Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη,

Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερή. Περιέργως όμως η μητέρα μου, καθηγήτρια, με διακόπτει. "Έλα τώρα να δεις στην τηλεόραση μου λέει", μιλάει ένας πολύ αξιόλογος άνθρωπος. Η ιστορική σου ομιλία στο 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είχε μόλις ξεκινήσει και την είδα ολόκληρη. Έτσι σε γνώρισα, εντυπωσιασμένος από το 1ο δευτερόλεπτο.

Ήσουν διαφορετικός. Δεν μιλούσες για αυτά που μιλούσαν οι άλλοι. Αναφερόσουν στην πατρίδα μιλώντας για τα όνειρα σε ενεστώτα χρόνο. Τίποτα δεν μπορεί να ενθουσιάσει περισσότερο ένα νέο παιδί.

Τα χρόνια πέρασαν. Από τον Οκτώβρη εκείνης της χρονιάς ήμουν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Άκουγα πολλά για σένα, για αυτήν την διαφορετική προοπτική που προτείνει ένα "λαμπρό μυαλό". Ήρθε το 2000, σε άκουσα να μιλάς στο κέντρο του Ηρακλείου, ήμουν με τον συναθλητή σου Νεκτάριου Μουμουτζή. Σε ακούσαμε να μιλάς για τους σιδηροδρόμους, που η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει για να είναι σύγχρονο κράτος και που πρέπει να συνδέουν τα δέκα διεθνή λιμάνια που οφείλουμε να δημιουργήσουμε, ξεκινώντας από τη νότια Κρήτη. Κανείς δεν είχε ξαναμιλήσει για αυτά. 

Σε καλέσαμε στο Πανεπιστήμιο και μας τίμησες ερχόμενος. Είπες για τη συνάντηση του παραδοσιακού με το σύγχρονο. Για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τα τοπικά οικονομικά πλεονεκτήματα. Για την επιστροφή του Τόπου και για το Συμβολικό Κεφάλαιο, το πεδίο που καθορίζει την οικονομία του 21ου αιώνα και που η Ελλάδα είναι υπερδύναμη. Σε ακούγαμε με προσοχή.

Παράλληλα υποστηρίξαμε το εγχείρημα της Δημοκρατικής Περιφερειακής Ένωσης, μιας κίνησης πολύ μπροστά από την εποχή της. Είχες τεράστιο δίκιο να λες πως το 0.4% ήταν μια μεγάλη ηθική νίκη καθότι η ολοκληρωτικού τύπου αντιμετώπιση από το σύστημα ξεπερνούσε την πιο νοσηρή φαντασία. Η ιδιότυπη εξορία σου από την ενημερωτική σφαίρα, στην οποία σε καταδίκασαν Σημίτης, Τσουκάτος και τα συμφέροντα που εκπροσωπούσαν διήρκεσε μέχρι και σήμερα.

Η προσπάθεια στις Ευρωεκλογές ήταν τίμια και ειλικρινής. Το αποτέλεσμα βέβαια προδιαγεγραμμένο. Τότε ξεκίνησες έναν αγώνα που έδειξε πως είσαι άνθρωπος υψηλότερης ποιότητας. Άρχισες να γυρίζεις την Ελλάδα και να συνομιλείς. Να αναστήσεις τους ομίλους. Να κανείς την πολιτική με την αυθεντική έννοια του όρου και να την επανασυστήσεις στον τόπο που αυτή γεννήθηκε. Η προσπάθεια αυτή, που διήρκεσε είκοσι χρόνια, είναι μοναδική και θα μας εμπνέει σε όλη τη διάρκεια του βίου μας.

