Οι λαοί της Γης θέλουν την ειρήνη

Το 2023 κλείνει και ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ανήσυχος. Είναι η πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που η προοπτική μιας ευρείας κλίμακας στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη είναι μια ρεαλιστική πιθανότητα. 

Αν κοιτάξουμε τι γίνεται εδώ και χρόνια στη Νότια Σινική Θάλασσα, στα στενά Κίνας - Ταϊβάν, στην κορεατική χερσόνησο, στην Αρμενία και στη Γεωργία, στην Ουκρανία, στη Συρία, τη Λιβύη και το Κουρδιστάν όπως και, στην Παλαιστίνη και συνολικά στη μέση Ανατολή, ο πόλεμος κάνει ξανά αισθητή την παρουσία του. 

Ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει φτάσει σε ακραίο σημείο. Η Ρωσία έχει τεράστιες αδυναμίες αλλά και ένα πανίσχυρο πυρηνικό οπλοστάσιο, προσπαθεί να βρει τα πατήματα της. Αναδυόμενες δυνάμεις όπως η Ινδία, το Ιράν, η Νότια Αφρική, η Σαουδική Αραβία και η Βραζιλία ψάχνουν να βρουν τον ρόλο τους στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ιαπωνία είναι βυθισμένη στη δημογραφική παρακμή της με μια αδιανόητη στασιμότητα. Η Ευρώπη τέλος, δείχνει να κοιμάται τον ύπνο του δικαίου. Βλέπει το δέντρο, χάνει το δάσος, αναλώνεται σε ανούσιες διαφωνίες και μικροπολιτικά ζητήματα ενώ με ταχύ ρυθμό χάνει τη δυνατότητα επιρροής. 

Αυτήν την τελευταία μέρα του χρόνου πρέπει να ειπωθεί όσο πιο απλά γίνεται: Η Αμερικανική και οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες, όπως επίσης ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Ιαπωνία που πάντα συντάσσονται μαζί τους πρέπει να έρθουν στα συγκαλά τους! Ο πόλεμος δεν είναι λύση! 

Φοβάμαι ειλικρινά πως κάποια κέντρα επιρροής στις ΗΠΑ και στις παραπάνω χώρες αρχίζουν να σκέφτονται σοβαρά ότι ένας γενικευμένος πόλεμος «δεν θα ήταν και τόσο κακή ιδέα», αφού ελπίζουν πως έτσι η λεγόμενη «Δύση» θα κερδίσει και θα διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της. 

Αν αλήθεια το πιστεύουν αυτό, δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Ο πόλεμος θα είναι αδιανόητα καταστροφικός, θα αφήσει πολλά εκατομμύρια νεκρούς (ελπίζω όχι δισεκατομμύρια) και καθόλου σίγουρο δεν είναι ποιος θα τον κερδίσει. Επίσης, το φυσικό περιβάλλον θα καταστραφεί σχεδόν ολοκληρωτικά ενώ τίποτα δεν θα εξασφαλίζει ότι μια μεγάλη ‘καθοριστική’ αναμέτρηση δεν θα ακολουθηθεί από μια επόμενη, όπως ακριβώς έγινε από τον Α’ στον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. 

Οι λαοί θέλουν την ειρήνη. 

Οι λαοί δεν θέλουν πόνο και αίμα. Οι λαοί είναι έτοιμοι να συνεργαστούν. Όσοι έχουν πολλά είναι έτοιμοι να δώσουν για να έχουν και όσοι τώρα δεν έχουν τίποτα.

Τώρα είναι η στιγμή των φωτισμένων ηγεσιών. Τώρα είναι η ώρα του πολιτισμού. Τώρα είναι η ώρα των μεγάλων συμβιβασμών. Τώρα πρέπει να αποδείξουμε πως τα ποτάμια αίματος του 20ου αιώνα μας δίδαξαν όσα θα έπρεπε. 

Οι λαοί θέλουν την Ειρήνη. Η πολιτική δύναμη που μπορεί να την εξασφαλίσει είναι μόνο η Ευρώπη. Μια ενωμένη Ευρώπη, υπερδύναμη ειρήνης, ισότητας, δικαιοσύνης και πολιτισμού. Αυτή είναι η μάχη της γενιάς μας, αυτή είναι η μάχη που πρέπει και μπορεί να κερδηθεί! 

Εύχομαι καλή χρονιά, με υγεία και ευτυχία. Ελπίζω οι ευρωπαϊκές ηγεσίες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Κι αν δεν το κάνουν οι ηγεσίες, εύχομαι να το κάνουν οι λαοί. 

