Θα μπαίνατε σε αυτό το αεροπλάνο;

Εσείς, αγαπητοί αναγνώστες, αν ήσαστε στη θέση του Bashar al-Assad, θα μπαίνατε σε αυτό το αεροπλάνο για τη Μόσχα;

Για οποιοδήποτε λόγο, ενδεχομένως ως νέμεσις προς την ύβρι που διαπράξατε, ο μηχανισμός του κράτους σας κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Κανείς δεν φάνηκε διατεθειμένος να πολεμήσει για το καθεστώς που δημιουργήσατε, τουλάχιστον όχι αυτήν τη φορά.

Τι κάνετε λοιπόν;

Ο Πρίαμος, γέρος και άρρωστος, όταν οι Δαναοί μπήκαν στην Τροία ζήτησε την πανοπλία του. Αποφάσισε να τερματίσει τον βίο πολεμώντας για την τιμή των όπλων.

Οι αρχαίοι Έλληνες διέκριναν τη Ζωή από τον Βίο. Αυτή η διάκριση γινόταν ξεκάθαρη στο πεδίο της μάχης.

1. Όποιος προέτασσε τον Βίο, έβλεπε μόνο έτσι την ανθρώπινη υπόσταση του, πολεμούσε μέχρι τέλους συχνά με τίμημα τη ζωή του.
2. Όποιος αντίθετα είχε ως κορυφαία αξία τη Ζωή, δεν είχε κανένα πρόβλημα να παραδοθεί και να μετατραπεί από ελεύθερο πολίτη σε δούλο.

Ο Bashar al-Assad θα μπορούσε να μην μπει στο αεροπλάνο και να περιμένει ήρεμος στο Προεδικο του Μέγαρο. Ενδεχομένως άοπλος, ή ως νέος Πρίαμος, με ένα Kalashnikov στο ένα χέρι και μια αμυντική χειροβομβίδα στο άλλο. Θα τιμούσε έτσι την υστεροφημία του και όσους τον στήριξαν όλα αυτά τα χρόνια, στη Συρία και διεθνώς. Θα μπορούσε να επιλέξει τον Βίο.

Είδαμε όμως όλοι πως τελικά μπήκε στο αεροπλάνο. Ο έκπτωτος Σύρος πρόεδρος, καλώς ή κακώς, επέλεξε τη ζωή. Όπως είχε κάνει και ο  Ζωή την οποία λόγω γης πολιτικής και των επιλογών του στερήθηκαν χιλιάδες συμπατριώτες του.

Οι λαοί της Γης θέλουν την ειρήνη

Το 2023 κλείνει και ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ανήσυχος. Είναι η πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που η προοπτική μιας ευρείας κλίμακας στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη είναι μια ρεαλιστική πιθανότητα. 

Αν κοιτάξουμε τι γίνεται εδώ και χρόνια στη Νότια Σινική Θάλασσα, στα στενά Κίνας - Ταϊβάν, στην κορεατική χερσόνησο, στην Αρμενία και στη Γεωργία, στην Ουκρανία, στη Συρία, τη Λιβύη και το Κουρδιστάν όπως και, στην Παλαιστίνη και συνολικά στη μέση Ανατολή, ο πόλεμος κάνει ξανά αισθητή την παρουσία του. 

Ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει φτάσει σε ακραίο σημείο. Η Ρωσία έχει τεράστιες αδυναμίες αλλά και ένα πανίσχυρο πυρηνικό οπλοστάσιο, προσπαθεί να βρει τα πατήματα της. Αναδυόμενες δυνάμεις όπως η Ινδία, το Ιράν, η Νότια Αφρική, η Σαουδική Αραβία και η Βραζιλία ψάχνουν να βρουν τον ρόλο τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ιαπωνία είναι βυθισμένη στη δημογραφική παρακμή της με μια αδιανόητη στασιμότητα. Η Ευρώπη τέλος, δείχνει να κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Βλέπει το δέντρο, χάνει το δάσος, αναλώνεται σε ανούσιες διαφωνίες και μικροπολιτικά ζητήματα ενώ με ταχύ ρυθμό χάνει τη δυνατότητα επιρροής. 

Αυτήν την τελευταία μέρα του χρόνου πρέπει να ειπωθεί όσο πιο απλά γίνεται: Η Αμερικανική και οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες, όπως επίσης ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία που πάντα συντάσσονται μαζί τους πρέπει να έρθουν στα συγκαλά τους! Ο πόλεμος δεν είναι λύση! 

Φοβάμαι ειλικρινά πως κάποια κέντρα επιρροής στις ΗΠΑ και στις παραπάνω χώρες αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά ότι ένας γενικευμένος πόλεμος «δεν θα ήταν και τόσο κακή ιδέα», αφού ελπίζουν πως έτσι η λεγόμενη «Δύση» θα κερδίσει και θα διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της. 

Αν αλήθεια το πιστεύουν αυτό, δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Ο πόλεμος θα είναι αδιανόητα καταστροφικός, θα αφήσει πολλά εκατομμύρια νεκρούς (ελπίζω όχι δισεκατομμύρια) και καθόλου σίγουρο δεν είναι ποιος θα τον κερδίσει. Επίσης, το φυσικό περιβάλλον θα καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά ενώ τίποτα δεν θα εξασφαλίζει ότι μια μεγάλη ‘καθοριστική’ αναμέτρηση δεν θα ακολουθηθεί από μια επόμενη, όπως ακριβώς έγινε από τον Α’ στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. 

Οι λαοί θέλουν την ειρήνη. 

Οι λαοί δεν θέλουν πόνο και αίμα. Οι λαοί είναι έτοιμοι να συνεργαστούν. Όσοι έχουν πολλά είναι έτοιμοι να δώσουν για να έχουν και όσοι τώρα δεν έχουν τίποτα.