Συνδύασες την Ομιλία, τη δια ζώσης επικοινωνία απαλλαγμένη από ηλεκτρονικά ή άλλα φίλτρα, με την επιστροφή του Λόγου. Είναι μοναδική στα παγκόσμια χρονικά η περίπτωση ενός Πολιτικού που αποκλείστηκε από το καθεστώς και συνέγραψε σε σχετικά σύντομο χρόνο περισσότερα από δώδεκα βιβλία για να καταθέσει με σαφήνεια, εύρος, βάθος και παρρησία τις πολιτικές του θέσεις σε όλα τα ζητήματα που αφορούν τη δημόσια συζήτηση: Γεωπολιτική, διεθνείς σχέσεις και ανθρώπινα δικαιώματα, τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη, πολιτισμική και αγροδιατροφική οικονομία και πολλά άλλα. Παράλληλα, έκανες ένα ανεπανάληπτο εγκώμιο στην Πολιτική επαναδιατυπώνοντας και επαναφέροντας την ύψιστη των τεχνών, με τον αυθεντική, ελληνικό της τρόπο επιστημονικά και μεθοδολογικά. 

Ο γραπτός αυτός λόγος είναι ένα μεγάλο σου δώρο, τόσο στους σημερινούς Έλληνες όσο και στις επόμενες γενιές. Δεν μπορούμε να σε ευχαριστήσουμε επαρκώς. Η ιστορία σε έχει ήδη δικαιώσει και αυτή η δικαίωση θα φτάσει στα αυτιά κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδας τα επόμενα χρόνια.

Στα τέλη της δεκαετίας του '90 μας είπες "να γίνουμε όλοι μάστορες". Ακούσαμε τη συμβουλή σου και 25 χρόνια μετά αναγνωρίζουμε πως αυτή η προτροπή άλλαξε τη ζωή μας, μας βοήθησε να διατηρήσουμε την οικονομική μας ανεξαρτησία, την ελευθερία του λόγου μας και μας έδωσε τη δυνατότητα να είμαστε χρήσιμοι για τους ανθρώπους που αγαπάμε και για την κοινωνία συνολικά. Ήταν η πιο εμπνευσμένη προτροπή που θα μπορούσε να δώσει κανείς, ειπωμένη μάλιστα την στιγμή εκείνη που η κάστα στην κατοχή της οποίας ήταν το κράτος μας καλούσε να τζογάρουμε στο χρηματιστήριο.

Οι νέοι επιχειρηματίες και οι νεοφυείς επιχειρήσεις σε τίμησαν καλώντας σε διαδοχικά σε συνέδριά τους, σε Ελλάδα και Ευρώπη το 2009, 2010, 2011 και 2012. Ανταπέδωσες την  τιμή ερχόμενος να μας μιλήσεις και απολαύσαμε κάθε στιγμή μάθησης μαζί σου. Μας έδειξες πως μπορούμε να έχουμε τη δική μας αυτόχθονη επιχειρηματική στρατηγική, να σεβόμαστε τους πάντες αλλά να έχουμε αυτοπεποίθηση. Να μην παγκοσμιοποιούμαστε αλλά να παγκοσμιοποιούμε. Η συνεισφορά σου στην άνθιση του νέου ελληνικού επιχειρείν ήταν καθοριστική και έχει ήδη αναγνωριστεί.

Πέρσι με κάλεσες για να κάνουμε μια σειρά οχτώ διαλέξεων πάνω σε όλο το φάσμα των ζητημάτων που έχεις αναπτύξει. Ήθελες η σκέψη και οι ιδέες σου να έρθουν σε όσμωση με τη νεολαία, με τους ανθρώπους που αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες για τη διεθνή αγορά με πολύ μεγάλη επιτυχία. Να δώσεις το θεωρητικό και οραματικό πλαίσιο τόσο για αυτά που κάνουμε ήδη όσο και για εκείνα που θα κάνουμε στο μέλλον. 

Η μοίρα θέλησε, Δάσκαλε, να κάνουμε τις έξι από τις οχτώ διαλέξεις που προγραμματίζαμε. Η υποδοχή των ιδεών σου, δεδομένης της πειραματικής φύσης του εγχειρήματος ήταν εντυπωσιακή. Σχηματίστηκε μια συμπαγής ομάδα που ανέμενε την πρώτη Τρίτη κάθε μήνα να συνομιλήσει μαζί σου. Η επόμενη θα ήταν η Τρίτη 2 Απριλίου και θα κλείναμε την Τρίτη 14 Μαΐου. Η ζωή όμως είχε άλλα σχέδια. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε. Θα μελετήσουμε το έργο σου, θα το εμπεδώσουμε και θα μας εμπνέει τις δεκαετίες που έρχονται, τόσο στο επιχειρείν και στη δημιουργία όσο και στην πολιτική ζωή μας.

