Από το ΤΙ στο ΓΙΑΤΙ: Οι σκέψεις μου για το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου

Ασπρόπυργος,
2 Ιουλίου 2015

Το δημοψήφισμα 

Την Κυριακή 5 Ιουλίου παίζεται μια ακόμα πράξη, σίγουρα όχι η τελευταία, του σύγχρονου ελληνικού δράματος. Οι Έλληνες καλούμαστε να λάβουμε μια απόφαση, να απαντήσουμε ΝΑΙ ή ΟΧΙ, επί ενός ερωτήματος που μάλλον απέχει πολύ από το να είναι ευθύ ή ξεκάθαρο. Σύμφωνα με τη μια πλευρά πρόκειται για την αποδοχή ή μη του προτεινόμενου, ή μάλλον επιβαλλόμενου από τον διεθνή παράγοντα, προγράμματος λιτότητας ενώ σύμφωνα με την άλλη αφορά επί της ουσίας την απάντηση στο εάν ο ελληνικός λαός επιθυμεί να παραμείνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας ή όχι.

Πως φτάσαμε εδώ 

Πριν απαντήσει κανείς επί της ουσίας είναι χρήσιμο να προσπαθήσει να καταλάβει τι έχει συμβεί. Το καλοκαίρι του 2009 είχαν περάσει 35 χρόνια από την τραγωδία της Κύπρου και την καθεστωτική μετάβαση που η ιστορία αποκάλεσε «μεταπολίτευση» καθώς και 28 χρόνια από την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, που αργότερα μετεξελίχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυο κόμματα, το ΠαΣοΚ και η Νέα Δημοκρατία είχαν κυβερνήσει αυτοδύναμα όλο αυτό το διάστημα και οι συνέπειες ήταν απολύτως καταστροφικές. Αφενός η οικονομία είχε φτάσει σε ένα απόλυτο αδιέξοδο με τα ελλείμματα και το χρέος να έχουν εκτιναχτεί σε δυσθεώρητα μεγέθη, αφετέρου η ουσιαστική παραγωγική ικανότητα της χώρας είχε συρρικνωθεί ασύλληπτα πολύ, με σχεδόν πλήρη αποβιομηχάνιση και μεγάλη υστέρηση στην ανάπτυξη της οικονομίας της γνώμης και της πληροφορίας.

Είχε γίνει απόλυτα σαφές το καλοκαίρι του 2009 ότι η χώρα αντιμετωπίζει το φάσμα της καταστροφής.

Κυβέρνηση Καραμανλή

Η κυβέρνηση Καραμανλή, επί της οποίας ο εκτροχιασμός της χώρας που περιέγραψα παραπάνω έφτασε στο κορυφαίο της επίπεδο με κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος και απουσία οποιασδήποτε αναπτυξιακής στρατηγικής, είχε βρεθεί σε αδιέξοδο. Αρχικά, είπε ψέματα στον ελληνικό λαό ότι η «οικονομία έχει θωρακιστεί» και ότι «άντεξε στην κρίση». Στη συνέχεια έκανε μια απέλπιδα προσπάθεια συνεννόησης η οποία προσέκρουσε σε μια κοντόφθαλμη άρνηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος είδε στην κρίση μια καταπληκτική ευκαιρία να μοιάσει στον πατέρα και στον παππού του, γινόμενος και αυτός Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας.

Λεφτά υπάρχουν

Έτσι και έγινε. Ο Κώστας Καραμανλής, την τελευταία στιγμή, επέλεξε να πει – σχεδόν – την αλήθεια, φαντάζομαι σε μια απόπειρα να διασώσει (δύσκολο…) την υστεροφημία του. Το εκλογικό σώμα, έκπληκτο από όσα άκουγε από τον Καραμανλή, πολύ εύκολα ενέδωσε στο περίφημο «λεφτά υπάρχουν» του Γεωργίου Παπανδρέου και του έδωσε μια μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και μια ισχυρή πολιτική ηγεμονία και πρωτοβουλία των κινήσεων.

Το ψέμα όμως έχει κοντά ποδάρια.

Εντός ολίγων μηνών η κατάσταση άλλαξε άρδην. Ο Γεώργιος Παπανδρέου ανακάλυψε ότι «οι Έλληνες είναι διεφθαρμένοι» και παρομοίασε την ελληνική οικονομία με τον Τιτανικό. Τον Απρίλιο του 2010, μόλις πέντε μήνες από την αναρρίχησή του στην πρωθυπουργία, μας ενημερώνει από το ακριτικό Καστελόριζο ότι η χώρα δεν έχει άλλη επιλογή πέρα από το να προσφύγει σε διεθνή δανεισμό, με τη συμμετοχή μάλιστα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Ο ελληνικός λαός ξαφνιάστηκε. Ξέραμε ότι το ΔΝΤ ασχολείται με χώρες της Αφρικής, ίσως και μερικές της Ασίας ή της Λατινικής Αμερικής. Τι δουλειά είχε στον μέχρι πρότινος αναπτυξιακό πρωταθλητή της ΕΕ; Στην «ισχυρή Ελλάδα» για την οποία μιλούσε ο αρχιτέκτονας της καταστροφής, ο πρωταθλητής των χαμένων ευκαιριών, Κώστας Σημίτης;

Στη φάση εκείνη το λεγόμενο πολιτικό σύστημα της χώρας, λεγόμενο γιατί μόνο πολιτικό δεν είναι, έδειξε – και σε μεγάλο βαθμό δείχνει ακόμα – το χειρότερό του πρόσωπο. Δεν είπε την αλήθεια στους Έλληνες και συνέχισε στην οδό του άκρατου λαϊκισμού και της προστασίας των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.

