Έχουν δίκιο οι Ιταλοί!

Είναι γενικά γνωστό πως η επιχειρηματικότητα είναι πολύ ανεπτυγμένη στην Ιταλία, ιδιαίτερα στον Βορρά της χώρας. Πολύ βοηθά σε αυτό ένας εκπληκτικός οργανισμός που ονομάζεται Confindustria.

Πρόκειται για κάτι σαν τον "Ιταλικό ΣΕΒ", φοβάμαι όμως πως οι ομοιότητες σταματούν στην ονομασία, καθώς η Confindustria έχει πολλές δεκάδες χιλιάδες μέλη, ανοιχτή, διαφανή και δημοκρατική λειτουργία, ισχυρό τμήμα νέων και πολλές άλλες δραστηριότητες με ισχυρά θετικό πρόσημο στην Ιταλική κοινωνία.

Τα χρόνια που ήμουν Πρόεδρος του Yes for Europe — Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Νέων Επιχειρηματιών, είχα τη μεγάλη χαρά να συνεργαστώ στενά με τρεις διαδοχικούς Προέδρους των νέων επιχειρηματιών της Confindustria και να γνωρίσω δεκάδες Ιταλούς συναδέλφους. Έχω πολύ μεγάλο σεβασμό για την κοινότητα τους.

Οι άνθρωποι αυτοί είναι βαθιά ευρωπαϊστές. Είναι θα έλεγα Ευρωπαίοι με την αυθεντική έννοια του όρου. Βιώνουν όμως μια παράλογη κατάσταση που πολύ απλά συνοψίζεται στο εξής: Αν πάρει κανείς δύο πανομοιότυπες, απολύτως ισοδύναμες εταιρείες, τη μια με έδρα στη Λομβαρδία και την άλλη με έδρα στη Βαυαρία, με έκπληξη θα δει ότι η ιταλική επιχείρηση έχει να αντιμετωπίσει ένα εντυπωσιακά υψηλότερο κόστος δανεισμού σε σχέση με τη γερμανική ανταγωνίστρια της.

Στο σημερινό επιχειρηματικό περιβάλλον μια τόσο μεγάλη διαφορά των κόστος δανειοδότησης πολύ συχνά έχει καθοριστική σημασία, με αποτελέσματα που έχουν αρχίσει να γίνονται προφανή. Εξ ου και ο θυμός των Ιταλών.

Αναρωτιέται κάνεις, είναι δίκαιο αυτό; Για ποια ευρωπαϊκή ενοποίηση μιλάμε όταν καταστρατηγείται απόλυτα ο ελεύθερος ανταγωνισμός; Γιατί οι ιταλικές (και όχι μόνο αυτές , προφανώς) επιχειρήσεις πρέπει να πληρώνουν τέτοιο βαρύ τίμημα απλώς και μόνο εξ αιτίας της χώρας μέλους στην οποία έτυχε να ιδρυθούν;

Ο θυμός των Ιταλών είναι απολύτως δικαιολογημένος. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι στην καλύτερη περίπτωση ημιτελής. Όσο δεν προχωράει, τα προβλήματα θα οξύνονται και η έκρηξη αργά ή γρήγορα θα καταστεί αναπόφευκτη.

Εάν είχαμε μια πραγματικά ενοποιημένη ευρωπαϊκή τραπεζική αγορά, εάν η εταιρεία της Λομβαρδίας μπορούσε εύκολα να δανειοδοτηθεί από μια βαυαρική τράπεζα, ακριβώς όπως και οι βαυαρικές επιχειρήσεις, τότε η αξία της ένωσης θα ήταν σε όλους απολύτως προφανής.

Φοβάμαι πως υπάρχει μια ισχυρή τάση στην ΕΕ, ή ακριβέστερα σε συγκεκριμένους κύκλους της, να απαιτείται και η πίτα ολόκληρη και ο σκύλος χορτάτος. Η λαϊκή σοφία όμως μας βεβαιώνει πως αυτό είναι αδύνατο. Δεν μπορούν τα ισχυρά κράτη μέλη να υποτίθεται πως προωθούν την ένωση όπου βολεύει και στα κρίσιμα ζητήματα να διατηρούν δεσπόζουσα θέση και προνόμια. Το μοντέλο αυτό δεν θα δουλέψει ποτέ.

Οι Ιταλοί είναι μάλλον ο περισσότερο ευρωπαϊκός λαός. Είναι η καρδιά και το θεμέλιο της Ευρώπης. Η ΕΕ δεν μπορεί ούτε σαν σκέψη να υπάρξει χωρίς την Ιταλία.

Η μεγάλη αυτή χώρα είχε για δεκαετίες κάνει μεγάλα λάθη, οδηγούμενη από ηγεσίες σαφώς κατώτερες των περιστάσεων. Υπάρχει πλήθος μεγάλων προβλημάτων που πρέπει να διορθωθούν άμεσα.

Θεμελιωδώς όμως οι Ιταλοί έχουν απόλυτο δίκιο να είναι θυμωμένοι. Όσο δεν αποκαθίσταται μια αίσθηση στοιχειώδους δικαιοσύνης και ισονομίας στην ευρωπαϊκή οικονομία, όχι μόνο η πολιτική ένωση θα παραμένει ένα μακρινό όνειρο αλλά η ίδια η οικονομική & νομισματική ένωση θα κινδυνεύσει σοβαρότατα να διαλυθεί, με τραγικές πιθανές συνέπειες για όλη την Ευρώπη.

«Έχω έναν φίλο που πληρώνει τη Visa με την Diners»

Η δεκαετία του '80 ήταν η χρυσή περίοδος του Χάρρυ Κλυνν. Θυμάμαι τους συμμαθητές μου να συζητάνε συχνά για αυτόν, επαναλαμβάνοντας διαρκώς ατάκες τους που κυκλοφορούσαν με κάθε τρόπο - από κασέτες ήχου μέχρι οτιδήποτε άλλο. Για κάποιο λόγο εμένα δεν μου άρεσε πολύ, ούτε στο σπίτι συζητούσαμε για αυτόν. Σε κάθε περίπτωση όμως ήταν πολύ, πάρα πολύ δημοφιλής.

Εκεί, στα τέλη της δεκαετίας του '80 η ελληνική κοινωνία μπήκε στον αστερισμό των πιστωτικών καρτών. Μπήκαν δηλαδή τα θεμέλια της οικονομικής κρίσης που 'έσκασε' 25 χρόνια μετά με εκκωφαντικό θόρυβο, όπως ακριβώς έγινε και σε τόσες άλλες χώρες που δόθηκε πρόσβαση σε φτηνό δανεισμό ενώ η κοινωνία δεν ήταν καθόλου εκπαιδευμένη για αυτό.

Κάποια στιγμή ένας καλός μου φίλος και συμμαθητής είχε μια καινούργια κασέττα του Χάρρυ Κλυνν που ήθελε να ακούσουμε. Εκεί άκουσα τον σπουδαίο κωμικό να λέει το αμίμητο "έχω έναν φίλο που πληρώνει τη Visa με την Diners". Ήταν πράγματι πολλά χρόνια μπροστά. Αυτό που περιέγραψε ο Χάρρυ Κλυνν τότε σε μια φράση ήταν εκείνο που έκανε όλη η χώρα λίγα χρόνια μετά.

Νομίζω πως στο τέλος της ζωής του ο Χάρρυ Κλυνν βασανίστηκε από ανείπωτη θλίψη. Η οικογενειακή του τραγωδία με την ασθένεια και τελικά απώλεια του γιου του ήταν μάλλον αδύνατο να τη διαχειριστεί. Αυτή η θλίψη, η απογοήτευσή του, ήταν μάλλον προφανής στις τελευταίες του δημόσιες τοποθετήσεις - με τις οποίες προσωπικά διαφωνούσα κάθετα.

Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει την προσφορά του και το λαμπρό μυαλό του. Στην Ελλάδα χρειαζόμαστε περισσότερους Χάρρυ Κλυνν. Χρειαζόμαστε περισσότερους οξυδερκείς ανθρώπους. Πάνω απ' όλα, χρειαζόμαστε περισσότερους καλλιτέχνες που δεν είναι αποκομμένοι από την κοινωνία, που δεν είναι μαριονέττες του συστήματος αλλά αντιλαμβάνονται και τον ιστορικό ρόλο που πάντοτε είχε και θα έχει η τέχνη οποιασήποτε μορφής - Να είναι δηλαδή στη πρωτοπορία της προόδου, με όλες τις πολιτικές διαστάσεις που έχει η θέση αυτή.

Από το ΤΙ στο ΓΙΑΤΙ: Οι σκέψεις μου για το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου

Ασπρόπυργος,
2 Ιουλίου 2015

Το δημοψήφισμα 

Την Κυριακή 5 Ιουλίου παίζεται μια ακόμα πράξη, σίγουρα όχι η τελευταία, του σύγχρονου ελληνικού δράματος. Οι Έλληνες καλούμαστε να λάβουμε μια απόφαση, να απαντήσουμε ΝΑΙ ή ΟΧΙ, επί ενός ερωτήματος που μάλλον απέχει πολύ από το να είναι ευθύ ή ξεκάθαρο. Σύμφωνα με τη μια πλευρά πρόκειται για την αποδοχή ή μη του προτεινόμενου, ή μάλλον επιβαλλόμενου από τον διεθνή παράγοντα, προγράμματος λιτότητας ενώ σύμφωνα με την άλλη αφορά επί της ουσίας την απάντηση στο εάν ο ελληνικός λαός επιθυμεί να παραμείνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας ή όχι.

Πως φτάσαμε εδώ 

Πριν απαντήσει κανείς επί της ουσίας είναι χρήσιμο να προσπαθήσει να καταλάβει τι έχει συμβεί. Το καλοκαίρι του 2009 είχαν περάσει 35 χρόνια από την τραγωδία της Κύπρου και την καθεστωτική μετάβαση που η ιστορία αποκάλεσε «μεταπολίτευση» καθώς και 28 χρόνια από την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, που αργότερα μετεξελίχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυο κόμματα, το ΠαΣοΚ και η Νέα Δημοκρατία είχαν κυβερνήσει αυτοδύναμα όλο αυτό το διάστημα και οι συνέπειες ήταν απολύτως καταστροφικές. Αφενός η οικονομία είχε φτάσει σε ένα απόλυτο αδιέξοδο με τα ελλείμματα και το χρέος να έχουν εκτιναχτεί σε δυσθεώρητα μεγέθη, αφετέρου η ουσιαστική παραγωγική ικανότητα της χώρας είχε συρρικνωθεί ασύλληπτα πολύ, με σχεδόν πλήρη αποβιομηχάνιση και μεγάλη υστέρηση στην ανάπτυξη της οικονομίας της γνώμης και της πληροφορίας.

Είχε γίνει απόλυτα σαφές το καλοκαίρι του 2009 ότι η χώρα αντιμετωπίζει το φάσμα της καταστροφής.

