίπεδο ανισότητας είναι εκείνο του 'μένουμε σπίτι'. Ναι, να μείνουμε, σε ποιο σπίτι όμως; Ας πάρουμε για παράδειγμα μια οικογένεια με δυο παιδιά. Είναι το ίδιο να μένεις σε ένα διαμέρισμα 9 τετραγωγικών μέτρων στην Κυψέλη, με ένα μικρό μπαλκόνι, σε μια επταόροφη πολυκατοικία και ελάχιστους ανοιχτούς χώρους κοντά σου, και το ίδιο ίσως να μένεις σε μια μονοκατοικία 250 τετραγωνικών μέτρων στα Βόρεια ή στα Νότια Προάστια, συχνά με έναν πολύ μεγάλο κήπο, βοηθητικούς χώρους, ενίοτε και πισίνα; Όχι, δεν είναι καθόλου το ίδιο. Εγκλεισμός και στις δυο περιπτώσεις, όμως η δεύτερη οικογένεια του παραδείγματός μας θα τον περάσει πολύ ευκολότερα της πρώτης.

Ακόμα ένα πεδίο ανισότητας είναι εκείνο της πρόσβασης στην ιατρική φροντίδα, την πρωτοβάθμια περίθαλψη δηλαδή, είτε κατ' οίκον ή απομακρυσμένα. Οι οδηγίες του ΕΟΔΥ είναι σαφείς: Αν έχετε κάποια από τα τάδε συμπτώματα, απευθυνθείτε πρώτα στον γιατρό σας, μην πάτε στον νοσοκομείο ώστε να αποφευψθεί η συμφόρηση. Πολύ λογικό θα πει κανείς. Όμως, έχουν όλοι πρόσβαση σε αξιόπιστη και άμεσα διαθέσιμη ιατρική συμβουλή; Πολύ φοβάμαι πως όχι, όπως αποδείχτηκε με τραγικό επίλογο στην περίπτωση της 41ης μητέρας τριών παιδιών στη Μακεδονία.

Τέλος, το ζήτημα της προσφοράς. Μέσα σε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση μεγάλο πλήθος ανθρώπων επιθυμεί να προσφέρει. Δυστυχώς όμως πολλοί άνθρωποι θέλουν αλλά δεν έχουν τα μέσα να το κάνουν, πράγμα που τους κάνει να νιώθουν ανίσχυροι και τρομαγμένοι.

Γράφτηκε πως ο 'ιός είναι δημοκρατικός' και ότι 'δεν καταλαβαίνει από σύνορα, ούτε από κοινωνικές τάξεις, ούτε από οικονομικό ή μορφωτικό επίπεδο'. Πράγματι, υπάρχει μια αλήθεια στην άποψη αυτή σε πρώτη ανάγνωση. Σε δεύτερη ανάγνωση όμως ανακαλύπτει κανείς πως δυστυχώς ο ιός αυτό που κύρια κάνει είναι να αποκαλύψει τις τεράστιες ανισότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν μεταξύ μας.

Ελπίζω η κοινωνία να παραμείνει ψύχραιμη και να περάσουμε ενωμένοι αυτήν τη μεγάλη τρικυμία. Μετά όμως θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά και να δράσουμε αναλόγως. Πολλές από τις παραπάνω ανισότητες, αν όχι όλες, μπορούν και πρέπει να εξαλειφθούν.

Κυριακή 22 Μαρτίου 2020

Έκκληση για τερματισμό των επικοινωνιακών τακτικών

Η χώρα μας βαδίζει προς μια τεραστίου μεγέθους υγειονομική κρίση. Μια κρίση που αν δεν αναλάβουμε δράση όλοι μαζί τώρα μπορεί να εξελιχθεί σε μια ανείπωτη τραγωδία.

Με την ανοιχτή αυτή επιστολή απευθύνομαι στην Ελληνική Κυβέρνηση, στην Αξιωματική Αντιπολίτευση, στα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα και σε κάθε Ελληνα πολίτη, ζητώντας τους επιτακτικά το εξής:

Τερματίστε τώρα κάθε είδους επικοινωνιακή τακτική.