Τώρα είναι η στιγμή των φωτισμένων ηγεσιών. Τώρα είναι η ώρα του πολιτισμού. Τώρα είναι η ώρα των μεγάλων συμβιβασμών. Τώρα πρέπει να αποδείξουμε πως τα ποτάμια αίματος του 20ου αιώνα μας δίδαξαν όσα θα έπρεπε. 

Οι λαοί θέλουν την Ειρήνη. Η πολιτική δύναμη που μπορεί να την εξασφαλίσει είναι μόνο η Ευρώπη. Μια ενωμένη Ευρώπη, υπερδύναμη ειρήνης, ισότητας, δικαιοσύνης και πολιτισμού. Αυτή είναι η μάχη της γενιάς μας, αυτή είναι η μάχη που πρέπει και μπορεί να κερδηθεί! 

Εύχομαι καλή χρονιά, με υγεία και ευτυχία. Ελπίζω οι ευρωπαϊκές ηγεσίες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Κι αν δεν το κάνουν οι ηγεσίες, εύχομαι να το κάνουν οι λαοί. 

Μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση

Η γνώμη μου για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι γνωστή. Έχει πολύ κακές επιδόσεις στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφάνειας. Από τα push-backs στον Έβρο και στο Αιγαίο, συχνά με απαράδεκτη συμπεριφορά και εκφοβισμό προς τους μετανάστες, μέχρι το αδιανόητο έγκλημα της Πύλου, πολλές μαύρες σελίδες στην σχετική ιστορία έχουν γραφτεί τα τελευταία χρόνια.

Με αυτά δεδομένα, η πίστη προς την γλώσσα της αλήθειας επιβάλλει να ειπωθεί πως η ρύθμιση για τη νομιμοποίηση παραμονής μεταναστών που ανακοινώθηκε πρόσφατα, αν και ελλιπής, περιορισμένη και άτολμη, είναι σίγουρα στη σωστή κατεύθυνση. Αυτό όχι μόνο γιατί απαντά σε ένα φλέγον ζήτημα - την τραγική έλλειψη εργατικών χεριών που βιώνουν, ανήμποροι να αντιδράσουν, οι Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι - αλλά και γιατί θέτει βάσεις προς τη συνολική νομιμοποίηση της σχετικής δραστηριότητας.

Δεν είναι μυστικό πως κατά κανόνα οι μετανάστες - εργάτες, κατά κανόνα 'χωρίς χαρτιά', έπεφταν σχεδόν πάντοτε θύματα εκμετάλλευσης, συχνά σε ακραίο επίπεδο. Αυτό αφορούσε τόσο τις ιδιαίτερα χαμηλές απολαβές τους όσο και τη διαβίωση σε ένα περιβάλλον διαρκούς εκβιασμού. Με το νέο πλαίσιο, οι εργασιακές αυτές σχέσεις μπορούν να νομιμοποιηθούν, η κείμενη νομοθεσία μπορεί να τηρηθεί και έτσι, αφενός η τοπική οικονομία να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, αφετέρου να μπορεί να γίνει μια ουσιαστική προσπάθεια ενσωμάτωσης των συνανθρώπων μας αυτών στον κοινωνικό ιστό (καθότι, ως γνωστόν, μέχρι στιγμής μέναμε στα λόγια).

Αναμένουμε λοιπόν ευελπιστώντας σε μια θετική εξέλιξη. 

Και, για να μην ξεχνιόμαστε, Έλληνας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι. Ανοίξτε τα σύνορα, θέλουμε κι άλλους Γιάννηδες!

Τι θα έλεγε ο Ρήγας στον Ταγίπ

Σήμερα που ο σφαγέας των Κούρδων και των Αρμενίων έρχεται στην Αθήνα, σήμερα που ο μελλοντικός υπόδικος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου θα συναντηθεί με την ελληνική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, είναι καλή στιγμή να θυμηθούμε τα λόγια του φλογερού επαναστάτη του 18ου αιώνα, του Ρήγα του Βελεστινλή, που μέσα στη χειρότερη σκλαβιά οραματίστηκε ένα μεγάλο, πολυεθνικό, ομόσπονδο, λαϊκό και δημοκρατικό κράτος νότια από τον Δούναβη.

Το όραμα του ήταν το καύσιμο για τον μεγάλο ξεσηκωμό του 1821. Δυστυχώς υλοποιήθηκε μισό. Ο Ρήγας Φεραίος όμως εξακολουθεί να εμπνέει κάθε ελεύθερο άνθρωπο οπουδήποτε στη γη. 

Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά,

για την πατρίδα όλοι, να `χωμεν μια καρδιά.

Στην πίστην του καθ’ ένας, ελεύθερος να ζει,

στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί.

Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,

Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,

Για την ελευθερίαν, να ζωσωμεν σπαθί,

πως είμαστ’ αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθεί.

Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν,

εκείνοι και δικοί μας, αν είναι, ας χαθούν.

Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά

ως πότε στες σπηλιές σας, κοιμάστε σφαλιστά;

Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραητοί,

κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή.

Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια,

και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σαν θεριά.

Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί,

με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανεί,

Το αίμα σας ας βράσει, με δίκαιον θυμόν,

μικροί μεγάλοι ομώστε, τυράννου τον χαμόν.

Και συ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς

πασιά καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανείς.

Με τα στρατεύματά σου, ευθύς να σηκωθείς,

στης Πόλης τα φερμάνια, ποτέ να μη δοθείς.