H αποστολή της Starttech Ventures

Ο Μάνος Μοσχούς μεγάλωσε στη Ρόδο, ο Θανάσης Παπαγγελής στην Έδεσσα και ο Βαγγέλης Μιχαλόπουλος στον Άγιο Δημήτριο (Μπραχάμι). Μεγάλωσαν σε οικογένειες της μεσαίας τάξης και φοίτησαν σε δημόσια σχολεία. Ξεκίνησαν τις σπουδές τους σε δημόσια πανεπιστήμια όπου πέρασαν μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων. 

Ποτέ δεν διδάχτηκαν την επιχειρηματικότητα, ούτε είχαν  πάρει μέρος σε σχετικούς διαγωνισμούς και σίγουρα δεν είχαν φανταστεί ότι σε λίγα χρόνια θα ήταν συνιδρυτές και CEOs μερικών από τις καλύτερες νεοφυείς επιχειρήσεις της χώρας (των AbZorba Games, Epignosis και Yodeck).

Αποστολή μας στην Starttech Ventures είναι να βοηθάμε ανθρώπους σαν κι αυτούς να εκφράζουν και να αξιοποιούν τις αστείρευτες δυνατότητες τους, να εξελίσσονται σε εξαίρετους δημιουργούς και ηγέτες, βοηθώντας έτσι τους τους εαυτούς και τις οικογένειες τους, τις υπέροχες ομάδες που δημιούργησαν και, τελικά μετά απ’ όλη τη διαδρομή αυτή, να βελτιώνουν την κοινωνία συνολικά. 

Σκοπός μας είναι να συνεχίσουμε να κάνουμε το ίδιο και το 2024, ανταποκρινόμενοι θετικά στην αγαθή τύχη της συνεργασίας μας με ανθρώπους όπως ο Θάνος, ο Βαγγέλης και ο Μάνος, στο ταλέντο και στην επιμονή των οποίων οφείλουμε όσα έχουμε πετύχει. 

Θέλουμε ακόμα σήμερα να στείλουμε ένα πολύ καθαρό μήνυμα στους νέους κάθε ηλικίας: 

Ξεπεράστε, αφήστε πισω τα στερεότυπα. 

H οικονομία της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας έχει χώρο για όλους. Επίσης, το σημαντικότερο, τους αφορά όλους και είναι προς το συμφέρον όλων, ανεξάρτητα του αν τελικά θα εξελιχθούν σε διεθνούς επιπέδου CEOs, όπως τα έκαναν ο Μάνος, ο Βαγγέλης και ο Θάνος. 

2024: Φτάνει με τα smartphones

Το πρώτο μου κινητό τηλέφωνο το πήρα, ή για την ακρίβεια μου το πήρε ο πατέρας μου, τον Μάρτιο του 1997. Ήταν ένα τεράστιο Philips Fizz, που ήθελε φόρτιση δυο φορές την ημέρα και με μεγάλη δυσκολία κατάφερνες να στείλεις ένα SMS. H χρήση του τηλεφωνικού καταλόγου ήθελε ιδιαίτερες δεξιότητες ενώ η οθόνη ήταν τόσο μικρή που δυσκόλευε ακόμα και όσους είχαν άριστη όραση:

 

 

Παρότι ήταν αντικειμενικά δυσλειτουργικό, το τηλέφωνο αυτό έγινε σύντομα δεύτερη φύση μου. Ουδέποτε θα πήγαινα κάποτε χωρίς να το έχω μαζί μου και ξόδευε αρκετό χρόνο για να ‘μάθω’ τις διάφορες λειτουργίες του. Τα επόμενα χρόνια άλλαξα διάφορες συσκευές, με πιο αξιοσημείωτο ένα ‘μικρό’ Panasonic που πήρα το 1998 και κράτησα αρκετά χρόνια. Το μικρό αυτό κινητό τηλέφωνο χρειαζόταν φόρτιση μια με δυο φορές την εβδομάδα και ήταν βολικό για μηνύματα (όσο βολικό μπορεί να είναι με το layout του πληκτρολογίου που απαιτούσε να πατάς ένα πλήκτρο 3-4 φορές για να βρεις ένα γράμμα).

