H ιδιαίτερη ιστορία της Virtual Trip, της εταιρείας των φοιτητών

Κάτι περίεργο, κάτι ιδιαίτερο γινόταν στη Virtual Trip.

Η εταιρεία των φοιτητών από το Ηράκλειο, εκείνων που "δεν ήθελαν αφεντικά" αλλά ήθελαν να "βγουν στην παγκόσμια αγορά". 

Αυτών που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση που έλεγε "να γίνουμε όλοι μάστορες".

Ήμασταν 22 ετών. Ήμασταν Ίκαροι. Θέλαμε να πετάξουμε ψηλά, να φτάσουμε στον Ήλιο. Όμως τα φτερά μας, παρά την αδιανόητη, πολυετή προσπάθεια, έλιωσαν. 

Ξεκίνησε η πτώση μας προς τη Γη. Αυτή η πτώση μας πλήγωσε και πλήγωσε, άθελά μας, πολλούς άλλους.

Την τελευταία όμως, κυριολεκτικά, στιγμή ένα αδιανόητα ισχυρό πλέγμα πίστης, λόγου και αγάπης μας έσωσε από την καταστροφή.

Η Virtual Trip, η εταιρεία των φοιτητών, ήταν μια κίνηση επαναστατική. Ένας αγώνας απέναντι στο αδύνατο, σαν την ίδια τη ζωή. Όπως συχνά συμβαίνει με τους επαναστάτες, δεν μπόρεσε να επιβιώσει. Έγινε όμως σπορά. Άφησε σπόρο από τον οποίο βγήκαν η AbZorba Games, η Επίγνωσις και η Yodeck. Σήμερα η DreamClass και αύριο αρκετές εταιρείες ακόμα. 

Παράλληλα μια σειρά άλλων επιτυχημένων εταιρειών δημιουργήθηκαν και ευημερούν, που έμμεσα βοηθήθηκαν ή ίσως ακόμα και εμπνεύστηκαν από την πορεία της "εταιρείας των φοιτητών".

__

Σήμερα το πρωί, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο, ένιωσα την ανάγκη να πω ένα μεγάλο, δημόσιο ευχαριστώ. Στους συνιδρυτές μου, τους Περικλή Ακριτίδη, Μίλτο Βασιλάκη, Νίκο Βεντούρα και Χάρη Γκίκα, οι οποίοι μοιράστηκαν το όνειρο. 

Στους Κωστή Δάλλα και Αλέξανδρο Κουρή, που ήταν οι πρώτοι από το χώρο του επιχειρείν που εμπιστεύτηκαν την εταιρεία των φοιτητών.

Στους αείμνηστους Καθηγητές Χρήστο Νικολάου και Στέλιο Ορφανουδάκη, οι οποίοι μας ενέπνευσαν. Σε όλους τους Καθηγητές του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης αλλά και στους Ερευνητές του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας, οι οποίοι, χωρίς να έχουμε κάποια οργανική σχέση με τα ιδρύματα, ήταν δίπλα στους φοιτητές τους, πράγμα που για εμάς είχε τεράστια αξία. Όπως πολύ μεγάλη αξία είχε και η συνεισφορά του αείμνηστου Διευθυντή του Επιστημονικού & Τεχνολογικού Πάρκου Κρήτης, Αρτέμη Σαϊτάκη.

Ας μου επιτραπεί να κάνω μια ιδιαίτερη μνεία στους καθηγητές Ευάγγελο Μαρκάτο και Γιώργο Γεωργακόπουλο του Πανεπιστημίου Κρήτης και τον Καθηγητή Σπύρο Λάλη, πλέον του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, οι οποίοι μας ενεθάρρυναν και μας συμβούλεψαν καθοριστικά τα πρώτα χρόνια της πορείας μας.

Θέλω ακόμα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα του μεταγενέστερους συνιδρυτές μου,  Μάνο Μοσχού, Θανάση Παπαγγελή και Βαγγέλη Μιχαλόπουλο. Στο ταλέντο, τη δέσμευση και τη φιλία αυτών των ανθρώπων χρωστάμε τόσο τη διάσωση όσο και τη σημερινή επιτυχία του εγχειρήματός μας. Η Starttech Ventures, αγαπητοί φίλοι, υπάρχει χάρη σε εσάς.