Κλείνω με το εξής: Πολλοί λένε "να τα βρούμε με την Τουρκία". Κάνουν ολέθριο λάθος. Δεν διαβάζουν σωστά την ιστορία. Το - λεγόμενο - σύγχρονο τουρκικό κράτος είναι το πρώτο φασιστικό κράτος της νεότερης ιστορίας. Ο Χίτλερ, ο Μουσολίνο, ο Φράνκο και άλλοι δεν ήταν παρά οι καλύτεροι μαθητές του Κεμάλ.

Ο κατευνασμός ποτέ δεν απέδωσε απέναντι στον φασισμό. Όπως λέει και το τραγούδι "τον φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον". 

Η δημοκρατία πρέπει να επιστρέψει στη Μικρά Ασία και σε όλη την Ανατόλια.

H νεοφυής επιχειρηματικότητα συναντά την έννοια του δορυφορικού κράτους

Ο Πάνος Παπαδόπουλος είναι ένας καλός φίλος και αντικειμενικά ένας από τους δημιουργούς του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Κυκλοφόρησε πρόσφατα μια ανάρτησή του, η οποία αναπαράχθηκε από μεγάλο πλήθος άλλων πολύ αξιόλογων μελών της κοινότητας, όπου διαμαρτύρεται για μια δημόσια τοποθέτηση του Έλληνα Πρωθυπουργού περί της εισαγωγής Ισραηλινών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιών:

Στο σχόλιο αυτό γίνεται επισήμανση ότι υπάρχουν αξιόλογες ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα με μια εξ αυτών να έχει ήδη αναπτύξει ακριβώς το προϊόν που ζητείται. Το προϊόν αυτό έχει παρουσιαστεί στις ελληνικές αρχές και είναι εφάμιλλο, αν όχι ανώτερο, του Ισραηλινού. Γιατί λοιπόν ο κ. Μητσοτάκης αντί να προωθεί τα ελληνικά συστήματα παίζει τον ρόλο ενός «πλασιέ» εισαγόμενων συστημάτων; 

Η απάντηση είναι πολύ απλή και δυστυχώς δεν έχει να κάνει σε τίποτα με την ίδια την τεχνολογία: Η Ελλάδα παραμένει ένα περιφερειακό, δορυφορικό κράτος στο οποίο δεν επιτρέπεται να έχει μια εγχώρια, αυτόχθονη αμυντική πολιτική. 

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η εισαγωγή ξένων συστημάτων, είτε από τις ΗΠΑ ή από άλλες χώρες με την έγκριση των ΗΠΑ, είναι η κοινή πρακτική όλων των κυβερνήσεων από το 1974 και μετά (με ελάχιστες εξαιρέσεις οι οποίες είτε ήταν «στάχτη στα μάτια» της κοινής γνώμης ή απλώς εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα). 

Η πολιτική συνειδητοποίηση της κοινότητας της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, μαζί με οτιδήποτε περιλαμβάνει ο όρος ‘δημιουργικές δυνάμεις του τόπου’ είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να εκλείψουν τέτοια φαινόμενα. 

Ή, για να το θέσω διαφορετικά, η επίτευξη της οικονομικής ανεξαρτησίας πρέπει να οδηγήσει και στην πολιτική. Πρώτα στο ατομικό επίπεδο, με την άνοδο από το επίπεδο του ψηφοφόρου σε εκείνο του πολίτη, και μετά στο συλλογικό και στο εθνικό.

Η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητα θα οδηγήσει και στην ουσιαστική εθνική ανεξαρτησία, πρώτη φορά στους δυο αιώνες που έχουν διανυθεί από την ‘παλιγγενεσία’ του 1821. 

Πιθανή ελληνο-τουρκική σύγκρουση

Παρακολουθώ με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στα λεγόμενα 'ελληνο-τουρκικά' ζητήματα. Η ανησυχία μου εντάθηκε μετά τις χθεσινές, απολύτως απαράδεκτες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού εξωτερικών Τσαβούσογλου ο οποίος ευθέως απείλησε με πόλεμο τη χώρα μας σε περίπτωση που εκείνη ασκήσει το αναφαίρετο δικαίωμά της για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ., ακόμα μάλιστα και αν αυτό δεν γίνει στο Αιγαίο αλλά στην Κρήτη.

Είναι πολύ σημαντικό πως στο ζήτημα αυτό, παρά την εκρηκτική πόλωση της εγχώριας πολιτικής σκηνής, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η Νέα Δημοκρατία (εμφανίζονται να) έχουν ταυτόσημη θέση: Να γίνει τώρα η επέκταση των χωρικών στην Κρήτη. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ο κίνδυνος ένοπλης σύγκρουσης δεν είναι υπαρκτός - κάθε άλλο. Τίθεται λοιπόν επιτακτικά το ερώτημα: Πρέπει να προχωρήσουμε στην κίνηση αυτή;

Η δική μου γνώμη: Ξεκάθαρα ναι.

Θεωρώ όμως ότι όντως θα χρειαστεί να πολεμήσουμε και ότι ουδείς θα μας βοηθήσει στο πεδίο της μάχης. Οι σύμμαχοι, ΗΠΑ, Γαλλία και υπόλοιπη ΕΕ, θα κάνουν πολύ αυστηρές ανακοινώσεις και διαβήματα, ίσως και ένα (αλήθεια) αυστηρό εμπάργκο. Θα πιέσουν με πολλούς τρόπους, δεν πρόκειται όμως να χυθεί ούτε μια σταγόνα αίμα Αμερικάνου ή Γάλλου στρατιώτη για τα ελληνικά συμφέροντα.

Ελπίζω να είναι έτοιμος για αυτό ο ελληνικός λαός. Δεν υπάρχει εύκολος πόλεμος.

