Ποιος κυβερνά την Ελλάδα;

Με το πρόσφατο σκάνδαλο των υποκλοπών και παρακολουθήσεων, τόσο από κρατικούς όσο και από παρακρατικούς φορείς, ήρθε και πάλι στην επιφάνεια ένα ερώτημα που απασχολεί κάθε σκεπτόμενο πολίτη εδώ και δεκαετίες:

"Ποιος, τελικά, κυβερνά αυτό το κράτος;"

Για να μπορέσει κανείς να απαντήσει στο ερώτημα αυτό είναι υποχρεωτικό να κοιτάξει την εξέλιξη των πραγμάτων καθώς η εξουσία είναι ένα φαινόμενο δυναμικό. Κοιτώντας λοιπόν την πρόσφατη ιστορία εύκολα καταλαβαίνει πως η Ελλάδα σήμερα, σε γενικές γραμμές, δεν είναι παρά ένα δορυφορικό κράτος - προτεκτοράτο των ΗΠΑ (που, αξίζει να σημειωθεί, το παρέλαβαν στην "ευθύνη" τους από τους Βρετανούς το 1946, μαζί με πολλά άλλα δορυφορικά κράτη - προτεκτοράτα, ως συνέπεια της κατάρρευσης της Βρετανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο).

Επιπλέον των ΗΠΑ και, σε κάποιο περιορισμένο βαθμό, της Μεγάλης Βρετανίας, υπάρχουν και άλλες χώρες βεβαίως που ασκούν κι αυτές περιορισμένη επιρροή. Πρόκειται κατά βάση για τις Γερμανία και Γαλλία αλλά και, πολύ λιγότερο και συνήθως με πλάγιους τρόπους, τη Ρωσία.

Τα παραπάνω, αν θεωρήσει κανείς τις ΗΠΑ ως 'διάδοχη παγκόσμια δύναμη της Μεγάλης Βρετανίας', ταιριάζουν απόλυτα με το σχήμα των 'μεγάλων δυνάμεων' που στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου ελευθέρωσαν την Ελλάδα, δηλαδή της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλίας και της Ρωσίας, οι οποίες λίγα χρόνια αργότερα ήρθαν στον συμβιβασμό (δι)ορισμού ενός Βαυαρού (Γερμανού, θα λέγαμε σήμερα) βασιλιά για τη διοίκηση της χώρας. 

Είναι ιδιαιτέρως θλιβερό, όμως φαίνεται πως ακόμα και μετά τη συμπλήρωση των διακοσίων ετών από το ξέσπασμα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του 1821, ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει στο σύστημα εξουσίας της χώρας.

Πώς όμως ασκείται στην πραγματικότητα η εξουσία αυτή, των ξένων, εντός της χώρας; Κατά κανόνα και δυστυχέστατα, ασκείται μέσω μιας 'τουρκομπαρόκ' (ορολογία του Μιχάλη Χαραλαμπίδη) οικονομικής ολιγαρχίας, η οποία διαχρονικά, εκτός όλων των άλλων, ελέγχει απολύτως και την εγχώρια ενημέρωση, ενώ δεν είναι σπάνιες οι φορές που έχει και εγκληματικά χαρακτηριστικά.

Πρώτη ιστορικά καταγεγραμμένη ευρείας κλίμακας παρέμβαση αυτής της τουρκομπαρόκ, εγκληματικής και, το κυριότερο, ξενοκίνητης ολιγαρχίας δεν ήταν άλλη από τη δολοφονία του Καποδίστρια από τους Μαυρομιχάληδες. 

Η συνέχεια είναι γνωστή: Οι ξένες δυνάμεις δεν διστάζουν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τα πιο ποταπά στοιχεία της κοινωνίας και στη συνέχεια λίγο πολύ να τους αναθέτουν την εξουσία, έτσι ώστε να εξασφαλίσουν την προστασία των συμφερόντων τους. Το έκαναν στον εθνικό διχασμό του 1915, το έκαναν στον εμφύλιο πόλεμο και στις μαύρες δεκαετίες που τον ακολούθησαν με αποκορύφωμα τη χούντα και πιθανότατα το κάνουν ακόμα.