Είμαι υποεχρεωμένος να ζητήσω μια ειλικρινή συγγνώμη από τα βάθη της ψυχής μου σε όσους στενοχωρήσαμε αυτά τα χρόνια. Θέλω να πιστεύω ότι γνωρίζουν πως η συγγνώμη είναι ειλικρινής και πως, παρά τα μεγάλα μας λάθη, τα κίνητρά μας ήταν - και παραμένουν - αγαθά.

Θα ήμουν άδικος εάν δεν έλεγα ένα μεγάλο ευχαριστώ προσωπικά σε καθέναν από τους εκατοντάδες εργαζομένους που συνεργαστήκαμε όλα αυτά τα χρόνια. Χωρίς εσάς, δεν θα είχε γίνει τίποτα, το 'επαναστατικό μας πείραμα' θα είχε αποτύχει.

Στο σημαντικότερο απ' όλα, όσο και να ψάχνω να βρω τις κατάλληλες λέξεις, αδυνατώ πραγματικά να βρω ικανές να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη μου προς τους γονείς μου, στους οποίους οφείλω την ύπαρξή μου και κάθε μου επιτυχία. Η μητέρα μου μας άφησε το 2011 και ο πατέρας το 2017. Δεν έχει περάσει ούτε μια μέρα χωρίς να έρθουν στις σκέψεις μου και δεν μπορώ να φανταστώ κανέναν τρόπο για να αλλάξει αυτό.

Τέλος, θα ήμουν άδικος αν δεν ευχαριστούσα τον αδερφό μου για την υποστήριξή του καθώς και τη θεία μου Τασία Παπαδημητρίου, που έκανε μια σημαντική κίνηση υποστήριξης, η οποία εν τέλει αποδείχτηκε καθοριστική, όταν το παιχνίδι έμοιαζε τελείως χαμένο.

__

Τι κάνουμε λοιπόν από εδώ και πέρα; Τίποτα δεν μπορεί να μου φανεί πιο ενδιαφέρον από το να καταλάβουμε πραγματικά ΤΙ, ΠΩΣ και ΓΙΑΤΙ συνέβη. Να δούμε πώς γίνεται να αναπτυχθεί όντως μια άυλη 'μηχανή' η οποία δημιουργεί κατά κανόνα επιτυχημένες εταιρείες. Αυτός ειναι ο λόγος ύπαρξης της Starttech Ventures. 

Είναι ένα όνειρο του 2009, που πήρε σάρκα και οστά το 2012 και από το 2015 και μετά το πρωτότυπο της μηχανής αυτής λειτουργεί στο γραφείο μας στην Αθήνα. Μέσα από αποτυχίες και επιτυχίες, μέσα από χαρές και λύπες, προχωράμε σε μια πορεία ανακάλυψης. Ο στόχος είναι μεγαλεπήβολος, σίγουρα όμως επιτεύξιμος. Θέλουμε να δείξουμε τον δρόμο σε όλους τους άτυπους, τους ασυνήθιστους υποψήφιους επιχειρηματίες και να τους βοηθήσουμε να αποδείξουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν.

Έχουμε μια υπέροχη ομάδα. Πρώτα απ' όλα την Κατερίνα, τον Βαγγέλη και τον Γιώργο. Μετά την Γλυκερία, τον Γιάννη, τον Αριστείδη και την Ηρώ.  Τον άλλο Γιώργο, την Tuzin, τον Πάνο, τη Ναταλία, τον Λάμπρο, την Αλίκη, την Αγγελίνα και τον Θάνο. Ακόμα τον Αργύρη και τον Αυγουστίνο. 

Όλοι μαζί θα κερδίσουμε ένα μεγάλο στοίχημα: Η επιτυχία μιας εταιρείας δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα της τύχης, ούτε κάποιο κληρονομικό ή ταξικό προνόμιο.