Μιχάλη, είσαι ένας Γίγαντας του Ποντιακού Ελληνισμού. Ένας Τιτάνας του Πόντου. Από την Τετάρτη το βράδυ, οι Κομνηνοί και οι Υψηλάντηδες έχουν πλαισιωθεί με έναν ισάξιο τους. Ήσουν όμως πολύ περισσότερα από αυτό. Ήσουν η καθαρή σκέψη για την Ελλάδα και για όλη την Ευρώπη. Ενσάρκωνες την επιστροφή του Λόγου, την προσπάθεια του ανθρώπου να γίνει Άνθρωπος και να οικοδομήσει έναν καλύτερο κόσμο.

Ξέρω πως ίσως θυμώσεις με την παρατήρηση αυτή, πρέπει όμως να την κάνω. Είδα σήμερα εδώ στο Α΄Νεκροταφείο Αθηνών πολλούς από τους ανθρώπους για τους οποίους μιλάς στα βιβλία σου περί της κρίσης της πολιτικής στην Ελλάδα. Απ' όσο ξέρω, δεν πρόλαβαν να σου ζητήσουν συγγνώμη όσο ήσουν στη ζωή και, φαντάζομαι, για αυτό είναι εδώ σήμερα, για να σου τη ζητήσουν έστω και τώρα.

Όταν ενημέρωσα τους συναδέλφους για την απώλεια σου, ένας εκ των νεότερων με ρώτησε "έχει παιδιά ο Μιχάλης;". Κοντοστάθηκα για μια στιγμή και απάντησα "ναι, έχει, είναι μάλιστα χιλιάδες". Όλοι εμείς μεγάλε Δάσκαλε, θα φροντίσουμε η ανεπανάληπτη και ανεκτίμητη κληρονομιά σου να φτάσει σε κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδα. Η πολιτική να ξαναγίνει Πολιτική στον Τόπο που τη γέννησε. Να έχουμε ξανά Πόλεις και Πολιτισμό. Να ξαναγίνουμε όλοι Πολίτες, Όλα αυτά θα τα κάνουμε χάρη σε σένα.

Χαίρε, αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη. 

Ως τη Νίκη, Πάντοτε. 

Οκτώβριος 2023, Διάλεξη Μιχάλη Χαραλαμπίδη στην Starttech Ventures

Αποχαιρετώντας έναν μεγάλο Πολιτικό, σπουδαίο Διανοούμενο και μοναδικό Άνθρωπο

Με τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη μιλήσαμε πριν λίγες ημέρες. Με καλούσε πάντοτε για μια επιβεβαίωση πριν την επόμενη διάλεξή μας, που ήταν προγραμματισμένη για την επόμενη Τρίτη 2 Απριλίου με θέμα "Παραγωγική Μνήμη και Σύγχρονη Ανάπτυξη". Ήταν η 7η κατά σειρά σε ένα πρόγραμμα 8 διαλέξεων με γενικό θέμα “Ανάπτυξη και Ποιότητα – Η Νέα Συμμαχία: Νέα Πολιτική Εθνική Αναπτυξιακή Παιδεία”. Επισυνάπτω την ανακοίνωση του προγράμματος, που έμελλε να ολοκληρωθεί κατά τα 6/8, για ιστορικούς λόγους, μαζί με μια φωτογραφία από την πρώτη διάλεξη. 

Είναι λοιπόν πολύ δύσκολο που η ζωή μας καλεί, αντί για την πρόσκληση στη διάλεξη αυτή, να πούμε αντίο σε αυτόν τον μεγάλο Πολιτικό, τον σπουδαίο Επιστήμονα και πραγματικά μοναδικό Άνθρωπο.