Το σύστημα εξουσίας στη σύγχρονη Ελλάδα

Αξίζει εδώ να περιγράψουμε συνοπτικά το σύστημα εξουσίας που κυβερνά την Ελλάδα την περίοδο της μεταπολίτευσης. Είναι το λεγόμενο «τρίγωνο της καταστροφής» που στη βάση του έχει την οικονομική ολιγαρχία, μια μικρή ομάδα με τεράστια οικονομική ισχύ και ξεκάθαρα εγκληματικά χαρακτηριστικά με απόλυτο έλεγχο σε χρυσοφόρους κλάδους της οικονομίας όπως οι αμυντικές προμήθειες, τα δημόσια κατασκευαστικά έργα και η ενέργεια. Η ολιγαρχία αυτή βασικά έχει δυο κατηγοριών πιόνια για να προστατεύει τα συμφέροντά της: Το «πολιτικό» σύστημα και τα μέσα μαζικής «ενημέρωσης». Είναι πέραν πάσης φαντασίας το επίπεδο στο οποίο το τρίγωνο αυτό ελέγχει την πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου, έχοντας καταφέρει πολλές φορές να κάνει «το μαύρο, άσπρο» για να προστατέψει τα συμφέροντά της.

Το αίσχος των αμυντικών δαπανών

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το θέμα των αμυντικών δαπανών. Ακόμα και η χρεοκοπημένη Ελλάδα παραμένει στο top-10 των κρατών διεθνώς στις αμυντικές δαπάνες. Ο ψυχρός πόλεμος και η κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία είναι μια από τις κύριες αιτίες κατάρρευσης της οικονομίας. Εκεί είναι όμως που αναδεικνύονται μια σειρά παθογενειών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Αφενός η Ελλάδα, παρότι ξόδεψε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ τις τελευταίες δεκαετίες και αν μη τι άλλο θα έπρεπε να είχε αποκτήσει πανίσχυρες ένοπλες δυνάμεις, που αναμφίβολα θα ενίσχυαν τη γεωπολιτική μας θέση, όπως έδειξε η κατάληψη της μισής Κύπρου το ’74 αλλά και  οι κρίσεις του ’87 του ’96, απέχει πολύ από το να τα καταφέρει. Μετά, θα περίμενε εύλογα κανείς να έχει αναπτυχθεί μια πολύ σοβαρή εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Τίποτα, όμως. Ήταν αυτός ο παράδεισος του μεταπράτη. Τέλος, ούτε λόγος για εμπορευματοποίηση υψηλής αμυντικής τεχνολογίας σε πολιτικές εφαρμογές, όπως για παράδειγμα έγινε στο Ισραήλ ή στις Σκανδιναβικές χώρες. Ο κόσμος των εξοπλισμών ήταν και παραμένει ένας παράδεισος διαφθοράς, τόσο για την εγχώρια ολιγαρχία όσο και για τη διεθνή.

Συνολικά  αυτή η κατάσταση με τις ελληνικές αμυντικές δαπάνες  αποτελεί ντροπή και  όνειδος για οποιαδήποτε έννοια ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Οι ευρωπαϊκές κοινωνίες σχεδόν δεν γνωρίζουν τι υφίσταται η Ελλάδα στο Αιγαίο και στην Κύπρο, πως και γιατί έχει μπει σε αυτήν τη διαδικασία, ποιοι είναι αυτοί που ωφελούνται στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Το 2009 και το 2010 μια σοβαρή Ευρωπαϊκή κίνηση αλληλεγγύης θα ήταν η εξασφάλιση της Ελλάδας έναντι εξωτερικών απειλών ώστε εμείς να μπορέσουμε να μειώσουμε σημαντικά τις δαπάνες μας και να ενισχύσουμε έτσι την οικονομία μας. Η πολιτική αυτή βούληση όμως δεν υπήρξε ποτέ καθώς στην Ευρώπη κάνει ακόμα κουμάντο ο διακυβερνητισμός.

Προστατεύοντας την αισχροκέρδεια

Η χρεοκοπία της ελληνικής δημοκρατίας το 2010 δημιούργησε μεγάλους κινδύνους στο διεθνές κερδοσκοπικό σύστημα που είχε μέχρι τότε τεράστια οφέλη από το έγκλημα που συντελούταν στην Ελλάδα. «Οίκοι αξιολόγησης» είχαν δώσει την κορυφαία βαθμολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας στην ελληνική δημοκρατία. Με «ΑΑΑ» αξιολογούσαν, άκουσον άκουσον, μια εμφανώς διαλυμένη οικονομία. Στη βάση αυτή, επενδυτικοί οργανισμοί, πολλοί εξ αυτών από τη Γερμανία και τη Γαλλία, δάνειζαν τεράστια ποσά στην Ελλάδα. Βρέθηκαν έτσι εκτεθειμένοι σε μια περίπτωση αντίστοιχη της Lehman Brothers, με τη διαφορά πως μιλούσαμε για εθνικό χρέος.

Με βάση τους νόμους της αγοράς το ελληνικό δημόσιο έπρεπε να χρεοκοπήσει το 2010 και αυτό να συμπαρασύρει σε κατάσταση χρεοκοπίας ένα πλήθος επενδυτικών οργανισμών από όλο τον κόσμο, με πολλούς στη Γερμανία και στη Γαλλία. Τότε συνέβη ένα έγκλημα. Αντί να γίνει το προφανές (δηλαδή χρεοκοπία της Ελλάδας, πακέτο στήριξης της Ελλάδας από ΕΕ και διάσωση Γερμανικών, Γαλλικών και άλλων επενδυτικών οργανισμών από τις εθνικές τους κυβερνήσεις) αποφασίστηκε να γίνει μια τεραστίου μεγέθους χρηματοδότηση του χρεοκοπημένου ελληνικού δημοσίου και μετακύληση του  χρέους από τον ιδιωτικό τομέα (επενδυτικοί οργανισμοί), στο δημόσιο (εθνικές κυβερνήσεις). Πρόκειται για μια αληθινή τραγωδία που ουδέποτε μάθαμε γιατί και υπό τι είδους πίεση την αποδέχτηκε η ελληνική δημοκρατία.