Για να μην παρεξηγηθώ: Σε καμία περίπτωση δεν επιθυμώ τη σύρραξη. Απολύτως καμία. Θεωρώ όμως πως ο δικτάτορας της Άγκυρας «θα παίξει τα ρέστα του» για να μείνει στην εξουσία και αντίστοιχα το καθεστώς Μητσοτάκη θα το δει ως τεράστια ευκαιρία παραμονής στην κυβέρνηση: Η απαραίτητη (και επιτακτικά ζητούμενη) ενότητα του ελληνικού λαού, θα ελαφρύνει το βάρος των σκανδάλων και της οικονομικής κρίσης. Για όλους αυτούς τους λόγους, αμφότερες οι πλευρές του Αιγαίου ίσως οδηγηθούν σε σύγκρουση ευκολότερα απ' ότι θα νόμιζε ένας εξωτερικός παρατηρητής.

Με την ευκαιρία αυτή, επειδή η συζήτηση περί 'ελληνοτουρκικών' προκαλεί διάφορα αντανακλαστικά περί εθνικισμού κλπ, θα ήθελα να κάνω κάποιες υπενθυμίσεις περί του καθεστώτος της Άγκυρας:

• Συνεχίζει - και μάλιστα εντατικοποιεί - την κουρδική γενοκτονία.
• Δεν δίστασε να συνεργαστεί στενά με την οργάνωση 'ισλαμικό κράτος'.
• Είναι μια στυγνή δικτατορία που δεν διστάζει να φυλακίζει και να βασανίζει αντιπολιτευόμενα στοιχεία και δημοσιογράφους.
• Παίζει έναν ιδιαίτερα ύπουλο ρόλο στη Συρία και στη Λιβύη, επιδεινώνοντας τις εκεί ανθρωπιστικές κρίσεις.
• Υποσκάπτει την Αρμενία και στην πραγματικότητα πολέμησε πρόσφατα έναν proxy-war εναντίον της (μέσω Αζερμπαϊτζάν).
• Έχει ένα κράτος - μαριονέτα στη Βόρεια Κύπρο και πραγματικά τορπιλίζει οποιαδήποτε προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος.
• Εξακολουθεί να οδηγεί σε αφανισμό το ελληνικό στοιχείο της Πόλης.
• Αρνείται κάθε συζήτηση αναγνώρισης της ποντιακής γενοκτονίας και συνολικά του διωγμού των χριστιανών της Ανατολής, πράγμα που έχει τόσο ηθικές / συναισθηματικές όσο και οικονομικές συνέπειες

Δεδομένων όλων αυτών - νομίζω δεν θα μπορούσα να είμαι πιο ξεκάθαρος - μου πέφτει ειλικρινά πολύ βαρύ που θα πρέπει να χυθεί αίμα νέων (και όχι μόνο) ανθρώπων από τις δυο πλευρές του Αιγαίου για να εξυπηρετηθούν καλύτερα τα συμφέροντα της Exxon Mobil και της TOTAL. Είναι αληθινά εξοργιστικό.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου στην κρίση του 1987 (και όχι μόνο) είχε μιλήσει για την ανάγκη περιφρούρησης της περιουσίας του ελληνικού λαού με οποιοδήποτε μέσο χρειαστεί. Ακόμα και με πόλεμο, αν δεν υπάρχει άλλη λύση. 

Για αυτήν λοιπόν, για την περιουσία του ελληνικού λαού, ναι, να πολεμήσουμε. Του ελληνικού λαού όμως. Όχι των πολυεθνικών ή της ολιγαρχίας. Ας έχουμε λοιπόν τα μάτια μας ανοιχτά. Οι καιροί που έρχονται είναι πονηροί και οι καταστάσεις ιδιαίτερα περίπλοκες.

Εικασίες περί των πολιτικών εξελίξεων

Σκεπτόμενος τις χθεσινές εξελίξεις περί του σκανδάλου Novartis, προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει. Κάτι δεν 'κολλάει' καθόλου καλά, όπως για παράδειγμα οι καταγγελίες της Κυρίας Ιωάννας Μάνδρου για οργανωμένη προσπάθεια παραπληροφόρησης. 

Το γνωρίζουμε όλοι ότι η λεγόμενη 'Νέα Δημοκρατία', ακολουθώντας τον πρώτο διδάξα του είδους Κώστα Σημίτη, δεν είναι παρά ένα 'τηλεοπτικό κόμμα' (για την ακρίβεια, "τηλεοπτικό κόμμα 2.0", αφού πια δεν μένει στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αλλά εκμεταλλεύεται στο έπακρο την ψηφιακή τεχνολογία για την προπαγάνδα της) το οποίο συστηματικά παραπληροφορεί τον ελληνικό λαό, δίχως καν να προσπαθεί να το κρύψει. Οπότε εύλογα αναρωτιέται κανείς αφενός μεν τι είναι αυτό που έκανε την κα Μάνδρου να μιλήσει τώρα, αφετέρου δε, πολύ σημαντικότερο, τι ήταν αυτό οδήγησε στην μνημειώδη χθεσινή απόφαση.

Μπορεί κανείς να κάνει διάφορες εικασίες. Επί παραδείγματι:

Σενάριο - 1: Οδηγούμαστε σε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.

Το σύστημα εξουσίας που ελέγχει τη χώρα (κατά βάση δηλαδή οι ΗΠΑ και οι εγχώριοι υπαλληλοί τους) 'είδαν και αποείδαν' με την ανικανότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ζήτησαν γη & ύδωρ από τον Τσίπρα, εκείνος ευχαρίστως τα προσέφερε, οπότε τον ετοιμάζουν να επανέλθει. 

Το σενάριο αυτό όμως είναι αδύναμο, καθώς και η κυβέρνηση Τσίπρα, που είναι πολύ πρόσφατη, απεδείχθη και αυτή εξόχως ανίκανη. Γιατί λοιπόν τα αφεντικά της χώρας να την εμπιστευτούν περισσότερο, ειδικά σε μια εποχή τεραστίων γεωπολιτικών προκλήσεων;

Σενάριο -2: Οδηγούμαστε σε συγκυβέρνηση ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ (ενδεχομένως και ΠαΣοΚ). 

Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πολύ σημαντικό το αρραγές του ΝΑΤΟ, οπότε και ενοχλούνται τα μάλλα από της ελληνοτουρκικές συγκρούσεις, είναι πολύ πιθανό να ζητήσουν επιτακτικά να "δοθεί μια λύση". Δηλαδή, με κάποιο καλό πρόσχημα, να δεχτεί η Ελλάδα τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου και άλλων τμημάτων της ΑΟΖ της με το φασιστικό καθεστώς της Άγκυρας. Καθώς όμως, πιθανότατα, καμιά μονοκομματική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να φέρει εις πέρας μια τέτοια αποστολή, μια ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ (με ή χωρίς το τσοντάρισμα του ΠαΣοΚ) θα ήταν ιδανική λύση για τη δύσκολη αυτή δουλειά.

Για να συμβεί αυτό όμως ο Μητσοτάκης θα πρέπει να απαλλαχθεί από τα ακδροδεξιά του βαρύδια, οπότε αν αυτό γίνει από την 'ανεξάρτηση δικαιοσύνη' μέσω διαλεύκανσης του σκανδάλου, θα είναι πιο κομψό και εύπεπτο για την κομματική του βάση από το να τους ξαποστείλει ο ίδιος. Ακριβώς στην ίδια προσέγγιση, ίσως δούμε και τον Τσίπρα με κάποιον εύσχημο λόγο να απαλλάσσεται από κάποια 'βαρύδια' και η συγκυβέρνηση να φύγει από την σφαίρα της ουτοπίας και να μπει σε εκείνη του ρεαλισμού, ακριβώς όπως έγινε και το 2012 με τους μέχρι τότε ορκισμένους αντιπάλους ΝΔ-ΠαΣοΚ που έφτασαν εν τοις πράγμασι να ταυτιστούν. 

Το γεγονός ότι εκτός από την παραπάνω ''ρύθμιση των εθνικών θεμάτων'' φαίνεται ότι η χώρα σύντομα θα χρειαστεί και νέο γύρο διεθνούς δανεισμού, αντίστοιχου με εκείνον της 'εποχής των μνημονίων', συνηγορεί υπέρ του σεναρίου μιας κυβέρνησης συνεργασίας που θα κληθεί να λάβει δύσκολες αποφάσεις.

Σενάριο-3: Έχουμε επιτέλους ανεξάρτητη δικαιοσύνη στη χώρα. Έτσι, οι χθεσινές εξελίξεις είναι απροσδόκητες και δεν εντάσσονται σε κάποιον ευύτερο σχεδιασμό.

Φοβάμαι όμως πως αυτό το σενάριο προσφέρεται μόνο ως διασκεδαστικό ευφυολόγημα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν πολλοί τίμιοι και ανεξάρτητοι δικαστές, κάθε άλλο. Η ύπαρξή τους έχει αποδειχτεί ιστορικά, ενδεχομένως μάλιστα οι τίμιοι να αποτελούν και την πλειοψηφία. Δυστυχώς όμως, είναι τέτοια η εξάρτηση της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία, άρα με τη σειρά της και από την οικονομική εξουσία και τις ξένες δυνάμεις, όπου στα σημαντικά, στα ουσιώδη, η δυνατότητα παρέμβασής της είναι μηδενική. Αυτό δυστυχώς απεδείχθη πολλές φορές τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Έτσι λοιπόν, όσο κι αν μας πληγώνει, η επίκληση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης προκαλεί έναν συνδυασμό γέλιου και κλάματος.

Τα παραπάνω σενάρια βέβαια δεν είναι παρά προϊόντα της φαντασίας μου, αφού είναι αδύνατον να έχει κανείς πλήρη πληροφόρηση επί των τεκταινομένων σε όλα τα επίπεδα. Το σίγουρο όμως είναι πως είμαστε εν όψει εξελίξεων οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν έντονα αρνητική χροιά. 

Θα ήθελα να πιστεύω πως κάνω λάθος. Ίδωμεν.

Αναθεωρητισμός 2.0

Το έγκυρο διεθνές δημοσιογραφικό site POLITICO δημοσίευσε πρόσφατα ένα άρθρο που λίγο έως πολύ λέει ότι η ελευθερία του τύπου απειλείται στην Ελλάδα. Το εκπληκτικό της υπόθεσης δεν είναι αυτό που λέει το άρθρο. Εξάλλου, αποτελεί κοινό τόπο ότι καμία άλλη κυβέρνηση μεταπολιτευτικά δεν είχε τέτοιον πλήρη, ολοκληρωτικό έλεγχο των μέσων ενημέρωσης. Αυτό που προκαλεί την έκπληξη είναι πως εναπόκειται στα ξένα μέσα να πούνε την αλήθεια για το τι συμβαίνει με τη 'δημοκρατία' στην Ελλάδα, όπως περίπου γινόταν στη διάρκεια της επταετίας ή όπως γίνεται σήμερα για απολυταρχικά καθεστώτα όπως εκείνα της Άγκυρας, του Πεκίνου και της Μόσχας.

Ελπίζω ο κυρίαρχος ελληνικός λαός να συνειδητοποιεί την κρισιμότητα της κατάστασης.

Χθες έγινε στην Αθήνα μια αντιπολεμική συναυλία με τη συμμετοχή μεγάλου αριθμού γνωστών καλλιτεχνών. Η συναυλία είχε μεγάλη λαϊκή συμμετοχή και η αριστερά (εάν και εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ δικαιούται να αποκαλείται 'αριστερά') την υποστήριξε ανοιχτά.