Αντίθετα είναι μια δύσκολη αλλά ελκυστική επιλογή, διαθέσιμη σε όλους μας. Όλοι, πραγματικά όλοι, μπορούμε να γίνουμε μάστορες. Θα περάσουμε δύσκολα, όμως θα απολαύσουμε τη διαδρομή. 

Εν τέλει δε, θα συνεισφέρουμε στην προσπάθεια του ανθρώπου να γίνει άνθρωπος. Θα βάλουμε έτσι κι εμείς, οι μάστορες του 21ου αιώνα, το λιθαράκι μας στην συλλογική προσπάθεια για μια καλύτερη κοινωνία.

Βασιλόπιτα-on-Βασιλόπιτα performance

Την Παρασκευή το βράδυ η Επίγνωσις έκοψε τη βασιλόπιτα της κάνοντας ένα πολύ ωραίο πάρτι στο Φουάρ. Ήταν η δεύτερη φορά που το έκανε 'αυτονομημένη' από το υπόλοιπο portfolio της Starttech Ventures, πρώτα και κύρια για πρακτικούς λόγους: Οι υπόλοιπες εταιρείες όλες μαζί μετά βίας αριθμούν 60 άτομα ενώ η Επίγνωσις μόνη της προσεγγίζει τα 100. Ούτε χωράμε πια κάπου όλοι μαζί ούτε, όσο κι αν είναι δύσκολο αυτό να το αποδεχτούμε, γνωριζόμαστε πια όλοι με όλους.

Για μένα, που ξεκίνησα σαν οδηγός, εδώ και πολλά χρόνια είμαι συνοδηγός και σιγά-σιγά κατευθύνομαι προς το πίσω κάθισμα αυτής της εκπληκτικής εταιρείες, είναι περίεργο και ευχάριστο μαζί. Είναι κάπως σαν να σε καλεί στο πάρτι που κάνει σπίτι του το παιδί σου που λίγα χρόνια πριν αποφάσισε να αφήσει την οικογενειακή εστία και να μείνει μόνο του - όπως είναι απολύτως φυσικό.

Μεταξύ σοβαρού και αστείου λοιπόν αποφασίσαμε την εισαγωγή ενός νέου δείκτη πορείας της εταιρείας: Βασιλόπιτα-on-Βασιλόπιτα performance! Σε σχέση με τον Γενάρη του 2019, οπότε η Επίγνωσις έκοψε πρώτη φορά τη δική της Βασιλόπιτα, χρειαστήκαμε χθες 40 περισσότερα κομμάτια ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, 4.000 γραμμάρια περισσότερης Βασιλόπιτας!

Βασιλόπιτα Επίγνωσις 2020

Είμαι πολύ περήφανος για την Επίγνωσις και όσα έχει καταφέρει. Ότι και να πω για τον Θάνο Παπαγγελή θα είναι λίγο. Έδειξε απλά πως είναι ένας άριστος συνιδρυτής και πως ένας εξαίρετος CTO μπορεί να εξελιχθεί στον καλύτερο CEO που θα μπορούσε να έχει ποτέ η εταιρεία, παίζοντας ταυτόχρονα όλους τους ρόλους που θα χρειάστηκε εν τω μεταξύ σε product, marketing, finance και ότι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί. Ποιο είναι λοιπόν το μυστικό της επιτυχίας της Επίγνωσις; Κανένα άλλο από τον συνιδρυτή και CEO της!