Ο παραλογισμός των μνημονίων

Κάπως έτσι από το 2010 μπήκαμε σε μια ατέρμονη διαδικασία που δεν οδηγεί πουθενά. Ένα τεράστιο δημόσιο χρέος, μια – τουλάχιστον – κοντόφθαλμη ευρωπαϊκή πολιτική, ένα σύστημα εξουσίας που ψυχορραγεί και στην πορεία του προς το τέλος χάνει κάθε έννοια μέτρου. Ανακαλύψαμε τις «κόκκινες γραμμές» τις οποίες υποτίθεται έθεταν οι πολιτικοί μας για την προάσπιση των «κοινωνικών κατακτήσεων». Στη πραγματικότητα ήταν απέλπιδες προσπάθειες για τη διάσωση του πελατειακού πολιτικού συστήματος, της μεγάλης και της μικρής διαφθοράς. Όπως ήταν φυσικό, οι κυβερνήσεις έπεφταν η μία μετά την άλλη, αφού πρώτα είχαν φλομώσει με ψέματα τον ελληνικό λαό για να εκλεγούν και στη συνέχεια σπρώξουν ακόμα πιο βαθιά την ελληνική δημοκρατία στο λάκκο της ύφεσης και της οικονομικής και κοινωνικής παρακμής. Μεταξύ μάλιστα των δυο κυβερνήσεων ΠαΣοΚ και Νέας Δημοκρατίας ζήσαμε και το ανέκδοτο μιας δήθεν τεχνοκρατικής κυβέρνησης η οποία καλά καλά δεν είχε ούτε έναν τεχνοκράτη υπουργό… (εκτός αν κάποιος θεωρεί τεχνοκράτες τους κκ. Άδωνι Γεωργιάδη και Μιχάλη Χρυσοχοΐδη).

Τα μιζοκόμματα και η Αριστερά

Όπως ήταν φυσικό τα δυο «κόμματα» που χρεοκόπησαν τη χώρα, αυτά που μετατράπηκαν σε μαφιόζικες ομάδες διασπάθισης του δημοσίου πλούτου και κατασυκοφάντησης της δημόσιας σφαίρας, έχουν πρακτικά εξαφανιστεί από το χάρτη και στερούνται πια οποιασδήποτε αξιοπιστίας. Αυτό όμως που προκαλεί απορία είναι γιατί η ιστορική παράταξη της ανανεωτικής αριστεράς επέλεξε να μπει στο κάδρο των ευθυνών. Από το 2012 η αριστερά είχε μια ανεπανάληπτη ευκαιρία δικαίωσης. Να αξιοποιήσει το σχεδόν ανεξάντλητο πολιτικό της κεφάλαιο που συγκεντρώθηκε από τα χρόνια της εθνικής αντίστασης και γιγαντώθηκε τις ταραγμένες δεκαετίες του ’50, ’60 και της περιόδου της δικτατορίας. Είχε η ελληνική ανανεωτική αριστερά μια μοναδική ευκαιρία να ορίσει εκ νέου τι σημαίνει «πρόοδος» τον 21^ο αιώνα. Αντί αυτού, επέλεξε την πεπατημένη. Είπε ψέματα για να εκλεγεί. Στοχοποίησε τη δανειακή συμφωνία («μνημόνιο»), αντί για την αιτία της χρεοκοπίας. Έγινε δέσμια στερεοτύπων και αγκυλώσεων. Έχασε την ευκαιρία μεγάλων τομών και πανευρωπαϊκής πρωτοπορίας όπως για παράδειγμα η απλή αναλογική, η προώθηση της ομοσπονδιοποίησης της Ευρώπης και η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας.

ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση

Τον Ιανουάριο του 2015 είδαμε το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ να αναλαμβάνει την εξουσία, όμως αριστερά στην κυβέρνηση δεν είδαμε. Αντίθετα είδαμε συνέχεια των ίδιων τακτικών που εφάρμοσαν τα μιζοκόμματα. Είναι μάλλον εύκολο να δώσεις πολιτικό όρκο και να καταθέσεις στεφάνι στην Καισαριανή, αλλά κομματάκι πιο δύσκολο να θεσπίσεις την απλή αναλογική, να αντικαταστήσεις τις διεθνώς εκτεθειμένες τραπεζικές διοικήσεις, να βάλεις τάξη στο πεδίο των τηλεοπτικών αδειών και τόσα άλλα. Περιμέναμε δράση αλλά είδαμε «επικοινωνιακές τακτικές». Μάλλον ο Αλέξης Τσίπρας εκτός από μαθήματα Αγγλικών είχε κάνει και ιδιαίτερα μαθήματα «διακυβέρνησης» με τον  Κώστα Σημίτη.

Διάψευση των προσδοκιών

Αυτό που ζούμε τους τελευταίους πέντε μήνες υπερβαίνει τα όρια του τραγικού. Γιατί οι Έλληνες τελικά ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ; Μόνο οι ηλίθιοι πίστευαν ότι θα «έσκιζε το μνημόνιο» και αυτό θα έβαζε τέλος σε όλα τα δεινά των τελευταίων χρόνων. Ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίστηκε γιατί ήταν καθαρός. Γιατί δεν είχε βουτηχτεί στο βούρκο της διαφθοράς στον οποίο κολυμπούσαν τα μιζοκόμματα και οι πρόσφατες μεταμορφώσεις τους.

Τι θα περίμενε κανείς από το ΣΥΡΙΖΑ; Βασικά δυο πράγματα: Αφενός να κάνει κάποιες συμβολικές αλλά και ουσιαστικές κινήσεις στο εσωτερικό εναντίον της διαφθοράς και υπέρ της αποκατάστασης ενός επιπέδου δικαιοσύνης, αφετέρου στο εξωτερικό, στην Ευρώπη για να ακριβολογούμε, να προωθήσει πανευρωπαϊκά και με κάθε διαθέσιμο μέσο την απολύτων μοναδική βιώσιμη λύση που δεν είναι άλλη από την αμοιβαιοποίηση του χρέους στην ευρωζώνη με ταυτόχρονη λειτουργία ενός ομοσπονδιακού υπουργείου οικονομίας και οικονομικών, κεντρική κατάρτιση και επίβλεψη προϋπολογισμών και εκτέλεση ενός μακρόπνοου, πανευρωπαϊκού επενδυτικού – αναπτυξιακού προγράμματος.

Η εφικτή επανάσταση που δεν έγινε ποτέ

Περίμενα να δω τον Αλέξη Τσίπρα να επισκέπτεται συνεταιρισμός στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Πελοπόννησο, την Θράκη και την Κρήτη. Περίμενα τον Πρωθυπουργό να βλέπει αργυροχρυσοχόους στα Γιάννενα, Γουναράδες στην Καστοριά, Οινοποιούς στη Νάουσα, Ερευνητές στο Ηράκλειο και στην Πάτρα, Ναυπηγούς και Μηχανουργούς στη Σύρο, Βιοτέχνες στη Θεσσαλονίκη. Περίμενα μέριμνα για την ανάδειξη των ανταγωνιστικών μας πλεονεκτημάτων, του πλούτου του ελληνικού λαού.