Η Ελληνική Κυβέρνηση δεν έχει λόγο να μας λέει συνεχώς πόσο νωρίς πήραμε μέτρα, πόσο καλός και αποφασιστικός είναι ο Κος Πρωθυπουργός και πόσο λαμπρός επιστήμονας και φιλάνθρωπος είναι ο Καθηγητής Τσιόδρας.

Η Αξιωματική Αντιπολίτευση από την άλλη, όπως και οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, ας μην κάνει τώρα την κριτική της για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το σύστημα υγείας, εάν τα μέτρα ελήφθησαν νωρίς ή αργα ή αν κάποιοι επέδειξαν ολιγωρία.

Ο Κος Πρωθυπουργός - όπως και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες - έχει δίκιο: Βρισκόμαστε σε πόλεμο. Οπότε το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να προετοιμαστούμε και να πολεμήσουμε με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα. Ακόμα, όσο κι αν αυτό δυσκολεύει τη μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων αυτής της χώρας, την ώρα του πολέμου δεν υπάρχει χώρος για διαφωνίες. Ο δρόμος που οδηγεί στη νίκη είναι εκείνος της υπακοής σε εκείνους που έχουν την ευθύνη λήψης των αποφάσεων. Αποφάσεις για τις οποίες στη συνέχεια θα κριθούν και θα κριθούν μάλιστα αυστηρά.

Την περασμένη Πέμπτη 12 Μαρτίου έστειλα ένα σημείωμα σε συναδέλφους που έκαναν διάφορα σενάρια για το πόσο σοβαρή μπορεί να είναι η κρίση αυτή. Στο σημείωμα αυτό έκανα τις εξής προβλέψεις που αποφάσισα σήμερα να δημοσιοποιήσω:

  • Θα πρόκειται περί αληθινού θαύματος αν η Ελλάδα βγει από το πρώτο κύμα της επιδημίας με λιγότερα από 1.000 θύματα.
  • Αν τα πράγματα δουλέψουν άριστα, θα έχουμε πιθανόν από 3.000 έως 5.000 θύματα και θα αξίζουν τότε συγχαρητήρια και χίλια μπράβο στους γατρούς, τους νοσηλευτές, την κυβέρνηση, το δημόσιο και όλον τον ελληνικό λαό.
  • Αν τα πράγματα - όπως είναι μάλλον το πιθανότερο σενάριο - δεν δουλέψουν πολύ καλά, όμως ακόμα και τότε έχουμε κάποιες αποτελεσματικές 'νησίδες' θεραπείας στο ΕΣΥ και πολλές περιπτώσεις απαράμιλλου ηρωισμού του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, τότε τα θύματα θα είναι στην τάξη μεγέθους των 10.000 +/- 50%
  • Αν τέλος το σύστημα υγείας καταρρεύσει τελείως, μαζί με αυτό ενδεχομένως και ο κοινωνικός ιστός, τότε φοβάμαι πως τα θύματα θα μετριούνται σε δεκάδες χιλιάδες, ίσως και περισσότερα.
    • Hint: To worst case scenario για τις ΗΠΑ μιλάει για 1,5 έως 2 εκατομμύρια θύματα από τον κορονοϊό. Οι ΗΠΑ έχουν πληθυσμό περίπου 30 φορές της Ελλάδας. Έχουν όμως πολύ καλύτερο σύστημα υγείας και ισχυρότερη δημόσια διοίκηση. Καθένας ας κάνει τις προβλέψεις του.
Σημειώστε παρακαλώ τα εξής: Η Ιταλία και η Ισπανία έχουν πολύ παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα. Επί παραδείγματι, γιαγιάδες και παππούδες προσέχουν τα εγγόνια τους, οι άνθρωποι είναι διαχυτικοί, κυκλοφορούν πολύ, κλπ. Όμως, τα συστήματα υγείας των χωρών αυτών, ιδιαίτερα δε της Βορείου Ιταλίας, είναι πολύ, πολύ ανώτερα του ελληνικού, τόσο σε εξοπλισμό όσο και σε στελέχωση.

