Μνήμη Μιχάλη Χαραλαμπίδη - Μια συζήτηση για την περιφερειακή ανάπτυξη και πέρα από αυτήν

Στις 28 και 29 Μαΐου οργανώθηκε στην Αθήνα ένα διήμερο εκδηλώσεων μνήμης για τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη υπό τον τίτλο «Εἶσαι τοῦ Ρήγα Φερραίου παιδί!». 

Οι οργανωτές μου έκαναν την τιμή να με καλέσουν σε ένα τραπέζι συζήτησης με θέμα "Η Πολιτική ως τοπικό Σχέδιο. Για ένα περιφερειακό αναπτυξιακό μοντέλο.", συντονιστή τον Δικηγόρο Γιώργο Παπασίμο και συζητητές τον Τάσο Τσατσάκη, Αντιδήμαρχο Ηρακλείου, Μπενέτο Σπύρου, τ. Δήμαρχο Λειψών και εμένα. 

Έγινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, στην οποία φυσικά μίλησα χωρίς σημειώσεις, αφού νομίζω πως σε καμία σημείωση δεν μπορεί να χωρέσει λόγος που αφορά τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Οι συνομιλητές μου έκαναν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις, από τις οποίες έμαθα πολλά. Έκανα ότι μπορούσα να συνεισφέρω κι εγώ. Το παρακάτω κείμενο το συνέταξα σήμερα, προσπαθώντας να ανακαλέσω στην μνήμη μου όσα ειπώθηκαν στη συζήτηση - παρότι είναι μάλλον αδύνατον ο προφορικός λόγος να τιθασευτεί σε ένα γραπτό κείμενο.

___

Το 1999 ακούσαμε τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη να μας καλεί να "γίνουμε όλοι μάστορες", όταν το ΚΚΚΑΣΟΡ - και το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού φάσματος - εξαπατούσε τον ελληνικό λαό με αυτό που κατέληξε στο 'σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου'.

Ανταποκριθήκαμε στο κάλεσμά του. Γίναμε οι μάστορες του 21ου αιώνα και ο Μιχάλης, δίχως ίσως να το είχε σκεφτεί ποτέ, έγινε ο πατέρας του ελληνικού κινήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

Το 2009 στην Πασκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας, το 2010 στο Ελληνικό Συνέδριο Νεοφυών Επιχειρήσεων, το 2011 στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Νέων Επιχειρηματιών και το 2012 στην Αθηναϊκή Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας, μέσα στα σκοτεινότερα χρόνια της οικονομικής κρίσης - κρίση που κατά τον Χαραλαμπίδη ήταν πρώτα και κύρια πολιτική - η συμμετοχή του Μιχάλη συνέπερνε τους νέους δημιουργούς. "Δεν μοιάζει με πολιτικό", έλεγαν. "Αυτό είναι το αληθινό πρόσωπο της πολιτικής", απαντούσε, όμως η στρέβλωση των λέξεων δυσχεραίνει την επικοινωνία μας.

Βρεθήκαμε το καλοκαίρι του 2023, στο αγαπημένο του Metropol Cafe στο κέντρο. Συζητήσαμε για ένα κοινό μας όραμα, που είχαμε αγγίξει ξανά πριν αρκετό καιρό: Τη διοργάνωση ενός σεμιναριακού κύκλου μεταπτυχιακού επιπέδου για τους εργαζομένους και τους συνεργάτες των επιχειρήσεων της Starttech Ventures με σκοπό να τους φέρουμε σε επαφή με την αυθεντική πολιτική και την έκφρασή της στην αναπτυξιακή στρατηγική. Ο Μιχάλης σχεδίασε ένα υψηλοτάτου επιπέδου πρόγραμμα οχτώ διαλέξεων με τον εξής εμπνευσμένο τίτλο:

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ – Η ΝΕΑ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

Νέα Πολιτική Εθνική Αναπτυξιακή Παιδεία

Η πρώτη διάλεξη έγινε το απόγευμα της Τρίτης 3 Οκτωβρίου. Το κοινό ενθουσιάστηκε. Συνεχίζαμε την πρώτη Τρίτη κάθε μήνα, με τελευταία την Τρίτη 12 Μαρτίου όπου παρουσιάστηκε η ανανεωμένη "Αγροφιλία", ένα από τα σημαντικότερα έργα του Χαραλαμπίδη. Ο απρόσμενος αποχωρισμός δεν μας άφησε να κάνουμε τις δυο τελευταίες διαλέξεις, για το συμβολικό κεφάλαιο και την παραγωγική μνήμη, τις οποίες όμως θα ολοκληρώσουμε μελετώντας το έργο του.

Λίγο πριν τη διάλεξη του Φεβρουαρίου 2024, ρώτησα τον Μιχάλη σχετικά με τη φράση που συνήθιζε να λέει "πρέπει να μου ζητήσετε συγγνώμη". Προσπάθησα να του πω ότι, ιδιαίτερα τα νέα παιδιά, μπορεί να δυσκολευτούν να καταλάβουν τι εννοεί. Χαμογέλασε. Μου είπε πως αυτός τους έχει συγχωρήσει όλους. "Δημήτρη, την ψυχή μου την έχω σώσει", συνέχισε. "Από τον εαυτό του πρέπει καθένας να ζητήσει συγγνώμη". Ο δάσκαλος είχε δίκιο. Του χρωστάμε μια μεγάλη και ειλικρινή συγγνώμη. Να τη ζητήσουμε σήμερα, πριν κοιμηθούμε. Η ψυχή του είναι ευγενική, θα χαρεί και θα μας συγχωρήσει. Αρκεί όμως να κάνουμε ένα πράγμα: Να αρχίσουμε να διαβάζουμε. Τόσο τα βιβλία του όσο και άλλα. "Εν αρχή ην ο λόγος".

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης έζησε δέκα ζωές σε μια, στην κυριολεξία. Τα πεδία δραστηριοποίησής του πολλά και σε όλα κατάφερε να πρωτοπορήσει. Εκεί όμως που η συνεισφορά του ήταν ανυπέρβλητη είναι η οικονομία και η ανάπτυξη. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα του δώσει τα εύσημα της πρωτοπορίας. Το συμβολικό κεφάλαιο, η παραγωγική μνήμη, η συνάντηση του παραδοσιακού με το σύγχρονο, οι αλυσίδες αξίας μικρών παραγωγών, η περιφερειακή διάσταση της οικονομίας με την ανάδειξη του τοπικού - μη αντιγράψιμου - ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, οι γρήγοροι κύκλοι παραγωγείς, τα παγκόσμια δίκτυα διανομής, η άμεση απόκριση στις ανάγκες της αγοράς. Η σκέψη του Χαραλαμπίδη τα συγκέντρωσε όλα σε ένα ενιαίο αφήγημα, όπως πολύ όμορφα δίνεται από το κορυφαίο βιβλίο του "Νέα Αναπτυξιακή Παιδεία".

Εναπόκειται σε εμάς πως θα δράσουμε. Αν θα δράσουμε. Αν θα θελήσουμε να κάνουμε τη δύσκολη μα όμορφη διαδρομή που τρέπει τους ψηφοφόρους σε πολίτες και τους εργαζόμενους σε δημιουργούς. Ο Μιχάλης μας έχει δείξει τον δρόμο, εμείς πρέπει να κινητοποιηθούμε και να αναλάβουμε την ευθύνη της ζωής μας.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως και στη διάρκεια της λεγόμενης μεταπολίτευσης η χώρα εξακολουθεί να διοικείται από μια ξενοκίνητη οικονομική ολιγαρχία η οποία όχι σπάνια έχει μέχρι και εγκληματικά χαρακτηριστικά. Κάνουν 'επιχειρήσεις' πολύ χαμηλής ανταγωνιστικότητας οι οποίες πλουτίζουν μέσα από την προνομιακή εμπορική σχέση που αναπτύσσουν με το κράτος. Για την κάστα αυτή ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνος, καθώς ζητούσε από τους Έλληνες να σκεφτούν και να ανακτήσουν την αυτοπεποίθησή τους. Για αυτό και βίωσε μια ιδιότυπη εξορία. Είχε εκδοθεί απαγορευτικό για τις απόψεις του. Η άρση του απαγορευτικού αυτού έγινε στις 27/3/2024. Τότε νόμισαν πως έπαψε πια να είναι επικίνδυνος. Μέχρι και η ηγετική ομάδα του ΚΚΚΑΣΟΡ εμφανίστηκε στην τελετή αποχαιρετισμού, ευελπιστώντας να πάρει λίγη από τη λάμψη της διαδρομής του Χαραλαμπίδη. Να το γνωρίζουν καλά όμως: Γελοιοποιούνται. Η μνήμη, η ιστορία είναι με τη μεριά του. Όχι με αυτή των 'μικρών ανθρώπων', όπως χαρακτηριστικά τους αποκαλούσε.

Εμείς, όσοι είχαμε την αγαθή τύχη να τον γνωρίσουμε, πρέπει να απαρνηθούμε τον όρο του 'Χαραλαμπιδικού'. Κανείς μας δεν τον δικαιούται, πολύ απλά διότι ο Μιχάλης στα τριάντα και πλέον χρόνια της εξορίας τους, ήταν μόνος. Απελπιστικά μόνος. Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε για να τιμήσουμε την μνήμη του και, ας το πούμε ειλικρινά, να συγχωρήσουμε τους εαυτούς μας είναι πρώτα να διαβάσουμε και μετά να δράσουμε. Να φύγουμε από το επίπεδο του ψηφοφόρου και να γίνουμε πολίτες. Να γίνουμε μάστορες. Να κάνουμε πράξη την περιφερειακή ανάπτυξη, να ανακαλέσουμε την παραγωγική μνήμη, να αξιοποιήσουμε το συμβολικό κεφάλαιο.

Κάνοντάς τα όλα αυτά, θα τιμήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον μεγάλο αυτόν διανοητή, τον υπέροχο άνθρωπο, τον αληθινό πολιτικό. Είμαι απόλυτα βέβαιος πως όσο περνά ο καιρός, ο δρόμος αυτός θα γίνει δημοφιλής για τη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ιδιαίτερα για τους νέους. Ενός λαού προδομένου και απογοητευμένου. Ενός λαού που σοφά επιλέγει τον ΄κανένα' - διότι, όπως σωστά έλεγε ο Χαραλαμπίδης, το κυρίαρχο μέγεθος της εποχής μας είναι ο 'κανένας'.

Τα εκατομμύρια του ελληνικού λαού που βγήκαν στους δρόμους στις 28/2/2025 έχουν μια βουβή απογοήτευση. Γνωρίζουν ότι κάτι πάει πολύ στραβά. Ξέρουν πως οι κάστες που πάρκαραν στο κράτος και απομυζούν τον δημόσιο πλούτο για δεκαετίες έχουν φτάσει στα αδιέξοδά τους. Εναγωνίως ο ελληνικός λαός αναζητά μια διαφυγή από τη βαρβαρότητα που βιώνει. Η μοναδική βιώσιμη έξοδος είναι ο όμορφος δρόμος της πολιτικής. Το σημείο εκκίνησης είναι η πολιτική σκέψη του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Το πλέον κατανοητό πεδίο της, αυτό που αποδεικνύει πως όχι, δεν είναι "όλοι ίδιοι", είναι η οικονομική και αναπτυξιακή του σκέψη. 

Η νέα γενιά είναι αυτή που θα κάνει πράξη της περιφεριακή επαναθεμελίωση του κράτους και την ανάκτηση του ελληνικού τρόπου, όπως οραματίστηκε ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης. Η ιστορία ήδη τον δικαιώνει και αυτό θα φανεί πολύ σύντομα σε όλους.

Έναν χρόνο μετά ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι εδώ

Συμπληρώθηκε χθες ένας χρόνος που μας άφησε ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης.

Ο φίλος, ο δάσκαλος, το πρότυπο. Ο πατριώτης - διεθνιστής, ο διανοητής, ο συγγραφέας που έσωσε της τιμή της Πολιτικής στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Ο Πολιτικός με την αυθεντική έννοια του όρου.

Το κενό που άφησε ο Μιχάλης είναι δυσαναπλήρωτο και ο πόνος είναι βαρύς.

Όπως περνάει ο καιρός, μέσα στην θλίψη της μεγάλης αυτής απώλειας, αρχίζει να φαίνεται μια αχτίδα φωτός. Ο Χαραλαμπίδης είναι ακόμα εδώ. Υπάρχει μέσα από τα βιβλία του, τις ομιλίες του, την σκέψη που απλόχερα μοιράστηκε σε εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα.

Έρχεται στην σκέψη μας μέσα από την σχεδόν καθημερινή επιβεβαίωσή του από ζητήματα όπως η στρατηγική σημασία του σιδηροδρόμου, την ανάγκη για μια δημοκρατική & πολυκεντρική Ανατολία ή ακόμα και το αδιέξοδο της υπαρκτής 'πολιτικής' ως επικοινωνία και ως μέθοδος διαφόρων καστών που επιθυμούν να 'παρκάρουν στο κράτος' και να πλουτίσουν εις βάρος των πολλών.

Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης συνομιλούσε με την Ιστορία, οπότε Εκείνη φέρεται με ιδιαίτερη ευγένεια προς αυτόν.

Ο λόγος του Μιχάλη είναι περισσότερο επίκαιρος από ποτέ. Η πολιτική είναι όντως η ύψιστη των τεχνών. Δεν είναι θέμα χαρισματικής προσωπικότητας, δεν είναι θέμα 'επικοινωνίας', δεν είναι θέμα 'διαχείρισης της καθημερινότητας'. Αντίθετα είναι ζήτημα ανάλυσης, οράματος και προγραμματικού λόγου. Είναι ζήτημα σχεδίου. Είναι η πραγμάτωση της επιστήμης.

Είναι αυτό που εναγωνίως αναζητούν τα εκατομμύρια των συμπατριωτών μας που για την ώρα - πολύ σοφά - επιλέγουν τον 'κανένα'.

Χαίρε δάσκαλε. Ως τη νίκη, πάντοτε.

___

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Άρση απαγορευτικού

Αποχαιρετώντας έναν μεγάλο Πολιτικό, σπουδαίο Διανοούμενο και μοναδικό Άνθρωπο

Δεν λέμε "καλησπέρα" μετά τις 12:00 το μεσημέρι

Στα ελληνικά η ‘εσπέρα’ είναι το βράδυ. Δεν είναι δηλαδή εσπέρα όσο έχουμε φως της ημέρας. Οπότε το ‘καλησπέρα’ αποδίδει ορθά το ‘good evening’.

Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει και στην Ελλάδα η αγγλική συνήθεια να λέμε "καλησπέρα" μετά τις 12:00, αποδίδοντας έτσι το ‘good afternoon’.

Μόνο που είναι λάθος!

Μπορεί αν θέλει κάποιος να πει απλά ‘καλό απόγευμα’. Ή ίσως να λέει ‘καλημέρα’ όσο υπάρχει φως, όπως για παράδειγμα κάνουν οι γάλλοι με το ‘bonjour’.

Μια μεγαλειώδης διαδήλωση, ένα σύνθημα και ένα ερώτημα

Σήμερα είχα τη μεγάλη τύχη, μαζί με μια ομάδα συναδέλφων, να βρεθώ στη μεγαλειώδη διαδήλωση για την θλιβερή επέτειο των δύο ετών από το έγκλημα των Τεμπών.

Η συγκέντρωση ήταν αδιανόητα μεγάλη, αριθμούσε το λιγότερο 500.000 ανθρώπους, ενδεχομένως και πολύ περισσότερους. Παρακάτω λίγες φωτογραφίες που τράβηξα ο ίδιος:

Κάτι που μου έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν πως το πλήθος ήταν βουβό (με εξαίρεση ένα μόνο σύνθημα στο οποίο θα αναφερθώ παρακάτω).

Υπήρχαν ελάχιστα αυτοσχέδια πανώ, λίγα από επαγγελματικούς - εργασιακούς συλλόγους και ελάχιστα κομματικά, κυρίως από σχηματισμούς της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς.

Ο κόσμος ήταν βουβός γιατί πενθούσε. Ήταν βουβός γιατί αντιλαμβάνεται πως κάτι πάει πολύ άσχημα. Ήταν βουβός προσπαθώντας να πει «φτάνει πια με το δούλεμα» και «φτάνει πια με την υποκρισία της δήθεν ‘ανεξάρτητης δικαιοσύνης’».

Ήταν όμως και κάτι ακόμα: Ο κόσμος ήταν βουβός διότι δεν ξέρει πού να απευθυνθεί. Κατά κάποιο τρόπο, σήμερα είδαμε τις ‘στρατιές του κανένα’, αναφερόμενος στο αποτέλεσμα του «ποιον θέλετε για πρωθυπουργό;» στη μεγάλη πλειοψηφία των ερευνών γνώμης.

Ο κανένας λοιπόν, αυτός εκφράστηκε σήμερα. Βιώνουμε την απόλυτη ήττα της πολιτικής. Μοναδική ελπίδα είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες που βγήκαν στον δρόμο σήμερα να κάνουν το βήμα παραπάνω και - επιτέλους - να πολιτικοποιηθούν. Αυτή είναι η μόνη λύση.

Τέλος, απηυδισμένος σε βαθμό απελπισίας από την αισχρή κυβερνητική προπαγάνδα, έχω ένα ερώτημα να θέσω:

Το μοναδικό συνήθημα που ακούγονταν έντονα σήμερα ήταν μονολεκτικό: «Δολοφόνοι!!!», φώναζε ο κόσμος τακτικά και με ένταση.

Οι άνθρωποι που το φώναζαν, σε ποιον νομίζετε ότι απευθύνονταν;;;

Για τα αιτήματα της απεργίας της 28ης Φεβρουαρίου

Παρακολούθησα σήμερα μια συζήτηση σχετικά με τα αιτήματα απεργιών που γίνονται την θλιβερή επέτειο του εγκλήματος των Τεμπών — με μερικά από αυτά να μην έχουν άμεση ή προφανή σύνδεση με το θέμα της ημέρας.

Προκύπτει έτσι ένα ξεκάθαρο ερώτημα: Άραγε πρέπει ο ελληνικός λαός να «ανοίξει» όλο αυτό το εύρος αιτημάτων ή πρέπει να επικεντρωθεί στο αίτημα για δικαιοσύνη;

Η γνώμη μου είναι πως το αίτημα για δικαιοσύνη είναι πραγματικά πάνδημο και αληθινά ενώνει τον λαό μας με έναν εντυπωσιακό τρόπο.

Αν ανατρέξουμε στην πρόσφατη ιστορία, ένα αντίστοιχο γεγονός ήταν η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη τη δεκαετία του 60.

Η βάναυση αυτή πράξη ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι μετά από 20 χρόνια αδιανόητης καταπίεσης (1945-1965) και έβγαλε τον κόσμο στους δρόμους με ένα πλήθος αιτημάτων.

Οι κινητοποιήσεις αυτές τελικά, δέκα χρόνια μετά (και αφού μεσολάβησε μια δικτατορία), μετέτρεψαν την Ελλάδα από μια τριτοκοσμική απολυταρχία σε μια ευρωπαϊκή δημοκρατία (η οποία βέβαια έχει πλήθος σοβαρών παθογενειών, η πρόοδος όμως είναι αναμφισβήτητη).

Έτσι και σήμερα, μετά από 15 χρόνια βάρβαρης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης, το έγκλημα των Τεμπών, (μέσα κυρίως από την ενορχηστρωμένη προσπάθεια συγκάλυψης του και την τραγική αδυναμία της δικαιοσύνης να σταθεί ύψος των περιστάσεων - ακριβώς όπως και στην περίπτωση Λαμπράκη) λειτουργεί ως σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι και κινητοποιεί τις λαϊκές μάζες μετά από πολλά χρόνια αδράνειας.

Δεν είναι καθόλου παράλογο λοιπόν οι διάφορες λαϊκές, κοινωνικές και πολιτικές ομάδες να εκφράζουν και τα δικά τους, εκ πρώτης όψης άσχετα αιτήματα. Είναι μια διαδικασία που δεν μπορεί κανείς να καθοδηγήσει.

Προσωπικά καλωσορίζω την έκφραση των αιτημάτων, ευχόμενος όλοι εμείς να αποφασίσουμε πως δεν μας καλύπτει ο ρόλος του ψηφοφόρου και να επιχειρήσουμε να ανακτήσουμε την ιδιότητα του πολίτη, με ό,τι αυτό σημαίνει.

Παράλληλα νομίζω πως πρέπει όλοι μας να μείνουμε πιστοί στο πρωταρχικό αίτημα, για χίλιους λόγους αλλά με πρώτο τον σεβασμό στη μνήμη των αδικοχαμένων θυμάτων:

Απαιτούμε δικαιοσύνη.

Για τα συλλαλητήρια της 28ης Φεβρουαρίου

Η Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου είναι η θλιβερή επέτειος του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών το 2023. Ένα δυστύχημα για το οποίο αναμφίβολα υπάρχουν εγκληματικές ευθύνες.

Η ελληνική κοινωνία συγκλονίζεται από ένα πάνδημο αίτημα διαλεύκανσης των γεγονότων που οδήγησαν στη μοιραία σύγκρουση και τη συνεπακόλουθη απόδοση ευθυνών σε οποιονδήποτε ευθύνεται, ανεξαρτήτως της θέσης ή του ρόλου του.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως όλοι γνωρίζουμε, προγραμματίζονται συλλαλητήρια σε όλη τη χώρα τα οποία αναμένεται να έχουν μαζική συμμετοχή.

Τι μπορεί να κάνει στις συνθήκες αυτές, η "εταιρεία των προγραμματιστών";

Σκεφτήκαμε πως τα λιγότερα που μπορούσαμε να κάνουμε είναι τα εξής:

1. Για να διευκολύνουμε τη συμμετοχή όλων των μελών της ομάδας μας που το επιθυμούν - και αφού ούτως ή άλλως η πρόσβαση στο γραφείο δεν θα είναι εύκολη εκ των πραγμάτων - το γραφείο μας θα παραμείνει κλειστό την Παρασκευή.

2. Όσοι επιθυμούν να πάρουν μέρος στο συλλαλητήριο, μπορούν να το κάνουν χωρίς να μετρήσει η ημέρα αυτή σαν άδεια.

3. Όσοι πάλι επιθυμούν να εργαστούν εκείνη την ημέρα - ή ίσως και εκ των πραγμάτων είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν για αντικειμενικούς λόγους - θα μπορέσουν να το κάνουν με απομακρυσμένη εργασία.

Αντιλαμβανόμαστε πλήρως ότι οι εταιρείες οφείλουν να μην τοποθετούνται σε ζητήματα της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας. 

Από την άλλη δεν παύουμε να είμαστε άνθρωποι, πολίτες αυτής της χώρας και δεν μπορούμε να αγνοούμε τη δυναμική μιας πάνδημης κινητοποίησης.

Ευελπιστούμε όσοι το επιθυμούν να μπορέσουν να εκφραστούν ελεύθερα και ανεμπόδιστα, ένα δικαίωμα που κατάκτησαν όσοι προηγήθηκαν από εμάς και οφείλουμε να διαφυλάξουμε.

Ευχόμαστε όλα να κυλήσουν ομαλά και το αίτημα της κοινωνίας για δικαιοσύνη να εκπληρωθεί. Ακόμα απολογούμαστε προς όσους θα ήθελαν να εργαστούν στο γραφείο την Παρασκευή, έχουμε όμως μια αντικειμενική κατάσταση που καθορίζει το εύρος των επιλογών μας.

Η Yodeck πηγαίνει στον Βόλο

Η Yodeck, που εδώ και πολλά χρόνια ισχυρίζομαι πως είναι η πλέον υποσχόμενη ελληνική εταιρεία τεχνολογίας ανοίγει γραφείο στην υπέροχη πόλη του Βόλου για να συνεργαστεί με το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό της πόλης και με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, πολλοί απόφοιτοι του οποίου ήδη απασχολούνται στην εταιρεία.

Πρόσφατα η εταιρεία ανακοίνωσε πως πρόκειται να ανοίξει ένα γραφείο έρευνας και ανάπτυξης στην πόλη του Βόλου.

Ερχόμαστε λοιπόν στον Βόλο και ερχόμαστε για να μείνουμε, με ιδιαίτερα μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Θέλω να δηλώσω πως είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος με την εξέλιξη αυτή! 

Έχοντας ξεκινήσει την πορεία μας από το Ηράκλειο και έχοντας κατά καιρούς γραφεία σε Πάτρα και Θεσσαλονίκη, χαίρομαι ιδιαίτερα που διαθέτουμε πλέον την κρίσιμη μάζα και τη δυναμική ώστε η επέκταση των ομάδων ανάπτυξής μας εκτός Αθηνών να είναι πράγματι μια στρατηγική, ουσιωδώς αναπτυξιακή κίνηση.

Είμαι πεπεισμένος πως πολύ σύντομα θα δούμε εξαιρετικές ομάδες να αναπτύσσονται και σε άλλες πόλεις, όπως τα Γιάννενα, η Τρίπολη, η Ξάνθη, και τα Χανιά. Όλα αυτά επιπλέον της Θεσσαλονίκης, του Ηρακλείου και της Πάτρας που αποτελούν ήδη δυναμικούς κόμβους της επιχειρηματικότητας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας.

Κλείοντας, δεν έχω παρά να ενημερώσω για το προφανές: Αν κάποιος ενδιαφέρεται να συνεργαστεί με τη Yodeck στον Βόλο, ας μη διστάσει να επικοινωνήσει με την εταιρεία.

Τεχνητή Νοημοσύνη: Μια πρόκληση για τους σχεδιαστές και ένας υψηλός στόχος για την κοινωνία

Ζούμε σε μια εποχή όπου το Διαδίκτυο έχει γίνει αδιαμφισβήτητος πυλώνας της καθημερινότητάς μας – από την επαγγελματική μας δραστηριότητα έως τις κοινωνικές, πολιτικές και οικογενειακές μας σχέσεις. Παρόλο που χρησιμοποιούμε καθημερινά αυτήν την τεχνολογία, λίγοι από εμάς έχουν αναλογιστεί ποτέ τις πολύπλοκες υποδομές που την καθιστούν πραγματικότητα. Το TCP/IP stack και τα βαθιά επίπεδα δικτύου παραμένουν για τους περισσότερους αόρατα – ένα «μαύρο κουτί» που λειτουργεί αθόρυβα στα παρασκήνια της ψηφιακής μας ζωής

Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, αυτό που σήμερα ονομάζουμε "Τεχνητή Νοημοσύνη" αναμένεται να εισχωρήσει παντού, χωρίς όμως να γίνεται άμεσα αντιληπτή. Οι περισσότερες λεπτομέρειες της λειτουργίας της θα παραμείνουν σχετικά αφανείς, μέχρι να μετατραπούν σε αόρατα εργαλεία που βελτιώνουν κάθε πτυχή της ψηφιακής εμπειρίας και, σε τελική ανάλυση, κάθε πτυχή της ζωής μας.

Η Πρόκληση και η Ευκαιρία για τους UI/UX Σχεδιαστές

Σε αυτό το πλαίσιο, οι UI/UX σχεδιαστές βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επόμενης τεχνολογικής επανάστασης. Η πρόκληση είναι διττή:

• Ενοποίηση με διακριτικότητα: Να ενσωματώσουν τις εξαιρετικά μεγάλες δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης με τρόπο που όχι μόνο να μην επιβαρύνει τον χρήστη με περιττές τεχνικές λεπτομέρειες αλλά επιπλέον να απλοποιεί τη ζωή του και να του επιτρέπει να επικεντρώνεται σε αυτά που αξίζουν πραγματικά: Τις πτυχές της ζωής που δίνουν νόημα στην ανθρώπινη υπόστασή του,
• Αναβάθμιση της ψηφιακής εμπειρίας: Να μετατρέψουν την καθημερινή χρήση ψηφιακών εργαλείων κάθε είδους σε μια εμπειρία που εμπλουτίζει όχι μόνο τη λειτουργικότητα αλλά και την ποιότητα της ζωής μας.

Αυτοί που θα καταφέρουν να συνδυάσουν την αισθητική με την ουσιαστική και "αόρατη" δύναμη της AI, θα χαρίσουν στο κοινό μια νέα διάσταση στην ψηφιακή επικοινωνία – έναν κόσμο όπου η τεχνολογία γίνεται αληθινός, συνειδητός σύμμαχος της ανθρώπινης ύπαρξης.

Σε μια ιστορική αναδρομή, αξίζει να θυμηθούμε το πρωτοποριακό όραμα του MULTICS των ’60, που πρόβαλε την ιδέα της υπολογιστικής ως υπηρεσίας, όπως για παράδειγμα το ηλεκτρικό ρεύμα. Αυτή η ρηξικέλευθη ιδέα, σήμερα αρχίζει να παίρνει μορφή μέσα από την υιοθέτηση της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η αργή αλλά σταθερή υλοποίηση αυτού του οράματος αποδεικνύει πως το «αόρατο» μπορεί να μετατραπεί σε ουσιαστική και αναβαθμισμένη εμπειρία ζωής.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα λειτουργήσει ως μια σιωπηρή δύναμη, διαμορφώνοντας τα παρασκήνια της καθημερινότητάς μας και αναδεικνύοντας την ουσία της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με την τεχνολογία. Όσο λιγότερο την "βλέπουμε", τόσο περισσότερο ισχυρή θα είναι. 

Σε αυτό το πλαίσιο, οι UI/UX σχεδιαστές έχουν την ευκαιρία – και και το καθήκον – να επαναπροσδιορίσουν τη σχέση μας με το ψηφιακό περιβάλλον, μετατρέποντάς το σε ένα εργαλείο που αναβαθμίζει την ποιότητα ζωής μας, διατηρεί ζωντανή την πολιτιστική μας κληρονομιά και, πάνω απ' όλα, θα ενισχύει τον πυρήνα της ύπαρξής μας ως όντα πολιτικά.

Είναι λοιπόν καιρός για μια βαθύτερη, πιο συνειδητή προσέγγιση στο design – μια προσέγγιση που να συνδυάζει την τεχνολογία με την ανθρώπινη ψυχή και να μετατρέπει την ψηφιακή εμπειρία σε κάτι πολύ περισσότερο από απλή χρηστικότητα.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως δεν υπάρχει καλύτερη στιγμή για τους ανθρώπους να επικεντρωθούν στη μελέτη αντικειμένων που μας έχουν καθορίσει ως είδος όπως η φιλοσοφία, η ιστορία και η κοινωνιολογία ενώ θα ήταν περισσότερο χρήσιμο από ποτέ να εντάξουμε περισσότερη μουσική και περισσότερη ποίηση (όπως και συνολικά την τέχνη) στη ζωή μας.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα καταστήσει την επίτευξη της ιδανικής κοινωνίας έναν εφικτό στόχο από τεχνικής άποψης. Εναπόκειται σε εμάς τους ανθρώπους να διατηρήσουμε και να αναπτύξουμε το επίπεδο της κοινωνίας και του πολιτισμού μας συνολικά που θα επιτρέψει την πραγματοποίηση του υψηλού αυτού σκοπού. 

Σκοπός που οφείλει να επιτευχθεί για όλους.

Σημείωση: Αυτό το άρθρο περιλαμβάνει περιεχόμενο που παρήχθη από το ChatGPT.

Με αφορμή το βραβείο VTripper of the Year

Η διαδρομή μας ξεκίνησε τον μακρινό Σεπτέμβριο του 2000 στο υπόγειο (στην κυριολεξία) του Επιστημονικού & Τεχνοκογικού Πάρκου Κρήτης στο Ηράκλειο. 

Το γεγονός ότι το εγχείρημα μας επιβίωσε και κατάφερε να υπάρξει ήταν από μόνο του ένα μικρό θαύμα. Χρησιμοποιώντας τη λέξη αυτή, αναφέρομαι στη μεγάλη τύχη να πλαισιωθούμε από πραγματικά υπέροχους, θαυμάσιους ανθρώπους, με τους οποίους όχι μόνο μοιραζόμαστε κοινές αρχές και αξίες αλλά πραγματικά έχουμε την τύχη να διδασκόμαστε από το παράδειγμα τους. 

Το 2008 αποφασίσαμε να καθιερώσουμε ένα συμβολικό βραβείο για να αναδείξουμε ακριβώς την καθοριστική συνεισφορά των συνεργατών μας στην εξέλιξη του οργανισμού. Έτσι καθιερώθηκε το ετήσιο βραβείο "VTripper of the Year". 

Έχει δημιουργηθεί λοιπόν μια ομάδα αριστείας στην οποία είμαστε βαθιά υπόχρεοι. Περιλαμβάνει τους ακόλουθους εξαίρετους συναδέλφους: Γιώργος Δραμιτινός (2007), Περικλής Βενάκης (2008), Μάνος Μοσχούς (2009), Λευτέρης Τριμίντζιος (2010), Θανάσης Παραθυράς (2011), Γιώργος Τεσσέρης (2012), Χρήστος Κρητικός (2013), Ελευθερία Παπαθεοδώρου (2014), Βαγγέλης Μιχαλόπουλος (2015), Παντελής Πετρίδης και Γιώργος Στρατάκης (2016), Νίκος Καπετάνος (2017), Γιώργος Ζησόπουλος και Σάκης Παπαγγελής (επίτιμος) (2018), Παναγιώτης Σαραντόπουλος και Γιώργος Ζαρούλης (ανερχόμενος) (2019), Άρης Μύρκος (2020), Λήδα Διαβολίτση (2021), Ηρώ Τσακίρη και Γλυκερία Πετούση (2022), Γιώργος Δημούσης και Γιώργος Γεωργακόπουλος (επίτιμος) (2023).

Χθες είχαμε τη μεγάλη χαρά να απονείμουμε το βραβείο του VTripper of the Year 2024, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον Δημήτρη Κούκη ένας άνθρωπος που πραγματικά κοσμεί τον οργανισμό μας και που αποτελεί μεγάλη τύχη για όλους μας να τον έχουμε στην ομάδα! Ταυτόχρονα, αυτήν την ομάδα αριστείας συμπληρώνουν πλέον και οι Γιάννης Μπελεγρίνης και Λάμπρος Φρούντας, αντίστοιχα με τα βραβεία του επίτιμου και του ανερχόμενου VTripper.

Ξεκινήσαμε ως η «εταιρεία των φοιτητών» και αργότερα γίναμε η «εταιρεία των προγραμματιστών». Σκοπός μας είναι να συνεχίσουμε να εξελισσόμαστε και να αναπτυσσόμαστε, πιστοί στις ιδρυτικές αρχές μας και πραγματώνοντας το διπλό όραμα ότι μια εταιρεία μπορεί να ανήκει στους εργαζόμενους της και ότι η παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας στην Ελλάδα είναι όχι μόνο εφικτή αλλά και μια ορθολογική απόφαση. 

Η επιχειρηματικότητα βασισμένη στη συνεργασία, στην γνώση και στη δημιουργικότητα παραμένει το κύριο εργαλείο μας για να αλλάξουμε τη δική μας μοίρα, τη μοίρα εκείνων που αγαπάμε αλλά και του τόπου στον οποίο ζούμε. 

Όσο καταφέρνουμε να έχουμε στις τάξεις μας ανθρώπους όπως ο Δημήτρης και οι προηγούμενοι από αυτόν, παραμένουμε αισιόδοξοι και αποφασισμένοι να τα καταφέρουμε! 

Η χαρά μας, τέλος, γίνεται ακόμα μεγαλύτερη βλέποντας μια νέα γενιά ανθρώπων, πολύ καλύτερων από εμάς σε όλα τα επίπεδα, να εργάζεται ήδη μαζί μας και να προετοιμάζεται να αναλάβει τα ηνία και να πραγματοποιήσει πολύ σημαντικότερα επιτεύγματα. 

Πληροφορικοί στην αγορά εργασίας - Καλά και πολύ καλά νέα

Οι πράγματι εντυπωσιακές εξελίξεις στον χώρο των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων θα φέρουν και μια από καιρό αναμενόμενη καθαρότητα στο επάγγελμα του Πληροφορικού.

Τα καλά νέα είναι τα εξής:

Όχι, Πληροφορικός δεν ήταν ποτέ ένας άριστος τεχνικά γνώστης γλωσσών προγραμματισμού και πλατφορμών ανάπτυξης, όπως πχ κάποιος που γράφει web apps σε AngularJS ή React ενδεχομένως σε συνδυασμό με Python σε Django.

...και αυτό πλέον θα γίνει προφανές σε όλους. Καθώς οι παραπάνω είναι χρήσιμες δεξιότητες μεταλυκιακού επιπέδου, πολλές από τις οποίες τις προσφέρει πια (συχνά δωρεάν), μια μηχανή.

Τα πολύ καλά νέα όμως είναι τα ακόλουθα:

Πληροφορικός (μεταξύ άλλων) είναι (και πλέον θα φανεί σε όλους) αυτός που...
- Καταλαβαίνει πως και γιατί δουλεύει η μηχανή,
- Μπορεί να επιβεβαιώσει ότι η μηχανή δίνει σωστό αποτέλεσμα,
- Μπορεί τέλος να επέμβει και να κάνει πράγματα εκτός των δυνατοτήτων της μηχανής, χωρίς υποχρεωτικά να χαλάσει την αποδοτικότητα που στηρίζεται στην αυτοματοποίηση που παρέχει η μηχανή

Με λίγα λόγια, χαράς ευαγγέλια για τους Πληροφορικούς.

υγ. Σημείωση προς φοιτητές: Λογική, Διακριτά Μαθηματικά, Πιθανότητες, Δομές Δεδομένων, Θεωρία Υπολογισμού, Αλγόριθμοι & Πολυπλοκότητα, Γλώσσες & Μεταφραστές, αυτά είναι μεταξύ των γνωστικών πεδίων που πρέπει να επανέλθουν στην κορυφή των προτεραιοτήτων σας.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: Πως οι startups διαφέρουν από μια μικρομεσαία επιχείρηση

Συχνά, στον δημόσιο διάλογο παρατηρείται σύγχυση όταν γίνεται αναφορά στις νεοφυείς (startups) και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο όταν φορείς, προγράμματα στήριξης και στελέχη που ειδικεύονταν στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καλούνται να ενισχύσουν startups—παρά το γεγονός ότι οι δύο αυτές κατηγορίες επιχειρήσεων διαφέρουν ουσιαστικά. Επιπλέον, δεν είναι σπάνιο φαινόμενο μικρομεσαίες επιχειρήσεις να καλούνται να χρησιμοποιήσουν εργαλεία και θεσμούς που έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για startups, χωρίς να έχουν πραγματική εφαρμογή στην περίπτωσή τους.

Η σχέση των startups με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Συχνά, οι startups ξεκινούν όντως ως μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν υπήρξαν ποτέ startups, καθώς τους λείπουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά—κυρίως η πρόθεση και η δυνατότητα γρήγορης και μεγάλης κλίμακας ανάπτυξης.

Μια διαδεδομένη παρανόηση είναι ότι μια startup πρέπει να δραστηριοποιείται αποκλειστικά στον τεχνολογικό τομέα ή να έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση υψηλού ρίσκου. Αυτό δεν ισχύει. Υπάρχουν επιτυχημένες startups και στη λεγόμενη «παραδοσιακή» οικονομία, καθώς και πολλές που δεν άντλησαν ποτέ εξωτερική χρηματοδότηση.

Τι είναι μια μικρομεσαία επιχείρηση;

Σύμφωνα με τη σύσταση 2003/361 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) είναι εταιρείες που ο αριθμός του προσωπικού τους και το οικονομικό βάρος τους δεν ξεπερνούν ορισμένα όρια:

• μια μεσαία επιχείρηση απασχολεί έως 250 εργαζόμενους, έχει κύκλο εργασιών έως 50 εκατομμύρια ευρώ και συνολικό ισολογισμό έως 43 εκατομμύρια ευρώ·

• μια μικρή επιχείρηση απασχολεί έως 50 εργαζόμενους και έχει κύκλο εργασιών ή συνολικό ισολογισμό έως 10 εκατομμύρια ευρώ·

• μια πολύ μικρή επιχείρηση απασχολεί έως 10 εργαζόμενους και έχει κύκλο εργασιών ή συνολικό ισολογισμό έως 2 εκατομμύρια ευρώ.

Τι τελικά ορίζει μια startup;

Αυτό που ξεχωρίζει μια startup δεν είναι ούτε η τεχνολογία ούτε η χρηματοδότηση, ούτε καν τα τρέχοντα οικονομικά της μεγέθη, αλλά η πρόθεσή της να αναπτυχθεί γρήγορα και να εξελιχθεί σε scale-up. Η ανάπτυξη αυτή πρέπει να είναι εγγενής στο σχεδιασμό της από την αρχή.

Ναι, οι περισσότερες startups αξιοποιούν την τεχνολογία για να επιτύχουν κλιμάκωση, συχνά ενσωματώνουν καινοτομία και προσελκύουν επενδυτές. Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί μια επιχείρηση ως startup.

Ο μοναδικός απόλυτος παράγοντας είναι η πρόθεσή της να εξελιχθεί σε scale-up. Με απλά λόγια, μια startup είναι μια επιχείρηση σχεδιασμένη για ανάπτυξη. Κάτι που άλλες φορές ισχύει και άλλες όχι, σε μια μικρομεσαία επιχείρηση.

Συμπέρασμα

Ο χαρακτηρισμός μιας επιχείρησης ως "νεοφυούς" έχει να κάνει περισσότερο με τη φιλοσοφία και τις προθέσεις των ιδρυτών της, ενώ αντίθετα ο χαρακτηρισμός της ως "μικρομεσαία" έχει να κάνει με τα μεγέθη της.

Σημείωση: Αυτό το άρθρο περιλαμβάνει περιεχόμενο που παρήχθη από το ChatGPT.

Όταν το "έλλειμμα πολιτικής" πληρώνεται με αίμα

Αυτό που περιγράφει ο κ. Θοδωρής Γεωργακόπουλος στο άρθρο του στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (εδώ) θα μπορούσε συνοπτικά να αποδοθεί ως "ήττα της πολιτικής", τουλάχιστον όσον αφορά την αυθεντική έννοια του όρου "πολιτική", που νομίζω πως σε λίγα έχει να κάνει με την τρέχουσα, 'υπαρκτή' χρήση του.

Τα ίδια ακριβώς με αυτά που γράφει ισχύουν μεταξύ άλλων και για τις τραγωδίες/εγκλήματα του Εξπρές Σάμινα, των φωτιών της Ηλείας, τη Μάνδρα και το Μάτι καθώς φυσικά και στο έγκλημα των Τεμπών που συγκλονίζει τη χώρα μας.

Είναι λοιπόν σαφές πως το 'πολιτικό έλλειμμα' εν τέλει πληρώνεται με αίμα. Φράση που είναι συγκλονιστικό ότι ισχύει στην κυριολεξία της, όπως αποδεικνύεται από τα γεγονότα.

Η πολιτική κρίση, που κατά πολλούς οδήγησε και στην οικονομική κατάρρευση του 2010, εξακολουθεί να υπάρχει. Αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους. Ενδεχομένως και διότι πολλοί από εμάς έχουν συμβιβαστεί με τον ρόλο του ψηφοφόρου, αρνούμενοι τις ευθύνες που φέρνει εκείνος του πολίτη.

Όπως είπε ο κ. Μουρατίδης στα σχόλια της ανάρτησής του κ. Γεωργακόπουλου στο LinkedIn, πολλοί έφυγαν - ή μάλλον διέφυγαν - για να σωθούν. Καλώς έπραξαν. Το ερώτημα παραμένει τι θα κάνουν όσοι τελικά έμειναν (ή ακόμα και εγκλωβίστηκαν) εδώ, στη 'Δανία του Νότου'.

Θα εξακολουθήσουν να καλύπτονται με τον ρόλο του ψηφοφόρου (που ακόμα και αυτόν σιγά σιγά τον εγκαταλείπουν[*]), ή θα αναλάβουν τις ευθύνες που απαιτεί ο ρόλος του πολίτη;

Ίδωμεν.

[*] Το 2004 ο Κ. Καραμανλής εξελέγη πρωθυπουργός με ~ 3.4Μ ψήφους. Το 2023 ο Κ. Μητσοτάκης εξελέγη με ~ 2.1Μ ψήφους.

"Δεν έχω οξυγόνο" — Για το έγκλημα των Τεμπών

Σήμερα γίνονται διαδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα για την Τραγωδία των Τεμπών - ή μάλλον για το Έγκλημα των Τεμπών, καθότι περί ενός εγκλήματος πρόκειται.

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να έχουμε όλοι βαθύ σεβασμό στην μνήμη των αδικοχαμένων θυμάτων. Πολλά απο τα θύματα ήταν νέα παιδιά, η τραγωδία είναι αδιανόητη. Τον ίδιο σεβασμό πρέπει να έχουμε για τον πόνο, για τον θρήνο των δικών τους. Είναι απώλειες που δεν ξεπερνιούνται ποτέ.

Στη συνέχεια οφείλουμε όλοι να απαιτήσουμε, μένοντας ακλόνητα σταθεροί στην απαίτηση μας μέχρι τέλους, να αποδοθεί δικαιοσύνη. Αληθινή δικαιοσύνη και όχι σαν αυτή με την οποία μας έχει συνηθίσει το νεοελληνικό κράτος. Η τραγωδία αυτή μπορεί να γίνει μια στιγμή κάθαρσης.

Τέλος, τίποτα δεν θα μπορούσε να τιμήσει την μνήμη των αδικοχαμένων αυτών ανθρώπων καλύτερα από μια συλλογική απόφαση να αποκτήσει η Ελλάδα έναν πραγματικά σύγχρονο, ευρωπαϊκό σιδηρόδρομο.

Διότι, μην το ξεχνά κανείς, δύο χρόνια μετά το έγκλημα οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι παραμένουν απαρχαιωμένοι και επικίνδυνοι.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος ως αναρχικός

Διάβαζα αυτό το άρθρο για τον θανόντα Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας Αναστάσιο και μου έκανε εντύπωση το παρακάτω σύντομο απόσπασμα από παλαιότερο του λόγο:

«Μόνο η εξουσία της αγάπης μπορεί να νικήσει την αγάπη για εξουσία»

Πιστεύω θα συμφωνήσετε μαζί μου πως μπορούσε να είναι και ένα όμορφο αναρχικό σύνθημα. Το οποίο υποχρεωτικά μας φέρνει στο μυαλό την αναρχική διάσταση της χριστιανικής πίστης, υπό την έννοια πως ανώτερος μας είναι μόνο ο Θεός και ο Θεός δεν είναι τίποτα άλλο από Αγάπη.

Μεγάλη εντύπωση ακόμα μου έκανε το εξής:

«Η βία στο όνομα της θρησκείας βιάζει την ουσία της θρησκείας», είχε πει χαρακτηριστικά. Και είχε συνεχίσει με τη δήλωση πως η ειρήνη συνδέεται με τη δικαιοσύνη, η οποία στην εποχή μας είναι συνώνυμο της ανάπτυξης. «Η φτώχεια είναι ο χειρότερος τύπος βίας».

Αναλογιζόμενος τις παραπάνω θέσεις, δυστυχώς θλίβομαι για την υπαρκτή εκκλησία, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Μεγάλη προσωπικότητα ο Αναστάσιος αναμφίβολα. Ας ελπίσουμε να δούμε και άλλους τέτοιους ιεράρχες.

Όσο για τον «χριστιανικό αναρχισμό», χωρίς φυσικά να γνωρίζω εάν ο Αναστάσιος τον υποστήριζε ή όχι, θα επανέλθω σύντομα αφού τον μελετήσω καθότι μου φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον πολιτικό και φιλοσοφικό ρεύμα.

Το Ομοσπονδιακό Μέλλον της Ευρώπης: Η Αμοιβαιοποίηση του Κρατικού Χρέους ως Κλειδί για την Ενότητα

Η μετατροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης από ένωση ανεξάρτητων κρατών σε μια αληθινή ομοσπονδία, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδική Ένωση, έχει συζητηθεί για δεκαετίες. Ένα μέτρο που φαίνεται να αναδεικνύεται ως καταλύτης για αυτή τη μετάβαση είναι η αμοιβαιοποίηση του κρατικού χρέους. Με την ενοποίηση των χρεών των κρατών-μελών σε μια κοινή ευθύνη, η Ευρώπη μπορεί να εξασφαλίσει όχι μόνο οικονομική σταθερότητα, αλλά και βαθύτερη πολιτική ενοποίηση.

Γιατί είναι αναγκαία η αμοιβαιοποίηση;

Οι μεγαλύτερες οικονομίες της ΕΕ —Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία— βρίσκονται αντιμέτωπες με αυξανόμενα δημόσια χρέη. Η αδυναμία τους να εξυπηρετήσουν ή να αντλήσουν κεφάλαια θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή αστάθεια στις αγορές. Η αμοιβαιοποίηση του χρέους αποτελεί λύση όχι μόνο για τη διατήρηση της αξιοπιστίας της ΕΕ αλλά και για την αποφυγή κρίσεων που θα έθεταν σε κίνδυνο την ενιαία αγορά.

Τα οφέλη της αμοιβαιοποίησης

• Χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού: Τα κράτη θα επωφεληθούν από τη συλλογική δύναμη της ΕΕ στις αγορές.
• Eπενδύσεις σε κρίσιμους τομείς: Αντί να δαπανούν τεράστια ποσά για την εξυπηρέτηση του χρέους, τα κράτη θα μπορούν να επενδύουν σε υποδομές, κοινωνικά προγράμματα και καινοτομία.
• Πολιτική συνοχή: Το κοινό χρέος προάγει την αλληλεγγύη και τη συλλογική ευθύνη, ανοίγοντας τον δρόμο για μια πραγματική ομοσπονδία.