Κυβέρνηση Καραμανλή

Η κυβέρνηση Καραμανλή, επί της οποίας ο εκτροχιασμός της χώρας που περιέγραψα παραπάνω έφτασε στο κορυφαίο της επίπεδο με κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος και απουσία οποιασδήποτε αναπτυξιακής στρατηγικής, είχε βρεθεί σε αδιέξοδο. Αρχικά, είπε ψέματα στον ελληνικό λαό ότι η «οικονομία έχει θωρακιστεί» και ότι «άντεξε στην κρίση». Στη συνέχεια έκανε μια απέλπιδα προσπάθεια συνεννόησης η οποία προσέκρουσε σε μια κοντόφθαλμη άρνηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είδε στην κρίση μια καταπληκτική ευκαιρία να μοιάσει στον πατέρα και στον παππού του, γινόμενος και αυτός Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Λεφτά υπάρχουν

Έτσι και έγινε. Ο Κώστας Καραμανλής, την τελευταία στιγμή, επέλεξε να πει – σχεδόν – την αλήθεια, φαντάζομαι σε μια απόπειρα να διασώσει (δύσκολο…) την υστεροφημία του. Το εκλογικό σώμα, έκπληκτο από όσα άκουγε από τον Καραμανλή, πολύ εύκολα ενέδωσε στο περίφημο «λεφτά υπάρχουν» του Γεωργίου Παπανδρέου και του έδωσε μια μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και μια ισχυρή πολιτική ηγεμονία και πρωτοβουλία των κινήσεων.

Το ψέμα όμως έχει κοντά ποδάρια.

Εντός ολίγων μηνών η κατάσταση άλλαξε άρδην. Ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακάλυψε ότι «οι Έλληνες είναι διεφθαρμένοι» και παρομοίασε την ελληνική οικονομία με τον Τιτανικό. Τον Απρίλιο του 2010, μόλις πέντε μήνες από την αναρρίχησή του στην πρωθυπουργία, μας ενημερώνει από το ακριτικό Καστελόριζο ότι η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή πέρα από το να προσφύγει σε διεθνή δανεισμό, με τη συμμετοχή μάλιστα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Ο ελληνικός λαός ξαφνιάστηκε. Ξέραμε ότι το ΔΝΤ ασχολείται με χώρες της Αφρικής, ίσως και μερικές της Ασίας ή της Λατινικής Αμερικής. Τι δουλειά είχε στον μέχρι πρότινος αναπτυξιακό πρωταθλητή της ΕΕ; Στην «ισχυρή Ελλάδα» για την οποία μιλούσε ο αρχιτέκτονας της καταστροφής, ο πρωταθλητής των χαμένων ευκαιριών, Κώστας Σημίτης;

Στη φάση εκείνη το λεγόμενο πολιτικό σύστημα της χώρας, λεγόμενο γιατί μόνο πολιτικό δεν είναι, έδειξε – και σε μεγάλο βαθμό δείχνει ακόμα – το χειρότερό του πρόσωπο. Δεν είπε την αλήθεια στους Έλληνες και συνέχισε στην οδό του άκρατου λαϊκισμού και της προστασίας των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.

Το σύστημα εξουσίας στη σύγχρονη Ελλάδα

Αξίζει εδώ να περιγράψουμε συνοπτικά το σύστημα εξουσίας που κυβερνά την Ελλάδα την περίοδο της μεταπολίτευσης. Είναι το λεγόμενο «τρίγωνο της καταστροφής» που στη βάση του έχει την οικονομική ολιγαρχία, μια μικρή ομάδα με τεράστια οικονομική ισχύ και ξεκάθαρα εγκληματικά χαρακτηριστικά με απόλυτο έλεγχο σε χρυσοφόρους κλάδους της οικονομίας όπως οι αμυντικές προμήθειες, τα δημόσια κατασκευαστικά έργα και η ενέργεια. Η ολιγαρχία αυτή βασικά έχει δυο κατηγοριών πιόνια για να προστατεύει τα συμφέροντά της: Το «πολιτικό» σύστημα και τα μέσα μαζικής «ενημέρωσης». Είναι πέραν πάσης φαντασίας το επίπεδο στο οποίο το τρίγωνο αυτό ελέγχει την πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου, έχοντας καταφέρει πολλές φορές να κάνει «το μαύρο, άσπρο» για να προστατέψει τα συμφέροντά της.

Το αίσχος των αμυντικών δαπανών

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το θέμα των αμυντικών δαπανών. Ακόμα και η χρεοκοπημένη Ελλάδα παραμένει στο top-10 των κρατών διεθνώς στις αμυντικές δαπάνες. Ο ψυχρός πόλεμος και η κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία είναι μια από τις κύριες αιτίες κατάρρευσης της οικονομίας. Εκεί είναι όμως που αναδεικνύονται μια σειρά παθογενειών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Αφενός η Ελλάδα, παρότι ξόδεψε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ τις τελευταίες δεκαετίες και αν μη τι άλλο θα έπρεπε να είχε αποκτήσει πανίσχυρες ένοπλες δυνάμεις, που αναμφίβολα θα ενίσχυαν τη γεωπολιτική μας θέση, όπως έδειξε η κατάληψη της μισής Κύπρου το ’74 αλλά και  οι κρίσεις του ’87 του ’96, απέχει πολύ από το να τα καταφέρει. Μετά, θα περίμενε εύλογα κανείς να έχει αναπτυχθεί μια πολύ σοβαρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Τίποτα, όμως. Ήταν αυτός ο παράδεισος του μεταπράτη. Τέλος, ούτε λόγος για εμπορευματοποίηση υψηλής αμυντικής τεχνολογίας σε πολιτικές εφαρμογές, όπως για παράδειγμα έγινε στο Ισραήλ ή στις Σκανδιναβικές χώρες. Ο κόσμος των εξοπλισμών ήταν και παραμένει ένας παράδεισος διαφθοράς, τόσο για την εγχώρια ολιγαρχία όσο και για τη διεθνή.

Συνολικά  αυτή η κατάσταση με τις ελληνικές αμυντικές δαπάνες  αποτελεί ντροπή και  όνειδος για οποιαδήποτε έννοια ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες σχεδόν δεν γνωρίζουν τι υφίσταται η Ελλάδα στο Αιγαίο και στην Κύπρο, πως και γιατί έχει μπει σε αυτήν τη διαδικασία, ποιοι είναι αυτοί που ωφελούνται στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Το 2009 και το 2010 μια σοβαρή Ευρωπαϊκή κίνηση αλληλεγγύης θα ήταν η εξασφάλιση της Ελλάδας έναντι εξωτερικών απειλών ώστε εμείς να μπορέσουμε να μειώσουμε σημαντικά τις δαπάνες μας και να ενισχύσουμε έτσι την οικονομία μας. Η πολιτική αυτή βούληση όμως δεν υπήρξε ποτέ καθώς στην Ευρώπη κάνει ακόμα κουμάντο ο διακυβερνητισμός.

Προστατεύοντας την αισχροκέρδεια

Η χρεοκοπία της ελληνικής δημοκρατίας το 2010 δημιούργησε μεγάλους κινδύνους στο διεθνές κερδοσκοπικό σύστημα που είχε μέχρι τότε τεράστια οφέλη από το έγκλημα που συντελούταν στην Ελλάδα. «Οίκοι αξιολόγησης» είχαν δώσει την κορυφαία βαθμολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας στην ελληνική δημοκρατία. Με «ΑΑΑ» αξιολογούσαν, άκουσον άκουσον, μια εμφανώς διαλυμένη οικονομία. Στη βάση αυτή, επενδυτικοί οργανισμοί, πολλοί εξ αυτών από τη Γερμανία και τη Γαλλία, δάνειζαν τεράστια ποσά στην Ελλάδα. Βρέθηκαν έτσι εκτεθειμένοι σε μια περίπτωση αντίστοιχη της Lehman Brothers, με τη διαφορά πως μιλούσαμε για εθνικό χρέος.

Με βάση τους νόμους της αγοράς το ελληνικό δημόσιο έπρεπε να χρεοκοπήσει το 2010 και αυτό να συμπαρασύρει σε κατάσταση χρεοκοπίας ένα πλήθος επενδυτικών οργανισμών από όλο τον κόσμο, με πολλούς στη Γερμανία και στη Γαλλία. Τότε συνέβη ένα έγκλημα. Αντί να γίνει το προφανές (δηλαδή χρεοκοπία της Ελλάδας, πακέτο στήριξης της Ελλάδας από ΕΕ και διάσωση Γερμανικών, Γαλλικών και άλλων επενδυτικών οργανισμών από τις εθνικές τους κυβερνήσεις) αποφασίστηκε να γίνει μια τεραστίου μεγέθους χρηματοδότηση του χρεοκοπημένου ελληνικού δημοσίου και μετακύληση του  χρέους από τον ιδιωτικό τομέα (επενδυτικοί οργανισμοί), στο δημόσιο (εθνικές κυβερνήσεις). Πρόκειται για μια αληθινή τραγωδία που ουδέποτε μάθαμε γιατί και υπό τι είδους πίεση την αποδέχτηκε η ελληνική δημοκρατία.

Ο παραλογισμός των μνημονίων

Κάπως έτσι από το 2010 μπήκαμε σε μια ατέρμονη διαδικασία που δεν οδηγεί πουθενά. Ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, μια – τουλάχιστον – κοντόφθαλμη ευρωπαϊκή πολιτική, ένα σύστημα εξουσίας που ψυχορραγεί και στην πορεία του προς το τέλος χάνει κάθε έννοια μέτρου. Ανακαλύψαμε τις «κόκκινες γραμμές» τις οποίες υποτίθεται έθεταν οι πολιτικοί μας για την προάσπιση των «κοινωνικών κατακτήσεων». Στη πραγματικότητα ήταν απέλπιδες προσπάθειες για τη διάσωση του πελατειακού πολιτικού συστήματος, της μεγάλης και της μικρής διαφθοράς. Όπως ήταν φυσικό, οι κυβερνήσεις έπεφταν η μία μετά την άλλη, αφού πρώτα είχαν φλομώσει με ψέματα τον ελληνικό λαό για να εκλεγούν και στη συνέχεια σπρώξουν ακόμα πιο βαθιά την ελληνική δημοκρατία στο λάκκο της ύφεσης και της οικονομικής και κοινωνικής παρακμής. Μεταξύ μάλιστα των δυο κυβερνήσεων ΠαΣοΚ και Νέας Δημοκρατίας ζήσαμε και το ανέκδοτο μιας δήθεν τεχνοκρατικής κυβέρνησης η οποία καλά καλά δεν είχε ούτε έναν τεχνοκράτη υπουργό… (εκτός αν κάποιος θεωρεί τεχνοκράτες τους κκ. Άδωνι Γεωργιάδη και Μιχάλη Χρυσοχοΐδη).