Συνάγεται λοιπον ότι το να γίνουμε Ιταλία ή να γίνουμε Ισπανία μπορεί να μην είναι και το χειρότερο σενάριο. Τα πράγματα θα μπορούσαν να πάνε πολύ χειρότερα. Επί παραδείγματι σήμερα στη Λομβαρδία, που είναι στο απόλυτο μάτι του κυκλώνα, το σύστημα έχει πιεστεί πολύ αλλά εξακολουθεί να δουλεύει. Κάθε ασθενής 30, 40 ή 50 ετών θα μπει σε κρεβάτι ΜΕΘ. Ελπίζω ειλικρινά να μπορέσουμε να κάνουμε το ίδιο στην Ελλάδα. Ίσως κάποια στιγμή να παρακαλάμε να να γίνουμε Ιταλία. Ελπίζω πως όχι, είναι όμως υπαρκτό ενδεχόμενο.

Στη διοίκηση επιχειρήσεων λέμε πως 'ότι καταγράφεται, διοικείται'. Η επιτυχία ή μη της κυβέρνησης, των ειδικών, του συστήματος υγείας και όλου του ελληνικού λαού θα κριθεί από το αποτέλεσμα σε θύματα και σε σοβαρά ασθενείς.

Ας αφήσουμε λοιπόν τα επικοινωνιακά παιχνίδια ένθεν κακείθεν και ας πολεμήσουμε όλοι μαζί. Τώρα είναι η ώρα για τα εξής:
(α) Να ακολουθήσουμε απαρέγκλιτα τις οδηγίες των αρχών, και,
(β) Καθένας μας να βοηθήσει όπως μπορεί: Με χρήματα, με εργασία, με τεχνογνωσία ή έστω και με μια παρότρυνση των υπολοίπων.
(γ) Λέμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στον φόβο, στην γκρίνια, στην ανυπακοή.

Αφού λοιπόν τα κάνουμε όλα αυτα, ο πόλεμος κάποια στιγμή θα τελειώσει. Τότε θα μετρήσουμε τα αποτελέσματα και θα ξέρουμε εάν πρέπει να πούμε ένα μεγάλο μπράβο, εάν δεν πρέπει να πούμε τίποτα ή εάν πρέπει να διαμαρτυρηθούμε. Αυτά όμως θα γίνουν ΤΟΤΕ, όταν έχει τελειώσει αυτή η ιστορία.

Επαναλαμβάνω την έκκληση: Να τερματίσουν τώρα, όλοι, οποιουδήποτε είδους επικοινωνιακή στρατηγική. Έχουμε πόλεμο και πρέπει να τον κερδίσουμε.

Σάββατο 21 Μαρτίου 2020

Tώρα είναι η ώρα που η ελληνική βιομηχανία πρέπει να σταθεί στο ύψος της

Η χώρα μας είναι ακόμα στα πολύ πρώιμα στάδια της επιδημίας του κορονοϊού, τα πρώτα σημάδια όμως είναι εξόχως ανησυχητικά. Αν παρατηρήσει κανείς το άθροισμα των διασωληνωμέων ασθενών και εκείνων που κατέληξαν θα δει μια ημερήσια αύξηση σταθερά μεγαλύτερη του 20%, μερικές μέρες και μεγαλύτερη του 30%. Τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι πιο δύσκολα.

Παράλληλα, σε συνέχεια της εγκληματικής ολιγωρίας που έδειξε η εκκλησία της Ελλάδα (μέχρι πριν λίγες μέρες οι πλέον ευπαθείς ομάδες εκκλησιάζονταν κανονικά και Καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής καλούσε τον κόσμο να κοινωνήσει - Καμία δημόσια συγγνώμη μέχρι στιγμής), βλέπουμε ότι πολλοί Έλληνες δεν έχουν καταλάβει τίποτα και εξακολουθούν να κυκλοφορούν σαν αυτή η ιστορία να μην τους αφορά.