Ο ίδιος έλεγε πως θεωρούσε το πρόγραμμα αυτό σημαντικό, ήθελε να συνομιλήσει με τη νεολαία, με τους ανθρώπους της δημιουργίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας. Προσωπικά το βρίσκω ως ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που έχω κάνει από το 2000 που ξεκίνησε η διαδρομή μας καθώς, τελικά, το επιχειρείν, το να "γίνουμε μάστορες" όπως ο Μιχάλης μας προέτρεψε στα τέλη της δεκαετίας του '90, για να αποκτήσει νόημα οφείλει να κοιτάξει κατάματα στο κέντρο της ανθρώπινης υπόστασής μας -- στο οποίο δεν βρίσκεται κάτι άλλο παρά η ύψιστη των τεχνών, η Πολιτική με την αυθεντική έννοια του όρου.

Σκέψεις από την παρουσίαση του βιβλίου "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία - Η Ανάκτηση του Ελληνικού Τρόπου" του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Ήταν μεγάλη τιμή και χαρά για μένα που μπόρεσα χθες να είμαι παρών στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Μιχάλη Χαραλαμπίδη με τίτλο  "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία - Η Ανάκτηση του Ελληνικού Τρόπου". 

Από την εξαίρετη συνολικά εκδήλωση, θα ήθελα να ξεχωρίσω την παρέμβαση του Καθηγητή Γεωργίου Πανέτσου. Πραγματικά, τέτοια ποιότητα λόγου έχει λείψει πολύ από την ελληνική δημόσια σφαίρα, ιδιαίτερα μάλιστα από το πανεπιστήμιο.

Καθώς λόγω ενός εκτάκτου προσωπικού ζητήματος χρειάστηκε να φύγω λίγο πριν τις 22:00 και δεν πρόλαβα να μοιραστώ κάποιες πολύ σύντομες σκέψεις μου, θέλησα να το κάνω σήμερα με την  ανάρτηση αυτή. Σημειώνω λοιπόν τα ακόλουθα, που ήθελα να μοιραστώ με τους υπολοίπους παρισταμένους χθες:

1. Συνάδελφοι και φίλοι νωρίτερα σήμερα (χθες), πριν την εκδήλωση, με ρωτούσαν «τι είναι ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης;». Μια είναι η απάντηση που μου ήρθε στο μυαλό: Δάσκαλος. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι ένας μεγάλος δάσκαλος τον οποίον πρέπει να συγχαρούμε από τα βάθη της καρδιάς μας για το ευρύτατο συγγραφικό του έργο, μια αληθινή συνομιλία με την ιστορία που έχει τεράστια ανάγκη ο τόπος. Η Ελλάδα και η Ευρώπη. 
2. Πολλοί θα έχετε ακούσει για τις λεγόμενες «νεοφυείς επιχειρήσεις», τα «startups». Είναι γνωστό πως ένα μεγάλο τμήμα της εν λόγω κοινότητας στην Ελλάδα, στην οποία πολλοί έχουν εναποθέσει τις ελπίδες για την ανάκαμψή μας (και που για να μπορέσει να γίνει αυτό θα πρέπει τα ελληνικά startups να ανακαλύψουμε κι εκείνα τον «ελληνικό τρόπο»), ξεκίνησε από το Ηράκλειο, στις κοινότητες του Πανεπιστημίου Κρήτης και τοθυ Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας πριν από 15-20 χρόνια. Αυτό που όμως δεν είναι γνωστό και πρέπει σήμερα να αναγνωριστεί είναι πως σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη αυτής της κοινότητας οφείλει πολλά στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη που την ενέπνευσε με το γνωστό «να γίνουμε όλοι μάστορες», δέκα χρόνια πριν η τηλεοπτική κάστα των Αθηνών αρχίσει να ψελλίζει διστακτικά, δίχως να καταλαβαίνει τίποτα επί της ουσίας, περί «επιχειρηματικότητας».
3. Παγκοσμίως μια από τις αναμφισβήτες «βίβλους» των νεοφυών επιχειρήσεων είναι το βιβλίο «Zero to One», που έχει γράψει ο διάσημος επιχειρηματίας και επενδυτής Peter Thiel, ιδρυτής της PayPal και βασικός επενδυτής & μέλος Δ.Σ. στο facebook. Στο βιβλίο αυτό ο Thiel κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την απουσία οράματος τόσο στην πολιτική όσο και στην επιχειρηματική ηγεσία. Λέει πως οι δημιουργοί, οι οραματιστές, πρέπει να επικρατούν των τεχνητών του χρήματος (‘financial engineering’), ώστε να υπάρχει υγιής ανάπτυξη και μακρόχρονη ευημερία. Ο Thiel απευθύνει έκκληση για μεγαλεπήβολα σχέδια, για μεγάλα έργα (φέρνοντας ως παράδειγμα τη δεκαετία του ’60 με τα μεγάλα σχέδια κατάκτησης του διαστήματος και θεραπείας ασθενειών, αντιπαραβάλλοντάς τα με την παρακμή των αρχών του 2000, τις τιτλοποιήσεις δανείων, τα ‘μπουκέτα’ ομολόγων και όλες τις τεχνικές που οδήγησαν στην κατάρρευση του 2008). Τα αναφέρω όλα αυτά γιατί είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος που διαπιστώνω ότι ο Peter Thiel έχει έναν συνομιλητή, έναν συναθλητή, τον μοναδικό ίσως στην Ευρώπη, τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Το εμπνευσμένο σχέδιο για την «Ρωμανία» είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα η Ελλάδα, η Ευρώπη, η Ανατολική Μεσόγειος.