Αυτά περίμενε κάθε λογικός άνθρωπος από την «κυβέρνηση του λαού», κανείς μας δεν τα είδε όμως. Τι είδαμε αντί αυτών; Φιέστα με τις απολυμένες καθαρίστριες και τους απολυμένους της ΕΡΤ. 

Αντί αυτών είδαμε να σπαταλούνται πέντε μήνες σε ανούσιες επικοινωνιακές φιέστες. Είδαμε να ακολουθούνται πρακτικές μιζοκομμάτων του χειρίστου είδους. Είδαμε να γίνονται σημαία οι διορισμοί, να επιβεβαιώνεται η αντίληψη του «κυβερνώ» ως «διορίζω». Είδαμε ακόμα να αλλάζει στις 3:00 το πρωί ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου και σύντροφοι υψηλόβαθμων κομματικών στελεχών να διορίζονται στις διοικήσεις επιχειρήσεων του δημοσίου. «Περισσότερο «ΠαΣοΚ» πεθαίνεις», λέει χαρακτηριστικά ο κόσμος. Πουθενά η απλή αναλογική. Πουθενά η αποκατάσταση της τάξης στις τραπεζικές διοικήσεις και στα τηλεοπτικά μέσα. Πουθενά μια συμβολική νίκη έναντι της ολιγαρχίας. Πουθενά η ευρωπαϊκή ομοσπονδία. Ένας απολογισμός τραγικός σε μόνο πέντε μήνες.

Ανευθυνότητα

Κάπως έτσι, αφού σε ένα ντελίριο ανευθυνότητας εξαντλήθηκαν όλα τα αποθεματικά του κράτους και είμαστε πλέον στο έλεος του Μεγαλοδύναμου αν συμβεί μια καταστροφή ή κάποιου είδους κρίσης, αφού η κυβέρνηση πρότεινε ένα πακέτο μέτρων πολύ χειρότερο του γνωστού «email Χαρδούβελη», αφού τεχνηέντως φτάσαμε στο «παρά πέντε» και ήμασταν «πολύ κοντά σε συμφωνία» ακόμα και «εντός των επομένων ωρών», την περασμένη Παρασκευή το βράδυ εμβρόντητοι μάθαμε πως θα γίνει δημοψήφισμα. Ένα δημοψήφισμα – παρωδία, με μόλις μια βδομάδα δημοσίου διαλόγου (!!!), επί ενός μη σαφώς ορισμένου ερωτήματος, επί ενός σχεδίου δανειοδότησης το οποίο εκ των πραγμάτων δεν ισχύει, χωρίς την πραγματική δυνατότητα ενημέρωσης του λαού για το περιεχόμενο του σχεδίου αυτού, το οποίο επαναλαμβάνω πως επισήμως πλέον δεν ισχύει, και χωρίς καμία ουσιαστική ενημέρωση για τον δρόμο μετά το προτεινόμενο από την κυβέρνηση ΟΧΙ.

Το έγκλημα του δημοψηφίσματος

Ειλικρινώς πιστεύω πως η προκήρυξη του δημοψηφίσματος με τέτοια επείγουσα διαδικασία, χωρίς να δίνεται αρκετός χρόνος ενημέρωσης και διαλόγου, με ένα γελοία «στημένο» ψηφοδέλτιο και, πάνω απ’ όλα, με κλήση του ελληνικού λαού να αποφασίσει  επί ενός ανυπάρκτου ερωτήματος, αφενός κινείται στις παρυφές της εκτροπής, αφετέρου εκθέτει την ελληνική δημοκρατία σε ένα τεράστιο ρίσκο δίχως σχεδόν κανένα προσδοκώμενο όφελος.  Πρόκειται περί εγκληματικής ανευθυνότητας.

Σκύλλα και Χάρυβδη

Η πρώτη μου αντίδραση ήταν «δεν είναι δυνατόν, μας ζητούν να επιλέξουμε μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης, το δημοψήφισμα πρέπει να απονομιμοποιηθεί». Σκέφτηκα πως ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία να ανοίξει, επιτέλους, η συζήτηση για την Ευρώπη. Να δείξουμε ότι είμαστε πολλοί στην Ελλάδα αυτοί που συνειδητοποιούμε πως δεν υπάρχει λύση καμιά πέρα από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία και την αμοιβαιοποίηση του δημοσίου χρέους των μελών της. Αν είχαμε μια σημαντική καταγραφή, αρχικά σκέφτηκα μέσω της άκυρης ψήφου, θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε τη συζήτηση και στα άλλα μέλη της ΕΕ.

Κάτι παρόμοιο, προτείνοντας την αποχή, πρότεινε και ένας από τους λίγους Έλληνες της μεταπολίτευσης που έχει το δικαίωμα να αποκαλείται «πολιτικός» με την αυθεντική έννοια του όρου, ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης: http://polis-agora.blogspot.gr/2015/07/blog-post.html

Το Ευρωπαϊκό διακύβευμα

Σύντομα όμως συνειδητοποίησα πως εδώ το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο. Στο δημοψήφισμα της Κυριακής, όπως τα κατάφερε η κυβέρνηση, δεν κρίνεται ένα δανειακό πρόγραμμα αλλά η γεωπολιτική θέση της χώρας. Δυνάμεις της αντίδρασης στη Βόρεια Ευρώπη ψάχνουν ευκαιρία να «τιμωρήσουν» τα «κακά παιδιά» του Νότου για να παραδειγματίσουν άλλες χώρες. Οι φανατικοί εχθροί της ομοσπονδιοποίησης, οι φανατικοί υπέρμαχοι του διακυβερνητισμού, εκείνοι που δεν θέλουν ποτέ να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση για να ισχύει πάντοτε στα της Ευρώπης το δίκαιο του ισχυροτέρου, χρειάζεται να μπορέσουν να δείξουν στην ισχύ τους ώστε οι μικρότερες χώρες να πάψουν να σκέφτονται την ομοσπονδία. Η τιμωρία της Ελλάδας είναι για αυτούς μια πρώτης τάξης ευκαιρία και ο Αλέξης Τσίπρας με εγκληματική αφέλεια τους την προσφέρει!