Βλέπουμε σκηνές τρόμου από τη Βόρεια Ιταλία, συγκεκριμένα από την περιοχή της Λομβαρδίας. Το σύστημα υγείας της περιοχής αυτής έχει σχεδόν γονατίσει από το μεγάλο πλήθος των περιστατικών που απαιτούν νοσηλεία, πολλοί δε εξ' αυτών χρειάζονται μηχανική υποστήριξη της αναπνοής τους. Αυτό που δεν ξέρω εάν είναι σαφές σε όλους είναι πως η Λομβαρδία διαθέτει ένα από τα καλύτερα συστήματα υγείας στον κόσμο και μερικά από τα πιο σύγρονα και υπερ-επαρκώς εξοπλισμένα και στελεχωμένα νοσοκομεία της υφηλίου.

Ποια είναι η κατάσταση στην Ελλάδα; Πρώτα απ' όλα  όλοι έχουμε εναποθέσει τις ελπίδες μας στο ΕΣΥ - Ναι, στο Εθνικό Σύστημα Υγείας που όλοι έχουμε μάθει να βρίζουμε και να αποφεύγουμε πάση θυσία. Που είναι το Ιατρικό Κέντρο, που είναι το Υγεία, που είναι το Metropolitan και που το Ιασώ; Για Αττικό Νοσοκομείο ακούμε, για Σωτηρία και για Θριάσιο.

Το ΕΣΥ για χρόνια είναι τραγικά υποστελεχωμένο και υποχρηματοδοτημένο. Έτυχε και μιλούσα πριν ενάμιση μήνα - όταν νομίζαμε πως ο κορονοϊός αφορά την Κίνα... - με νοσηλευτή που εργάζεται στη ΜΕΘ κεντρικού νοσοκομείου. Μου είπε "Δημήτρη, για να βγουν οι βάρδιες χρειαζόμαστε 20 νοησηλευτές. Δυστυχώς όμως είμαστε μόνο 15, με αποτέλεσμα 2 από τα 10 κρεβάτια της μονάδας να μην χρησιμοποιούνται".

Διάφορες αναφορές λένε πως στην Ελλάδα έχουμε από 6 έως 7 κρεβάτια ΜΕΘ για κάθε 100,000 κατοίκους (δυστυχώς η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες). Προφανώς και δεν θα μπορούσαμε να έχουμε όσα θα χρειαστούν για μια τέτοια πανδημία, σίγουρα όμως θα έπρεπε να έχουμε πάνω από 15, ίσως 20, ενώ ιδανικά θα θέλαμε 30 κρεβάτια ΜΕΘ για κάθε 100,000 κατοίκους.

Δηλαδή για να λειτουργήσουμε κανονικά, όχι σε μια χωρίς πρόσφατο προηγούμενο επιδημία, χρειαζόμαστε από 3 έως 5 φορές περισσότερα κρεβάτια ΜΕΘ απ' όσα έχουμε σήμερα.

Δεν θα σχολιάσω τώρα το γεγονός ότι με τα μνημόνια μαθεύτηκε πως η Ελλάδα είχε τη - με μεγάλη διαφορά - μεγαλύτερη στην Ευρώπη κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας. Το φαγοπότι που έγινε στον κλάδο δεν έχει προηγούμενο, μόνο με το φαγοπότι της άμυνας μπορεί να συγκριθεί - ίσως και να το ξεπερνάει. Αυτά όμως θα τα δούμε μετά. Η ουσία είναι πως λεφτά πληρώναμε και σύστημα υγείας δεν είχαμε (και αυτό, επίσης, πολύ απογοητευτικά, είναι ένα πανευρωπαϊκό συμπέρασμα.

Τώρα λοιπόν μάθαμε ότι με όλες τις προσπάθειες που γίνονται εδώ και εβδομάδες έχουμε βρει 120 κρεβάτια ΜΕΘ για τις ανάγκες του κορονοϊού. Θα αναρρωτηθείτε "ποια 120; εδώ μας λένε πως έχουμε περίπου 600, χωρίς μάλιστα την επίταξη των ιδιωτικών". Μα, αυτά που έχουμε δεν φτάνουν για τις καθημερινές ανάγκες μας χωρίς τον κορονοϊό. Πόσες φορές έχετε ακούσει ότι "ψάχνουν απεγνωσμένα κρεβάτι ΜΕΘ για το θύμα ενός τροχαίου;". Το ψάχνουν και δεν το βρίσκουν. Υπό κανονικές συνθήκες, όχι τώρα που θα υπάρχει ένα ανεπανάληπτο κύμα.