Τα διάφορα παπαγαλάκια έπαιξαν τα ρέστα τους εναντίον αυτής της συναυλίας. Ναι, όλοι αυτοί που είναι οι φυσικοί αυτουργοί για την κατακρεουργημένη ελευθερία του τύπου, για την οποία μιλάει το POLITICO. Οι πληρωμένες πένες, οι επαγγελματίες προπαγανδιστές. 

Τι τους ενόχλησε, λένε; Το ότι η συναυλία δεν ήταν αρκούντως αντιρωσική. Ότι δεν στρεφόταν ξεκάθαρα εναντίον του Πούτιν, ότι δεν καταδίκαζε ονομαστικά τη ρωσική εισβολή. Ότι ήταν 'απλά' εναντίον του πολέμου και 'μόνο' υπέρ της ειρήνης.

Τι κι αν η πραγματικότητα τους διέψευδε; Τι κι αν ξεκάθαρα η μεγάλη πλειοψηφία των σχετικών ανακοινώσεων κατονόμαζε και καταδίκαζε τη ρώσικη επίθεση με απόλυτη σαφήνεια; Τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα. Πρέπει να υποστηριχτεί το προπαγανδιστικό αφήγημα. Στην εγχώρια πολιτική σκηνή βιώνουμε την επαναφορά της ρητορικής του '50, του '60 και του '70 ως κωμμωδία. "Ανήκομεν εις την Δύσιν" και πάντοτε με αισθητική βλαχομπαρόκ. 

Λες και δεν είναι λογικό και σωστό να δηλώνει κανείς ξεκάθαρα πως ο Πούτιν είναι ένας στυγνός δικτάτορας που έχει εγκαθιδρύσει ένα απολύτως ανελεύθερο καθεστώς, ότι μια εισβολή σε ένα κυρίαρχο κράτος είναι καταδικαστέα και εγκληματική σε κάθε περίπτωση και ότι όλοι συμπαραστεκόμαστε στον Ουκρανικό λαό, ταυτόχρονα όμως να μην ξεχνάμε πως ο πρώτος διδάξας σε στρατιωτικές 'παρεμβάσεις', σε εισβολές και κατοχές, σε πόνο, αίμα και καταστροφή, δεν είναι άλλος από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά και τους προκατόχους τους στη διεθνή πρωτοκαθεδρία, την Βρετανική Αυτοκρατορία. Ναι, αυτοί είναι πρώτα και κύρια οι φονιάδες των λαών, όπως το απέδειξαν στο Βιετνάμ, στο Ιράκ, στη Γιουγκολαβία, στο Αφγανιστάν, επί δεκαετίες στη Μέση Ανατολή με την ισραηλινή τους μαριονέτα και σε πλήθος άλλων περιπτώσεων.

Αποτελεί αυτή η ιστορική πραγματικότητα κάποια δικαιολογία για τον δικτάτορα Πούτιν; Απολύτως καμία! Αλλά όμως, ας μην τρελαθούμε τελείως. Οι τελευταίοι που έχουν δικαίωμα να ομιλούν είναι οι ιέρακες του ΝΑΤΟ, κυρίως στη Washington και στο Λονδίνο.

Βιώνουμε λοιπόν έναν ευρείας κλίμακας αναθεωρητισμό. Ξαφνικά οι Ρώσοι είναι εχθροί. Κακώς η εθνική συνείδηση τους θεωρούσε λίγο - πολύ ως αδελφό λαό. Όχι, δεν μας βοήθησαν στην επανάσταση. Όχι, η Οδησσός, όπου ξεκίνησε η Φιλική Εταιρεία, δεν ήταν σε ρωσικό έλεγχο. Όχι, ο Καποδίστριας δεν οφείλει τίποτα στους Ρώσους, κατ' επέκτασην κανένας από εμάς. Κακώς τους είχαμε καλέσει πέρσι στην επέτειο των διακοσίων ετών ενώ, ας μην κρυβόμαστε, είναι οι κύριοι υπαίτιοι της μικρασιατικής καταστροφής.

Αυτά λένε. Δεν είναι απλά ανιστόρητοι. Είναι απολύτως γραφικοί, είναι γελοίοι, γελάει όλος ο κόσμος μαζί τους και πρώτοι απ' όλους τα αφεντικά τους στις δυο άκρες του Ατλαντικού.

Κάποια στιγμή, όπως γράφει ο μεγάλος διανοητής Μιχάλης Χαραλαμπίδης, είναι καιρός να φύγουμε από την σφαίρα του μύθου και να πάμε στην σφαίρα της επιστήμης. Είναι ώρα να μιλήσουμε για το ελληνικό δόγμα εθνικής ασφαλείας. Στις μαύρες δεκαετίες που ακολούθησαν τον β' ΠΠ, δεν υπήρχε ελληνικό δόγμα. Ακολουθούσαμε τυφλά, ήμασταν προσκολλημένοι στο Αμερικανικό δόγμα ασφαλείας, όπως αποτυπώθηκε με τον πιο τραγικό τρόπο στην εισβολή και κατοχή της Βόρειας Κύπρου. Το ίδιο ακριβώς φάνηκε 22 χρόνια αργότερα στην τραγωδία των Ιμίων. Δεν υπάρχει εθνική ασφάλεια, υπάρχει μόνο ένα 'μεγάλο αφεντικό' που αποφασίζει μόνο του όταν τα πράγματα αγριέψουν.