Κλείνω την παρέμβαση αυτή εκφράζοντας την αγωνία μου για να φτάσει ο λόγος που εκφράζει η «Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία» καθώς και όλο το συγγραφικό έργο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στη νεολαία. Σίγουρα εκδηλώσεις σαν την αποψινή βοηθούν πολύ, είναι στη σωστή κατεύθυνση, νομίζω όμως πως, στο μέτρο που δεν θα χαθεί η ποιότητα, απαιτείται ταυτόχρονα και κάποια μαζικότητα.

Πολιτική, μνήμη και αλήθεια

Εδώ και πολλά χρόνια, πάρα πολλοί, προσπαθούν να σε πείσουν πως είναι τελείως άκυρο να ασχολείσαι με τα "κοινά", πως η "συλλογικότητα" είναι έννοια από το παρελθόν, είναι ρε παιδί μου "ντεμοντέ", είναι "πασέ", σίγουρα είναι "άουτ". Προσπαθούν να σε πείσουν πως το σωστό είναι να είσαι "πρόβατο". Να κάνεις το "προφανές" και σίγουρα ότι κάνουν "οι άλλοι".

Μάντεψε: Σου λένε βλακείες! Σε περνάνε για ζώον. Εσύ τελικά αγαπητέ αναγνώστη, είσαι ζώον; Δέχεσαι να αυτοπροσδιορίζεσαι έτσι;

Δεν υπάρχει λύση καμία άλλη από το φύγουμε από την κατάσταση του ζώου και να επιστρέψουμε σε εκείνη του ανθρώπου, η οποία δεν είναι άλλη από εκείνη του πολιτικού ζώου. (Φύσει μέν ἐστιν ἄνθρωπος ζῷον πολιτικόν) . Η αλληλουχία είναι ξεκάθαρη: Πόλις - Πολίτης - Πολιτισμός - Πολιτική.

Ας μην επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να μείνουμε για καιρό ακόμα χωρίς το "πολιτικό" και μόνο με το "ζώον".

Τα πράγματα είναι απλά:

- Χρειαζόμαστε Πόλεις
- Χρειάζεται να ανακτήσουμε την ιδιότητα του Πολίτη
- Χρειάζεται να ανακαλύψουμε πάλι τον Πολιτισμό
- Χρειάζεται να επιστρέψουμε μαζικά στην Πολιτική

Για να γίνουν τα παραπάνω όμως, πρώτα απ'όλα πρέπει να σεβαστούμε την μνήμη, αρνούμενοι τη λήθη, δηλαδή γινόμενοι οπαδοί της αλήθειας.