Επανέρχομαι λοιπόν: ¨Εχουμε περίπου 120 κρεβάτια ΜΕΘ για τον κορονοϊό. Χρειαζόμαστε πολλά, πολλά περισσότερα. Ήδη οι διασωληνωμένοι ασθενείς φτάνουν του 20 (20/3/2020) και όπως είπαμε αυξάνονται με μεγάλο ημερήσιο ρυθμό. Είναι θέμα λίγων ημερών, στην καλύτερη των περιπτώσεων δυο εβδομάδων, οι διασωληνωμένοι να ξεπεράσουν τους 120.

Τι κάνουμε λοιπόν;

Είμαι βέβαιος πως το Υπουργείο Υγείας προσπαθεί να βρει αναπνευστήρες και άλλον απαραίτητο εξοπλισμό για να φτιάξει και νέα κρεβάτια ΜΕΘ. Δυστυχώς όμως η δυνατότητα προμήθειας, λόγω της παγκόσμιας ζήτησης, είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Με λίγα λόγια, θέλουμε να αγοράσουμε αλλά κανείς δεν έχει να μας πουλήσει.

Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν; Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει άλλη λύση παρά να φτιάξουμε μόνοι μας.

Ο κος Πρωθυπουργός είπε πως βρισκόμαστε σε πόλεμο, όπως έκαναν και οι περισσότεροι ευρωπαίοι ηγέτες. Τι διδάσκει η πρόσφατη ιστορία σχετικά με το ποιος κερδίζει τους πολέμους; Τους κερδίζει εκείνος που έχει τη δυνατότητα να κατασκευάζει περισσότερα και καλύτερα όπλα και πυρομαζικά.

Τώρα είναι λοιπόν η ώρα της ελληνικής βιομηχανίας, όσο και αν σε κάποιους ακούγεται παράδοξο. Τι χρειαζόμαστε; Κατά βάση αναπνευστήρες και αναλώσιμα. Και τα δυο μπορούν να φτιαχτούν εγχώρια! (προφανώς όχι με ανταγωνιστικό κόστος και ποιότητα, αλλά μπορούν να φταχτούν και αυτό είναι που μετράει τώρα).

Έχουμε στην Ελλάδα πολλές, μικρές, μεσαίες και μεγάλες, βιομηχανίες πλαστικών. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε έλλειψη σε μάσκες και γάντια. Πρέπει να φτιαχτούν τώρα.

Ούτε αντισηπτικά είναι δυνατόν να έχουμε έλλειψη. Υπάρχει η σχετική βιομηχανία και τεχνογνωσία ώστε να παραχθούν οι αναγκαίες ποσότητες αντισηπτικών.

Τέλος, όσον αφορά τους αναπνευστήρες, που είναι και το πιο σημαντικό, θέλω να πιστεύω πως και αυτοί μπορούν να παραχθούν. Η Μεγάλη Βρετανία ήδη έκανε κάτι παρόμοιο. Μπορεί να γίνει ενδεχομένως και εδώ. Οπωσδήποτε πρέπει να προσπαθήσουμε. Μην ξεχνάμε: Είναι πόλεμος και πρέπει να νικήσουμε. Άρα πρέπει να γίνει κάθε δυνατή προσπάθεια.

Η κυβέρνηση δεν πρέπει να διστάσει να πάρει όποιο μέτρο χρειαστεί. Ακόμα και να επιτάξει επιχειρήσεις, παραγωγικό εξοπλισμό, να ανακαλέσει ειδικούς και εργάτες από τη σύνταξη, να ζητήσει από Έλληνες του εξωτερικού να επιστρέψουν στην πατρίδα να βοηθήσουν.

Δείτε τα νούμερα. Τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν σε μια αδιανόητη τραγωδία. Η Ιταλία έχει φτάσει σε 600 νεκρούς/μέρα ενώ έχει ένα ισχυρό σύστημα υγείας που εξακολουθεί ακόμα και τώρα να λειτουργεί. Ο πληθυσμός της Λομβαρδίας είναι παρόμοιος με την Ελλάδα. Το δικό μας σύστημα υγείας όμως έχει πολύ χειρότερο σημείο εκκίνησης. Η κατάσταση είναι ιδιαιτέρως κρίσιμο σημείο, πρέπει τώρα να κινητοποιηθούμε όλοι για να αποφύγουμε μια ασύλληπτη καταστροφή.

