Tο Portal των 150 € και οι βυθισμένοι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων

Γίναμε όλοι μάρτυρες της ανακοίνωσης του νέου Portal του Υπουργείου Παιδείας με την επισήμανση ότι η συνολική δαπάνη του δημοσίου ήταν 150 €. Μάθαμε ακόμα ότι για την ανάπτυξη του εργάστηκε μια ομάδα οχτώ στελεχών του Υπουργείου, στους οποίους φυσικά αξίζουν θερμά συγχαρητήρια.

Κάπου εδώ όμως αρχίζει η αριθμητική. Πόσο χρόνο εργάστηκαν τα άτομα αυτά; Ας υπολογίσουμε κατά μέσο όρο δυο μήνες. Έτσι, το Portal κοστολογικά απαίτησε τη δαπάνη 16 ανθρωπομηνών. Και πόσο κοστίζει ο ανθρωπομήνας, θα αναρωτηθεί κάποιος. Να πούμε ίσως 2.000 €; Φοβάμαι πως το νούμερο αυτό είναι εξωπραγματικά χαμηλό. Αν υπολογίσουμε ασφαλιστικές εισφορές και εφαρμόσουμε βασικές αρχές activity based costing, όπως θα έπρεπε να γίνει σε όλο τον δημόσιο τομέα, θα πρέπει να επιμερίσουμε όλα τα overheads τα οποία είναι πολύ πάνω του 100% του actual costs για το ελληνικό δημόσιο. Ακόμα, πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο μισθωτός πληρώνεται [έστω, προ-ΔΝΤ :-(] 14 μισθούς αλλά εργάζεται 11, οπότε ότι βγαίνει από actual monthly cost + overheads πολλαπλασιάζεται με 14/11. Αν γίνουν αυτοί οι υπολογισμοί στο Υπυργείου Παιδείας το ποσό που θα βγει ανά ανθρωπομήνα θα είναι >> 5.000 €. Μιλάμε λοιπόν για ένα κόστος για τον έλληνα φορολογούμενο που θα μπορούσε να φτάνει και στις 80.000 €

Κάποιος παρατήρησε πως το κόστος αυτό είναι "θεωρητικό". Φοβάμαι όμως ότι οι αμοιβές του προσωπικού - όπως και τα overheads - δεν είναι καθόλου μα καθολου θεωρητικές. Είναι πολύ πραγματικές. Αντίθετα, εντελώς θεωρητικό είναι το κόστος των 150 €, που στην πραγματικότητα είναι κάποιες τάξεις μεγέθους μεγαλύτερο.

Δεν μπορώ ακόμα παρά να μην σημειώσω ότι διεθνώς τα IT departments μεγάλων οργανισμών, όπως π.χ. τα Υπουργεία, προωθούν όλο και περισσότερο το outsourcing και μειώνουν το in-house development. Επικεντρώνονται έτσι σε θέματα διοίκησης έργου και διασφάλισης ποιότητας τα οποία είναι και η αποστολή τους. Υπό το πρίσμα αυτό, η "εσωτερική ανάπτυξη" είναι αναχρονιστική.

Μια άλλη παράμετρος είναι η απαξίωση των εταιρειών πληροφορικής και η τοποθέτησή τους στην ομάδα των de facto κερδοσκόπων. Ακούει ο Πολίτης επίσημα χείλη να του λένε πως "το Portal του Υπουργείου Παιδείας κόστισε 150 €". Στη συνέχεια ο ίδιος Πολίτης δέχεται μια προσφορά για την ανάπτυξη μιας απλής εφαρμογής ηλεκτρονικού εμπορίου στην - ιδιαίτερα χαμηλή - τιμή των 2.500 €. Προφανώς ο Πολίτης θεωρεί ότι ο επαγγελματίας Πληροφορικός αισχροκερδεί εις βάρος του. Είναι όμως έτσι; Μάλλον όχι.

Το ζήτημα δεν είναι τελικά αν το Υπουργείο έδωσε 150 € ή περισσότερα αλλά να καταλάβουμε που αποσκοπεί η ανακοίνωση αυτή. Προφανώς το Υπουργείο θεωρεί το κόστος προσωπικού ως Sunk Costs σύμφωνα με την κοστολογική ορολογία. Γιατί να δεχόμαστε ότι το κόστος μισθοδοσίας του προσωπικού είναι εξ΄ ορισμού χαμένο; Είναι πολύ ύπουλη αυτή η προσέγγιση.