- Εκείνοι που αποθέωσαν την αντιπαροχή και τον μπετόν, δεν μπορούν να σχεδιάσουν τις Πόλεις του μέλλοντος.
- Εκείνοι που μας ήθελαν Ψηφοφόρους, υπόδουλους του Κράτους, δεν μπορούν να μας κάνουν Πολίτες.
- Εκείνοι που κατέστρεψαν την παιδεία, την αρχιτεκτονική, το τοπίο, την έρευνα, την εκπαίδευση, τη μουσική, εκείνοι που δημιούργησαν πλήθη αμορφώτων και αγραμμάτων, για να είναι τα πρόβατα-ψηφοφόροι που επιθυμούσαν, δεν μπορούν να προσφέρουν στον Πολιτισμό.
- Εκείνοι πάνω απ'όλα που αντιμετώπισαν το "κυβερνώ" ως "διορίζω" και μετέτρεψαν το "πολιτικό κόμμα" σε μαφιόζικη ομάδα διασπάθισης του δημοσίου πλούτου, σίγουρα δεν μπορούν να μιλάνε για Πολιτική.

Η μνήμη, η αλήθεια, είναι οι οδηγοί προς την πολιτική του μέλλοντος. Είναι σίγουρα η μόνη διέξοδος από την κατάσταση που έχει βρεθεί η Ελλάδα και η Ευρώπη συνολικά.

Ειδικές Οικονομικές Ζώνες: Μια λύση για την Ελλάδα

Με βάση το αμέσως προηγούμενο άρθρο (αναδημοσίευση από το HellenicStartups.gr), νομίζω πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξετάσει κανείς το ζήτημα των ειδικών οικονομικών ζωνών.

Πράγματι, στα μέσα ενημέρωσης και στη δημόσια συζήτηση γενικότερα η αναφορά σε “ειδικές οικονομικές ζώνες” ανακαλεί εικόνες μάλλον αποκρουστικές. Σκεφτόμαστε εργοστάσια βαριάς βιομηχανίας ενδεχομένως  κάπου στην Θράκη, τη Μακεδονία ή την Ήπειρο. Θεωρούμε πως τα εργοστάσια αυτά ανήκουν σε κάποιους κεφαλαιούχους οι οποίοι εκεί εκμεταλλεύονται απελπισμένους συνανθρώπους μας, κατά κανόνα μετανάστες, που δουλεύουν χειρωνακτικά με “μισθούς Βουλγαρίας” ή ίσως και χαμηλότερους.

Η εικόνα αυτή, που φυσικά κάποιοι ενδέχεται να προσπάθησαν ή να προσπαθήσουν να κάνουν πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με τον ανθρωπισμό, με τον ελληνισμό, με τον ευρωπαϊσμό. Είναι εικόνα ξένη προς κάθε υγιώς σκεπόμενο άνθρωπο.

Ας δούμε τι συμβαίνει γύρω μας. Ας κοιτάξουμε παραδείγματα χωρών που ξεκίνησαν πολύ πίσω από εμάς και τώρα πια μας έχουν ξεπεράσει. Όχι μόνο οικονομικά. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Σαουδική Αραβία  με τις "Οικονομικές Πόλεις". Δείτε για παράδειγμα την King Abdullah Economic City. Οι Σαουδάραβες έκαναν κάτι πολύ απλό: Δημιούργησαν ένα προστατευμένο περιβάλλον στο οποίο μπορεί να ανθίσει η καινοτομία.

Δείτε τι λέει η Wikipedia στην περιγραφή της ειδικής αυτής οικονομικής ζώνης: "The city, along with other five economic cities, is a part of an ambitious "10x10" program to place Saudi Arabia among the world’s top ten competitive investment destinations by the year 2010, planned by SAGIA. The first stage of the city is planned to be completed in 2010, while the whole city is going to be fully completed by 2020. The city will help diversify the oil-based economy of the kingdom by bringing direct foreign and domestic investments. The city also will help create up to one million jobs for the youthful population of the country, where 40% of the population are under 15.". Αν δεν είναι αυτός ο ορισμός ενός μακρόπνοου σχεδίου οικονομικής ανάπτυξης, τότε τι είναι;