Διατρέχουμε έναν τεράστιο κίνδυνο άνευ λόγου

Πιθανή υπερψήφιση του ΟΧΙ δημιουργεί κίνδυνο να  οδηγηθεί η Ελλάδα εκτός της Ευρωπαϊκής οικογένειας, κάτι που αναμφίβολα θα ήταν μια τραγική εξέλιξη. Τότε η Ελλάδα θα βρεθεί απομονωμένη και εναγωνίως θα αναζητήσει έναν στρατηγικό συνεργάτη για να μπορέσει να έχει παρουσία στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Υπό τις παρούσες συνθήκες υπάρχουν αποκλειστικά και μόνο πέντε επιλογές με φθίνουσα σειρά πιθανότητας: Ρωσία, Τουρκία, ΗΠΑ, Κίνα, Ισραήλ. Δυστυχώς, όπως και να το δει κανείς δεν χωρά σοβαρή ανάλυση. Θα πρόκειται για μια εθνική ήττα τεραστίων διαστάσεων, για μια οπισθοδρόμηση δεκαετιών και για μια καταστροφή της κοινωνίας και της οικονομίας.

Μόνη λύση η αληθινή Ευρώπη

Υπό αυτό το πρίσμα και με βάση την παραπάνω ανάλυση δεν μου μένει καμία άλλη επιλογή από το να ψηφίσω ΝΑΙ και να το υποστηρίξω με όλες μου τις δυνάμεις. Για να μείνει η Ελλάδα εντός της Ευρώπης και να αποφύγει την εξάρτηση από αντιδημοκρατικά, τριτοκοσμικά και αντιδραστικά καθεστώτα. Για να κερδίσουμε τον απαραίτητο χρόνο και να βρούμε τους συνομιλητές αρχικά και συμμάχους στη συνέχεια ώστε να δώσουμε τη μάχη για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, για τη δημιουργία μιας υπερδύναμης ειρήνης, δημοκρατίας, ισότητας, ισονομίας και πολιτισμού.

Δεν θα ξεπλυθούν οι ένοχοι συντασσόμενοι με το ΝΑΙ

Θέλω όμως να με ακούσουν καλά τα μιζοκόμματα: Ας μην μπερδευτούν και νομίσουν πως συμπορευόμαστε. Σύντομα θα απαλλάξουν την κοιτίδα της δημοκρατίας από την θλιβερή τους παρουσία. Η Ελλάδα θα γίνει η πρωταθλήτρια της ευρωπαϊκής ενοποίησης, της ανάπτυξης της οικονομίας της συνεργασίας & της δημιουργικότητας, της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ΝΑΙ για Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία με αμοιβαιοποίηση του χρέους

Ψήφος στο ΝΑΙ και σκληρή πάλη για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία είναι αυτό που επιτάσσει ο Ορθός Λόγος στους Έλληνες την Κυριακή 5 Ιουλίου 2015.

Πάντα αγωνιστικά και αισιόδοξα,

Δημήτρης Τσίγκος

Χρέος και ηθική

Την περίοδο που ο Γιώργος Α. Παπανδρέου είχε αρχίσει να υλοποιεί τις απειλές του ("Γιώργο προχώρα, άλλαξέ τα όλα"), είχα γράψει για τον Γιάννη και τη Μαρία, ένα ζευγάρι νέων στο Περιστέρι που δυσκολευόταν να πληρώσει το στεγαστικό του δάνειο για το νέο διαμέρισμα "κοντά στο μετρό" που είχε πάρει στην περιοχή του Αγίου Αντωνίου στο Περιστέρι.

Τα χρόνια πέρασαν και, όπως ξέρουμε όλοι, η κατάσταση χειροτέρεψε σημαντικά. Στην αρχή τα πεθερικά βοηθούσαν, σιγά σιγά όμως οι συντάξεις τους μειώθηκαν σημαντικά και κάποια προβλήματα υγείας που φυσιολογικά ήρθαν με τα χρόνια κατέστησαν τη βοήθεια στον Γιάννη και τη Μαρία πρακτικά ανέφικτη.

Ο Γιάννης και η Μαρία είναι μια από τις δεκάδες χιλιάδες οικογένειες - θύματα της ελληνικής κρίσης. Έχουν ευθύνες; Αναμφίβολα ναι και μάλιστα μεγάλες. Είχαν βολευτεί και εκείνοι στο ψεύτικο όνειρο. Τους είχε βολέψει θα θεωρούν τον Σημίτη "εκσυγχρονιστή", τον Καραμανλή "φιλελεύθερο του μεσαίου χώρου" και τον Γιωργάκη "νεωτεριστή". Για να καταλάβουμε το εύρος της σύγχυσής τους, στις εκλογές του 2015 σκέφτονται να ψηφίσουν "Ποτάμι"...

Παρά τα μεγάλα τους λάθη όμως, δεν παύουν να είναι δυο συνάνθρωποί μας που αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητα αδιέξοδα. Η ευθύνη τους όπως είπαμε είναι μεγάλη, είναι όμως πολύ μικρότερη των ηγεσιών. Η πολιτική έχει την ευθύνη της καθοδήγησης της  κοινωνίας και κρίνεται για αυτό. Η πολιτική, ή μάλλον ή αυτοαποκαλούμενη πολιτική, τάξη της χώρας έχει φέρει τον Γιάννη και τη Μαρία αντιμέτωπους με την εξής κατάσταση:

Να χρωστούν ένα δάνειο ύψους 200.000 € το οποίο αν καταφέρουν να αποπληρώσουν θα περάσει στην κατοχή τους ένα ακίνητο του οποίου η αξία σήμερα μετά βίας φτάνει τις 50.000 €.