Το πρώτο τηλέφωνο μου που ένοιαζε με smartphone ήταν το πράγματι πρωτοποριακό Ericsson P800, που χρησιμοποιούσε το λειτουργικό σύστημα Symbian και είχε οθόνη αφής: 

Ήταν όντως ένα εκπληκτικό τηλέφωνο που σε τραβούσε να ξοδέψεις άπειρες ώρες μαζί του. Ξεκίνησε η εποχή του email στο κινητό, που όμως δεν ήταν ακόμα βολικό. Επίσης αν και είχε browser, ελάχιστα websites ήταν προσβάσιμα σε κινητά τηλέφωνα και οι ταχύτητες ήταν απελπιστικά αργές. Νομίζω όμως πως το P800 δικαιούται τον τίτλο του πρώτου smartphone, ίσως όχι με αυστηρό ορισμό αλλά σίγουρα σε θέμα χρηστικότητας.

Στην περίπτωση μου όμως τα πράγματα πήραν εντελώς διαφορετική τροπή το καλοκαίρι του 2008, όταν οι συνάδελφοι μου από το γραφείο μου έκαναν δώρο ένα πανέμορφο BlackBerry Curve 8320:

Το υπέροχο αυτό τηλέφωνο ήταν ένα πραγματικό smartphone. Η εμπειρία του διαβάσματος, σύνταξης και αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων ήταν ίδια, ίσως και καλύτερη με εκείνη που προσέφερε ο υπολογιστής και όλο αυτό γινόταν με μία αδιανόητα γρήγορη ταχύτητα. Σύντομα διαπίστωσα ότι ο αριθμός των εισερχομένων e-mail μου διπλασιάστηκε και αυτό συνέβη πολύ απλά διότι απαντούσα On-The-Go αφού το είχα πάντα μαζί μου και πάντα έλεγα τα e-mails. 

Τα πρώτα σημάδια βαρέως εθισμού έγιναν σύντομα ξεκάθαρα. Συμμετείχα σε πολύ σημαντικές συναντήσεις από τις οποίες, χωρίς υπερβολή, κρινόταν το μέλλον της εταιρείας μου: Τόσο με στρατηγικούς πελάτες όσο και με χρηματοδότες. Παρά την κρισιμότητα των στιγμών όμως, υπήρχε αυτή η ανίκητη δύναμη που με έσπρωχνε να βάλω το χέρι στην τσέπη, να πιάσω το BlackBerry και να ελέγξω τα e-mails μου στη μέση αυτής της τόσο κρίσιμη συνάντηση. Ήταν πραγματικά αδιανόητο. Καταλάβαινα ότι είναι εντελώς λάθος αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για να το σταματήσω. 

Έμεινα στην οικογένεια της BlackBerry μέχρι το 2016. Δυστυχώς η εταιρεία του Κωνσταντινουπολίτη ομογενούς Μιχάλη Λαζαρίδη, εκείνη που δημιούργησε την αγορά των smartphones και μεσουράνησε για αρκετά χρόνια σε αυτήν, έχασε τελικά το τρένο των εξελίξεων. Μετακινήθηκα σε Android της Samsung και αργότερα σε iPhone, το πρόβλημα του εθισμού όμως παρέμενε το ίδιο.

Πρέπει να τονιστεί ότι ο εθισμός στο κινητό τηλέφωνο φτάνει σε ακραία επίπεδα όταν συνδυάζονται με τα κοινωνικά δίκτυα. Πολλές φορές έφτασα στα όρια σοβαρού τροχαίου ατυχήματος επειδή απαντούσα σε κάποιο facebook post από το κινητό μου τηλέφωνο ή επειδή έγραφα κάποιο tweet την ώρα που οδηγούσα. Γνώριζα πως αυτό ήταν απαράδεκτο και πως πολλοί συνάνθρωποί μας έχασαν τη ζωή τους με αυτές τις συμπεριφορές. Όπως συμβαίνει όμως σχεδόν πάντα στην περίπτωση εθισμού, καταλαβαίνεις ότι κάνεις λάθος αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις. 

Το 2018 μια καλή τύχη με έφερε στην πολιτεία της Νότιας Ντακότα όπου υπάρχει το μνημείο του Mount Rushmore, με τις κεφαλές πέντε Αμερικανών Προέδρων χαραγμένες στο βουνό. Συνειδητοποίησα πως αντί να απολαμβάνω την στιγμή, έδινα όλη μου την ενέργεια και προσοχή στο να περιγράφω στα κοινωνικά δίκτυα ‘πόσο ωραία ήταν εκεί’.

Τότε αποφάσισα να βγω από τα κοινωνικά δίκτυα, πράγμα και που κατάφερα να υλοποιήσω δύο χρόνια αργότερα. Ακόμα και σήμερα βέβαια που και που μπαίνω στους λογαριασμούς της εταιρείας, δεν έχω όμως προσωπικά προφίλ και προσπαθώ να μειώνω τον χρόνο αυτό όλο και περισσότερο ενώ, σχεδόν πάντα, μπαίνω από σταθερό υπολογιστή.

