Έρημη χώρα

Το Δίστομο Βοιωτίας όπως φαίνεται από το Μαυσωλείο των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου, 10 Ιουνίου 1944

Αν κάποιος κοιτάξει τη Wikipedia ή αναζητήσει άλλες επίσημες πηγές θα δει ότι ο πληθυσμός του Διστόμου ανέρχεται σε περίπου 1.500 άτομα. Το νούμερο αυτό, αν και απογοητευτικό σε σχέση με τη δεκαετία του 1990, φαντάζει σχετικά ικανοποιητικό αν λάβει κανείς υπόψιν το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. 

Φεύ όμως, αν δούμε την αλήθεια πέρα από τους αριθμούς καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: 

- Ένας μεγάλος αριθμός εκείνων που έχουν απογραφεί στο Δίστομο, το έχουν κάνει για συναισθηματικούς λόγους. Στην πραγματικότητα ζουν στην Αθήνα ή σε κάποιο άλλο αστικό κέντρο. 

- Ακόμα και ο ‘αληθινός» αριθμός μόνιμων κατοίκων, που σήμερα ίσως να είναι γύρω στους εννιακόσιους, πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της ηλικίας: Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων αποτελείται από συνταξιούχους. 

Αδιάψευστος μάρτυρας είναι το Σχοκλείο: Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κάθε τάξη είχε περί τα τριάντα παιδιά ενώ σήμερα έχει μείνει με μονοψήφιο αριθμό (μάλιστα όχι μεγάλο), εκ των οποίων τα μισά είναι παιδιά μεταναστών (που οι κάτοικοι ευχαριστούν θερμά, καθώς δίνουν λίγη ζωή στο χωριό).

Είναι μάλλον πικρό χιούμορ να πει κανείς πως το Δίστομο πρόκειται για έναν ιδανικό τόπου που αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά η κρίση μέσης ηλικίας: Οι σαραντάρηδες λογίζονται για νέοι! 

Τα παραπάνω, που τα βιώνω τώρα από πρώτο χέρι στη δεύτερη ιδιαίτερη πατρίδα.μου, σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με κάποια ‘ιδιαιτερότητα’ του ιστορικού αυτού χωριού. Ίσα ίσα που το Δίστομο παραμένει ένας σχετικά δραστήριος τόπος. Το 2019 έμεινα άναυδος επισκεπτόμενος αυγουστιάτικα πανηγύρια σε εγκαταλελειμμένα χωριά της Αρκαδίας. 

Ρούμελη, Μωριάς και Ήπειρος διαφέρουν σε πολλά. Σήμερα όμως τους ελληνικούς αυτούς τόπους τους ενώνει η εγκατάλειψη και η ερημοποίηση, όπως επίσης συμβαίνει και σε πολλά υπέροχα νησιά. 

Το δημογραφικό δεν είναι απλά ένα πρόβλημα. Είναι μία βόμβα που έχει ήδη σκάσει στα θεμέλια της χώρας και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς σε λίγο δεν θα μπορεί να γίνει τίποτα. Ποιες επενδύσεις θα γίνουν σε μία έρημη χώρα; Ο ανθρώπινος παράγοντας έχει κι αυτός μία τοπική διάσταση ή, αν θέλετε καλύτερα, ο τόπος ο ίδιος έχει κι αυτός μια ανθρώπινη διάσταση. 

Χρειάζεται μία σειρά μέτρων σε τοπικό εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να επιστρέψουν οι άνθρωποι στις εστίες τους με παραγωγικές οικονομικές δραστηριότητες και με πρόσβαση στα αγαθά που απαιτεί ο 21ος αιώνας όσον αφορά την υγεία την παιδεία και όλες τις ανέσεις καθημερινή ζωής.

Ειλικρινά όμως οι δυνατότητες των θεσμών είναι περιορισμένες αν δεν συμπληρωθούν από τα κινήματα των πολιτών που πρέπει να θέσουν την αρμονική συνύπαρξη την ισορροπία μεταξύ πολλούς και υπαίθρου ως βασικό στόχο για τον 21ο αιώνα στην Ελλάδα κι αλλού. 

Η πυκνότητα της ιστορίας και του συμβολικού κεφαλαίου συνολικά στους ελληνικούς τόπους είναι υψηλότατη. Τους καθιστούν ιδανικούς υποδοχής για την ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας που καθορίζει τον αιώνα που διανύουμε.

Τελικά όμως εναπόκειται σε όλους εμάς στον καθένα ξεχωριστά να δώσουμε σάρκα και οστά στο όραμα για μία διαφορετική καλύτερη χώρα η οποία σίγουρα δεν μπορεί να είναι έρημη.