Είναι μια κατάσταση στην οποία κανένας μας δεν θα ήθελε να βρεθεί. Τα χέρια της Τράπεζας είναι δεμένα. Ενδεχομένως θα μπορούσε να κάνει ένα κούρεμα της οφειλής, κατά 20%, ίσως ακόμα και κατά 30% ή και 35%. Ακόμα και έτσι όμως, θα μιλάμε για δανειακή οφειλή ύψους περισσότερο του τριπλασίου από την εμπορική αξία του ακινήτου. Επίσης, ο Γιάννης και η Μαρία, αν δεχτούν το κούρεμα και την αναπόφευκτη επιμήκυνση του δανείου τους σημαίνει πως για την υπόλοιπη παραγωγική ζωή τους επί της ουσίας θα εργάζονται για την εξυπηρέτηση του δανείου αυτού.

Τι πρέπει να κάνουν λοιπόν; Ποιο είναι το νόμιμο και ποιο το ηθικό;

Το ενδιαφέρον είναι πως η Τράπεζα που έχει δανειοδοτήσει το ζευγάρι της ιστορίας μας πιθανότατα θα πουλήσει την απαίτηση αυτή σε ένα ύψος πολύ μικρότερο της ονομαστικής της αξίας. Η αγορά λέει πως οι κινήσεις αυτές γίνονται με εκπτώσεις που ξεκινούν από 40% και έχουν φτάσει μέχρι και σε 94% για "κατακόκκινα" δάνεια. Για προφανείς (;) λόγους όμως η τράπεζα δεν μπορεί (;;;) να προσφέρει τις εκπτώσεις αυτές στους δανειολήπτες.

Αφού παραπάνω περιγράψαμε τις ευθύνες του Γιάννη και της Μαρίας, πρέπει να πούμε κάτι και για τις ευθύνες του άλλου μέρους της δανειακής σύμβασης. Της Τράπεζας, δηλαδή των στελεχών, των διοικήσεων και των εποπτικών αρχών. Οι ευθύνες αυτές είναι τεράστιες και διαχρονικές. Ήξεραν καλά τι συνέβαινε και δεν έκαναν τίποτα! Οι κερδοφορίες και οι αποδόσεις ήταν απολύτως πλαστές, κανείς όμως δεν βρήκε το θάρρος να κάνει τίποτα. Σε μια ευνομούμενη χώρα οι διοικήσεις των τραπεζών και των εποπτικών αρχών θα είχαν ήδη βρεθεί αντιμέτωπες με βαρύτατες συνέπειες. Στην Ελλάδα που ποτέ δεν πεθαίνει όμως, όχι μόνο δεν έχει συμβεί τίποτα, αλλά οι ίδιες διοικήσεις παραμένουν στη θέση τους να διαχειρίζονται τα χρήματα του Ελληνικού και του Ευρωπαϊκού Λαού που έσωσαν (τουλάχιστον μέχρι στιγμής) το τραπεζικό μας σύστημα.

Ποιο είναι λοιπόν το νόμιμο και ποιο το ηθικό; Είναι ηθικό να καταδικαστεί μια νέα οικογένεια να δουλέψει μια ζωή για να πληρώσει ένα ακίνητο στο τριπλάσιο της εμπορικής του αξίας; Την στιγμή που ο αντισυμβαλλόμενός τους στη συναλλαγή αυτή ανακεφαλαιοποιήθηκε κατά περισσότερο από 90% από το ελληνικό δημόσιο; Το παραπάνω σε μένα δεν φαίνεται καθόλου μα καθόλου ηθικό. Επανεκκίνηση σημαίνει επανεκκίνηση για όλους, με τους ίδιους όρους. Μεγάλους και μικρούς. Τράπεζες και οικογένειες.

Αναγνωρίζω βέβαια πως η λύση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε πολύ περισσότερο προφανής. Αν δεχτούμε πως ένα μεγάλο πλήθος στεγαστικών (και όχι μόνο) δανείων θα πρέπει να κουρευτεί κατά 70% ή και περισσότερο, η τρύπα στο τραπεζικό σύστημα είναι τεράστια. Αναγκαστικά θα πρέπει να απομείνουμε μόνο με μια, κρατική επί της ουσίας, Τράπεζα ή οποία θα μειώσει δραματικά τις δαπάνες της και πάλι θα πρέπει να λάβει πολύ γενναία, νέα βοήθεια για να επιβιώσει.

Υπάρχει όμως δυνατότητα να κάνουμε κάποια διαφορετική παραδοχή, εφόσον αυτή είναι η πραγματικότητα; Φοβάμαι πως κοινωνίες που συνειδητά επέλεξαν να αγνοήσουν την πραγματικότητα τιμωρήθηκαν σκληρά από την ιστορία.

Πρέπει να ζητήσουμε τώρα διαγραφή του χρέους;

Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τη δημόσια συζήτηση για το αίτημα διαγραφής όλου ή του μεγαλυτέρου τμήματος του δημοσίου χρέους, το οποίο μάλιστα πολλοί χαρακτηρίζουν "επαχθές" - πιθανότατα έχοντας δίκιο κάποιες φορές. Επί παραδείγματι, τμήμα του χρέους δημιουργήθηκε για την χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων τα οποία τίποτα δεν συνέβαλαν στην αμυντική ικανότητα της χώρας, έκαναν πλούσιους κάποιους μιζαδόρους και αποτέλεσαν εξαιρετική εμπορική επιτυχία επιχειρήσεων άμεσα συνδεδεμένων με τους δανειστές. Ναι, το συγεκριμένο τμήμα του χρέους (δεν νομίζω πως είναι ιδιαίτερα μεγάλο), είναι επαχθές.

Ανακύπτει λοιπόν εύλογα ένα ερώτημα επί της στρατηγικής που πρέπει να έχει η χώρα μας, καθένας από εμάς ως πολίτης, στο ζήτημα αυτό. Είναι τώρα λογικό να προτάξουμε το αίτημα αυτό και, επαναλαμβάνω, τώρα να ζητήσουμε τη διαγραφή όλου ή τμήματος του χρέους;

Η γνώμη μου είναι πως η συζήτηση για τη διαγραφή του μεγαλυτέρου μέρους του χρέους έπεται της ανάληψης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών αφενός για την απελευθέρωσή μας από το "τρίγωνο της καταστροφής" (οικονομική ολιγαρχία, "πολιτικό" σύστημα, μέσα "ενημέρωσης"), αφετέρου για τον ευαγγελισμό και την πραγάτωση της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, δηλαδή ενός οικονομικού & αναπτυξιακού μοντέλου που θα αξιοποιεί το ελληνικό συμβολικό, οικονομικό και ανθρώπινο κεφάλαιο στηριζόμενο σε μια νέα σχέση με την εργασία έχουσα στο επίκεντρό της τη δημιουργικότητα.