Θα το αποδεχτούμε αυτό βαδίζοντας προς τα μέσα του 21ου αιώνα; Για αυτό αγωνίστηκαν οι πρόγονοί μας πριν διακόσια χρόνια; Θα έρθει ποτέ η ώρα της εθνικής ανεξαρτησίας;

Στο ιστολόγιο αυτό δεν έχω κουραστεί να γράφω πως ο μονόδρομος για την απόκτηση - επιτέλους - μιας εθνικής ανεξαρτησίας είναι εκείνος που περνάει από τον πρωταγωνιστικό μας ρόλο στην ουσιαστική ένωση της Ευρώπης σε μια ομοσπονδία. Τότε, με κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα θα καταφέρουμε, πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, να είμαστε ανεξάρτητοι και αυτόνομοι. Αυτό είναι ένα φιλόδοξο αλλά υλοποιήσιμο δόγμα εθνικής ασφάλειας.

Διαφορετικά θα συνεχίσουμε να μιλάμε για τον 'απομονωμένο Ερντογάν' την ώρα που εκείνος παίζει τον διαιτητή στην Ουκρανία και ετοιμάζει το δικτατορικό του καθεστώς για τον ρόλο της εγγυήτριας δύναμης, με τις ευλογίες του ΝΑΤΟ και των μεγάλων μελών του.

Φτάνει πια με τα παπαγαλάκια, φτάνει με τον γελοίο αναθεωρητισμό (όσο κι αν ντύνεται με μοντέρνα ρούχα, βλαχομπαρόκ παραμένει). Ήρθε η ώρα των δεδομένων, ήρθε η ώρα της επιστήμης, ήρθε η ώρα της αληθινής πολιτικής.

Μια υπόθεση για τον πόλεμο στην Ουκρανία

Δυσκολεύομαι πάρα πολύ να πιστέψω πως η Ρωσία και ο - δικτάτορας - πρόεδρός της Πούτιν τρελάθηκαν και θέλουν να ξεκινήσουν τον Γ' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμα περισσότερο δυσκολεύομαι να πιστέψω πως οι ΗΠΑ θα ρίσκαραν τελείως την αξιοπιστία τους, αφήνοντας μόνη μια χώρα να αντιμετωπίσει την τέως υπερδύναμη, δίχως φυσικά να έχει καμία ελπίδα. Τέλος, είμαι επιφυλακτικός προς όλες αυτές τις κατόπιν εορτής κυρώσεις που επέβαλε η ΕΕ, συνεπικουρούμενη φυσικά από ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και άλλες συμμαχικές χώρες.

Ενδιαφέρον έχει να κοιτάξουμε το status quo πριν την έναρξη του πολέμου: 

• Η Κριμαία ανεξαρητοποιήθηκε μεν αναίμακτα, αργότερα δε εντάχθηκε στη Ρωσία, ουδείς όμως την έχει αναγνωρίσει. Η Ουκρανία διατηρεί πάντοτε το δικαίωμα να επιχειρήσει να την απελευθερώσει.
• Οι περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ήταν de facto υπό ρωσικό έλεγχο, όμως:
  
• Όχι στην πλήρη τους γεωγραφική έκταση
• Με συνεχείς αψιμαχίες με τις Ουκρανικές δυνάμεις

Μπορεί να αναρωτηθεί κανείς εάν θα υπήρχε ποτέ Ουκρανική κυβέρνηση που θα αποδεχόταν την παραπάνω κατάσταση. Που θα αναγνώριζε δηλαδή πως εδάφη της αποσχίζονται και ενώνονται με τη Ρωσία. Η ερώτηση είναι ρητορική καθώς όχι, καμία Ουκρανική κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να το κάνει αυτό δίχως να καταρρεύσει πάραυτα. Από την άλλη μεριά, η Ρωσία ήταν και αυτή εγκλωβισμένη. Ήλεγχε τις περιοχές αυτές, όμως με ένα 'grey status' που τη δυσχεραίνει από πολλές απόψεις, τόσο πολιτικές όσο και οικονομικές.

Στη συνέχεια μπορούμε να σκεφτούμε πως θα μπορούσε να λήξει η παρούσα εμπόλεμη κατάσταση. Ενδεχομένως μια αναγνώριση των αποσχισθεισών δημοκρατιών από την Ουκρανία, μαζί με τη θέση εκτός νόμου του περιβόητου Τάγματος Αζόφ και μια υπόσχεση περί μη ένταξης στο ΝΑΤΟ να αρκούσαν. 

Έτσι, η Ουκρανία θα απελευθερωνόταν μια για πάντα από τη ρώσικη επιρροή και θα μπορούσε ελεύθερη να μπει στην ΕΕ, ενδεχομένως και στο ΝΑΤΟ σε επόμενο χρόνο, ενώ η Ρωσία θα κέρδιζε κάποια κεκτημένα - ή μάλλον ακριβέστερα, θα περιόριζε την απώλεια στη έκτασης της σφαίρας επιρροής της.

Τα παραπάνω μπορεί να είναι απλά αποκυήματα φαντασίας. Μπορεί όμως και όχι, οι εξελίξεις θα το δείξουν. Το μεγαλύτερο πρόβλημα βέβαια ότι το κόστος των σεναρίων αυτών τελικά το πληρώνουν οι λαοί. 

Ο πόνος είναι η μόνη αλήθεια του πολέμου.

Γεωπολιτική: ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία, Ουκρανία και στο βάθος Κίνα

Παρακολουθώ κι εγώ εμβρόντητος τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών και προσπαθώ να καταλάβω τι συμβαίνει. Σχεδόν όλοι περίμεναν κάποιας μορφής στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας με την Ουκρανία. Κυρίαρχο σενάριο ήταν η οριστική απόσχιση των δυο de facto ανεξαρτήτων περιφερειών (Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ) και έμενε να διευκρινιστεί στο πεδίο ποιο θα ήταν το σχετικό γεωγραφικό όριο. Η κίνηση θα ήταν αναίμακτη εάν η επίσημη ανεξαρτητοποίηση γινόταν στα εδάφη που εκ των πραγμάτων έλεγχαν οι αυτονομιστές, ενώ σύγκρουση θα μπορούσε να γίνει εάν περιελάμβανε όλη τη γεωγραφική έκταση των περιφερειών αυτών (καθώς ένα σημαντικό τμήμα παρέμενε υπό τον έλεγχο της επίσημης Ουκρανικής κυβέρνησης).