Τα μιζοκόμματα και η Αριστερά

Όπως ήταν φυσικό τα δυο «κόμματα» που χρεοκόπησαν τη χώρα, αυτά που μετατράπηκαν σε μαφιόζικες ομάδες διασπάθισης του δημοσίου πλούτου και κατασυκοφάντησης της δημόσιας σφαίρας, έχουν πρακτικά εξαφανιστεί από το χάρτη και στερούνται πια οποιασδήποτε αξιοπιστίας. Αυτό όμως που προκαλεί απορία είναι γιατί η ιστορική παράταξη της ανανεωτικής αριστεράς επέλεξε να μπει στο κάδρο των ευθυνών. Από το 2012 η αριστερά είχε μια ανεπανάληπτη ευκαιρία δικαίωσης. Να αξιοποιήσει το σχεδόν ανεξάντλητο πολιτικό της κεφάλαιο που συγκεντρώθηκε από τα χρόνια της εθνικής αντίστασης και γιγαντώθηκε τις ταραγμένες δεκαετίες του ’50, ’60 και της περιόδου της δικτατορίας. Είχε η ελληνική ανανεωτική αριστερά μια μοναδική ευκαιρία να ορίσει εκ νέου τι σημαίνει «πρόοδος» τον 21^ο αιώνα. Αντί αυτού, επέλεξε την πεπατημένη. Είπε ψέματα για να εκλεγεί. Στοχοποίησε τη δανειακή συμφωνία («μνημόνιο»), αντί για την αιτία της χρεοκοπίας. Έγινε δέσμια στερεοτύπων και αγκυλώσεων. Έχασε την ευκαιρία μεγάλων τομών και πανευρωπαϊκής πρωτοπορίας όπως για παράδειγμα η απλή αναλογική, η προώθηση της ομοσπονδιοποίησης της Ευρώπης και η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας.

ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση

Τον Ιανουάριο του 2015 είδαμε το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ να αναλαμβάνει την εξουσία, όμως αριστερά στην κυβέρνηση δεν είδαμε. Αντίθετα είδαμε συνέχεια των ίδιων τακτικών που εφάρμοσαν τα μιζοκόμματα. Είναι μάλλον εύκολο να δώσεις πολιτικό όρκο και να καταθέσεις στεφάνι στην Καισαριανή, αλλά κομματάκι πιο δύσκολο να θεσπίσεις την απλή αναλογική, να αντικαταστήσεις τις διεθνώς εκτεθειμένες τραπεζικές διοικήσεις, να βάλεις τάξη στο πεδίο των τηλεοπτικών αδειών και τόσα άλλα. Περιμέναμε δράση αλλά είδαμε «επικοινωνιακές τακτικές». Μάλλον ο Αλέξης Τσίπρας εκτός από μαθήματα Αγγλικών είχε κάνει και ιδιαίτερα μαθήματα «διακυβέρνησης» με τον  Κώστα Σημίτη.

Διάψευση των προσδοκιών

Αυτό που ζούμε τους τελευταίους πέντε μήνες υπερβαίνει τα όρια του τραγικού. Γιατί οι Έλληνες τελικά ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ; Μόνο οι ηλίθιοι πίστευαν ότι θα «έσκιζε το μνημόνιο» και αυτό θα έβαζε τέλος σε όλα τα δεινά των τελευταίων χρόνων. Ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίστηκε γιατί ήταν καθαρός. Γιατί δεν είχε βουτηχτεί στο βούρκο της διαφθοράς στον οποίο κολυμπούσαν τα μιζοκόμματα και οι πρόσφατες μεταμορφώσεις τους.

Τι θα περίμενε κανείς από το ΣΥΡΙΖΑ; Βασικά δυο πράγματα: Αφενός να κάνει κάποιες συμβολικές αλλά και ουσιαστικές κινήσεις στο εσωτερικό εναντίον της διαφθοράς και υπέρ της αποκατάστασης ενός επιπέδου δικαιοσύνης, αφετέρου στο εξωτερικό, στην Ευρώπη για να ακριβολογούμε, να προωθήσει πανευρωπαϊκά και με κάθε διαθέσιμο μέσο την απολύτων μοναδική βιώσιμη λύση που δεν είναι άλλη από την αμοιβαιοποίηση του χρέους στην ευρωζώνη με ταυτόχρονη λειτουργία ενός ομοσπονδιακού υπουργείου οικονομίας και οικονομικών, κεντρική κατάρτιση και επίβλεψη προϋπολογισμών και εκτέλεση ενός μακρόπνοου, πανευρωπαϊκού επενδυτικού – αναπτυξιακού προγράμματος.

Η εφικτή επανάσταση που δεν έγινε ποτέ

Περίμενα να δω τον Αλέξη Τσίπρα να επισκέπτεται συνεταιρισμός στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Πελοπόννησο, την Θράκη και την Κρήτη. Περίμενα τον Πρωθυπουργό να βλέπει αργυροχρυσοχόους στα Γιάννενα, Γουναράδες στην Καστοριά, Οινοποιούς στη Νάουσα, Ερευνητές στο Ηράκλειο και στην Πάτρα, Ναυπηγούς και Μηχανουργούς στη Σύρο, Βιοτέχνες στη Θεσσαλονίκη. Περίμενα μέριμνα για την ανάδειξη των ανταγωνιστικών μας πλεονεκτημάτων, του πλούτου του ελληνικού λαού.

Αυτά περίμενε κάθε λογικός άνθρωπος από την «κυβέρνηση του λαού», κανείς μας δεν τα είδε όμως. Τι είδαμε αντί αυτών; Φιέστα με τις απολυμένες καθαρίστριες και τους απολυμένους της ΕΡΤ. 

Αντί αυτών είδαμε να σπαταλούνται πέντε μήνες σε ανούσιες επικοινωνιακές φιέστες. Είδαμε να ακολουθούνται πρακτικές μιζοκομμάτων του χειρίστου είδους. Είδαμε να γίνονται σημαία οι διορισμοί, να επιβεβαιώνεται η αντίληψη του «κυβερνώ» ως «διορίζω». Είδαμε ακόμα να αλλάζει στις 3:00 το πρωί ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και σύντροφοι υψηλόβαθμων κομματικών στελεχών να διορίζονται στις διοικήσεις επιχειρήσεων του δημοσίου. «Περισσότερο «ΠαΣοΚ» πεθαίνεις», λέει χαρακτηριστικά ο κόσμος. Πουθενά η απλή αναλογική. Πουθενά η αποκατάσταση της τάξης στις τραπεζικές διοικήσεις και στα τηλεοπτικά μέσα. Πουθενά μια συμβολική νίκη έναντι της ολιγαρχίας. Πουθενά η ευρωπαϊκή ομοσπονδία. Ένας απολογισμός τραγικός σε μόνο πέντε μήνες.

Ανευθυνότητα

Κάπως έτσι, αφού σε ένα ντελίριο ανευθυνότητας εξαντλήθηκαν όλα τα αποθεματικά του κράτους και είμαστε πλέον στο έλεος του Μεγαλοδύναμου αν συμβεί μια καταστροφή ή κάποιου είδους κρίσης, αφού η κυβέρνηση πρότεινε ένα πακέτο μέτρων πολύ χειρότερο του γνωστού «email Χαρδούβελη», αφού τεχνηέντως φτάσαμε στο «παρά πέντε» και ήμασταν «πολύ κοντά σε συμφωνία» ακόμα και «εντός των επομένων ωρών», την περασμένη Παρασκευή το βράδυ εμβρόντητοι μάθαμε πως θα γίνει δημοψήφισμα. Ένα δημοψήφισμα – παρωδία, με μόλις μια βδομάδα δημοσίου διαλόγου (!!!), επί ενός μη σαφώς ορισμένου ερωτήματος, επί ενός σχεδίου δανειοδότησης το οποίο εκ των πραγμάτων δεν ισχύει, χωρίς την πραγματική δυνατότητα ενημέρωσης του λαού για το περιεχόμενο του σχεδίου αυτού, το οποίο επαναλαμβάνω πως επισήμως πλέον δεν ισχύει, και χωρίς καμία ουσιαστική ενημέρωση για τον δρόμο μετά το προτεινόμενο από την κυβέρνηση ΟΧΙ.

Το έγκλημα του δημοψηφίσματος

Ειλικρινώς πιστεύω πως η προκήρυξη του δημοψηφίσματος με τέτοια επείγουσα διαδικασία, χωρίς να δίνεται αρκετός χρόνος ενημέρωσης και διαλόγου, με ένα γελοία «στημένο» ψηφοδέλτιο και, πάνω απ’ όλα, με κλήση του ελληνικού λαού να αποφασίσει  επί ενός ανυπάρκτου ερωτήματος, αφενός κινείται στις παρυφές της εκτροπής, αφετέρου εκθέτει την ελληνική δημοκρατία σε ένα τεράστιο ρίσκο δίχως σχεδόν κανένα προσδοκώμενο όφελος.  Πρόκειται περί εγκληματικής ανευθυνότητας.

Σκύλλα και Χάρυβδη

Η πρώτη μου αντίδραση ήταν «δεν είναι δυνατόν, μας ζητούν να επιλέξουμε μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης, το δημοψήφισμα πρέπει να απονομιμοποιηθεί». Σκέφτηκα πως ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία να ανοίξει, επιτέλους, η συζήτηση για την Ευρώπη. Να δείξουμε ότι είμαστε πολλοί στην Ελλάδα αυτοί που συνειδητοποιούμε πως δεν υπάρχει λύση καμιά πέρα από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία και την αμοιβαιοποίηση του δημοσίου χρέους των μελών της. Αν είχαμε μια σημαντική καταγραφή, αρχικά σκέφτηκα μέσω της άκυρης ψήφου, θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε τη συζήτηση και στα άλλα μέλη της ΕΕ.

Κάτι παρόμοιο, προτείνοντας την αποχή, πρότεινε και ένας από τους λίγους Έλληνες της μεταπολίτευσης που έχει το δικαίωμα να αποκαλείται «πολιτικός» με την αυθεντική έννοια του όρου, ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης: http://polis-agora.blogspot.gr/2015/07/blog-post.html

Το Ευρωπαϊκό διακύβευμα

Σύντομα όμως συνειδητοποίησα πως εδώ το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο. Στο δημοψήφισμα της Κυριακής, όπως τα κατάφερε η κυβέρνηση, δεν κρίνεται ένα δανειακό πρόγραμμα αλλά η γεωπολιτική θέση της χώρας. Δυνάμεις της αντίδρασης στη Βόρεια Ευρώπη ψάχνουν ευκαιρία να «τιμωρήσουν» τα «κακά παιδιά» του Νότου για να παραδειγματίσουν άλλες χώρες. Οι φανατικοί εχθροί της ομοσπονδιοποίησης, οι φανατικοί υπέρμαχοι του διακυβερνητισμού, εκείνοι που δεν θέλουν ποτέ να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για να ισχύει πάντοτε στα της Ευρώπης το δίκαιο του ισχυροτέρου, χρειάζεται να μπορέσουν να δείξουν στην ισχύ τους ώστε οι μικρότερες χώρες να πάψουν να σκέφτονται την ομοσπονδία. Η τιμωρία της Ελλάδας είναι για αυτούς μια πρώτης τάξης ευκαιρία και ο Αλέξης Τσίπρας με εγκληματική αφέλεια τους την προσφέρει!