Μέχρι τότε, φοβάμαι πως η πρόταξη της - αναμφισβήτητης - πραγματικής ανάγκης διαγραφής του σημαντικότερου μέρους του χρέους μάλλον ενεργοποιεί αρνητικά αντανακλαστικά στους συμπατριώτες μας στην υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και ένα μειδίαμα ευτυχίας στην ντόπια οικονομική ολιγαρχία.

"Κυβερνώ": Η Διαδρομή από το "Διορίζω" στο "Προπαγανδίζω"

Σήμερα λίγο πριν το μεσημέρι είχα μπει στο αυτοκίνητο και είχα ξεκινήσει για μια βόλτα προς το Λαύριο, σκοπεύοντας να κάνω το μόλις τρίτο μπάνιο για φέτος - Όσοι δεν το γνωρίζετε, περίπου 5 χλμ μετά το Λαύριο προς το Σούνιο έχει δυο τρεις μικρές μα καταπληκτικές παραλίες. Μόλις μπήκα στην Αττική Οδό, άνοιξα το ραδιόφωνο και άκουσα ειδήσεις. "Μεγάλη ανησυχία στην Κυβέρνηση για τη άνοδο του χρέους", έλεγε ο εκφωνητής."Είναι στα επίπεδα του 180% του ΑΕΠ", συνέχισε αποφασιστικά, μιλώντας για τον "μεγάλο προβληματισμό στον οποίο έχουν περιέλθει οι αρμόδιοι στο Υπουργείο Οικονομικών".

Δεν κρύβω πως, πριν γελάσω με την καρδιά μου, σάστισα. Μα για πόσο ηλίθιους μας περνούν τελοσπάντων; Είναι τελικά βέβαιο πως νομίζουν ότι έχουμε μνήμη χρυσόψαρου - ίσως καν ούτε τόση. Φαντάσου την ακόλουθη σκηνή αγαπητέ αναγνώστη, Παρασκευή 23 Αυγούστου στις 9:00 το βράδυ στο Υπουργείο Οικονομικών:

Ο Υπουργός των Οικονομικών μαζί με τα διευθυντικά στελέχη του Υπουργείου έντρομοι βλέπουν μια αναφορά από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους η οποία λέει, άκουσον άκουσον, ότι το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 180% του ΑΕΠ. Δεν πιστεύουν στα μάτια τους! Ο Υπουργός με τρεμάμενη φωνή ενημερώνει τον Πρωθυπουργό για τα τραγικά μαντάτα: Είμαστε καταχρεωμένοι! 

Έτσι, σήμερα το πρωί του Σαββάτου 24 Αυγούστου 2013 το in.gr, το ΣΚΑΙ και όλα τα άλλα μέσα "ενημέρωσης" μας λένε για τη μεγάλη ανησυχία που έχει προκληθεί από την υπερδιόγκωση του δημοσίου χρέους.

Βλέπετε, όλοι εμείς εδώ στη "Δανία του Νότου", ήμασταν βέβαιοι πως όλα πήγαιναν ρολόι. Έπρεπε δυστυχώς σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά το "λεφτά υπάρχουν", να ενημερωθούμε πως τα πράγματα τελικά δεν πάνε και τόσο καλά. Κάτι πρέπει να γίνει, τότε! Ενδεχομένως να πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα. Όχι τίποτα ανησυχητικό, να τα σηνηθισμένα: Μείωση μισθών και συντάξεων, αύξηση του ΦΠΑ, αύξηση του ειδικού τέλους ακινήτων, κτλ. Ίσως να έχει έρθει η ώρα και για μια έκτακτη εισφορά επί του τζίρου των επιχειρήσεων, γιατί όχι; Αν σας πέρασε από το μυαλό να πληρώσει η οικονομική ολιγαρχία, να καταπολεμηθεί η διαφθορά και να εξορθολογιστούν οι προμήθειες, τότε μάλλον ζείτε σε άλλη χώρα.

Τα πράγματα είναι μάλλον απλά. Για δεκαετίες το τρίγωνο της καταστροφής (οικονομική ολιγαρχίας - "πολιτικά" κόμματα - μέσα "ενημέρωσης") είχε αντιληφθεί το "κυβερνώ" ως "διορίζω". Για να μπορεί να το κάνει άνετα, είχε στήσει και έναν πανίσχυρο μηχανισμό προπαγάνδας, καθώς η οικονομική ολιγαρχία μεταξύ των άλλων ήλεγχε και όλα τα μέσα "ενημέρωσης". Σήμερα, το "διορίζω" έχει περιοριστεί σημαντικά - αν και συνεχίζεται με διάφορες μορφές, λέγε με ΜΚΟ μέσω ΕΣΠΑ κλπ - οπότε η έμφαση έχει δοθεί στο "ενημερώνω", δηλαδή στο "προπαγανδίζω". Είναι βλέπετε τόσοι πολλοί αυτοί οι "λειτουργοί της ενημέρωσης" που επάξια διαγωνίζονται για το "βραβείο του χρυσού Γκαιμπελίσκου".

Το ζήτημα τώρα είναι τι κάνουμε εμείς. Θα συνεχίσουμε να τους ακούμε απαθείς; Μήπως ήρθε η ώρα να αντιδράσουμε στην προπαγάνδα και από άβουλοι κρατίτες να ξαναγίνουμε Πολίτες; Οι Έλληνες από το 2009 γνωρίζουμε ότι το κράτος μας είναι υπερχρεωμένο. Το ξέρουμε πολύ καλά, το έχουμε βιώσει. Αυτό που δεν ξέρουμε μέχρι σήμερα είναι να υπάρχει κάποιο ρεαλιστικό και βιώσιμο σχέδιο ανατροπής της κατάστασης αυτής και αληθινής επιστροφής της χώρας στον δρόμο της δημιουργίας, της ανάπτυξης και της προόδου.