Η ταπεινή μου γνώμη είναι πως οι αμοιβές των δημοσίων υπαλλήλων θα έπρεπε να διπλασιαστούν - τουλάχιστον - παράλληλα όμως με την εισαγωγή ενός results-oriented μοντέλου διοίκησης και πολύ σκληρής μείωσης των overheads. Δίνουμε λεφτά για την Παιδεία. Δίνουμε λεφτά για την Υγεία. Δίνουμε λεφτά για τις Ένοπλες Δυνάμεις. Ούτε Παιδεία όμως έχουμε, ούτε Υγεία, ούτε δύναμη αποτροπής. Γιατί;

Το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό, είναι ξεκάθαρα διοικητικό. Υπάρχει μια ένοχη συναλλαγή. Σου δίνω λίγα λεφτά, δίνεις λίγη εργασία. Μετά σε κατασυκοφαντώ στην κοινωνία και στο τέλος σε καταργώ. Οι οργανώσεις δημοσίων υπαλλήλων θα έπρεπε να κάνουν το παν για να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους ώστε να διατηρήσουν τα κοινωνικά τους κεκτημένα.

Ρωτώ πολύ απλά:

- Αυτοί οι 8 υπάλληλοι προσελήφθησαν με job description του web developer;
- Αν όχι, τι έγινε με τα καθήκοντά τους το Χ διάστημα που έκαναν web development; Είτε καλύφθηκαν από κάποιον άλλο, ή έμειναν ακάλυπτα για το Χ διάστημα, ή - ακόμα χειρότερα - ουδέποτε υπήρξαν...

Καθένας μας ας δώσει τις απαντήσεις του.

Ενστάσεις της Greeklug στην πρόταση για το ΕΘΕΠΕ

Μια πολύ ενδιαφέρουσα απάντηση στις ενστάσεις της Greeklug σχετικά με την ίδρυση του ΕΘΕΠΕ είναι το παρακάτω κείμενο του συναδέλφου Χάρη Γεωργίου, το οποίο και αναδημοσιεύω αυτούσιο:

Δυστυχώς δεν μπορώ να απαντήσω εδώ με την έκταση που πρέπει. Το ζήτημα είναι πολύ πιο σοβαρό και σημαντικό από το "συντεχνιακό" που παρουσιάζεται στην επιστολή της Greeklug.

Καλά τα παραδείγματα του Bill Gates (Microsoft) και του Steve Jobs (Apple), αλλά και οι δύο αφορούν σε «κλειστό» λογισμικό, αμιγώς εμπορικό, με πολύ ισχυρά μονοπώλια στην αγορά λογισμικού και πάμπολες καταδίκες για παραβίαση των κανόνων περί ελεύθερου εμπορίου (Microsoft). Αντίθετα, το Linux, το πιο επιτυχημένο ίσως λογισμικό τύπου ΕΛ/ΛΑΚ και ένα από τα καλύτερα λειτουργικά συστήματα παγκοσμίως, σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε (αρχικά) από τον Linus Torvalds, πτυχιούχος Computer Science. Παρόλα αυτά, έργα όπως το Ubuntu, το Firefox, το OpenOffice, το OLPC, η UML, η XML, τα protocol RFCs, αποτελούν το τελικό αποτέλεσμα μιας πολύ μεγάλης αλυσίδας θεωρητικών, σχεδιαστικών και πρακτικών επιλογών, και όχι τον αυτοσκοπό ή το αποκλειστικό αντικείμενο της Πληροφορικής.

Η Πληροφορική δεν είναι πλέον μια συλλογή τεχνικών γνώσεων ή μια επιλεκτική εφαρμογή θεωριών από άλλες επιστήμες (π.χ. Φυσική ή Μαθηματικά). Αποτελεί εδώ και δεκαετίες διακριτή επιστήμη, το ίδιο σημαντική με όλες τις άλλες, και μάλιστα όλο και πιο κρίσιμη σε πολλές πτυχές της καθημερινότητάς μας. Μπορεί κάποτε η εσφαλμένη λειτουργία ενός προγράμματος Η/Υ να μην σήμαινε τίποτα, όμως σήμερα μπορεί να σημαίνει ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα με νεκρούς. Άρα, πρέπει να αντιμετωπίζεται το ίδιο σοβαρά και υπεύθυνα όπως κάθε τέτοιο επάγγελμα, με όλες τις σχετικές νομικές και άλλες διασφαλίσεις, και όχι απλά σαν χόμπι, εμπειρική «δεξιότητα» ή «τέχνη».