Κλείνοντας αξίζει να σημειωθεί πως λίγο ενδιαφέρει τους εξουσιαστές της χώρας το ποια είναι εν τέλει τα πρόσωπα που εμφανίζονται ως ασκούντες την εκτελεστική εξουσία. Συνήθως αυτοί περιορίζονται στον ρόλο του 'μπροστινού'. Αυτό θα έλεγα πως θα ήταν και το πιο κωμικό στοιχείο της ιστορίας, εάν όμως δεν ήταν τόσο, μα τόσο τραγικό. Επιβεβαιώνει δε περίτρανα πως η εξουσία ασκείται πρώτα και κύρια μέσω της οικονομίας.

Πράγματι, αν μελετήσει κανείς την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης των πόλων οικονομικής εξουσίας στην Ελλάδα, που στο κορυφαίο τους επίπεδο μετριούνται στα δάχτυλα των δύο χεριών - ίσως και του ενός, θα παρατηρήσει το εξής πρότυπο: Ξεκίνησαν από κάποιας μορφής πάγιο στοιχείο ή δικαίωμα εκμετάλλευσης εντός της Ελλάδας, ανέπτυξαν μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή δραστηριότητα και αναπτύχθηκαν διεθνών κινούμενοι στα όρια των κανόνων, πολλές φορές παραβιάζοντάς τα, είτε υπό την ανοχή ή πολύ συχνά και με την ενθάρρυνση των μεγάλων δυνάμεων. Αυτοί οι πόλοι εξουσίας έχουν κάθε λόγο να υπερασπίζονται με κάθε τρόπο τα συμφέροντα των δυνάμεων ακριβώς χάρη στις οποίες αναπτύχθηκαν.   

Συμπερασματικά, νομίζω αξίζει να τονιστούν δυο απόψεις ως αναγκαιότητες για να πάρει την αληθινή εξουσία στα χέρια του ο Ελληνικός λαός:

• Αυτοδύναμη οικονομική ανάπτυξη με υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία και εξωστρέφεια
• Πρωταγωνιστικός ρόλος στην ομοσπονδιακή ενοποίηση της Ευρώπης

Κινούμενοι στις δυο αυτές κατευθύνσεις θα καταφέρουμε, επιτέλους, να σπάσουμε τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με τις 'προστάτιδες δυνάμεις' της χώρας, χαράσσοντας μια αυθεντικά ανεξάρτητη πορεία ως ένας ισότιμος εταίρος στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία. Εναλλακτικά, ακόμα κι αν 'ξεκόψουμε' από τις ΗΠΑ θα είμαστε διαρκώς σε μια αναζήτηση 'προστάτη', όπως νομοτελειακά συμβαίνει όχι μόνο με χώρες του μεγέθους μας αλλά και με αρκετά μεγαλύτερες.

Συστημικά επεισόδια

Τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία ακούει συχνά τη λέξη "συστημικός" μέσω των αναφορών στις συστημικές τράπεζες. Τι χαρακτηριστικό έχουν οι τράπεζες αυτές και ονομάζονται συστημικές; Είναι κατά κάποιο τρόπο απαραίτητες για τη λειτουργία της οικονομίας. Είναι κάτι σαν θεμέλια ή πυλώνες της οικονομικής δραστηριότητας.

Αυτό σημαίνει βασικά πως οι συστημικές τράπεζες δεν μπορούν να κλείσουν, εν αντιθέσει με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, καθώς σε τέτοια περίπτωση θα υπήρχαν μεγάλες συνέπειες στην οικονομία.

Δεν είναι δύσκολο λοιπόν να δει κανείς μια αναλογία μεταξύ των συστημικών τραπεζών επίπεδο της οικονομίας και συγκεκριμένων συμπεριφορών και καταστάσεων στο επίπεδο της κοινωνίας και της πολιτικής.