Διατρέχουμε έναν τεράστιο κίνδυνο άνευ λόγου

Πιθανή υπερψήφιση του ΟΧΙ δημιουργεί κίνδυνο να  οδηγηθεί η Ελλάδα εκτός της Ευρωπαϊκής οικογένειας, κάτι που αναμφίβολα θα ήταν μια τραγική εξέλιξη. Τότε η Ελλάδα θα βρεθεί απομονωμένη και εναγωνίως θα αναζητήσει έναν στρατηγικό συνεργάτη για να μπορέσει να έχει παρουσία στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Υπό τις παρούσες συνθήκες υπάρχουν αποκλειστικά και μόνο πέντε επιλογές με φθίνουσα σειρά πιθανότητας: Ρωσία, Τουρκία, ΗΠΑ, Κίνα, Ισραήλ. Δυστυχώς, όπως και να το δει κανείς δεν χωρά σοβαρή ανάλυση. Θα πρόκειται για μια εθνική ήττα τεραστίων διαστάσεων, για μια οπισθοδρόμηση δεκαετιών και για μια καταστροφή της κοινωνίας και της οικονομίας.

Μόνη λύση η αληθινή Ευρώπη

Υπό αυτό το πρίσμα και με βάση την παραπάνω ανάλυση δεν μου μένει καμία άλλη επιλογή από το να ψηφίσω ΝΑΙ και να το υποστηρίξω με όλες μου τις δυνάμεις. Για να μείνει η Ελλάδα εντός της Ευρώπης και να αποφύγει την εξάρτηση από αντιδημοκρατικά, τριτοκοσμικά και αντιδραστικά καθεστώτα. Για να κερδίσουμε τον απαραίτητο χρόνο και να βρούμε τους συνομιλητές αρχικά και συμμάχους στη συνέχεια ώστε να δώσουμε τη μάχη για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, για τη δημιουργία μιας υπερδύναμης ειρήνης, δημοκρατίας, ισότητας, ισονομίας και πολιτισμού.

Δεν θα ξεπλυθούν οι ένοχοι συντασσόμενοι με το ΝΑΙ

Θέλω όμως να με ακούσουν καλά τα μιζοκόμματα: Ας μην μπερδευτούν και νομίσουν πως συμπορευόμαστε. Σύντομα θα απαλλάξουν την κοιτίδα της δημοκρατίας από την θλιβερή τους παρουσία. Η Ελλάδα θα γίνει η πρωταθλήτρια της ευρωπαϊκής ενοποίησης, της ανάπτυξης της οικονομίας της συνεργασίας & της δημιουργικότητας, της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ΝΑΙ για Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία με αμοιβαιοποίηση του χρέους

Ψήφος στο ΝΑΙ και σκληρή πάλη για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία είναι αυτό που επιτάσσει ο Ορθός Λόγος στους Έλληνες την Κυριακή 5 Ιουλίου 2015.

Πάντα αγωνιστικά και αισιόδοξα,

Δημήτρης Τσίγκος

Μια ρύθμιση ικανή για την επανεκκίνηση της οικονομίας

Στην περίοδο που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «ελληνική κρίση», τότε δηλαδή που οι επιλογές των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης έδειξαν το πραγματικό τους αποτέλεσμα, το ακαθάριστο εθνικό προϊόν έχει κατρακυλήσει χάνοντας περίπου το 1/3 της αξίας του.

Επακόλουθο φυσιολογικό αυτής της κατάρρευσης είναι οι επιχειρήσεις, κάθε μεγέθους – αλλά πολύ περισσότερο οι μεσαίες και οι μικρές, να έχουν αντίστοιχα χάσει ένα ποσοστό του κύκλου εργασιών τους που στην καλύτερη περίπτωση είναι 1/3 ενώ μερικές φορές φτάνει στα 2/3 ή και περισσότερο.

Στις συνθήκες αυτές δυστυχώς οι επιχειρήσεις αδυνατούν να ανταποκριθούν σε υποχρεώσεις που είχαν αναλάβει παλιότερα , ακόμα και αν ο σχεδιασμός τους ήταν συντηρητικός – ούτε λόγος να γίνεται για επιχειρήσεις με επιθετικό σχεδιασμό, όπως αναμφίβολα πρέπει να γίνεται για να επιτευχθούν ικανοποιητικοί ρυθμοί ανάπτυξης και δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας.

Με λίγα λόγια πολλά, αν όχι όλα, από τα δάνεια που είχαν συνάψει επιχειρήσεις μέχρι και το 2009 / αρχές ίσως και του 2010, οπότε και οι τράπεζες πρακτικά σταμάτησαν, εκ των πραγμάτων, να δανείζουν τις επιχειρήσεις, είναι απολύτως αδύνατο να αποπληρωθούν βάσει του αρχικού τους σχεδίου. Το άρθρο αυτό υποστηρίζει πως η παραδοχή ότι τα δάνεια αυτά δεν μπορούν να αποπληρωθούν ούτε στο αρχικό τους κεφάλαιο, ούτε στην αρχική τους διάρκεια, ούτε ακόμα στο αρχικό τους επιτόκιο, είναι η βάση ενός βιώσιμου σχεδίου επανεκκίνησης της οικονομίας.

Εξάλλου, η πραγματικότητα των τελευταίων ετών είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελληνική Κυβέρνηση έχουν αναγνωρίσει την κατάσταση αυτή και έχουν προσφέρει στις Τράπεζες ειδικές ενισχύσεις και εγγυήσεις ούτως ώστε οι επιχειρήσεις αυτές (Τράπεζες) να συνεχίσουν να λειτουργούν παρά την μεγάλη απώλεια των εσόδων τους λόγω της παραπάνω κατάστασης. Το άρθρο αυτό υποστηρίζει πως η μέχρι τώρα βοήθεια στις Τράπεζες ούτε επαρκεί, ούτε έχει γίνει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο ως προς τον στόχο της ουσιαστικής επανεκκίνησης της οικονομίας.

Εκτός από τις δανειακές υποχρεώσεις τους, η μεγάλη πλειοψηφία των επιχειρήσεων έχει ακόμα υποχρεώσεις προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Θέση μου είναι πως οι υποχρεώσεις αυτές, οι οποίες προφανώς αναφέρονται σε δεδομένα προ της εμφάνισης της οικονομικής κρίσης, πρέπει να αντιμετωπιστούν ενιαία με τις τραπεζικέ υποχρεώσεις με τη δημιουργία ενός νέου πιστωτικού οργανισμού ειδικού σκοπού που θα αναλάβει να παίξει τον πλέον καθοριστικό ρόλο για την επανεκκίνηση και, κυρίως, τον μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας.

Πρόσφατα δημοσιεύτηκε μια ρύθμιση που πρότεινε το ελληνικό δημόσιο στις επιχειρήσεις για τον διακανονισμό οφειλών σε ασφαλιστικά ταμεία και εφορία. Δυστυχώς, πλήθος παράλογων σημείων εμφανίζονται στην πρόταση αυτή. Αφενός, είναι παγκόσμια πρωτοτυπία σίγουρα, η μείωση του αριθμού των δόσεων σε ποσά μεγαλύτερα των 15.000 ευρώ. Αφετέρου, είναι επίσης εντυπωσιακό ότι δεν προβλέπεται καμία απομείωση του αρχικώς οφειλομένου κεφαλαίου, παρά μόνο των προστίμων και προσαυξήσεων. Τέλος, η ρύθμιση ισχύει για ποσά αποκλειστικά κατώτερα του ενός εκατομμυρίου ευρώ.

Φοβάμαι πως η ρύθμιση αυτή είναι καταδικασμένη σε πλήρη αποτυχία και απλά θα παρατείνει τον αργό μεν, σίγουρο δε, επιχειρησιακό θάνατο της ελληνικής οικονομίας.

Το άρθρο αυτό προτείνει μια πιο ριζοσπαστική ρύθμιση η οποία θα έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

1. Ενοποιεί τις οφειλές των επιχειρήσεων προς τράπεζες, εφορία και ασφαλιστικά ταμεία σε μια οφειλή προς τον νέο, πιστωτικό οργανισμό ειδικού σκοπού
2. Κεφαλαιοποιεί το σύνολο των παραπάνω οφειλών σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία (για παράδειγμα, 1/12/2014) και την απομειώνει κατά ένα σημαντικό της μέρος. Ίσως το λογικότερο είναι η απομείωση της οφειλής να είναι 30%.
3. Ο πιστωτικός οργανισμός ειδικού σκοπού καταβάλλει στις τράπεζες, τις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία ένα ποσό μεταξύ 10% και 15% επί της εκχωρούμενης απαίτησης.
4. Προχωρά στον διακανονισμό των οφειλών των επιχειρήσεων αυτών με τον ακόλουθο τρόπο:

Þ    Χρεολυτική αποπληρωμή της οφειλής σε 180 ισόποσες μηνιαίες δόσεις κεφαλαίου (15 έτη)

Þ    Καταβολή τόκων ανά εξάμηνο, αρχής γενομένης από 31/5/2015, με επιτόκιο 6%

Þ    Περίοδο χάριτος δόσεων κεφαλαίου διάρκειας ενός έτους, δηλαδή η πρώτη δόση θα είναι καταβλητέα στις 31/12/2015

5. Οι επιχειρήσεις που θα ενταχτούν στο ειδικό αυτό πρόγραμμα, υποχρεωτικά θα εντάσσονται σε ειδικό πλαίσιο επίβλεψης, επιτήρησης και διοικητικής υποστήριξης (mentoring), με στόχο τον μετασχηματισμό τους και την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους – όπου δε είναι εφικτό, της εξωστρέφειάς τους.
6. Διάφορες υφιστάμενες εμπράγματες εξασφαλίσεις παλαιοτέρων δανείων θα συνεχίσουν να καλύπτουν το δάνειο από τον νέο πιστωτικό οργανισμό ειδικού σκοπού

Με το παραπάνω σχέδιο υπάρχουν πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα τόσο για τις εμπορικές τράπεζες όσο και για την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Απαλλάσσονται από τη διαδικασία διεκδίκησης των οφειλών τους, η οποία έχει ούτως ή άλλων πολύ μικρές πιθανότητες επιτυχίας ενώ μπορούν επιτέλους να επικεντρωθούν στις υγιείς επιχειρήσεις οι οποίες σήμερα εάν και θα έπρεπε να δανειοδοτούνται αυτό είναι αδύνατον να συμβεί λόγω του υφισταμένου χαρτοφυλακίου των τραπεζών. Τέλος, οι εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία επίσης αποκτούν μια πολύ υγιέστερη εικόνα των οικονομικών τους και απαλλάσσονται από τις αλλεπάλληλες ρυθμίσεις οφειλών και διεκδικήσεις ληξιπροθέσμων.