Η ελληνική βιομηχανία λοιπόν, όσο χτυπημένη και αν είναι, πρέπει τώρα να λειτουργήσει και θα την υποστηρίξουμε όλοι. Είμαστε σε πόλεμο, θέλουμε όπλα και πυρομαχικά για να πολεμήσουμε. Επειδή σε λίγο κανείς δεν θα μας πουλάει, πρέπει τα όπλα και τα πυρομαχικά να τα φτιάξουμε εμείς.

Κυριακή 15 Μαρτίου 2020

Πώς αυξάνονται τα κρούσματα και το σενάριο που πρέπει να αποφευχθεί

Τον Οκτώβριο του 2018 βρέθημα στο Μόναχο μαζί με την εξαίρετη ομάδα του νεοσύστατου τότε Veturilo σε μια πολύ αξιόλογη έκθεση τεχνολογίας αυτοκινήτου, την TU Europe 2018. Εκεί συναντηθήκαμε με υποψηφίους συνεργάτες και επενδυτές. Ένας από τους επενδυτές που είδαμε ήταν ο Herbert Mangesius της Vito Ventures, με τον οποίο από τότε μείναμε σε επαφή - Θεωρώ πως η Vito Ventures είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα funds στην Ευρώπη και ο Herbert ένας πολύ αξιόλογος επαγγελματίας.

Παρότι τελικά δεν συνεργαστήκαμε, με τον Herbert μείναμε σε επαφή, κυρίως μέσω του LinkedIn. Τις προάλλες είδα πως έκανε αυτό το post, όπου αναδημοσίευε αυτό το video που εξηγεί με απλό τρόπο πως προκύπτει ο εκθετικός ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων και πως αυτός θα μπορούσε εν τέλει να περιοριστεί.

Παρακαλώ θερμά να το παρακολουθήσετε:




Αυτά που πρέπει να θυμάται κανείς είναι μόλις τρια πράγματα:

p, E και inflection point.

Τι είναι το p;
Είναι η πιθανότητα μετάδοσης της νόσου όταν ένας μολυσμένος έρχεται σε επαφή με έναν 'καθαρό' συνάνθρωπό του.

Τι είναι το Ε;
Είναι ο αριθμός των επαφών/αλληλεπιδράσεων που έχει ένας συνάνθρωπός μας που φέρει τον ιό με άλλους που δεν έχουν ακόμα μολυνθεί.

Γίνεται εύκολα κατανοητό πως ο αριθμός των νέων κρουσμάτων κάθε μέρα είναι άμεση συνάρτηση του γινομένου p*E. Άρα λοιπόν για να μειωθεί ο ρυθμός διάδοσης της νόσου πρέπει να μειωθούν τόσο τo p όσο και το Ε.

Όπως εξηγεί το παραπάνω video ο τελικός αριθμός κρουσμάτων και θυμάτων γίνεται δραματικά διαφορετικός εάν κανείς μπορέσει να ελέγξει τα p & E σε σχέση με το αν τα αφήσει στην τύχη τους.

Πώς μειώνεται το p;
H πιθανότητα μετάδοσης του ιού μειώνεται με τα μέτρα ατομικής προστασίας. Πλύσιμο χεριών, αντισηπτικό, γάντια, μάσκα, τήρηση απόστασης, όλα αυτά που μας λένε οι αρχές.

Πώς μειώνεται το Ε;
Με έναν και μόνο τρόπο: Μένοντας σπίτι. Δηλαδή, όσο και να μειωθεί το p (που μπορεί να μειωθεί), τελικά δεν γίνεται να φτάσει να είναι 0. Το μόνο που μας μένει λοιπόν είναι να μειώσουμε τον αριθμό των αλληλεπιδράσεων. Πώς γίνεται αυτό; Μένοντας σπίτι.