Ας σκεφτούμε πόσες αντίστοιχες οικονομικές ζώνες θα μπορούσαν να γίνουν στην Ελλάδα. Τι θα μπορούσε να γίνει στην Επίδαυρο για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Τι θα μπορούσε να γίνει στην Ολυμπία για τον αθλητισμό. Τι θα μπορούσε να γίνει στη Νάουσα για το κρασί, στη Δράμα για το μάρμαρο, στην Καστοριά για τη γούνα, κ.ο.κ. Κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει ένα τοπικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, έχει μια εντυπωσιακή πυκνότητα της ιστορίας που έχει μετουσιωθεί σε συμβολικό κεφάλαιο. Έχει με λίγα λόγια όλες τις προϋποθέσεις για εντυπωσιακά ισχυρή και συνάμα βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Τι μας λείπει; Μα είναι τόσο προφανές: Όραμα και σχέδιο.

Η χώρα μπορεί να βγει από το αδιέξοδο. Από το να είναι ο παρίας της Ευρώπης η Ελλάδα μπορεί να ηγηθεί της Ευρωπαϊκής οικονομικής ανάκαμψης και συνεπακόλουθα να παίξει έναν κεντρικό ρόλο στο κίνημα για έναν νέο ευρωπαϊσμό, για την αυθεντική δηλαδή ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε ένα ενιαίο, ομόσπονδο, πολυκεντρικό κράτος.

Πώς θα το κάνει αυτό; Αξιοποιώντας τους δυο ισχυρότερους πυλώνες του εθνικού μας πλούτου: Το συμβολικό και το ανθρώπινο κεφάλαιό μας. Μια είναι μόνο η απαραίτητη προϋπόθεση: Όλοι εμείς, η μεγάλη, σιωπηρή πλειοψηφία να κάνουμε την αλλαγή μέσα μας. Να ανακτήσουμε δηλαδή την ιδιότητα του Πολίτη που δεκαετίες πριν εκχωρήσαμε στο Αθηναϊκό τηλεοπτικό πριγκιπάτο. Τότε, έχοντας δώσει πάλι νόημα στη λέξη Πολίτης, θα δώσουμε στη συνέχεια νόημα στις Πόλεις, στον Πολιτισμό και τελικά στην Πολιτική.

Συνάντηση στον Ισθμό της Κορίνθου, 7 Οκτωβρίου 2012

Εχθές στο ξενοδοχείο Ίσθμια, σε έναν τόπο με πολύ ισχυρούς συμβολισμούς, πραγματοποιήθηκε συνάντηση ανθρώπων που έχουν ως κύριο μέλημά τους την ανάκτηση της ιδιότητας του Πολίτη, την επιστροφή του αυθεντικού νοήματος στις λέξεις Πόλις, Πολιτισμός, τη μεγάλη επιστροφή της Πολιτικής.

Κοινή πεποίθηση και στόχος όλων είναι η προσπάθεια δημιουργίας ενός Πανελλαδικού Δικτύου Πολιτών, με κοινές αφετηρίες και σκέψεις, για το παρόν και το μέλλον της πατρίδας μας.

Συζητήσαμε για τον συντονισμό της νέας αυτής προσπαθείας και το πως μπορούμε να έχουμε συμβολή θετική στις εξελίξεις, ανακτώντας την ιδιότητα του Πολίτη.

Συζητήσαμε για τις ενέργειες, δράσεις μας και τον συντονισμό μας σε αυτό το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό τοπίο που διαμόρφωσαν και συνεχίζουν να διαμορφώνουν με ξένα προς εμάς συμφέροντα και στρατηγική.

Το νέο πρέπει να ενσωματώνει την ιστορία μας, τον πολιτισμό μας, τις αξίες μας.

Το νέο μπορεί να δημιουργηθεί από ανθρώπους που δεν συμβιβάζονται και δεν ενσωματώνονται σε αδιαφανείς μηχανισμούς και λόμπι συμφερόντων.

Επιβάλλεται οι Πολίτες σε αυτές τις δύσκολες ώρες για την πατρίδα μας να έχουν τον πρώτο λόγο, ξεκάθαρο προσανατολισμό, σχέδιο για το μέλλον και αποφασιστικότητα για την εφαρμογή του.