Σήμερα, την τελευταία μέρα του 2023, συνειδητοποιώ πως έχω ξοδέψει περισσότερα από 25 χρόνια — δηλαδή ένα μεγάλο ποσοστό της ζωής μου — σκυμμένος πάνω από ένα κινητό τηλέφωνο, το οποίο έχει γίνει προέκταση του χεριού μου. Δεν μου αρέσει αυτή η εικόνα, την βαρέθηκα. Για να το περιγράψω με την γλώσσα της αλήθειας: Είναι μια σκλαβιά που δεν επιθυμώ να ανεχτώ πλέον. 

Το 2024 θα φέρει για μένα το τέλος της εποχής των smartphones και ελπίζω σε σύντομο χρονικό διάστημα και το τέλος της εποχής των κινητών τηλεφώνων γενικότερα. Εννοείται θα συνεχίσω να είμαι προσβάσιμος σε όλα τα μέσα από τον υπολογιστή μου. Θα προσπαθήσω όμως να ανακτήσω την ελευθερία μου, την οποία νιώθω ότι η καταπληκτική αυτή την συσκευή, κυρίως λόγω του μοντέλου χρήσης που κυριάρχησε, τελικά μου την έχει αφαιρέσει. 

Η κοινωνία εγκαταλείπει το πανεπιστήμιο

Ένα από τα λίγα πράγματα για τα οποία μπορούσε να υπερηφανεύεται το νεοελληνικό κράτος ήταν ότι μπορείτε να δημιουργήσει και να λειτουργήσει σε βάθος χρόνου μια σειρά ιδιαιτέρως αξιόλογων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η Ιατρική και η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Η πρώην Ανώτατη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών και τόσα αλλά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τόσο στην Αθήνα όσο και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Συχνά με πενιχρά μέσα, δημιουργούσαν εξαίρετους επιστήμονες που διέπρεπαν στο διεθνές στερέωμα. 

Αυτή η πραγματικότητα είχε αναγνωριστεί από την ελληνική κοινωνία και αποτελούσε ένα ιδιαίτερα σπάνιο παράδειγμα ισότητας: Ανεξάρτητα κοινωνικής τάξης, οικονομικής επιφάνειας ή πολιτικών πεποιθήσεων, οι νέοι ήθελαν όλοι να μπουν στις ίδιες σχολές. Η κατάσταση αυτή εξηγεί και το μοναδικό φαινόμενο αξιόπιστου και αδιάβλητου θεσμού στη σύγχρονη ιστορία, εκείνου των πανελλαδικών εξετάσεων. 

Η κατάσταση όμως εδώ και μερικά χρόνια αλλάζει. Πλέον ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας - από τη μεσαία τάξη και πάνω - αρχίζει να αδιαφορεί για το δημόσιο σχολείο, πηγαίνοντας μαζικά στην ιδιωτική εκπαίδευση (θυμηθείτε: «εσείς, σε ποιο σχολείο πάτε;», η ερώτηση που χαρακτηρίζει τη γενιά μας). Παράλληλα, άρχισε να κανονικοποιείται η απόφαση για βασικές σπουδές στο εξωτερικό: Αρχικά αφορούσε αποκλειστικά όσους δεν τα κατάφερναν να περάσουν στις πανελλαδικές, ενώ σιγά - σιγά άρχισε να γίνεται από μόνη της πρώτη επιλογή. Έτσι λοιπόν, δεν αργεί η στιγμή που οι καλύτεροι μαθητές της χώρας δεν θα επιλέγουν κάποια από τα ιδρύματα που ανέφερα στην αρχή του άρθρου αλλά κάποιες σχολές του εξωτερικού. 

Που οδηγεί αυτό όμως τελικά, ειδικά αν γίνει σε ευρεία κλίμακα; Δυστυχώς οδηγεί στην εγκατάλειψη της χώρας ναό στη μετατροπή της, στην καλύτερη περίπτωση, σε έναν τόπο διακοπών. Αφού πρώτα εγκαταλείψαμε την ύπαιθρο να ερημώσει και μαζευτήκαμε όλοι στην Αθήνα, σιγά σιγά θα την εγκαταλείψουμε και αυτήν για να ζήσουμε κάπου αλλού. 

Το υπέροχο βιβλίο του Robert Reich με τον εύγλωττο τίτλο “The Common Good” περιγράφει πολύ παραστατικά την τεράστια σημασία της δημόσιας παιδείας για την ισότητα, την κοινωνική συνοχή και τελικά την ευημερία μιας κοινωνίας. Με τεράστια ευθύνη των κυβερνώντων, η Ελλάδα κινείται προς την απολύτως λανθασμένη κατεύθυνση και αν δεν αλλάξει ρότα σύντομα, κινδυνεύουμε να αντιμετωπίσουμε βαρύτατες συνέπειες στο σύντομο μέλλον. 

Έρημη χώρα

Το Δίστομο Βοιωτίας όπως φαίνεται από το Μαυσωλείο των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου, 10 Ιουνίου 1944

Αν κάποιος κοιτάξει τη Wikipedia ή αναζητήσει άλλες επίσημες πηγές θα δει ότι ο πληθυσμός του Διστόμου ανέρχεται σε περίπου 1.500 άτομα. Το νούμερο αυτό, αν και απογοητευτικό σε σχέση με τη δεκαετία του 1990, φαντάζει σχετικά ικανοποιητικό αν λάβει κανείς υπόψιν το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. 

Φεύ όμως, αν δούμε την αλήθεια πέρα από τους αριθμούς καταλαβαίνουμε πως τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα: 

- Ένας μεγάλος αριθμός εκείνων που έχουν απογραφεί στο Δίστομο, το έχουν κάνει για συναισθηματικούς λόγους. Στην πραγματικότητα ζουν στην Αθήνα ή σε κάποιο άλλο αστικό κέντρο. 

- Ακόμα και ο ‘αληθινός» αριθμός μόνιμων κατοίκων, που σήμερα ίσως να είναι γύρω στους εννιακόσιους, πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της ηλικίας: Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων αποτελείται από συνταξιούχους. 

Αδιάψευστος μάρτυρας είναι το Σχοκλείο: Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 κάθε τάξη είχε περί τα τριάντα παιδιά ενώ σήμερα έχει μείνει με μονοψήφιο αριθμό (μάλιστα όχι μεγάλο), εκ των οποίων τα μισά είναι παιδιά μεταναστών (που οι κάτοικοι ευχαριστούν θερμά, καθώς δίνουν λίγη ζωή στο χωριό).

Είναι μάλλον πικρό χιούμορ να πει κανείς πως το Δίστομο πρόκειται για έναν ιδανικό τόπου που αντιμετωπίζεται ικανοποιητικά η κρίση μέσης ηλικίας: Οι σαραντάρηδες λογίζονται για νέοι! 

Τα παραπάνω, που τα βιώνω τώρα από πρώτο χέρι στη δεύτερη ιδιαίτερη πατρίδα.μου, σε καμία περίπτωση δεν έχουν να κάνουν με κάποια ‘ιδιαιτερότητα’ του ιστορικού αυτού χωριού. Ίσα ίσα που το Δίστομο παραμένει ένας σχετικά δραστήριος τόπος. Το 2019 έμεινα άναυδος επισκεπτόμενος αυγουστιάτικα πανηγύρια σε εγκαταλελειμμένα χωριά της Αρκαδίας. 

Ρούμελη, Μωριάς και Ήπειρος διαφέρουν σε πολλά. Σήμερα όμως τους ελληνικούς αυτούς τόπους τους ενώνει η εγκατάλειψη και η ερημοποίηση, όπως επίσης συμβαίνει και σε πολλά υπέροχα νησιά. 

Το δημογραφικό δεν είναι απλά ένα πρόβλημα. Είναι μία βόμβα που έχει ήδη σκάσει στα θεμέλια της χώρας και πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα καθώς σε λίγο δεν θα μπορεί να γίνει τίποτα. Ποιες επενδύσεις θα γίνουν σε μία έρημη χώρα; Ο ανθρώπινος παράγοντας έχει κι αυτός μία τοπική διάσταση ή, αν θέλετε καλύτερα, ο τόπος ο ίδιος έχει κι αυτός μια ανθρώπινη διάσταση. 

Χρειάζεται μία σειρά μέτρων σε τοπικό εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να επιστρέψουν οι άνθρωποι στις εστίες τους με παραγωγικές οικονομικές δραστηριότητες και με πρόσβαση στα αγαθά που απαιτεί ο 21ος αιώνας όσον αφορά την υγεία την παιδεία και όλες τις ανέσεις καθημερινή ζωής.

Ειλικρινά όμως οι δυνατότητες των θεσμών είναι περιορισμένες αν δεν συμπληρωθούν από τα κινήματα των πολιτών που πρέπει να θέσουν την αρμονική συνύπαρξη την ισορροπία μεταξύ πολλούς και υπαίθρου ως βασικό στόχο για τον 21ο αιώνα στην Ελλάδα κι αλλού. 

Η πυκνότητα της ιστορίας και του συμβολικού κεφαλαίου συνολικά στους ελληνικούς τόπους είναι υψηλότατη. Τους καθιστούν ιδανικούς υποδοχής για την ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας που καθορίζει τον αιώνα που διανύουμε.

Τελικά όμως εναπόκειται σε όλους εμάς στον καθένα ξεχωριστά να δώσουμε σάρκα και οστά στο όραμα για μία διαφορετική καλύτερη χώρα η οποία σίγουρα δεν μπορεί να είναι έρημη. 

Τιμή στον Ζακ Ντελόρ

Έγινε σήμερα γνωστό ότι το πρωί της Τετάρτης 27 Δεκεμβρίου 2023 έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 98 ετών ο πρώην πρόεδρος ευρωπαΐκής επιτροπής Ζακ Ντελόρ. Ο εκλιπών είχε συνδέσει το όνομα του με τις καλύτερες σελίδες της ιστορίας του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και απολάμβανε σεβασμό από όλους ευρωπαϊκούς λαούς. 

Η υπαρκτή η ευρωπαΐκή ένωση που γνωρίζουμε σήμερα έχει αναμφίβολα πάρα πολλές αδυναμίες και δυσλειτουργίες. Χρήζει επείγουσας βελτίωσης. Είναι σημαντικό όμως να θυμίζουμε ότι αυτή η ευρωπαΐκή ένωση είναι απείρως καλύτερη από την προϋπάρχουσα ευρωπαΐκή οικονομική κοινότητα. Αυτό το μεγάλο βήμα από την ΕΟΚ στην ΕΕ το πέτυχαν οι λαοί μας υπό την ηγεσία του Ζακ Ντελόρ και μερικών άλλον φωτισμένων ηγετών. 

Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι τα περισσότερα από τα προβλήματα που βιώνουμε σήμερα οφείλονται στις καθυστερήσεις και στις στρεβλώσεις της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που έλαβαν χώρα όταν πήραν την ηγεσία οι διάδοχοι της γενιάς του Ζακ Ντελόρ. Χωρίς καμία υπερβολή, μεταξύ 1985 και 1995, την περίοδο της προεδρίας του, έγινε περισσότερη πρόοδος στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση απ’ όση έχει γίνει τα επόμενα τριάντα χρόνια. 

Το όραμα της «Ευρώπης των Λαών», το όραμα για μια υπερδύναμη ειρήνης, δημοκρατίας, ισότητας, δικαιοσύνης και πολιτισμού, το όραμα δηλαδή για την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ένωση, είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρο παρά ποτέ. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το όραμα αυτό έχει εχθρούς στα κέντρα λήψης αποφάσεων στην Ουάσιγκτον, στο Πεκίνο, στη Μόσχα και αλλού. Ταυτόχρονα όμως, το όραμα αυτό υπόσχεται ένα καλύτερο αύριο σε περισσότερα από πεντακόσια εκατομμύρια Ευρωπαίους, πράγμα που αποτελεί τόσο την κινητήρια του δύναμη όσο και την ισχυρότερη εγγύηση για την υλοποίηση του. 

Η μεγαλύτερη τιμή στην μνήμη του Ζακ Ντελόρ και των τόσων άλλων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη μετατροπή της Ευρώπης από πεδίο συγκρούσεων σε πεδίο συνθέσεων και δημιουργίας είναι η πολιτική ενεργοποίηση μας στην κατεύθυνση της επιτάχυνσης και της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με απώτερο στόχο τη θεμελίωση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδιακής Ένωσης. 

Τιμούμε σήμερα την μνήμη του Ζακ Ντελόρ υποσχόμενοι πως δεν θα σταματήσουμε μέχρι την πραγμάτωση του οράματος για μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη. 

Περί χρηματοδότησης και επιτυχίας

Το 2019 ξεκινήσαμε την πρωτοβουλία Scale-up Greece με βασικό στόχο να βοηθήσουμε στην ωρίμανση του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Η ωρίμανση αυτή έρχεται μέσα από τη συνειδητοποίηση ότι απώτερος στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος από τη δημιουργία ισχυρών επιχειρήσεων, με ισχυρό κέντρο βάρους στην Ελλάδα, οι οποίες όχι μόνο θα μεγιστοποιούν την αξία των μετόχων τους αλλά παράλληλα θα μεγιστοποιούν την αξία των πελατών, των προμηθευτών και των εργαζομένων τους ενώ παράλληλα θα ανταποκρίνονται και στις υποχρεώσεις τους προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. 