Τι είναι το inflection point;
Για τα κρούσματα της επόμενης μέρας χοδρικά ισχύει το εξής: Ν(n+1) = N(n)*p*E. Γενικά βλέπουμε ότι στις χώρες που πέρασαν την έξαρση της επιδημίας, ίσχυε περίπου ότι N(n+1)=N(n)*1,15. Με λίγα λόγια, εάν μια Δευτέρα είχαμε 100 νέα κρούσματα, την Τρίτη θα είχαμε 115, την Τετάρτη 132 και την Πέμπτη 152. Αυτό οδηγεί περίπου σε δεκαπλασιασμό των νέων κρουσμάτων κάθε δυο εβδομάδες. Το inflection point το έχουμε όταν το γινόμενο p*E είναι μικρότερο του 1, οπότε τα κρούσματα της επόμενης μέρας είναι λιγότερα από εκείνα της τρέχουσας.  Είναι σημαντικό να σημειώσουμε πως ο τελικός αριθμός των κρουσμάτων θα είναι περίπου διπλάσιος εκείνων που έχουν καταγραφεί μέχρι την ημέρα του inflection point.

Αν κάποιος λάβει υπόψιν πως τα πραγματικά κρούσματα είναι από μια έως δυο τάξεις μεγέθους περισσότερα από τα καταγεγραμμένα, μπορεί να σκεφτεί ότι στην Ελλάδα την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές (15/3/2020, 20:45) είναι σίγουρα πάνω από 3,000 ενώ ίσως να είναι μέχρι και 30,000.  Αν θεωρήσουμε πως την καλύτερη καταγραφή κρουσμάτων την έχει κάνει η Νότια Κορέα, τότε ξέρουμε πως η τελική θνητότητα επί των μολύνσεων είναι περίπου 1%. Αυτά όμως που δεν μπορέσουμε να υπολογίσουμε είναι ούτε πόσα εν τέλει θα είναι τα κρούσματα στην Ελλάδα ούτε εάν το ποσοστό θνητότητας θα παραμείνει στο 1% εφόσον καταρρεύσει το σύστημα υγείας  - Που για να το πω απλά "δουλεύει στα κόκκινα" για να αντιμετωπίσει μέρες που είναι "business as usual", άρα δεν ξέρω τι μπορεί να περιμένει κανείς εάν δεκαπλασιαστεί (ή και περισσότερο) ο αριθμός των περιστατικών που δέχεται κάθε μέρα.

Τι μπορούμε να κάνουμε τώρα;
Δυο απλά πράγματα:
- Μένουμε σπίτι.
- Τηρούμε ευλαβικά τα μέτρα ατομικής προστασίας στις ελάχιστες, σπανιότατες περιπτώσεις που πρέπει να βγούμε από το σπίτι.

Τέλος, ας στηρίξουμε όλοι όσο μπορούμε τους ιατρούς, τους νοσηλευτές και όλο το προσωπικό του συστήματος υγείας τώρα που ετοιμάζονται να δώσουν μια από τις μεγαλύτερες μάχες της ζωής τους.

υγ1. Αφού τελειώσει αυτή η κρίση, θα πρέπει να δούμε βεβαίως πως γίνεται η Ελλάδα να ξόδευε για χρόνια τα περισσότερα χρήματα κατά κεφαλήν στην υγεία σε όλη την ΕΕ και το σύστημα υγείας μας να έχει την εικόνα που βλέπουμε σήμερα.

υγ2. Παράλληλα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει να αναρρωτηθούμε πως γίνεται η ΕΕ των 500 εκατομμυρίων να ξοδεύει περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας κοινωνικής δαπάνης και παρά ταύτα να μην μπόρεσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της επιδημίας.