Η αισιοδοξία μας είναι μεγάλη ότι στην πορεία αυτοί θα συνταντηθούμε πολλοί, ικανοί και αποφασισμένοι να πετύχουμε.

Αναλαμβάνουμε τις Ευθύνες μας - Ανακτούμε την ιδιότητα του Πολίτη

Τα δυο χρόνια που πέρασαν βιώνουμε όλοι στην Ελλάδα τις συνέπειες μιας ύβρεως που διαπράξαμε συλλογικά. Όχι, δεν αναφέρομαι στο φασιστικό "μαζί τα φάγαμε". Μιλώ για την απώλεια της ιδιότητας του Πολίτη, απώλεια που έχει συμβεί εδώ και πολύ καιρό μα τώρα οι συνέπειές της γίνονται ορατές σε όλους.

Πόλις, πολιτισμός, πολίτης, πολιτική. Η μαγική αυτή σειρά λέξεων είναι εκείνη που έδωσε παγκόσμια την ώθηση για την πρόοδο της ανθρωπότητας. Ειδικά εδώ, στην Ελλάδα, φτάσαμε στα υψηλότερα επίπεδα πραγμάτωσης των παραπάνω εννοιών.

Αυτό που συνέβη όμως στην περίοδο που συνοπτικά ονομάσαμε "Μεταπολίτευση" ήταν ότι λίγο-πολύ όλοι μας αρνηθήκαμε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα του Πολίτη - Ή, ακόμα χειρότερα, μείναμε μόνο στα δικαιώματα.

Έτσι αργά αλλά σταθερά πάψαμε να είμαστε Πολίτες και γίναμε "Κρατίτες". Αναδείξαμε την έννοια του "ιδιωτικο-δημόσιου" όπου τα σύνορα μεταξύ ιδιωτικού & δημοσίου τομέα ήταν στην καλύτερη περίπτωση γκρίζα - αν και συνήθως ήταν ανύπαρκτα. 

Η αντίληψη του "κυβερνώ" ως "διορίζω" ήταν εκείνη που οδήγησε στην κατάσταση αυτή.

Οι οικονομικοί δείκτες μιλούν από μόνοι τους. Μεγάλωσε το παραγόμενο εγχώριο προϊόν, όμως αυτό έγινε σε βάσεις σαθρές. Χωρίς κανένα σεβασμό στη γεωοικονομία, το συμβολικό και το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας.

Αποτέλεσμα; Η φούσκα έσκασε. Τόσο απλά. Εκχωρώντας τις υποχρεώσεις του Πολίτη, δυστυχώς εκχωρήσαμε τελικά και τα δικαιώματα. Φτάσαμε, σχεδόν 200 χρόνια μετά, να προσμένουμε το νέο Ναυαρίνο.

Λύση υπάρχει; Φυσικά και υπάρχει. Με βάση την παραπάνω ανάλυση το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανακτήσουμε την ιδιότητα του Πολίτη, ανακτώντας ταυτόχρονα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα αυτή.

Η "Κίνηση για την Επιστροφή στην Πολιτική" είναι η ανοιχτή συλλογική προσπάθεια που σκοπό έχει να οδηγήσει στην έναρξη της μεγάλης αυτής πορείας. Δεν θα είναι εύκολο, έχουμε κακομάθει. Είναι δύσκολο να είσαι Πολίτης. Είναι πάνω απ'όλα μια μεγάλη ευθύνη, όταν εδώ και τριάντα χρόνια μας έχουν μάθει στην ανευθυνότητα.

Η δυσκολία όμως δεν μας πτοεί. Είμαστε αποφασισμένοι να βγάλουμε την Ελλάδα από το αδιέξοδο. Είμαστε αποφασισμένοι να έχουμε και πάλι Πόλεις να δημιουργήσουμε τον νέο ελληνικό Πολιτισμό. Είμαστε αποφασισμένοι να ανακτήσουμε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του Πολίτη. 

Αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας. Επιστρέφουμε στην Πολιτική!