Ένα εξαίρετο παράδειγμα είναι τα "επετειακά επεισόδια", τα οποία έχουν πια απολύτως συστημικά χαρακτηριστικά. Μέχρι πριν λίγα χρόνια κλασική περίπτωση ήταν η επέτειος της μεγαλης φοιτητικής εξέγερσης του Νοέμβρη 1973. Πλέον ακριβώς το ίδιο φαινόμενο επαναλαμβάνεται στην επέτειο της στυγνής δολοφονίας του 15χρονου μαθητή Αλεξάνδρου Γρηγορόπουλου.

Τα επεισόδια αυτά κάθε χρονιά είναι αναμενόμενα. Κάθε χρονιά επαναλαμβάνονται, σχεδόν παρόμοια. Είναι προφανές πως κάποιοι τα οργανώνουν και κάποιοι επωφελούνται αυτών — Διαφορετικά δεν θα είχαν γίνει συστημικά.

Αυτή ακριβώς η "συστημοποίηση"  και ο "επετειακός χαρακτήρας" των επεισοδίων κάθε 17η Νοεμβρίου και κάθε 6η Δεκεμβρίου είναι για μένα προσβολή στην μνήμη των αγωνιστών του Πολυτεχνείου καθώς και στην μνήμη ενός νέου παιδιού που έπεσε θύμα της πιο κακής εκδοχής ενος κακού συστήματος.

Είναι μια μεγάλη παθογένεια που πρέπει να σταματήσει (επαναλαμβάνω: Ποιοι είναι άραγε αυτοί οι άνθρωποι που τα οργανώνουν και τα πραγματοποιούν; ποια συμφέροντα ποιών ανθρώπων εξυπηρετούν;)

Πρέπει νομίζω ποια να γίνει σαφές σε όλους ότι μιλάμε για συστημικά επεισόδια. Για επεισόδια που όχι μόνο γίνονται ανεκτά από το ελληνικό πολιτικό σύστημα — μιλώντας για όλο του το φάσμα — αλλά για επετειακά επεισόδια που προφανώς είναι κατά κάποιο τρόπο απαραίτητα στο σύστημα εξουσίας της Αθήνας.

Τώρα, ποια ακριβώς είναι η χρησιμότητα τους, θέλει ανάλυση πολύ βαθύτερη απ'ότι μπορεί να γίνει στο άρθρο αυτό. Σίγουρα αλλοιώνουν το νόημα των επετείων αυτών. Σίγουρα στρεβλώνουν και αμαυρώνουν την εικόνα της μαζικής, συλλογικής κοινωνικής δράσης. Σίγουρα ενισχύουν τον ατομισμό και την αποπολιτικοποίηση. Όλα αυτά όμως είναι γενικότητες. Φαντάζομαι υπάρχει και κάτι άλλο, πολύ περισσότερο συγκεκριμένο — Το οποίο, με απόλυτη βεβαιότητα, κάποτε θα αποκαλυφθεί.

Κλείνοντας το άρθρο αυτό και έχοντας κάνει ευελπιστώ ξεκάθαρη την άποψη μου για τα συστημικά επεισόδια που εξυπηρετούν το ίδιο το σύστημα εξουσίας, με αφορμή την προχθεσινή επέτειο της δολοφονίας Γρηγορόπουλου, δεν μπορώ να κρύψω την έκπληξη και την τεράστια απογοήτευση που μου δημιουργούν διάφορες αναλύσεις που διαβάζω για το θέμα.

Το μόνο που δεν έχουν πει κάποιοι ακόμα είναι ότι επίτηδες βρέθηκε στην πορεία της σφαίρας ο 15χρονος Γρηγορόπουλος για να δώσει αφορμή στους μπαχαλάκηδες να “καίνε την Αθήνα”.

Ας μην ξεχνάμε παρακαλώ το εξής: Μιλάμε για μια στυγνή δολοφονία ενός 15χρονου παιδιού από ένα όργανο της τάξης. Όλα τα άλλα είναι ωραιοποιήσεις.

Βέβαια, ακριβώς η ανάμνηση αυτού του ιστορικού γεγονότος, της στυγνής δολοφονίας ενός παιδιού, που έχει γίνει πια πολύ θολή, από τον καπνό των ετήσιων μολότοφ και των δακρυγόνων.