Κυριακή 8 Μαρτίου 2020

Λέμε όχι στον σκοταδισμό

Εμβρόντητη η ελληνική κοινωνία άκουσε την Καθηγήτρια Λοιμωξιολογίας του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κυρία Ελένη Γιαμαρέλλου, να δηλώνει τα εξής:

"Σχετικά με την Θεία Κοινωνία αδίκως έχει δημιουργηθεί ένα τέτοιο θέμα. Είναι διαφορετικό. Η θεία κοινωνία είναι ένα μυστήριο, όταν πηγαίνεις να λάβεις τη Θεία Κοινωνία δεν την παίρνεις από συνήθεια, τη λαμβάνεις γιατί είναι σώμα και αίμα Χριστού. Είναι το μεγαλύτερο μυστήριο.Ή το πιστεύεις και κοινωνείς κανονικά ή δεν το πιστεύεις. Δεν υπάρχουν μεσοβέζικες λύσεις, κουταλάκια κλπ. Είμαι τελείως εναντίον αυτών. Αν το πιστεύουμε, δεν προκαλούμε την τύχη μας. Αν πιστεύω ότι αυτό μπορεί να με μολύνει, τότε δεν πιστεύω στο μεγαλύτερο μυστήριο. Τα άτομα που θέλουν να κοινωνήσουν δεν πρέπει να φοβούνται ότι από τη θεία κοινωνία μπορεί να μεταδοθεί ποτέ μικρόβιο. Τα ίδια έλεγαν και με το Aids. Πρέπει να περιμένουμε μέχρι το Πάσχα. Θα κοινωνήσω με πίστη στον Θεό ότι δεν κολλάω, όταν συμμετέχω σε ένα τέτοιο μεγάλο μυστήριο. Σας λέω αυτό που θα κάνω για τον εαυτό μου και το πιστεύω για όλους".

Τα πράγματα είναι απλά: Οι δηλώσεις της Καθηγήτριας Γιαμαρέλλου είναι αδιανόητες, απαράδεκτες, απολύτως καταδικαστέες. Τι λέει άραγε ο Ιατρικός Σύλλογος; Τι λέει το Πανεπιστήμιο Αθηνών; Τι λέει η επιστημονική, ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα;

Επιτέλους, ζούμε στην Ελλάδα ή στο Ιράν;

Ας μου επιτραπεί να σημειώσω το εξής: Το παραπάνω ζήτημα δεν εμπίπτει στην κατηγορία της "ελευθερίας του λόγου". Η ελευθερία ενός σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Όταν διακυβεύονται ζητήματα δημόσιας υγείας οι ειδήμονες πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να μετράνε τα λόγια τους. Ο λόγος της Καθηγήτριας Λοιμωξιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει επιστημονική βαρύτητα την οποία, όσο κι αν θέλει, δεν μπορεί να απεκδυθεί η Κυρία Γιαμαρέλλου.

Ο σεβασμός της επιστημονικής γνώσης ως γνώμονα λήψης αποφάσεων είναι θεμέλιο της σύγχρονης φιλελεύθερης δημοκρατικής κοινωνίας. Κάποιος ακαδημαϊκός δικαιούται φυσικά να έχει προσωπικές θρησκευτικές απόψεις. Κάποιοι άνθρωποι, που είναι αξιόλογοι επιστήμονες, ενδεχομένως για θρησκευτικούς λόγους να αρνούνται την σφαιρικότητα της γης ή τη θεωρία της εξέλιξης ή ακόμα και τον κίνδυνο μετάδοσης του κορονοϊού σε περιβάλλον συνωστισμού και χρήσης κοινού σκεύους. Μπορούν να κρατούν τις απόψεις αυτές για τον εαυτό τους και την ιδιωτική τους σφαίρα. Όταν μιλούν δημόσια δεν μπορούν να εκφέρουν αντι-επιστημονικές απόψεις.

Η δήλωση της Κυρίας Γιαμαρέλλου είναι κατά την γνώμη μου ενδεικτική του σκοταδισμού που εξακολουθεί να κυριαρχεί σε τμήμα της ελληνικής κοινωνίας. Με θλίψη είδα πολιτικούς να ακολουθούν τη συμβουλή της και να το διαλαλούν στα μέσα ενημέρωσης, την στιγμή που πρέπει να δίνουμε το παράδειγμα λήψης μέτρων προφύλαξης. Είναι αληθινό αίσχος και ντροπή για την ελληνική κοινωνία.

Πλησιάζει η επέτειος των διακοσίων ετών από την ελληνική επανάσταση. Αρκετά πια με τον σκοταδισμό, μας κράτησε πολύ πίσω.

Ήρθε πια η ώρα να προχωρήσουμε παρακάτω.

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερ...