Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη,

Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερή. Περιέργως όμως η μητέρα μου, καθηγήτρια, με διακόπτει. "Έλα τώρα να δεις στην τηλεόραση μου λέει", μιλάει ένας πολύ αξιόλογος άνθρωπος. Η ιστορική σου ομιλία στο 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είχε μόλις ξεκινήσει και την είδα ολόκληρη. Έτσι σε γνώρισα, εντυπωσιασμένος από το 1ο δευτερόλεπτο.

Ήσουν διαφορετικός. Δεν μιλούσες για αυτά που μιλούσαν οι άλλοι. Αναφερόσουν στην πατρίδα μιλώντας για τα όνειρα σε ενεστώτα χρόνο. Τίποτα δεν μπορεί να ενθουσιάσει περισσότερο ένα νέο παιδί.

Τα χρόνια πέρασαν. Από τον Οκτώβρη εκείνης της χρονιάς ήμουν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Άκουγα πολλά για σένα, για αυτήν την διαφορετική προοπτική που προτείνει ένα "λαμπρό μυαλό". Ήρθε το 2000, σε άκουσα να μιλάς στο κέντρο του Ηρακλείου, ήμουν με τον συναθλητή σου Νεκτάριου Μουμουτζή. Σε ακούσαμε να μιλάς για τους σιδηροδρόμους, που η Ελλάδα πρέπει να αναπτύξει για να είναι σύγχρονο κράτος και που πρέπει να συνδέουν τα δέκα διεθνή λιμάνια που οφείλουμε να δημιουργήσουμε, ξεκινώντας από τη νότια Κρήτη. Κανείς δεν είχε ξαναμιλήσει για αυτά. 

Αποχαιρετώντας έναν μεγάλο Πολιτικό, σπουδαίο Διανοούμενο και μοναδικό Άνθρωπο

Με τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη μιλήσαμε πριν λίγες ημέρες. Με καλούσε πάντοτε για μια επιβεβαίωση πριν την επόμενη διάλεξή μας, που ήταν προγραμματισμένη για την επόμενη Τρίτη 2 Απριλίου με θέμα "Παραγωγική Μνήμη και Σύγχρονη Ανάπτυξη". Ήταν η 7η κατά σειρά σε ένα πρόγραμμα 8 διαλέξεων με γενικό θέμα “Ανάπτυξη και Ποιότητα – Η Νέα Συμμαχία: Νέα Πολιτική Εθνική Αναπτυξιακή Παιδεία”. Επισυνάπτω την ανακοίνωση του προγράμματος, που έμελλε να ολοκληρωθεί κατά τα 6/8, για ιστορικούς λόγους, μαζί με μια φωτογραφία από την πρώτη διάλεξη. 

Είναι λοιπόν πολύ δύσκολο που η ζωή μας καλεί, αντί για την πρόσκληση στη διάλεξη αυτή, να πούμε αντίο σε αυτόν τον μεγάλο Πολιτικό, τον σπουδαίο Επιστήμονα και πραγματικά μοναδικό Άνθρωπο.

Ο ίδιος έλεγε πως θεωρούσε το πρόγραμμα αυτό σημαντικό, ήθελε να συνομιλήσει με τη νεολαία, με τους ανθρώπους της δημιουργίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας. Προσωπικά το βρίσκω ως ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που έχω κάνει από το 2000 που ξεκίνησε η διαδρομή μας καθώς, τελικά, το επιχειρείν, το να "γίνουμε μάστορες" όπως ο Μιχάλης μας προέτρεψε στα τέλη της δεκαετίας του '90, για να αποκτήσει νόημα οφείλει να κοιτάξει κατάματα στο κέντρο της ανθρώπινης υπόστασής μας -- στο οποίο δεν βρίσκεται κάτι άλλο παρά η ύψιστη των τεχνών, η Πολιτική με την αυθεντική έννοια του όρου.

Σκέψεις από την παρουσίαση του βιβλίου "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία - Η Ανάκτηση του Ελληνικού Τρόπου" του Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Ήταν μεγάλη τιμή και χαρά για μένα που μπόρεσα χθες να είμαι παρών στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Μιχάλη Χαραλαμπίδη με τίτλο  "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία - Η Ανάκτηση του Ελληνικού Τρόπου". 

Από την εξαίρετη συνολικά εκδήλωση, θα ήθελα να ξεχωρίσω την παρέμβαση του Καθηγητή Γεωργίου Πανέτσου. Πραγματικά, τέτοια ποιότητα λόγου έχει λείψει πολύ από την ελληνική δημόσια σφαίρα, ιδιαίτερα μάλιστα από το πανεπιστήμιο.

Καθώς λόγω ενός εκτάκτου προσωπικού ζητήματος χρειάστηκε να φύγω λίγο πριν τις 22:00 και δεν πρόλαβα να μοιραστώ κάποιες πολύ σύντομες σκέψεις μου, θέλησα να το κάνω σήμερα με την  ανάρτηση αυτή. Σημειώνω λοιπόν τα ακόλουθα, που ήθελα να μοιραστώ με τους υπολοίπους παρισταμένους χθες:

1. Συνάδελφοι και φίλοι νωρίτερα σήμερα (χθες), πριν την εκδήλωση, με ρωτούσαν «τι είναι ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης;». Μια είναι η απάντηση που μου ήρθε στο μυαλό: Δάσκαλος. Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι ένας μεγάλος δάσκαλος τον οποίον πρέπει να συγχαρούμε από τα βάθη της καρδιάς μας για το ευρύτατο συγγραφικό του έργο, μια αληθινή συνομιλία με την ιστορία που έχει τεράστια ανάγκη ο τόπος. Η Ελλάδα και η Ευρώπη. 
2. Πολλοί θα έχετε ακούσει για τις λεγόμενες «νεοφυείς επιχειρήσεις», τα «startups». Είναι γνωστό πως ένα μεγάλο τμήμα της εν λόγω κοινότητας στην Ελλάδα, στην οποία πολλοί έχουν εναποθέσει τις ελπίδες για την ανάκαμψή μας (και που για να μπορέσει να γίνει αυτό θα πρέπει τα ελληνικά startups να ανακαλύψουμε κι εκείνα τον «ελληνικό τρόπο»), ξεκίνησε από το Ηράκλειο, στις κοινότητες του Πανεπιστημίου Κρήτης και τοθυ Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας πριν από 15-20 χρόνια. Αυτό που όμως δεν είναι γνωστό και πρέπει σήμερα να αναγνωριστεί είναι πως σε μεγάλο βαθμό η ανάπτυξη αυτής της κοινότητας οφείλει πολλά στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη που την ενέπνευσε με το γνωστό «να γίνουμε όλοι μάστορες», δέκα χρόνια πριν η τηλεοπτική κάστα των Αθηνών αρχίσει να ψελλίζει διστακτικά, δίχως να καταλαβαίνει τίποτα επί της ουσίας, περί «επιχειρηματικότητας».
3. Παγκοσμίως μια από τις αναμφισβήτες «βίβλους» των νεοφυών επιχειρήσεων είναι το βιβλίο «Zero to One», που έχει γράψει ο διάσημος επιχειρηματίας και επενδυτής Peter Thiel, ιδρυτής της PayPal και βασικός επενδυτής & μέλος Δ.Σ. στο facebook. Στο βιβλίο αυτό ο Thiel κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την απουσία οράματος τόσο στην πολιτική όσο και στην επιχειρηματική ηγεσία. Λέει πως οι δημιουργοί, οι οραματιστές, πρέπει να επικρατούν των τεχνητών του χρήματος (‘financial engineering’), ώστε να υπάρχει υγιής ανάπτυξη και μακρόχρονη ευημερία. Ο Thiel απευθύνει έκκληση για μεγαλεπήβολα σχέδια, για μεγάλα έργα (φέρνοντας ως παράδειγμα τη δεκαετία του ’60 με τα μεγάλα σχέδια κατάκτησης του διαστήματος και θεραπείας ασθενειών, αντιπαραβάλλοντάς τα με την παρακμή των αρχών του 2000, τις τιτλοποιήσεις δανείων, τα ‘μπουκέτα’ ομολόγων και όλες τις τεχνικές που οδήγησαν στην κατάρρευση του 2008). Τα αναφέρω όλα αυτά γιατί είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος που διαπιστώνω ότι ο Peter Thiel έχει έναν συνομιλητή, έναν συναθλητή, τον μοναδικό ίσως στην Ευρώπη, τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Το εμπνευσμένο σχέδιο για την «Ρωμανία» είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα η Ελλάδα, η Ευρώπη, η Ανατολική Μεσόγειος.

Κλείνω την παρέμβαση αυτή εκφράζοντας την αγωνία μου για να φτάσει ο λόγος που εκφράζει η «Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία» καθώς και όλο το συγγραφικό έργο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στη νεολαία. Σίγουρα εκδηλώσεις σαν την αποψινή βοηθούν πολύ, είναι στη σωστή κατεύθυνση, νομίζω όμως πως, στο μέτρο που δεν θα χαθεί η ποιότητα, απαιτείται ταυτόχρονα και κάποια μαζικότητα.