Το πολιτικό μήνυμα

Η αμοιβαιοποίηση δεν είναι απλώς μια οικονομική λύση, αλλά μια δήλωση δέσμευσης για την ενότητα και την αλληλεγγύη. Απαιτείται όμως ισχυρή ομοσπονδιακή διακυβέρνηση, με ενισχυμένους θεσμούς όπως ένας ενιαίος θησαυροφυλακίος και ένα ομοσπονδιακό κοινοβούλιο.

Προς ένα ομοσπονδιακό μέλλον

Η μετάβαση σε ένα ομοσπονδιακό μοντέλο θα ενίσχυε τη θέση της ΕΕ ως παγκόσμιου ηγέτη, ικανής να ανταπεξέλθει σε προκλήσεις όπως η κλιματική αλλαγή, η τεχνολογική καινοτομία και ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός. Παράλληλα, ακόμα και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να επανενταχθεί, εκμεταλλευόμενο τα οικονομικά οφέλη ενός ισχυρού ευρωπαϊκού ομοσπονδιακού μοντέλου.

Η αμοιβαιοποίηση του κρατικού χρέους δεν είναι απλώς εργαλείο οικονομικής σταθερότητας. Είναι το μονοπάτι για ένα πιο ενωμένο, ισχυρό και ανθεκτικό ευρωπαϊκό μέλλον, που θα αντανακλά το όραμα μιας ηπείρου έτοιμης να δράσει ως μία φωνή στην παγκόσμια σκηνή.

Το παραπάνω, μια αληθινά ενωμένη Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ένωση, αποτελεί τον απώτερο στόχο του κινήματος Together for Europe.

Σημείωση: Αυτό το άρθρο περιλαμβάνει περιεχόμενο που παρήχθη από το ChatGPT.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: Remote work και εργασιακά δικαιώματα

Πολλοί θιασώτες της απομακρυσμένης εργασίας ισχυρίζονται πώς η (συν)εργασία σε γραφείο ισοδυναμεί με υιοθέτηση του παραδοσιακού μοντέλου «Δευτέρα - Παρασκευή, 09:00 - 17:00»

Η δική μου οπτική είναι πως το να έχεις την τύχη (μελλοντικά, φοβάμαι, θα είναι προνόμιο…) να συνεργάζεσαι με άλλους ανθρώπους σε έναν σωστά οργανωμένο και εξοπλισμένο χώρο εργασίας δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως θα ακολουθείται το παραδοσιακό μοντέλο που είπαμε παραπάνω — χωρίς αυτό να σημαίνει πως μερικές φορές δεν θα παραμείνει υποχρεωτικό για πρακτικούς λόγους.

Η πρόβλεψη μου είναι πως θα κινηθούμε μάλλον σε εβδομάδα τετραήμερη εργασία, πιθανότατα προς το γνωστό «35-ωρο». Η τεχνολογία ήδη προσφέρει τα εργαλεία παραγωγικότητας που καθιστούν κάτι τέτοιο εφικτό, όσον αφορά τις περισσότερες μορφές εργασία.

Επίσης τα αυστηρά ωράρια ανήκουν ήδη στο παρελθόν, παρότι βέβαια εξακολουθεί να αποτελεί κοινό τόπο πως μια ομάδα θέλει να συνυπάρχει σε ένα χρονικό διάστημα για να συνεργάζεται καλά.

Όπως έγραφα σε προηγούμενο άρθρο, ισχυρίζομαι πως η «απομακρυσμένη εργασία» είναι ο δούρειος ίππος του ‘συστήματος’ για την απομείωση της αξίας της εργασίας και την πλήρη αποξένωση του υποκειμένου-εργαζόμενου τόσο από το αντικείμενο όσο και από τον οργανισμό-φορέα της εργασίας του (και φυσικά από τους συναδέλφους του — οπότε ‘τέρμα’ οι ομαδικές διεκδικήσεις).

Για αυτό λοιπόν προτείνω σε εργαζόμενους οποιαδήποτε επιχείρησης, σε κάθε κλάδο, μέγεθος και τόπο, να είναι πραγματικά επιφυλακτικοί προς την απομακρυσμένη εργασία.

Είναι μια προοπτική που εμφανίζεται ελκυστική, πιθανότατα όμως αποτελεί παγίδα τόσο στο επίπεδο της αμοιβής όσο και των υπολοίπων δικαιωμάτων. Πολύ περισσότερο ενδέχεται να απομειώσει τη χαρά και την πληρότητα που προσφέρει η εργασία, με άγνωστο ακόμα ψυχολογικό αντίκτυπο.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: H απομακρυσμένη εργασία ως ψυχική κακοποίηση

Στο προηγούμενο άρθρο μου αναφέρθηκα σε μια ενδιαφέρουσα συνομιλία με μια εξαίρετη συνάδελφο για την απομακρυσμένη εργασία υπό το πρίσμα της αποδοχής της διαφορετικότητας, των ίσων ευκαιριών και της συμπεριληπτικότητας. 

Ως συνέχεια στην παραπάνω συζήτηση θέλω να σας καλέσω να δείτε την απομακρυσμένη εργασία ως μια τάση που οδηγεί στην απομόνωση, στην αποξένωση και τελικά σε πλήθος ψυχολογικών προβλημάτων.

Νομίζω θα ήταν χρήσιμο σε όλους μας να ανακαλύψουμε εκ νέου τη σωματική διάσταση της ύπαρξής μας. Πρέπει να σταματήσει η διανοητικοποίηση των πάντων (έγραφα για αυτό πρόσφατα). 

Κατά Αριστοτέλη είμαστε "ζώα πολιτικά". Ο δάσκαλός μου Μιχάλης Χαραλαμπίδης έλεγε πως αν αφαιρέσεις το "πολιτικά", μένει μόνο το "ζώα". Είναι ένας μεγάλος κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε όλοι.

Η ψυχική και σωματική μας ευδαιμονία προϋποθέτει τη φυσική συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους. Η πέρασμα από τη μοναχική εργασία στη συνεργασία, την εργασία στον ίδιο χώρο, είναι για μένα ένα βήμα πολιτισμού. Ένα βήμα προς το 'πολιτικό όν'.

Κλείνω με την εξής πρόβλεψη, που σε πολλούς μπορεί να φανεί ακραία, για μένα όμως είναι σχεδόν βεβαιότητα:

Δεν θα αργήσει η στιγμή που εργαζόμενοι θα κινηθούν νομικά εναντίον επιχειρήσεων που τους ωθούν στην απομακρυσμένη εργασία καταγγέλοντάς τις για ψυχική κακοποίηση. Διότι περί αυτού ακριβώς πρόκειται το μοντέλο της μοναχικής, απομακρυσμένης εργασίας: Μια καλά καμουφλαρισμένη ψυχική κακοποίηση.

Νεοφυείς επιχειρήσεις: Αντί για remote work απλώς ζητήστε περισσότερα χρήματα

Στον εργασιακό κόσμο, η συζήτηση για την ενσωμάτωση της ευελιξίας στην εργασία έχει αποκτήσει μεγάλη δυναμική, καθώς όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι αναζητούν ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Μια καλή συνάδελφος στην Επίγνωσις, η Έρη Πανσεληνά, δημοσίευσε πρόσφατα ένα κείμενο στο LinkedIn, στο οποίο ανέδειξε τη σημαντικότητα της ευελιξίας για εργαζόμενους με αναπηρίες αλλά και, κυριώτερα, εργαζομένους που φροντίζουν ανθρώπους που έχουν ανάγκη, όπως ηλικιωμένους, ασθενείς, βρέφη και μικρά παιδιά. Η Έρη υποστήριξε πως το μεγαλύτερο περιθώριο για remote work της επιτρέπει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της καθημερινότητάς της, χωρίς να περιορίζεται η συνεισφορά της στην εργασία. Τέλος, το σημαντικότερο νομίζω, η Έρη εξέφρασε την άποψη ότι μια εταιρεία δεν μπορεί να ισχυρίζεται πως είναι συμπεριληπτική ούτε ίσων ευκαιριών εάν απαιτεί από τους εργαζομένους της να προσέρχονται σε έναν συγκεκριμένο χώρο εργασίας.