Το σημαντικότερο σημείο του παραπάνω σχεδίου και η βασικότερη λειτουργία του πιστωτικού οργανισμού ειδικού σκοπού είναι το mentoring των επιχειρήσεων. Η διεθνής εμπειρία, με τον Καναδά να αποτελεί ένα λαμπρό παράδειγμα, είναι ότι όπου η δανειοδότηση συνδυάστηκε με ενεργές δομές mentoring για τον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, την τόνωση της εξωστρέφειάς τους και γενικότερα την αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά! Το ενδιαφέρον είναι πως το mentoring μπορεί να γίνει με μηδενικό οικονομικό κόστος: Ο εκάστοτε μέντορας που θα υποστηρίζει κάθε επιχείρηση μπορεί να αμοίβεται μόνο με ένα μικρό ποσοστό μετοχών της (stock options), ώστε να έχει το ισχυρότερο κίνητρο οι συμβουλές που θα δίνει να «πιάσουν τόπο» μέσω της αύξησης της αξίας της επιχείρησης.

Τέλος, είναι αυτονόητο πως οι επιχειρήσεις που δεν θα δεχτούν να ενταχτούν στο ειδικό αυτό πρόγραμμα θα πρέπει να οδηγούνται σε οριστικό κλείσιμο με συνοπτικές διαδικασίες.

Το μόνο «πρόβλημα» σε μια τέτοια ρύθμιση είναι ότι απλώς πρέπει να αποκαλυφθεί η πραγματικότητα της οικονομικής κρίσης. Δυστυχώς όμως η αποκάλυψη αυτή θα συμβεί ούτως ή άλλως. Απομένει να φανεί αν υπάρχει το πολιτικό θάρρος η αποκάλυψη αυτή να έχει οικονομικά  & πολιτικά χαρακτηριστικά, όπως προτείνει το άρθρο αυτό, ή αν θα συμβεί απλώς λίγο αργότερα έχοντας όμως, δυστυχώς, πλέον βιβλικά χαρακτηριστικά και επιφέροντας την πλήρη κατάρρευση της οικονομίας.

Σχέδιο Υποστήριξης & Ενθάρρυνσης Ιδιωτικών Επενδύσεων

Αναδημοσίευση από το EMEA.gr

Ασπρόπυργος
28 Δεκεμβρίου 2013

Σχέδιο Υποστήριξης & Ενθάρρυνσης Ιδιωτικών Επενδύσεων

Το πλέον επώδυνο σύμπτωμα της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι η εκρηκτική αύξηση της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων. Το πρόβλημα αυτό είναι στην ουσία του πανευρωπαϊκό, στην Ελλάδα όμως μεγιστοποιείται και οι συνέπειές του στην ίδια τη συνοχή του κοινωνικού ιστού είναι ορατές. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Στην Ελλάδα πια έχουμε περισσότερους από 1,500,000 ανέργους, σχεδόν δηλαδή το ένα τρίτο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ενώ η ανεργία των νέων έχει εκτοξευτεί σε αστρονομικά ποσοστά, στο επίπεδο του 60%.

Δεν χωρά αμφιβολία καμιά πως κάθε στρατηγική αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης θα πρέπει να έχει στο επίκεντρό της τη μαζική δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Πράγματι, αν το 1,500,000 συμπολιτών μας δεν αποκτήσει εκ νέου αγοραστική δύναμη ώστε στη συνέχεια να αρχίσει σιγά σιγά να κάνει αγορές και στη συνέχεια επενδύσεις, δεν υπάρχει απολύτως καμία περίπτωση επανεκκίνησης της οικονομίας της χώρας.

Στο σημείο αυτό έχει ενδιαφέρον να συζητήσουμε για το «είδος» των θέσεων εργασίας που πρέπει να δημιουργηθούν – θυμίζουμε πως αυτό μάλιστα πρέπει να γίνει «μαζικά». «Καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή» λέει σοφά ο ελληνικός λαός, η αλήθεια όμως είναι πως για να υπάρχουν πιθανότητες ανάκαμψης της οικονομίας μας και εύρεσης μιας βιώσιμης θέσης στο παγκοσμιοποιημένο σκηνικό, οι θέσεις εργασίας που πρέπει να δημιουργηθούν κατά κανόνα θα είναι «έντασης γνώσης». Πέραν αυτού, πρόσφατα ο Eric Schmidt δήλωσε στην Αθήνα πως «για κάθε θέση εργασίας έντασης γνώσης που δημιουργείται, δημιουργούνται ακόμα πέντε της παραδοσιακής οικονομίας». Είναι λοιπόν προφανές πως η Ελλάδα πρέπει να στοχεύσει στη μαζική δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, θέσεων εργασίας δηλαδή έντασης γνώσης.

Δεν θέλει ιδιαίτερες γνώσεις για να αντιληφθεί κανείς πως η μαζική δημιουργία τέτοιων θέσεων εργασίας προϋποθέτει επενδύσεις. Τίθεται λοιπόν αμέσως το ερώτημα ως προς το ποιος θα κάνει τις επενδύσεις αυτές. Γενικά, στην ερώτηση αυτή υπάρχουν τρεις ομάδες απαντήσεων: (α) Το Κράτος με τους διάφορους φορείς και προγράμματά του, (β) Οι Τράπεζες, ομοίως με τους διάφορους οργανισμούς και θυγατρικές τους, (γ) Οι ιδιώτες, είτε φυσικά πρόσωπα ή επιχειρήσεις. Δυστυχώς για την Ελλάδα η σκληρή αλήθεια είναι πως το Κράτος και οι Χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί έχουν ουσιαστικά πτωχεύσει. Δεν μένει κανείς λοιπόν άλλος να επενδύσει στην επιχειρηματικότητα, πέρα από τους ιδιώτες.

Τα καλά νέα είναι πως για τους ιδιώτες, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, η επένδυση στην επιχειρηματικότητα είναι πολύ πιο ελκυστική από παλιότερα. Αυτό συμβαίνει κύρια λόγω της υψηλής αβεβαιότητας που υπάρχει στα παραδοσιακά επενδυτικά προϊόντα. Τα κακά νέα όμως είναι επίσης πολλά: Η ελληνική οικονομία καταρρέει και το success story έχει βρει τη θέση που του αξίζει δίπλα στην κοκκινοσκουφίτσα και τον Πινόκιο. Ακόμα η φορολογία αλλάζει διαρκώς και μόνο προς τα πάνω ενώ ο κίνδυνος κουρέματος καταθέσεων παρά τις συνεχείς περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις παραμένει υπαρκτός – Με βάση τουλάχιστον τις δημόσιες ανακοινώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μελλοντική διαδικασία διάσωσης Τραπεζών που θα βρεθούν σε δυσχερή θέση.

Στο περιβάλλον αυτό, συνειδητοποιώντας ότι (α) αν δεν δημιουργηθούν θέσεις εργασίας έντασης γνώσης δεν υπάρχει διέξοδος από την κρίση όπως και ότι (β) μόνο οι ιδιώτες μπορούν να επενδύσουν για τη δημιουργία των παραπάνω θέσεων, γίνεται επιτακτική η ανάγκη για τη χάραξη ενός Σχεδίου υποστήριξης και ενθάρρυνσης των ιδιωτικών επενδύσεων.

Ποια θα ήταν τα βασικά στοιχεία του Σχεδίου αυτού; Νομίζω πως τα ακόλουθα θα ήταν λογικά:

1.      Θέσπιση φοροαπαλλαγής για ιδιώτες και επιχειρήσεις ως ποσοστό επενδύσεων που πιστοποιημένα πραγματοποιήθηκαν σε νεοφυείς επιχειρήσεις. Επί παραδείγματι για κάθε 1.000 € που αποδεδειγμένα επενδύονται θα μπορούσε να υπάρχει φοροαπαλλαγή 750 €.

2.      Δημιουργία Ταμείων Συνεπένδυσης (co-investment funds) για ιδιώτες επενδυτές. Δηλαδή, αν ένα σύνολο ιδιωτών επενδυτών, φυσικών προσώπων ή/και επιχειρήσεων, αποφασίσουν να επενδύσουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις, θα μπορούσε το Κράτος ή η Ευρωπαϊκή Ένωση να συνεπενδύουν ένα αντίστοιχο ποσό στην ίδια επιχείρηση – matching fund σε ποσοστό 50%.

3.      Προώθηση δημιουργίας συνεταιριστικών ταμείων σποράς (cooperative seed capital funds) για επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις με συνεπένδυση του Κράτους ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα με μέθοδο crowdfunding θα μπορούσε να συγκεντρωθεί ένα κεφάλαιο ύψους 1 εκ. ευρώ και ένα ισόποσο matching fund θα μπορούσε να επενδυθεί από κρατικούς ή/και Ευρωπαϊκούς φορείς.

4.      Θέσπιση φορολογικής αμνηστίας για επαναπατρισμό κεφαλαίων υπό τον αυστηρό όρο της επένδυσής τους σε νεοφυείς επιχειρήσεις. Θα μπορούσε δηλαδή ένας ιδιώτης ή επιχείρηση να προβεί σε επαναπατρισμό κεφαλαίων, ενδεχομένως πληρώνοντας ένα τέλος επαναπατρισμού 2%, και να του χορηγείται φορολογική αμνηστία για τα χρήματα αυτά υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι το 50% από αυτά θα επενδύεται για δημιουργία θέσεων εργασίας έντασης γνώσης.

Κρίνω σκόπιμο να σημειώσω πως όλα τα matching funds που αναφέρονται παραπάνω δεν αποτελούν επιπλέον κόστος για τον ελληνικό ή τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Μπορούν εύκολα να βρεθούν με κατάργηση κάθε είδους επιδότησης και αξιοποίησης των κεφαλαίων αυτών για υποστήριξη επενδυτικών δράσεων όπως οι παραπάνω που αναφέρθηκαν.

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιχειρηματικών Αγγέλων (EBAN – The European Trade Association for Business Angels, Seed Funds and other Early Stage Market Players) έχει καταγράψει αναλυτικά τις βέλτιστες πρακτικές που έχουν επιτύχει σε μια σειρά ευρωπαϊκών κρατών, μεταξύ αυτών και η Πορτογαλία στην περίοδο της κρίσης, του μνημονίου και του ΔΝΤ. Το ΕΒΑΝ έχει εκφράσει τη διάθεσή του να συνεισφέρει με μεταφορά τεχνογνωσίας προς την ελληνική κυβέρνηση και οποιαδήποτε άλλη αρμόδια αρχή για τη χάραξη και την εξειδίκευση του Σχεδίου υποστήριξης και ενθάρρυνσης ιδιωτικών επενδύσεων.

Δυστυχώς η κρίση δεν είναι ένα κακό όνειρο που κάποια στιγμή θα τελειώσει. Είναι το αποτέλεσμα, το σύμπτωμα, ενός οικονομικού μοντέλου που κατέρρευσε. Αν δεν αλλάξουμε τις βασικές παραμέτρους του οικονομικού αυτού μοντέλου, έξοδος από την κρίση δεν θα υπάρξει. Εναπόκειται στον καθένα από εμάς να κάνει τον μετασχηματισμό αυτόν πράξη, ξεκινώντας από την ίδια την εργασία και την πιθανή επιχειρηματική του δραστηριότητα, συνεχίζοντας με τις επενδυτικές επιλογές του. Η υιοθέτηση ενός Σχεδίου για την υποστήριξη και την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό μέσο για την αφύπνιση της δημιουργικότητας και της αυτοπεποίθησης των Ελλήνων.

Εξάλλου, ο ελληνικός λαός πληρώνει 2,000,000,000 € κάθε χρόνο για φροντιστήρια. Το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να επενδύσει ένα μικρό τμήμα από τα χρήματα αυτά στα ίδια του τα παιδιά, με έναν πολύ πιο υγιή τρόπο. Βοηθώντας τα όχι να παπαγαλίσουν αλλά να πραγματώσουν τη δημιουργικότητά τους και να κάνουν πράξη την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. 

Ιδιωτική Χρηματοδότηση Νεοφυών Επιχειρήσεων: Από το Συναίσθημα στη Λογική

Αναδημοσίευση από το Euro2day.gr

Το τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες όλο και περισσοτέρων περιπτώσεων που επιχειρήσεις ή και ιδιώτες παίρνουν διάφορες πρωτοβουλίες ενίσχυσης νεοφυών επιχειρήσεων, είτε μέσω της χρηματοδότησής τους, ή με προγράμματα εκπαίδευσης και  μεταφοράς τεχνογνωσίας ή ακόμα και με συνδυασμό των παραπάνω μεθόδων. Εκ πρώτης όψεως είναι μια αναμφίβολα θετική εξέλιξη.

Ψάχνοντας λίγο παραπάνω τις συγκεκριμένες περιπτώσεις όμως με έκπληξη θα διαπιστώσει κανείς πως κινητήρια δύναμη, ο λόγος ύπαρξης, των παραπάνω πρωτοβουλιών δεν είναι άλλος από την «προσφορά στην κοινωνία», ετούτη ιδιαίτερα τη δύσκολη στιγμή που περνά η χώρα μας. Πηγή λοιπόν των σχετικών χρηματοδοτήσεων είναι οι προϋπολογισμοί εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και προσωπικά ή εταιρικά κονδύλια που υπό κανονικές συνθήκες θα κατευθύνονταν σε αγαθοεργίες.

Για να το πούμε απλά, τα χρήματα που σήμερα πάνε στα startups προορίζονταν για το «Χαμόγελο του Παιδιού», το «Ίδρυμα Ελπίδα» ή ίσως κάποιον οργανισμό της Εκκλησίας. «Υπάρχει κάτι κακό σε αυτό;», δίκαια θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης. «Ναι, υπάρχει» αποκρίνομαι με παρρησία. Αφενός, πράγμα καθόλου ασήμαντα, τα ιδρύματα που ανέφερα και πολλά, πολλά ακόμα έχουν μεγάλη ανάγκη των χρημάτων αυτών, ειδικά στις συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης που συναντά κανείς στην Ελλάδα του 2013. Αφετέρου και κατά μείζονα λόγο αποτελεί πρόβλημα μεγίστης σημασίας ότι τα κεφάλαια αυτά νοούνται ως «έξοδα» για όσους τα προσφέρουν και όχι σαν «επενδύσεις». Με άλλα λόγια, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες που ακολουθώντας τη λογική της αγαθοεργίας ενισχύουν τα startups, δεν περιμένουν στην πραγματικότητα τίποτα περισσότερο από λίγη (ή περισσότερη) «καλή δημοσιότητα».  Δυστυχώς όμως το γεγονός αυτό καθιστά το εγχείρημα από την αρχή θνησιγενές και αποτυχημένο.

Εξηγούμαι: Όπως μπορεί να δει κανείς σε ένα εξαιρετικά δημοφιλές ενημερωτικό video που δημοσίευσε το «EBAN – The European Trade Association for Business Angels, Seed Funds and other Early Stage Market Players – www.eban.org»  [μπορείτε να το δείτε εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=1b8YLBFQy44] τα χρήματα είναι το λιγότερο

σημαντικό από όσα προσφέρει ένας επενδυτής πρώιμου σταδίου. Πολύ σημαντικότερα των χρημάτων είναι το δίκτυο επαφών, οι γνωριμίες, η διοικητική τεχνογνωσία και γενικότερα το ισχυρό ενδιαφέρον να «πάει καλά» η επιχείρηση στην οποία έχει επενδύσει τα χρήματά του. Είτε μας αρέσει όμως ή όχι, απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι η επιλογή του επενδυτή να έχει γίνει με ορθολογικά και όχι με συναισθηματικά κριτήρια, καθότι στον κόσμο των επιχειρήσεων το συναίσθημα είναι με αναγκαίο, δεν είναι όμως – από μόνο του – ικανό.

Ο παράγοντας αυτός έχει ειδικά για την Ελλάδα μια πολύ μεγάλη σημασία σε σχέση με την κινητοποίηση της Διασποράς. Πράγματι, στην ελληνική Διασπορά μπορεί να βρει κανείς πολλούς, πολύ πετυχημένους επιχειρηματίες και επενδυτές. Είναι να απορεί κανείς που μέχρι σήμερα δεν έχουμε μεγάλο αριθμό επιτυχημένων συνεργιών μεταξύ επενδυτών πρώιμου σταδίου από τη Διασπορά και νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Ισχυρίζομαι ότι ένας βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η πρόταξη του συναισθηματικού κινήτρου («να βοηθήσουμε την Ελλάδα») από το ορθολογικό («να δημιουργήσουμε βιώσιμες επιχειρήσεις και να επιτύχουμε καλές αποδόσεις στα κεφάλαιά μας»).

Αφού λοιπόν καλωσορίσουμε ενθέρμως την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για την ενίσχυση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, της μοναδικής μορφής επιχειρηματικότητας δηλαδή που μπορεί να δημιουργήσει μαζικά τις ποιοτικές θέσεις εργασίας που χρειάζεται η χώρα, θα πρέπει με τρόπο ξεκάθαρο να τονίσουμε πως τα χρήματα αυτά πρέπει να επενδύονται με καθαρά ορθολογικά κριτήρια ώστε να δημιουργηθούν βιώσιμες επιχειρήσεις και καλές αποδόσεις για τους επενδυτές – οι οποίοι θα φροντίσουν να προσφέρουν «smart money», με άλλα λόγια να βοηθούν τις επιχειρήσεις που επενδύουν με την εμπειρία και το δίκτυο επαφών τους όπως επίσης, φυσικά, και να είναι απαιτητικοί απέναντί τους.

Αν αντίθετα τα startups «καταναλώνουν» χρήματα που ορθά προορίζονταν για δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και άμβλυνσης κοινωνικών ανισοτήτων, τότε η ζημιά θα είναι διπλή: Ούτε τα startups θα επιτύχουν, ούτε τα ιδρύματα τα έχουν τους απαραίτητους πόρους για να λειτουργήσουν.

Μια τελευταία παράμετρος που σίγουρα πρέπει να θιγεί είναι και η εξής: Όσο επιχειρήσεις και ιδιώτες δεν επενδύουν με ορθολογικά κριτήρια στα startups αφήνουν δυστυχώς «χώρο» στους γνωστούς-αγνώστους ειδικούς τους «ιδιωτικοδημοσίου τομέα», οι οποίοι έχουν νέο πεδίο δόξης λαμπρό στην «αξιοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών κονδυλίων για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας». Είναι πραγματικά κρίμα υπό τις παρούσες συνθήκες στην Ελλάδα να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ένα νέο τομέα διαφθοράς και να έχουμε και στον τομέα των επενδύσεων στα startups τα αποτελέσματα που είχαμε σε πλήθος άλλων κλάδων.

Τι μπορεί να γίνει για να αποφευχθεί αυτό; Είναι απλό: Να λειτουργήσει η αγορά με ορθολογικά και όχι με συναισθηματικά κριτήρια. Όσο υπάρχουν πολλοί και σοβαροί άνθρωποι που ορθολογικά επενδύουν σε νεοφυείς επιχειρήσεις προσδοκώντας να αναπτύσσονται βιώσιμα και να επιτυγχάνουν καλές αποδόσεις στα κεφάλαιά τους, τόσο θα απομακρύνονται οι γνωστοί «αετονύχηδες».

*Ο Δημήτρης Τσίγκος είναι μέλος Δ.Σ. του EBAN – The EuropeanTrade Association for Business Angels, Seed Funds and other Early Stage MarketPlayers. 

Η τραγωδία που έρχεται: Το Κυπριακό μοντέλο στην Ελλάδα

Διανύουμε πια τον έκτο χρόνο της κρίσης που άρχισε σαν οικονομική, έγινε πολιτική, πλέον είναι κοινωνική και κινδυνεύει να γίνει ανθρωπιστική. Οι επίσημες προβλέψεις λένε πως και το 2013 θα έχουμε τραγικά μεγάλη ύφεση στην οικονομία, της τάξης του -5%, αν και ανεπίσημα λέγεται πως το κοντέρ ίσως γράψει και πάλι -7%. Τέτοια κατάρρευση, συντριβή της οικονομικής δραστηριότητας δεν είχε ποτέ παρατηρηθεί σε χώρα του δυτικού κόσμου σε καιρό ειρήνης. Έχουμε χάσει πάνω από το 1/4 του ΑΕΠ - μάλλον πλησιάζουμε στο 1/3 και, το σημαντικότερο απ'όλα, όχι μόνο δεν υπάρχει σημάδι ανάκμψης στο ορατό μέλλον αλλά όλοι τρέμουν τι θα γίνει τον ερχόμενο χειμώνα.

Δεν είναι μυστικό: Το "Κυπριακό μοντέλο" είναι στο τραπέζι.

Θα φανεί παράξενο σε πολλούς που θα το πω αλλά ορθώς συζητείται το Κυπριακό μοντέλο για την Ελλάδα. Ο λόγος είναι ο εξής απλός: Φαίνεται πως σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες θα γίνει μια ρύθμιση ώστε το χρέος τους να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ τους. Το ελληνικό ΑΕΠ το 2012 ήταν 193 δισ. ευρώ ενώ το 2013 θα είναι ίσως γύρω στα 180. Αυτό σημαίνει πως το βιώσιμο ελληνικό χρέος είναι λίγο πάνω από τα 100 δισ. ευρώ, οπότε θα πρέπει να γίνει μια ανεπανάληπτη διαγραφή χρέους περίπου 300 δισ. ευρώ.

Το θέμα λοιπόν παύει να είναι οικονομικό και γίνεται ξεκάθαρα πολιτικό: Ο Ευρωπαίος φορολογούμενος να πρέπει να πληρώσει 300 δισ. ευρώ για να δώσει την ευκαιρία ανάκαμψης στον Έλληνα συμπατριώτη του. Θα το κάνει γιατί δεν έχει άλλη λύση. Πολύ απλά όμως, ο Έλληνας φορολογούμενος πρέπει να δώσει και εκείνος κάτι. Τι θα είναι αυτό; Ίσως το 1/3 των καταθέσεών του.

Είναι πολύ ανάλογο με τη χρηματοδότηση των start-ups: Ένας επενδυτής μπορεί να χρηματοδοτήσει με 1 εκ. ευρώ την ιδέα δυο φοιτητών. Γνωρίζει ότι οι φοιτητές δεν έχουν αρκετά χρήματα. Μπορεί όμως να τους ζητήσει να βάλουν κάποια λίγα χρήματα, ας πούμε από 10 χιλ. ευρώ καθένας τους, ώστε να "πονέσουν" και εκείνοι για την επένδυση. Ομοίως και οι Έλληνες δεν μπορούμε να πετύχουμε διαγραφή χρέους 300 δισ. ευρώ δίχως να υποστούμε και εμείς κάτι πολύ βαρύ - Το κούρεμα των καταθέσεων εν προκειμένω.

Για να μην παρεξηγηθώ: Όχι, δεν είμαι υπέρ του κουρέματος των καταθέσεων ούτε νομίζω πως δεν υπάρχει καμία άλλη εναλλακτική λύση. Αισθάνομαι όμως την ανάγκη να πω δημόσια ότι λόγω της εντυπωσιακής αδυναμίας χάραξης στρατηγικής και υλοποίησης πολιτικών στην Ελλάδα τα τελευταία 6 χρόνια (ή καλύτερα, τα τελευταία 40 χρόνια), οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια στην τραγική αυτή λύση.

Πολύ χειρότερα, ακόμα και αν δοθεί αυτή η λύση του διπλού κουρέματος χρέους και καταθέσεων και η χώρα βρεθεί ξανά με χρέος 60% του ΑΕΠ της - πράγμα που είχε να συμβεί πολλά, πολλά χρόνια - είναι τόσο τραγική η απουσία σχεδιασμού για βιώσιμη ανάπτυξη που πολύ σύντομα και πάλι θα βρεθούμε υπερχρεωμένοι και εκείνη τη φορά δίχως καταθέσεις διαθέσιμες για κούρεμα.

Υπάρχει χρόνος; Σαφέστατα και υπάρχει. Τι πρέπει να γίνει; Η λύση έχει προταθεί εδώ και χρόνια - πρώτα νομίζω το 2008 από τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη: Να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση ειδημόνων η οποία θα οδηγήσει τη χώρα στην παραγωγική της ανασυγκρότηση, θα δώσει σάρκα και οστά στην οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, δίνοντας παράλληλα χώρο και χρόνο στην άνθιση της πολιτικής μέσα από τη δημιουργία νέων, αυθεντικών, ανοιχτών δημοκρατικών κομμάτων και θέτοντας παράλληλα εκτός νόμου τα μιζοκόμματα που πολύ απλά έριξαν τη χώρα στον γκρεμό.

Τα μπάζα της μεταπολίτευσης είτε το θέλουν ή όχι θα πάνε στη χωματερή της ιστορίας. Η Ελλάδα θα προχωρήσει μπροστά, θα προοδεύσει και θα πρωτοστατήσει στην αληθινή, δημοκρατική και ισότιμη ένωση της Ευρώπης. Το ερώτημα προς όλους εμάς είναι αν θα περιμένουμε πρώτα να συμβεί η διαγραφόμενη τραγωδία ή αν θα κάνουμε κάτι νωρίτερα.

Όσο με αφορά, θα συνεχίσω να προσπαθώ να γίνει κάτι νωρίτερα και αυτό θα προτρέψω να κάνουν όλοι οι συνομιλητές μου.

Οι κακές τράπεζες, τα χαμένα χρήματα και μια πιθανή λύση

Είναι τόσο συχνό που αποτελεί πια στερεότυπο. "Οι τράπεζες δεν δίνουν λεφτά". Το έλεγαν ακόμα και την εποχή της αφθονίας, όπου στην πραγματικότητα τα πιστωτικά αυτά ιδρύματα έδιναν δάνεια στον οποιοδήποτε, δίχως να ελέγχουν ακόμα και βασικές προϋποθέσεις. Τώρα, όπου όντως δεν μπορούν να δώσουν δάνεια, η έκφραση αυτή λέγεται περίπου όπως και η "καλημέρα" ή το "τι γίνεται;", πριν ξεκινήσει μια συζήτηση.

Οι τράπεζες δεν δίνουν λεφτά. Πράγματι.

Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή. Τίνων τα λεφτά δίνουν, όταν δίνουν, οι τράπεζες; Δίνουν τα λεφτά των καταθετών τους! Τουλάχιστον, αυτό θα έπρεπε να κάνουν υπό κανονικές συνθήκες. Αναρωτιέμαι λοιπόν εάν όλοι αυτοί που με τόσο πάθος διαμαρτύρονται για τις "τράπεζες που δεν δίνουν λεφτά" έχουν συνειδητοποιήσει  ότι τα χρήματα που δανείζονται είναι τα δικά τους, των συγγενών και των συνεργατών τους. Χρήματα που αν τελικά δεν επιστραφούν, το σύστημα θα καταρρεύσει.

Όχι, κανείς δεν το είχε συνειδητοποιήσει. "Η τράπεζα δεν χάνει ποτέ τα λεφτά της". Μια μεγαλόστομη βλακεία που είχε ειπωθεί από τους περισσότερους μας.

Τα πράγματα βασικά είναι απλά. Η τράπεζα παίρνει καταθέσεις, στις οποίες δίνει κάποιο τόκο. Τα χρήματα αυτά πρέπει να τα επενδύει, κυρίως μέσω της παροχής δανείων χαμηλού ρίσκου. Το δάνειο θα πρέπει να πληρώνεται στην τράπεζα έτσι ώστε να επιστρέφει το κεφάλαιο (του καταθέτη) και επίσης να πληρώνεται τόκος ώστε να μπορούν να πληρωθούν αντίστοιχα οι τόκοι των καταθέσεων, να πληρώνονται οι λειτουργικές δαπάνες της τράπεζας (που μόνο λίγες δεν είναι!) και να προκύπτει και κάποιο κέρδος για την τραπεζική επιχείρηση ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητά της.

Απλό δεν είναι; Μάλλον ναι, ποτέ δεν εφαρμόστηκε έτσι όμως.

Τελικά οι τράπεζες, ή καλύτερα οι διοικήσεις των τραπεζών, υπέκυψαν στον πειρασμό. Έδωσαν δάνεια που δεν έπρεπε να δώσουν. Τόσο στο αδηφάγο δημόσιο όσο και σε επιχειρήσεις & ιδιώτες. Τα δάνεια αυτά δεν μπόρεσαν να επιστραφούν. Ποιος κινδυνεύει τώρα; Οι καταθέσεις όλων μας. Πολύ απλό, έτσι δεν είναι;

Ακούγονται διάφορες απόψεις, πολλές φορές καλυμένες με ένα πέπλο επιστημονικότητας, για τον ρόλο των τραπεζών και κάποιου είδους νομοτέλεια που οδήγησε στην κρίση. Δυστυχώς λίγες από αυτές αντέχουν σε ουσιαστική κριτική. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον κανείς να συγκρίνει την οικονομία των ΗΠΑ με εκείνη του Καναδά και αντίστοιχα να συγκρίνει τα τραπεζικά συστήματα των δυο χωρών, όπως επίσης και τα συστήματα υγείας, παιδείας και πρόνοιας. Τα συμπεράσματα θα είναι εντυπωσιακά χρήσιμα.

Όχι, δεν υπάρχουν κακές ούτε καλές τράπεζες. Υπάρχουν μόνο εποπτικές αρχές που κάνουν τη δουλειά τους και εποπτικές αρχές που δεν την κάνουν. Που είναι δηλαδή επίορκες, διεφθαρμένες.

Όλοι γνώριζαν τι γίνεται. Όλοι γνώριζαν τι ρόλο έπαιζε ας πούμε η ΑΤΕ, ποιους δανειοδοτούσε και πόσο τα δάνεια εκείνα πληρούσαν ή όχι τα περιβόητα 'τραπεζικά κριτήρια'. Οι εποπτικές αρχές όμως μάλλον το είχαν πιο ενδιαφέροντα πράγματα να κάνουν από το να ασχολούνται με τέτοια πεζά ζητήματα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

Χρειάζεται τραπεζικό σύστημα για να εκκινήσει εκ νέου η οικονομία, να δημιουργηθούν - επιτέλους - πολλές & ποιοτικές θέσεις εργασίας; Αναμφίβολα ναι. Μπορεί να γίνει όσο παραμένουν οι ίδιες διοικήσεις στις τράπεζες και στις εποπτικές αρχές; Αναμφίβολα όχι. Ας μην γελιόμαστε, ένας ήταν ο ρόλος που έπαιξαν οι τράπεζες στη χώρα μας: Ήταν εργαλείο της οικονομικής ολιγαρχίας. Ουδέποτε νοιάστηκαν σοβαρά για την εθνική οικονομία, ούτε καν για τα χρήματα των καταθετών τους!

Ποιος εξάλλου έχει ξεχάσει τον CEO της Αγροτικής που λίγες μέρες πριν την εξαγορά της Τράπεζας έβγαλε τα χρήματά του στο εξωτερικό. Επίσης, έγκυρα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων όπως το Reuters, πολλές φορές έχουν μιλήσει με θαυμασμό για τις πρακτικές των διοικήσεων μεγάλων ελληνικών τραπεζών.

Ας σταματήσει λοιπόν το αισχρό θέατρο που παίζεται εδώ και δυο χρόνια με συγχωνεύσεις που ανακοινώνονται και παίρνονται πίσω. Με μανωλιούς που αλλάζουν φορώντας τα ρούχα τους αλλιώς. Η λύση που απαιτείται είναι ριζική, να φτάσει το μαχαίρι στο κόκκαλο και να προχωρήσουμε μπροστά.

Ποια θα μπορούσε να είναι μια λύση; Ενδεχομένως η ακόλουθη:

- Κρατικοποίηση όλων των τραπεζών στη χώρα
- Δημιουργία μιας 'κακής τράπεζας' που θα πάρει όλες τις επισφάλειες
- Δημιουργία δυο μεγάλων και ενός αριθμού μικρών & εξειδικευμένων νέων τραπεζών, κάθε μια με συγκεκριμένη ειδίκευση και επίσης συγκεκριμένο επιχειρηματικό σχέδιο ιδιωτικοποίησής τους σε ορατό χρονικό διάστημα
- Επίβλεψη της παραπάνω διαδικασίας από Ευρωπαϊκούς οργανισμούς, όπως η ΕΚΤ & η ΕΤΕπ.

Κάτι αντίστοιχο έγινε εξάλλου με επιτυχία στις ΗΠΑ ενώ το επιχειρούν και στη Μ. Βρετανία.

Παράλληλα με τα παραπάνω θα πρέπει να δημιουργηθούν αληθινοί οργανισμοί χρηματοδότησης υψηλού ρίσκου (venture capital), χωρίς τη συμμετοχή των τραπεζών οι οποίες στο dna τους, ορθώς, έχουν την αποφυγή του υψηλού ρίσκου.