To ίδιο όμως ισχύει και για την ομάδα. Δεν μπορώ να μην αναφερθώ σε μια μικρή ομάδα ανθρώπων που έμεινε συμπαγής και αποτελεσματική περνώντας μέσα από δυσκολίες και ανταποκρινόμενη σε προκλήσεις που θα χρειαζόταν βιβλίο ολόκληρο να περιγραφούν. Χωρίς αυτούς αναμφίβολα δεν θα είχαμε επιτύχει τίποτα. Ο Περικλής Βενάκης είναι μαζί μας σε διάφορους ρόλους από το μακρινό 2003 και στη συνέχεια πλαισιώθηκε από τον Μιχάλη Μακρυγιαννάκη, Ελευθερία Παπαθεοδώρου, Γιώργο Κάλφα, Χρήστο Μαθιόπουλο και τον Ανδρέα Μακριδάκη. Κάπως έτσι φτάσαμε στη δημιουργία του TalentLMS, οπότε έγινε μια νέα αρχή με εξαιρετική συνέχεια. Δεκάδες νέοι συνεργάτες μας ενίσχυσαν στο διάστημα αυτό, με τελευταίες προσθήκες τον Βίκτωρα Κριτάκη, την Εύα Τσακούμα και τη Λίνα Παπαγεωργίου.

Ενώ λοιπόν αναγνωρίζω πως χωρίς τους 'παλιούς' δεν θα είχαμε φτάσει μέχρι εδώ, ομοίως αναγνωρίζω πως χωρίς τους 'νέους' δεν θα πάμε παρακάτω. Δεν είμαστε όλοι ίδιοι στην εταιρεία, είμαστε όμως όλοι το ίδιο σημαντικοί. Ακούγεται σαν cliché όμως είναι πέρα για πέρα αληθινό: Οι εταιρείες δεν είναι τίποτα άλλοι από τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτές. Όπως έλεγα εξάλλου την πρωτοχρονιά αυτού του έτους, παραφράζοντας τον μεγάλο Χαλίλ Γκιμπράν, 'η εταιρεία σου δεν είναι εταιρεία σου'.

Αυτό που θα ήθελα να επισημάνω για την Επίγνωσις είναι ότι πετυχαίνει κάτι που δεν είναι καθόλου δεδομένο: Αναπτύσσεται με ταχύτητα και ασφάλεια, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των μετόχων της, παρέχει ένα δημιουργικό και ασφαλές εργασιακό περιβάλλον, οικονομική και προσωπική εξέλιξη, εξυπηρετώντας τα συμφέροντα των εργαζομένων της, ενώ παρέχει στην αγορά εύχρηστα και ποιοτικά προϊόντα ηλεκτρονικής εκπαίδευσης σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές, επιτρέποντας ακόμα και σε πολύ μικρές επιχειρήσεις του αναπτυσσόμενου κόσμου να έχουν πρόσβαση στην ίδια εκπαιδευτική τεχνολογία με τους πανίσχυρους οργανισμούς των περισσότερο αναπτυγμένων οικονομιών. Κάνει δηλαδή καλό τόσο στους πελάτες της όσο και στην κοινωνία συνολικό. Ακριβώς ότι λέει λοιπόν ο πολύ αξιόλογος Robert Reich στο "Common Good" μιλώντας για το όραμα του 'stakeholder capitalism'.

Ιδιαίτερα θέλω να αναφερθώ σε δυο συναδέλφους: Τον Μάνο Δραμιτινό που πολύ δίκαια πήρε φέτος το βραβείο του 'Epignosian 2019' και στην Έλενα Λεάνδρου που πήρε το αντίστοιχο βραβείο πέρσι. Το γεγονός ότι υπάρχουν στην Ελλάδα επαγγελματίες όπως ο Μάνος και η Έλενα σε κάνει αισιόδοξο ότι κάτι πράγματι μπορεί να αλλάξει σε αυτήν τη χώρα, ότι μπορούμε όντως να βγούμε από την παρακμή και ότι κάποια στιγμή θα μπορούμε να μιλάμε διεθνώς για το 'εδώ και τώρα' της Ελλάδας αντί να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στην ένδοξη αρχαία ιστορία μας.

Μάνος Δραμιτινός και Έλενα Λεάνδρου
Epignosian 2019 - 2018

Θα ήθελα τέλος να κλείσω αυτό το σύντομο άρθρο αναφερόμενος στον Γιάννη Καραμπάση. Έναν καλό φίλο που έφυγε πρόσφατα από κοντά μας και που χωρίς αυτόν η Επίγνωσις δεν θα είχε δημιουργηθεί. Του είπαμε χθες, όλοι μαζί, ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ. Εύχομαι οι δικοί του άνθρωποι να ξεπεράσουν τον πόνο της απώλειας και να τον κρατήσουν για πάντα ζωντανό μέσα τους, ακολουθώντας το εξαίρετο παράδειγμά του. Εμείς στην Επίγνωσις θα το προσπαθούμε πάντα.