Καλώς ή κακώς, ο καλύτερος τρόπος να εκπαιδεύσουμε ανθρώπους και να διασφαλίσουμε ως ένα βαθμό αυτή ακριβώς την «καταλληλότητα» είναι τα Πανεπιστήμια. Δεν έχουμε καλύτερο μέσο από αυτό. Οποιαδήποτε άλλη μέθοδος εκπαίδευσης, προσωπικής εμπειρίας ή κατάρτισης σε τεχνολογικό (και μόνο) επίπεδο, αφορά σε μέρος και όχι στο σύνολο της απαραίτητης γνώσης. Το ίδιο ισχύει για κάθε γιατρό, κάθε δικηγόρο, κάθε μηχανικό, κάθε ανθρώπου που έχει αφιερώσει χρόνια ολόκληρα για να μάθει την αντίστοιχη «μεθοδολογία» του κλάδου του, ώστε να μπορεί να παρέχει αυτό που ονομάζεται «αξιόπιστα προβλέψιμο αποτέλεσμα (reliably predictable result) ή απλά «επιστημονική κατάρτιση».

Σίγουρα η δημιουργία ενός επιμελητηρίου Πληροφορικής δεν μπορεί να γίνει ανεξάρτητα από τα αντίστοιχα πτυχία τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, γιατί κάτι τέτοιο θα αποτελέσει παράλογη εξαίρεση σε σχέση με κάθε άλλο επαγγελματικό κλάδο, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως. Από την άλλη, ακριβώς επειδή η Πληροφορική έχει ένα σημαντικό τεχνολογικό άξονα μέσα σε αυτή, οι μη-τυπικές (μη-Πανεπιστημιακές) γνώσεις αποτελούν σημαντικό παράγοντα και άνθρωποι που διαθέτουν μόνο τέτοιες σαφώς και δεν αποτελούν ξένο σώμα για ένα μελλοντικό επιμελητήριο Πληροφορικής. Αλλά αυτό θα πρέπει αναγκαστικά να μελετηθεί αργότερα, σε επίπεδο καταστατικού και διαδικασιών.

θα μπορούσα να απαντήσω με ένα απλό παράδειγμα, χωρίς τον παραπάνω σχολιασμό, είναι το εξής απλό: και στο ψάρεμα, υπάρχουν αυτοί που το κάνουν από χόμπι ή μεράκι και οι αυτοί που το κάνουν ως επάγγελμα. Κανείς δεν απαγορεύει το ψάρεμα στους χομπίστες. Αλλά όταν πας να το κάνεις επάγγελμα, χρειάζεται να -αποδείξεις- ότι δεν κοροϊδεύεις κανέναν και ότι μπορείς να το κάνεις με ασφάλεια και υπευθυνότητα, γιατί αλλιώς δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα και κίνδυνοι για πολλούς άλλους (περιβαλλοντικοί, εργασιακοί, διατροφικοί, οικονομικοί, φορολογικοί). Αυτή ακριβώς είναι η έννοια της διαφοράς μεταξύ ερασιτεχνικής και επαγγελματικής «άδειας ψαρέματος», κάθε μια από τις οποίες συνοδεύεται από πολύ διαφορετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις, σε νομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Πρέπει όλοι να δούμε το πρόβλημα ψύχραιμα και λογικά, με στόχο πάντα τη θεσμοθέτηση και τη σωστή οργάνωση του κλάδου της Πληροφορικής στην Ελλάδα για τις επόμενες δεκαετίες. Φυσικά και δεν πρέπει κάποιοι άνθρωποι να χάσουν τη δουλειά τους απλά και μόνο επειδή δεν έχουν πτυχίο Πληροφορικής. Αλλά από την άλλη, είναι επιτέλους καιρός να σταματήσουμε να δεχόμαστε αστρολόγους και «μάγους του χωριού» ως καθ' όλα νόμιμους επαγγελματίες στο ίδιο ακριβώς αντικείμενο. Είναι καιρός να σοβαρευτούμε και να πούμε να πράγματα ως έχουν, για το καλό πρωτίστως του ίδιου του κλάδου, βλέποντας μάλιστα μερικές δεκαετίες μπροστά.

________________________________

Harris Georgiou - IS/IT Engineer (MSc,PhD)
mailto:xgeorgio@middle-earth.gr
http://xg.middle-earth.gr