Δυστυχώς για το υφιστάμενο "πολιτικό" σύστημα κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί με επικοινωνιακά τεχνάσματα. Θέλει πολλή, σκληρή, δύσκολη και ομαδική δουλειά. Θέλει ανατροπή του status quo που μας οδήγησε στην καταστροφή. Θέλει πάνω απ'όλα την προώθηση μιας νέας σχέσης με την εργασία που θα έχει στο επίκεντρό της τη δημιουργικότητα.

Το σύστημα που μας έφερε στη σημερινή κατάσταση θα συνεχίζει να ισχυρίζεται πως η μέρα είναι νύχτα για να μπορέσει να μείνει γαντζωμένο στην εξουσία. Το κάνει ήδη για τέσσερα συνεχόμενα έτη. Ο χρόνος τους όμως τελειώνει. Θα έρθει σύντομα η ώρα που θα πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στην καταστροφή και τη δημιουργία.

Για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις περιστάσεις πρέπει σήμερα περισσότερο από ποτέ να επανέλθουμε στον δρόμο του ορθού λόγου και της αισθητικής. Να ανακαλύψουμε εκ νέου τις Πόλεις, τον Πολιτισμό, την Ποιότητα. Να ανακτήσουμε την ιδιότητα του Πολίτη, με την αυθεντική έννοια του όρου. Να φύγουμε από τους παράλληλους μονολόγους, να μάθουμε να ακούμε, να ανοίξουμε Διάλογο. Μέσω της ομιλίας να πάμε στους Ομίλους, στην Ομαδικότητα, στη Δημιουργία. Να πάμε εκ νέου στη Δημοκρατία, να επιστρέψουμε δηλαδή στην Πολιτική, στην ύψιστη των τεχνών.

Αντί λοιπόν να πανικοβληθείς αγαπητέ αναγνώστη ακούγοντας σήμερα παντού στις ειδήσεις για το δημόσιο χρέος που είναι σε δύσκολα διαχειρίσμα μεγέθη, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να πιστέψεις στον μοναδικό που μπορεί να σε βγάλει από τη δύσκολη θέση που βρίσκεσαι: Το ίδιο σου τον εαυτό. 

Δημόσιο χρέος: Ανάπτυξη ή εκχώρηση; Ο δύσκολος και ο εύκολος δρόμος

Το δημόσιο χρέος, αποτέλεσμα του πελατειακού κράτους που επέβαλαν όσοι -αμέσως ή εμμέσως- θέλησαν η Ελλάδα να παραμείνει στη σφαίρα του τρίτου κόσμου, έχει φτάσει σε ύψος που δεν μπορεί πια να αντιμετωπιστεί - τουλάχιστον με προφανείς τρόπους.

Τα περίπου 300 δισ. ευρώ που οφείλει ο Ελληνικός λαός σε διάφορους ξένους πιστωτές είναι φορτίο που πολύ δύσκολα μπορούμε να το αντέξουμε.

Όπως σε κάθε δύσκολη κατάσταση, υπάρχουν δυο δρόμοι για να -προσπαθήσουμε να- φτάσουμε στη λύση: Ο δύσκολος και ο εύκολος.

Ο δύσκολος δρόμος είναι αυτός της αναίρεσης της αιτίας γιγάντωσης του χρέους. Χρειάζεται ένα πλέγμα μεταρρυθμίσεων που θα οδηγούν σε έναν βασικό στόχο: Τον πολλαπλασιασμό του παραγωγικού αποτελέσματος της οικονομίας της χώρας και τη δίκαιη φορολόγησή του. Αυτό βεβαίως μπορεί να γίνει μόνο με αναδιανομή του πλούτου ώστε να αποφευχθεί η κοινωνική έκκρηξη.

Ο εύκολος δρόμος είναι αυτός που το ελληνικό κράτος ακολουθεί από τη σύστασή του: Εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων επί εθνικών περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας με αντάλλαγμα τη διαγραφή τμήματος του χρέους. Αυτό βεβαίως δεν αναιρεί τις αιτίες που δημιούργησαν το χρέος με αποτέλεσμα μετά από 10, 20 ή 30 χρόνια να πρέπει να επαναληφθεί η ίδια ιστορία.

Ο δύσκολος δρόμος πρακτικά σημαίνει την ουσιαστική ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ώστε η δημιουργικότητα του πληθυσμού να μετατραπεί σε ουσιαστικό παραγωγικό αποτέλεσμα. Εργαλεία όπως το venture capital funding και οι angel investors είναι εκείνα που πρέπει να χρησιμοποιηθούν.

Η αναδιανομή του πλούτου δεν πρέπει να γίνει με όρους εκδικητικούς αλλά με όρους ανάπτυξης για τη γενική πρόοδο της κοινωνίας: Αυτό σημαίνει πως τα λιμνάζοντα κεφάλαια πρέπει να οδηγηθούν σε παραγωγικές επενδύσεις καινοτομίας, έντασης γνώσης και εξωστρέφειας.

Η εξάλειψη του πελατειακού κράτους είναι αυτονόητη προϋπόθεση υλοποίησης του δύσκολου δρόμου.

Ο εύκολος δρόμος περιλαμβάνει την εξαγγελία κάποιων μέτρων επικοινωνιακού χαρακτήρα, ώστε να δημιουργηθεί φόβος και συναίσθηση του επείγοντος στην κοινωνία, περεταίρω ενίσχυση του πελατειακού κράτους κάτω από έναν εκσυγχρονιστικό μανδύα, ύπνωση της κοινωνίας μέσα από αύξηση προσλήψεων στο δημόσιο και εν τέλει την εκχώρηση ενός σημαντικού περιουσιακού στοιχείου.

Όλα τα σημάδια δείχνουν πως το περιουσιακό στοιχείο που θα εκχωρηθεί είναι η κυριότητα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου η οποία -ενδεχομένως- κρύβει σημαντικά κοιτάσματα πετρελαίου ή / και φυσικού αερίου.

Όντας πάντα αισιόδοξος, εγκληματικά αισιόδοξος σύμφωνα με φίλους και συνεργάτες, ευελπιστώ ότι η νέα κυβέρνηση της χώρας για διαλέξει τον δύσκολο δρόμο. Αν μη τι άλλο, έχει λάβει καθαρή εντολή για να υλοποιήσει δύσκολες αποφάσεις.

Αναμένουμε.