Για τον Γιάννη Καραμπάση

Τον Μάρτιο του 2001 βρέθηκα στην Πάτρα ερχόμενος από το Ηράκλειο και κάναμε μια πρώτη συνάντηση με τον Σάκη Παπαγγελή για πιθανή συνεργασία. Από τη συνάντηση αυτή προέκυψε η ιδέα για το "e-Φροντιστήριο" που αργότερα μας έδωσε το eFront, and the rest is history.

Για να μπορέσει να προχωρήσει όμως αυτή η ιδέα και να γραφτεί αυτή η ιστορία, υπήρξαν διάφοροι άνθρωποι που έπαιξαν τον ρόλο του καταλύτη. 

Τα πράγματα έχουν περίπου ως εξής: Στο Ηράκλειο είχαμε εγκατασταθεί στο Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης. Πριν πάω στην Πάτρα έκανα μια μικρή έρευνα και είδα με κάποια έκπληξη ότι υπάρχει εκεί το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών, ένας παρόμοιος οργανισμός. Τους έστειλα email και μου απάντησε άμεσα ο Διευθυντής του Πάρκου. Λεγόταν Γιάννης Καραμπάσης.

Τον Γιάννη θυμάμαι ότι τον επισκέφτηκα στο γραφείο του στο ΕΠΠ (για όσους ξέρουν την Πάτρα είναι κοντά στο Πανεπιστήμιο, πίσω από το νοσοκομείο), αμέσως μετά τον καφέ που ήπιαμε με τον Σάκη στο κέντρο της Πάτρας. Του είπα την ιδέα, του φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Μου είπε πως υπήρχε ένα νέο πρόγραμμα της ΓΓΕΤ που λεγόταν "Πράξε-Α" και θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την ιδέα μας.

Είπαμε να μείνουμε σε επαφή, όπως και κάναμε. Συναντιόμασταν είτε στην Πάτρα ή στην Αθήνα οι τρεις μας και μας βοηθούσε πολύ κάνοντας αυτό που σήμερα θα λέγαμε mentoring and/or coaching. Κάποια μέρα με πήρε τηλ και μου είπε ότι "την έγραψε εκείνος την πρόταση στη ΓΓΕΤ" και "δεν είναι κακή ιδέα να την υποβάλλουμε", πράγμα που και κάναμε. Η πρόταση εγκρίθηκε και έτσι πήραμε μια χρηματοδότηση περίπου €20.000, η οποία μας έδωσε την πρώτη υποτυπώδη έκδοση του eFront.

Αργότερα, στις αρχές του 2003, καθώς ο Γιάννης πια είχε μετακομίσει στην Αθήνα, συζητούσαμε για αυτό που σήμερα θα λέγαμε "go to market strategy" του e-Φροντιστηρίου. Μας πρότεινε να κάνουμε ένα web site που θα έχουμε περιεχόμενο από γνωστούς συγγραφείς που θα μιλούσαν για την εκπαίδευση. Έλεγε πως αν είχαμε καλό περιεχόμενο, το site αυτό θα είχε πολλούς επισκέπτες και κάποιους από αυτούς θα μπορούσαμε να τους 'προωθήσουμε' στο eFront (νομίζω σήμερα αυτό το λέμε content marketing). Μας πρότεινε τέλος αυτό το site να το ονομάσουμε 'Επίγνωσις', για προφανείς λόγους. Το site δεν έγινε ποτέ, όπως ούτε το e-Φροντιστήριο, όμως νομίζω όλοι ξέρουμε ότι η 'Επίγνωσις' τελικά όντως δημιουργήθηκε.