Αυτή ίσως να ήταν μια λύση ρεαλισμού. Αν αντίθετα περιμένουμε τα υφιστάμενα τραπεζικά σχήματα να "πάρουν τα πάνω τους" και να "χρηματοδοτήσουν την επιχειρηματικότητα", τότε μάλλον αναμένουμε μια επανάληψη του θαύματος του Κυρίου μας με την ανάσταση του Λαζάρου.

Η λύση είναι στα χέρια μας

Αν υπήρχε σοβαρό λαϊκό κίνημα στη χώρα, όπως και σε όλη τη Νότια Ευρώπη, η απάντηση στην κρίση θα ήταν ένα μαζικό, αποδοτικό, παραγωγικό συνεταιριστικό κίνημα.

Έχουμε όμως πήξει στους πολεμούντες εκ του ασφαλούς, βάλλοντες εκ του μακρώθεν.

Έχουμε πήξει δηλαδή στην στείρα άρνηση, στο "όχι σε όλα", στην αντιμετώπιση της οπισθοδρόμησης ως προόδου.

Αρκετά πια με τους κάθε λογής σωτήρες. Μόνο εμείς, οι ίδοι οι ευρωπαίοι, μπορούμε να αλλάξουμε την ευρωπαϊκή οικονομία και να πετύχουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη μαζί με την κοινωνική δικαιοσύνη. 

Πώς; Όπως είπαμε παραπάνω: Υλοποιώντας στην πράξη την οικονομία της συνεργασίας & της δημιουργικότητας.

Όποιος "αντιπολιτεύεται" το (όντως οικτρά αποτυχημένο) σύστημα δίχως να προτείνει ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο, απλά λαϊκίζει - πράγμα που υπό τις παρούσες συνθήκες είναι τουλάχιστον εγκληματικό.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: Μύθοι και πραγματικότητα

Κείμενο που δημοσιεύτηκε στο INFO-COM
http://www.slideshare.net/tsigos/infocomhellenicstartups

Είναι βέβαιο πως κάτι αλλάζει στην Ελλάδα, με αποτελέσματα που είναι πια εύκολα ορατά. Όχι, δεν αναφέρομαι στην κρίση που μαστίζει τη χώρα μας αλλά στη νεοφυή επιχειρηματικότητα. Παράλληλα με το «παραγωγικό μοντέλο» (ο Θεός να το κάνει…) που καταρρέει, ένα νέο, υγιές παραγωγικό μοντέλο γεννιέται! Σίγουρα είναι μικρό ακόμα, δεν έχει την κρίσιμη μάζα για να αλλάξει την πορεία της ελληνικής οικονομίας, είναι όμως πολύ δυναμικό και ταχέως αναπτυσσόμενο. Είναι τελικά η μοναδική μας ελπίδα. 

Τι σημαίνει πραγματικά ο όρος «νεοφυής» επιχειρηματικότητα – ή απλά start-up; 

 Εδώ υπάρχει η μεγαλύτερη των παρανοήσεων! Έχει επικρατήσει ένα – μάλλον ξένο προς την ελληνική πραγματικότητα – μοντέλο του garage software start-up όπου μια ομάδα νεαρών, αξύριστων geeks αναπτύσσει το υπερ-software, πιθανότητα μια cloud- ή mobile-υπηρεσία στην εποχή μας, αποκλεισμένη από τον έξω κόσμο και θρεφόμενη με πίτσα, καφέ και μπύρα μέχρι να βγει το πρωτότυπο.

 Όχι, δεν είναι έτσι.

 Νεοφυής είναι οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα η οποία βασικά έχει τρία χαρακτηριστικά:
- Είναι νέα
- Είναι καινοτόμος
- Έχει ταχεία ανάπτυξη – Ή έχει προοπτικές ταχείας ανάπτυξης

Χαρακτηριστικότερο όλων είναι το παράδειγμα του φούρνου. Ας πούμε ότι ξεκινά κάποιος ένα συνοικιακό αρτοποιείο. Είναι start-up; Μάλλον όχι. Αν όμως ξεκινήσει αυτό το αρτοποιείο παράγοντας ένα εξαιρετικής ποιότητας ψωμί με αγνά, παραδοσιακά υλικά, αν φροντίσει να επικοινωνήσει την ανάπτυξη του προϊόντος αυτού στην αγορά με έναν έξυπνο, αποτελεσματικό τρόπο και αν έχει μελετήσει ένα επιχειρηματικό μοντέλο ώστε σιγά-σιγά από τον ένα φούρνο να κάνει ένα δίκτυο αρτοποιείων με σύγχρονα μέσα διανομής και προώθησης του προϊόντος, τότε ναι, είναι start-up. 

Με άλλα λόγια λοιπόν, το αντικείμενο μιας επιχείρησης δεν έχει σχέση με το αν εκείνη είναι start-up, αντίθετα αυτό το καθορίζει η φιλοσοφία της. Νεοφυής λοιπόν είναι η επιχείρηση που ο λόγος ύπαρξής της είναι να προσφέρει μια καινοτόμο λύση σε ένα πρόβλημα ή μια επιθυμία των πελατών της και που στοχεύει να αναπτυχθεί δημιουργώντας αξία για τους πελάτες, τους μετόχους και τους εργαζομένους της.

Στην Ελλάδα όμως; Αφού δεν έχουμε επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα!

Αυτή είναι μια άλλη πολύ μεγάλη & πολύ διαδεδομένη παρανόηση. Δεν έχουμε επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα! Μάλλον δεν έχουν ακούσει όσοι εκφέρουν την άποψη αυτή ότι στη χώρα μας έχουμε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες – μερικοί τα ανεβάζουν μέχρι και στο εκατομμύριο – επαγγελματικά ΑΦΜ. Στην Ελλάδα λοιπόν είχαμε και έχουμε πολύ ανεπτυγμένη την επιχειρηματικότητα! Δυστυχώς όμως, δεν είχαμε το σωστό μοντέλο επιχειρηματικότητας. Αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει.

Ο κλάδος της Πληροφορικής αποτυπώνει καλύτερα από καθένα το τεράστιο αυτό πρόβλημα. Οι επιχειρήσεις που μεσουράνησαν στην Ελλάδα των 90s και των 00s ήταν εκείνες των box movers, ή για να το πούμε πιο απλά, των μπακάληδων της πληροφορικής. Με μηδενική εγχώρια προστιθέμενη αξία, νόμιζαν πως μπορούν να επιβιώνουν πουλώντας καθρεφτάκια σε ιθαγενείς με ένα ισχνό περιθώριο κέρδους 500%. Οποία έκπληξη, χρεοκόπησαν άπαντες – πλην λίγων που ταλαιπωρούνται και ταλαιπωρούν ακόμα.

Οι «μπακάληδες» άνθισαν σε μια χώρα που στο γνωστικό αυτό αντικείμενο έχει πληθώρα ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου στελεχών τα οποία τελικά είτε αναγκάζονταν στη μετανάστευση ή ανελάμβαναν εργασίες που καμία σχέση δεν είχαν με τις γνώσεις, τις επιθυμίες και τις δυνατότητές τους. Αποτέλεσμα; Μια χαμένη γενιά επιχειρήσεων και μια χαμένη γενιά στελεχών.

Παρόμοιες ιστορίες μπορεί να βρει κανείς σε όλους τους κλάδους, τόσο στην υψηλή τεχνολογία (π.χ. φάρμακο) όσο και στην ενέργεια, στον τουρισμό, στη γαστρονομία. Η λογική του «μπακάλη», η αποθέωση του «εισαγόμενου» διέλυσε την παραγωγική ικανότητα της χώρας και μας έφερε στη σημερινή κατάσταση.

Το κίνημα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας είναι μια ισχυρή, υγιής απάντηση στην παραπάνω κατάσταση. 

Αποδεικνύεται μάλιστα από οικονομικές μελέτες πως είναι απολύτως αδιάφορο το πόσες επιχειρήσεις υπάρχουν σε μια οικονομία σε σχέση με την πορεία της οικονομίας εκείνης. Αυτό που κάνει τελικά τη διαφορά είναι το πόσες επιχειρήσεις δημιουργούνται οι οποίες εντός μιας πενταετίας από την ίδρυσή τους έχουν δημιουργήσει πολλές δεκάδες νέες θέσεις εργασίας.

Τέτοιες επιχειρήσεις είναι οι νεοφυείς. Τα start-ups. 

Η προώθηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας μπορεί λοιπόν να δώσει λύση σε δυο βασικότατα προβλήματα:
- Τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας για το υψηλού μορφωτικού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό της χώρας
- Την αναγέννηση της υπαίθρου, αφού οι δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων στην περιφέρεια νομοτελειακά θα οδηγήσει στην επιστροφή της νέας γενιάς για να καλύψει τις δημιουργούμενες θέσεις εργασίας καθώς και στη δημιουργία δορυφορικών επιχειρήσεων στους τόπους εγκατάστασης των start-ups

Ακόμα και στην ίδια την ελληνική κοινότητα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, τα πράγματα απέχουν πολύ από το να είναι ρόδινα. Παρατηρούμε ότι οι νέοι (όχι μόνο σε ηλικία αλλά σε δραστηριότητα) πρώτα και κύρια δεν μπορούν & δεν θέλουν να συνεργάζονται. Πληρώνουμε βαρύ τίμημα για το λάθος δομημένο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Όλοι θέλουν να γίνουν πρωταθλητές κανείς όμως δεν ενδιαφέρεται να είναι συναθλητής. Είναι αναγκαία και ικανή συνθήκη για την επιτυχή ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό.

Επιπλέον κάτι που φαίνεται να μην έχουν κατανοήσει σε βάθος τα ελληνικά start-ups είναι ότι για να μπορείς να είσαι ανταγωνιστικός σε μια παγκόσμια αγορά πρέπει να αναδείξεις, να αξιοποιήσεις στο μέγιστο βαθμό το στοιχείο της τοπικότητας, το μοναδικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που μπορεί να σου δώσει η παρουσία σε ένα συγκεκριμένο τόπο. Ευτυχώς πρόσφατα παρατηρούμε μια σειρά από νέα start-ups που κινούνται στην κατεύθυνση αυτή.

Το Σεπτέμβρη συμπληρώθηκαν12 χρόνια από τη δημιουργία του πρώτου φοιτητικού start-up στην Ελλάδα. Όλοι οι λόγοι που το δημιουργήσαμε, αποδείχτηκαν λανθασμένοι. Λέγαμε πως θα βγάλουμε χρήματα, τα στελέχη στις πολυεθνικές όμως έβγαλαν περισσότερα και με λιγότερες ευθύνες. Λέγαμε πως δεν θα έχουμε αφεντικά, όμως ο πελάτης είναι το πιο απαιτητικό αφεντικό. Λέγαμε πως θα έχουμε ευέλικτο ωράριο και τελικά καταλήξαμε να δουλεύουμε άπειρες ώρες, ξεχνώντας διακοπές και σαββατοκύριακα. Τελικά όμως κανείς δεν το μετάνιωσε. Γιατί είναι τεράστια η χαρά της δημιουργίας, τεράστια η πολυτέλεια να μπορείς να μαθαίνεις από τα λάθη σου.