Παρόλο που εκτιμώ την άποψή της και συμφωνώ με την ανάγκη ενσωμάτωσης τέτοιων πρακτικών, ιδιαίτερα για τους συμπολίτες μας που ανήκουν στην ομάδα των ατόμων με αναπηρία, βλέπω το ζήτημα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Το remote working μπορεί να προσφέρει οφέλη, αλλά δεν αποτελεί πανάκεια για όλες τις περιπτώσεις, ιδιαίτερα μάλιστα όταν μιλάμε για το βάρος της φροντίδας άλλων ατόμων.

Για να το υποστηρίξω αυτό, θα μοιραστώ δύο διαφορετικές εμπειρίες μου: 

Στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2010, μετά τον θάνατο της μητέρας μου το 2011, ανέλαβα τη φροντίδα του πατέρα μου, ο οποίος ήταν ήδη άνω των 80 και πάλευε με την άνοια. Παρόλο που είχα προσλάβει έναν επαγγελματία φροντιστή, υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις που χρειάστηκε να αναλάβω πλήρως τη φροντίδα του για μερικές ημέρες. Όταν περιθάλπεις κάποιον με άνοια, είναι πρακτικά αδύνατο να κάνεις οτιδήποτε άλλο. Η ιδέα του remote working υπό αυτές τις συνθήκες ήταν απλώς ανέφικτη.

Μια άλλη εμπειρία προέρχεται από τη φροντίδα της μικρής μου κόρης τα τελευταία χρόνια. Το να είμαι γονέας είναι η μεγαλύτερη ευλογία που είχα ποτέ, αλλά απαιτεί επίσης πολύ χρόνο και αφοσίωση. Υπήρξαν φορές που προσπάθησα να συμμετάσχω σε τηλεδιασκέψεις ή να ολοκληρώσω εργασία ενώ πρόσεχα την κόρη μου. Σχεδόν κάθε φορά, χρειάστηκε να διακόψω τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις λόγω κάποιας απρόβλεπτης ανάγκης.

Η φροντίδα, είτε πρόκειται για ηλικιωμένους γονείς είτε για μικρά παιδιά, απαιτεί την πλήρη προσοχή και ενέργεια του φροντιστή. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η απομακρυσμένη εργασία δεν είναι η λύση που χρειάζεται. Αυτό που πραγματικά χρειάζονται οι άνθρωποι σε αυτές τις καταστάσεις είναι περισσότερος ελεύθερος χρόνος και καλύτερες οικονομικές απολαβές. Χρόνος για να αφιερωθούν στους αγαπημένους τους και χρήματα για να μπορούν να προσλάβουν επαγγελματική βοήθεια.

Αυτό μας οδηγεί σε ένα σημαντικό ερώτημα: Τι είναι ευκολότερο για μια μέση εταιρεία να προσφέρει; Μεγαλύτερες άδειες, ελεύθερο χρόνο και υψηλότερες απολαβές ή απλώς τη δυνατότητα απομακρυσμένης εργασίας; Φοβάμαι πως το remote working είναι μια εύκολη και οικονομική λύση για τις επιχειρήσεις, αλλά συχνά αφήνει τους εργαζόμενους χωρίς την ουσιαστική στήριξη που χρειάζονται.

Η συμβουλή μου, λοιπόν, είναι σαφής: Ζητήστε περισσότερες ημέρες άδειας. Ζητήστε ειδική αποζημίωση για τα σχετικά έξοδα φροντίδας. Ζητήστε υψηλότερους μισθούς. Αυτά είναι τα πράγματα που κάνουν πραγματική διαφορά και υποστηρίζουν ουσιαστικά όσους έχουν αυξημένες ευθύνες φροντίδας.

Σημείωση: Αυτό το άρθρο περιλαμβάνει περιεχόμενο που παρήχθη από το ChatGPT.

Σημάδια επικείμενης κατάρρευσης της ελληνική οικονομία

Διάβαζα σήμερα στο Euro2day.gr αυτό το άρθρο με τίτλο «Ελλειμμα-μαμούθ 11,5 δισ. στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών».

Το πιο ουσιώδες απόσπασμα του άρθρου είναι το εξής:

““Την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2024, το έλλειμμα του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων διευρύνθηκε κατά 2,4 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 και διαμορφώθηκε σε 11,6 δισ. ευρώ.””

Τι σημαίνει αυτό σε απλά ελληνικά; Τίποτα άλλο πέραν του ότι η οικονομία της χώρας καταρρέει και μάλιστα η κατάρρευση συμβαίνει με ταχύτατο ρυθμό.

Οχι μόνο αυτά που εισάγουμε είναι περισσότερα από αυτά που εξάγουμε κατά ένα αδιανόητο ποσό ύψους €11.6Β, αλλά, άκουσον - άκουσον, αυτός ο δείκτης της οικονομικής παρακμής αυξήθηκε κατά …26% μέσα σε ένα μόλις έτος!

Τα παραπάνω νούμερα είναι απλώς αδιανόητα. Ο μέσος έλληνας ζει σε μια εικονική πραγματικότητα που έχουν δημιουργήσει οι ολιγάρχες με τις ισχυρές προπαγανδιστικές μηχανές τους και αντλεί «επιβεβαίωση» από την άνευ προηγουμένου φούσκα των ακινήτων, η οποία ήδη είναι πολύ χειρότερη της προηγούμενης του 2009.

Εκτός από  το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι μόνο σε χώρες μπανανίες βλέπει κανείς το πρωτογενές πλεόνασμα (2,5%,  ήτοι 6 δισ. ευρώ), να είναι μεγαλύτερο από το  ποσοστό ανάπτυξης (που είναι 2,3% του ΑΕΠ). Πως όμως προκύπτει το γιγάντιο αυτό ποσό πλεονάσματος; Προκύπτει από τον ΕΝΦΙΑ (2,3 δισ. ευρώ) και από τον (ΦΠΑ 2,1 δισ. ευρώ). Σημειωτέον, ο ΦΠΑ στη χώρα μας έχει ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ευρώπη (24%). Αυτό που συμβαίνει λοιπόν στην Ελλάδα είναι μια ακραία υπερφορολόγηση και μάλιστα επί δικαίων και αδίκων, κάτι που την καθιστά κατάφωρα άδικη.

Ο ελληνικός λαός οφείλει να ξυπνήσει και να δει την πραγματικότητα πριν να είναι πολύ αργά — εάν δεν είναι ήδη. Οι παθογένειες που μας οδήγησαν στην κατάρρευση του 2010 είναι ακόμα εκεί, σχεδόν όλες. Η διαφορά είναι πως στη νέα, επερχόμενη κατάρρευση δεν θα υπάρχει πια κανείς πρόθυμος να μας βοηθήσει.

Τι πρέπει να γίνει;

Πρώτα και κύρια πρέπει να υπάρξει μια βαθιά συνειδητοποίηση ότι η οικονομική κρίση δεν είναι παρά αποτέλεσμα της κρίσης της πολιτικής. Η πολιτική ως πρόλογος, η πολιτική ως σχέδιο, η πολιτική ως ύψιστη των τεχνών, η οποία στη χώρα που τη γέννησε κατάντησε να είναι μια διαρκής "επικοινωνία". Δηλαδή, ας μη γελιόμαστε, ένας μηχανισμός προπαγάνδας για την εξυπηρέτηση ιδιοτελών συμφερόντων ξένων δυνάμεων και των ντόπιων μαριονετών τους, είτε οι τελευταίοι παριστάνουν τους 'πολιτικούς' ή τους 'επιχειρηματίες'.

Είναι λοιπόν καιρός ο Έλληνας να πάψει να αποδέχεται τον ρόλο του «ψηφοφόρου» και να ανταποκριθεί στις ευθύνες εκείνου του «Πολίτη». Αυτό βεβαίως είναι δύσκολο καθότι ο Πολίτης οφείλει να σκέφτεται και να αναλαμβάνει δράση με βάση όσα ορίζουν οι αρχές του και η ανάλυση του για την εξέλιξη των πραγμάτων.

Είναι ένας ρόλος ενεργητικός, σε αντίθεση με εκείνος του ψηφοφόρου που είναι παθητικός.

Θα το κάνει αυτό ο κυρίαρχος ελληνικός λαός; Θα επανέλθει η πολιτική στον τόπο που τη γέννησε; Θα αποκτήσουμε εκ νέου πόλεις και πολιτισμό, ώστε να έχουμε πολίτες και πολιτική;

Δύσκολο, δεν παύει όμως να είναι η μόνη λύση.

Ίδωμεν.