Το 2004 συζητώντας με τον Γιάννη μας μίλησε για το EBAN (www.eban.org) και μας εξήγησε τι σημαίνει business angel & venture capital. Τον Nοέμβριο του 2004 οργανώσαμε μαζί την εκδήλωση "ΠΡόΣΩ", που ήταν από τις πρώτες (σίγουρα οι πρώτη από ιδιώτες) στην Ελλάδα για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσω ίδρυσης 'τεχνοβλαστών', δηλαδή spin-off & spin-out επιχειρήσεων.

Αργότερα ο Γιάννης μας βοήθησε για δυο χρόνια ως σύμβουλος διοίκησης τόσο στην Επίγνωσις όσο και στη vtrip όσο και στις υπόλοιπες εταιρείες, πολλές φορές με καθοριστική συμβολή, όπως για παράδειγμα στο έργο των διαβατηρίων. 

Από το 2007 και μετά οι δρόμοι μας χώρισαν, μείναμε όμως πάντα σε επαφή και είχαμε άριστες σχέσεις. Τα τελευταία χρόνια μιλούσαμε δυο - τρεις φορές τον χρόνο για μια αμοιβαία ενημέρωση. Χαιρόταν πολύ και ήταν περήφανος για την Επίγνωσις και συνολικά για τον οργανισμό που δημιουργήσαμε.

Του τηλεφώνησα τον Σεπτέμβριο για να τον καλέσω σε ένα από τα Open Q&A μας. "Έχω μπει ξανά στο νοσοκομείο, Δημήτρη" μου λέει. "Υπάρχει μια μικρή επιπλοκή, πρέπει να εγχειριστώ ξανά". Τον ρώτησα πως νιώθει, μου είπε "ξέρω ότι είναι δύσκολη επέμβαση, δεν έχω άλλη επιλογή όμως, οπότε θα την κάνω και όλα θα πάνε καλά". Του ευχήθηκα περαστικά και είπαμε να μιλήσουμε "σε κανένα μήνα" για να κανονίσουμε πότε θα έρθει να μας μιλήσει.

Κάποια στιγμή στα τέλη Νοεμβρίου όμως έμαθα ότι μετά την εγχείρηση ο Γιάννης προσβλήθηκε από μια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη η οποία εν τέλει αποδείχθηκε μοιραία. Μας άφησε τον Οκτώβριο σε ηλικία 68 ετών.

Είναι πολύ περίεργο όταν κοιτάς 15 και 20 χρόνια πίσω και βλέπεις τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξαν άνθρωποι που βρέθηκαν εντελώς τυχαία στον δρόμο σου. Είναι ακόμα πολύ διδακτικό να βλέπεις ότι άνθρωποι που - το καταλαβαίνεις δεκαετίες μετά - ήταν αναμφίβολα μπροστά από την εποχή τους, σπανίως προλαβαίνουν να ανταμειφθούν για αυτό. Είναι τέλος πολύ δύσκολο να μαθαίνεις ότι έναν άνθρωπο που μπορούσες πάντα να του ζητήσεις μια χρήσιμη συμβουλή σε κάποιο κρίσιμο ζήτημα, γνωρίζοντας ότι θα λάβεις μια σοβαρή και καλοπροαίρετη απάντηση, δεν θα μπορέσεις να τον ξαναδείς.

Θέλω να κλείσω το άρθρο αυτό λέγοντας ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Γιάννη Καραμπάση, καθώς έπαιξε έναν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή μας. Οι σκέψεις μου είναι τώρα με τους δικούς του ανθρώπους, στους οποίους λείπει πολύ.

Παράλληλα, θέλω να προτείνω σε όλους να είμαστε ιδιαίτερα ευγνώμονες προς ανθρώπους που είναι γύρω μας, τόσο οικογένεια, όσο φίλους και συνεργάτες. Ας προσπαθούμε όσο μπορούμε να τους βοηθούμε και οπωσδήποτε να τους ευχαριστούμε πάντοτε για τη βοήθεια που μας δίνουν. Δεν ξέρω εάν τελικά μένει τίποτα άλλο στη ζωή, πέρα από αυτό το συναίσθημα ευγνωμοσύνης.