Με λίγα λόγια περιμέναμε μια επανάληψη των γεγονότων που οδήγησαν στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, ενδεχομένως σε ένα λίγο πιο βίαιο μοντέλο. Αυτό που όμως δεν περίμενε κανείς ήταν μια ευρείας κλίμακας εισβολή των Ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία με προφανή στόχο να καταλάβουν όλη τη χώρα και να εγκαταστήσουν μια κυβέρνηση - μαριονέτα, όπως για παράδειγμα εκείνη της Λευκορωσίας.

Αυτό που δεν περίμενε κανείς, είναι αυτό που δυστυχώς συμβαίνει. Μια εξέλιξη τραγική στην οποία πρώτα και κύρια την πληρώνει ο Ουκρανικός αλλά και ο Ρώσικος λαός. Άνθρωποι σκοτώνονται και τραυματίζονται. Οικογένειες διαλύονται. Υποδομές καταστρέφονται. Για ποιο λόγο όλα αυτά; Κάτι σπουδαίο πρέπει να διακυβεύεται.

Ένα πιθανό σενάριο ανάγνωσης των γεγονότων θα μπρούσε, πολύ συνοπτικά, να είναι περίπου το εξής:

• Σημερινός πλανητάρχης: ΗΠΑ
• Επίδοξος πλανητάρχης: Κίνα 
• Οι ΗΠΑ θέλουν να τραβήξουν υπέρ τους τη Ρωσία, ως ανάσχεση της Κίνας, για αυτό της δίνουν την Ουκρανία (πάντα σύμφωνα με το σενάριο)
• Κίνδυνος (για αυτήν την στρατηγική επιδίωξη): Αληθινή ενοποίηση και στρατηγική αυτονόμηση της Ευρώπης
• Διαχείριση του 'ευρωπαϊκού κινδύνου': Αναβίωση του «ρωσικού μπαμπούλα» και επανατοποθέτηση του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη ως κυρίου πυλώνα άμυνας 
• Στα παραπάνω βοηθούν αμερικανικά puppet states στην Ανατολική Ευρώπη εντός της ΕΕ (που δυστυχώς δεν είναι λίγα)

Ξαναλέω, το παραπάνω είναι απλώς ένα σενάριο. Δεν σημαίνει πως είναι αλήθεια, είναι μόνο μια από τις αναρίθμητες πιθανές εκδοχές. Ταυτόχρονα όμως είναι και μια πρώιμη απόπειρα λογικοφανούς ερμηνείας των γεγονότων, διότι όσα βρίσκει κανείς στα μέσα ενημέρωσης δεν βγάζουν ιδιαίτερα νόμιμο (πράγμα μάλλον λογικό, αφού αμφότερες οι αντιμαχόμενες πλευρές κάνουν την προπαγάνδα τους).

Το σίγουρο είναι ότι η αντίδραση της "Δύσης" είναι ιδιαιτέρως υποκριτική. Η Ρωσία δεν έκρυψε τις προθέσεις της. ΗΠΑ, ΕΕ και Μεγάλη Βρετανία είχαν στη διάθεσή τους μεγάλο αριθμό επιλογών για να αποτρέψουν (ή απλά να δυσχεράνουν πολύ) την εισβολή, δίχως να εμπλακούν στρατιωτικά. Δεν το έκαναν όμως. Αντίθετα, δεν έχαναν ευκαιρία να υπενθυμίζουν σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να εμποδίσουν στρατιωτικά τη Ρωσία. Αυτό δεν είναι ιδιαίτερα περίεργο; Τα όπλα που στέλνουν τώρα στην Ουκρανία, κατόπιν εορτής, γιατί δεν τα έστελναν έναν μήνα νωρίτερα; Κάτι δεν ταιριάζει καλά στη δημόσια εκδοχή των γεγονότων.

Το γνωρίζω ότι επαναλαμβάνομαι, όμως το μόνο καλό σενάριο που μπορώ να φανταστώ είναι η αληθινή ένωση της Ευρώπης σε μια χώρα, στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ένωση. Με μια ισχυρή ομοσπονδική κυβέρνηση, εκλεγμένη απευθείας από τον λαό της Ευρώπης, μια εξωτερική πολιτική και έναν στρατό. Μια τέτοια εξέλιξη θα έκανε ουσιαστική διαφορά στο παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδι.

Τότε, ίσως, να πάμε σε έναν κόσμο με τρεις 'γίγαντες' (ΗΠΑ, Κίνα, Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία), μια σειρά 'ισχυρών παιχτών' (Ινδία, Ρωσία, Βρετανία μαζί με Καναδά και Αυστραλία, Ιαπωνία) και έναν αριθμό αναδυόμενων μεγάλων δυνάμεων που θα έχουν έναν σημαντικό ρόλο να παίξουν (Βραζιλία, Νιγηρία, Ινδονησία, κ.α.).

Αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα καλό σενάριο. Ένας πολυκεντρικός κόσμος μπορεί να φέρει δημοκρατία και πρόοδο παντού, σε αντίθεση με έναν νέο διπολισμό (ΗΠΑ εναντίον Κίνας, καθένας με τους δορυφόρους του) που το μόνο που μπορεί να να φέρει είναι πόνος, δυστυχία και καταστροφή. 

Σε κάθε περίπτωση, ας κάνουμε υπομονή έχοντας στο μυαλό μας τα λόγια του σπουδαίου Μενάνδρου: 

Ἄγει δὲ πρὸς φῶς τὴν ἀλήθειαν χρόνος.