Τα παραπάνω δεν είναι σε καμία περίπτωση δικές μας ιδέες. Είναι απλώς η μεταφορά στην ελληνική πραγματικότητα του κινήματος για το scale-up entrepreneurship αλλά και των εννοιών του stakeholder & responsible capitalism. 

Σε κάθε περίπτωση, είμαι βέβαιος πως το πνεύμα των παραπάνω είναι σαφές ακόμα και στο ευρύ κοινό ενώ τυγχάνουν κατανόησης και ευρείας υποστήριξης στην κοινότητα των δημιουργών. 

Από την οπτική γωνία αυτή δεν μπορώ παρά να εκφράσω την έκπληξη μου που οργανισμοί αλλά και ιδιώτες με παρουσία και λόγο στη δημόσια συζήτηση εξακολουθούν να «πανηγυρίζουν» για εταιρείες που λαμβάνουν - ενίοτε μεγάλες - χρηματοδοτήσεις ή ακόμα και γίνονται στόχοι εξαγορών από μεγαλύτερες επιχειρήσεις του εξωτερικού. Η προσέγγιση αυτή αφορά το εμβρυακό στάδιο του οικοσυστήματος, η πραγματικότητα πια μας έχει ξεπεράσει. Ας γίνει σε όλους σαφές ότι οι χρηματοδοτήσεις είναι απλά ένα μέσο για την επίτευξη ενός στόχου, όχι στόχος οι ίδιες, ενώ οι εξαγορές είναι μάλλον ένα ‘αναγκαίο κακό’ που ήδη το ξεπερνάμε αφού η θλιβερή τους διάσταση σίγουρα δεν μας αφήνει να γιορτάσουμε για αυτές. 

Ευελπιστώ ότι το μήνυμα της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας θα φτάσει σε όλους τους Έλληνες το νέο έτος 2024 και ότι θα ξεπεράσουν τη - μάλλον επαρχιώτικη - εμμονή με τις  χρηματοδοτήσεις και εξαγορές. 

Τα scale-ups θα φέρουν την άνοιξη της ελληνικής οικονομίας. Είμαστε ακόμα στην αρχή, σύντομα όμως η επίδραση τους θα γίνει αντιληπτή από όλους. 

Για την κουρελοποίηση του Συντάγματος

Ο συνταγματικός νομοθέτης στη χώρα μας δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρος: Τα Πανεπιστήμια δεν μπορούν να είναι παρά μόνο δημόσια και η τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι παρά μόνο δωρεάν και προσβάσιμη ισότιμα σε όλους τους Έλληνες πολίτες. 

Προφανώς κάποιος θα μπορούσε να συμφωνεί ή να διαφωνεί με αυτήν τη συνταγματική επιταγή. Αυτό όμως δεν αλλάζει την πραγματικότητα ότι όντως αυτή είναι η επιταγή του Συντάγματος μας και ότι ισχύει κατ’ απόλυτο τρόπο μέχρι να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί. 

Αν λοιπόν κάποια ελληνική κυβέρνηση ή γενικότερα μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία επιθυμεί να νομοθετήσει περί της λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων έχει αποκλειστικά έναν και μόνο τρόπο να το κάνει, εφόσον δεν θέλει να προχωρήσει σε συνταγματική εκτροπή: Να τροποποιήσει το συγκεκριμένο άρθρο του Συντάγματος. 

Η λογική που λέει ότι υπάρχει ένα «λογικό αίτημα», το οποίο συγκεντρώνει την υποστήριξη της πλειοψηφίας του κοινοβουλίου, ίσως και της κοινωνίας συνολικά, οπότε ‘δεν πειράζει και τόσο’ να παραβιάσουμε το Σύνταγμα είναι αδιανόητα επικίνδυνη και θα οδηγήσει στην καταστροφή της δημοκρατίας μας. 

Τα λόγια λοιπόν περιττεύουν: Αν η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη θέλει να φέρει στη χώρα μας τα ιδιωτικά πανεπιστήμια (είτε τα πει «μη κρατικά» ή «ελεύθερα» ή ότι άλλο σκαρφιστούν οι επικοινωνιολόγοι), οφείλει πρώτα να προχωρήσει σε αναθεώρηση του σχετικού άρθρου του Συντάγματος. 

Διαφορετικά θα πρόκειται γη εκτροπή που θα την καταστήσει υπεύθυνη απέναντι στην ιστορία, στον ελληνικό και και στην ελληνική δικαιοσύνη. 

Μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση

Η γνώμη μου για την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι γνωστή. Έχει πολύ κακές επιδόσεις στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαφάνειας. Από τα push-backs στον Έβρο και στο Αιγαίο, συχνά με απαράδεκτη συμπεριφορά και εκφοβισμό προς τους μετανάστες, μέχρι το αδιανόητο έγκλημα της Πύλου, πολλές μαύρες σελίδες στην σχετική ιστορία έχουν γραφτεί τα τελευταία χρόνια.

Με αυτά δεδομένα, η πίστη προς την γλώσσα της αλήθειας επιβάλλει να ειπωθεί πως η ρύθμιση για τη νομιμοποίηση παραμονής μεταναστών που ανακοινώθηκε πρόσφατα, αν και ελλιπής, περιορισμένη και άτολμη, είναι σίγουρα στη σωστή κατεύθυνση. Αυτό όχι μόνο γιατί απαντά σε ένα φλέγον ζήτημα - την τραγική έλλειψη εργατικών χεριών που βιώνουν, ανήμποροι να αντιδράσουν, οι Έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφοι - αλλά και γιατί θέτει βάσεις προς τη συνολική νομιμοποίηση της σχετικής δραστηριότητας.

Δεν είναι μυστικό πως κατά κανόνα οι μετανάστες - εργάτες, κατά κανόνα 'χωρίς χαρτιά', έπεφταν σχεδόν πάντοτε θύματα εκμετάλλευσης, συχνά σε ακραίο επίπεδο. Αυτό αφορούσε τόσο τις ιδιαίτερα χαμηλές απολαβές τους όσο και τη διαβίωση σε ένα περιβάλλον διαρκούς εκβιασμού. Με το νέο πλαίσιο, οι εργασιακές αυτές σχέσεις μπορούν να νομιμοποιηθούν, η κείμενη νομοθεσία μπορεί να τηρηθεί και έτσι, αφενός η τοπική οικονομία να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο, αφετέρου να μπορεί να γίνει μια ουσιαστική προσπάθεια ενσωμάτωσης των συνανθρώπων μας αυτών στον κοινωνικό ιστό (καθότι, ως γνωστόν, μέχρι στιγμής μέναμε στα λόγια).

Αναμένουμε λοιπόν ευελπιστώντας σε μια θετική εξέλιξη. 

Και, για να μην ξεχνιόμαστε, Έλληνας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι. Ανοίξτε τα σύνορα, θέλουμε κι άλλους Γιάννηδες!

Περί νέας αριστεράς

"Νέα Αριστερά" θα ήταν, ήδη εδώ και 25 χρόνια, να φύγουμε από την αριστερά της διαμαρτυρίας και να πάμε σε αυτήν της δημιουργίας.

Δεν μπορούν όμως, δυστυχώς. 

Τους λείπει η θεωρία, τους λείπει η εμπειρία, τους λείπει ακόμα και το ίδιο το λεξιλόγιο. 

Αναρωτιέμαι, οι άνθρωποι αυτοί, που φαίνονται έξυπνοι και είναι ευγενείς & ευπαρουσίαστοι, δεν έχουν αντιληφθεί την ουσία των πραγμάτων; Ότι το ζητούμενο στην εποχή μας είναι "να σε χαρακτηρίζει ότι παράγεις και όχι ότι καταναλώνεις";

Από συνθήματα λοιπόν χορτάσαμε. Καιρός να μπούμε στην ουσία της πολιτικής: 

Ποιος και πως παράγει σε αυτήν τη χώρα, ποιος έχει πρόσβαση στο δικαίωμα της δημιουργίας.

Τι θα έλεγε ο Ρήγας στον Ταγίπ

Σήμερα που ο σφαγέας των Κούρδων και των Αρμενίων έρχεται στην Αθήνα, σήμερα που ο μελλοντικός υπόδικος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου θα συναντηθεί με την ελληνική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία, είναι καλή στιγμή να θυμηθούμε τα λόγια του φλογερού επαναστάτη του 18ου αιώνα, του Ρήγα του Βελεστινλή, που μέσα στη χειρότερη σκλαβιά οραματίστηκε ένα μεγάλο, πολυεθνικό, ομόσπονδο, λαϊκό και δημοκρατικό κράτος νότια από τον Δούναβη.

Το όραμα του ήταν το καύσιμο για τον μεγάλο ξεσηκωμό του 1821. Δυστυχώς υλοποιήθηκε μισό. Ο Ρήγας Φεραίος όμως εξακολουθεί να εμπνέει κάθε ελεύθερο άνθρωπο οπουδήποτε στη γη. 

Σ’ ανατολή και δύση, και νότον και βοριά,

για την πατρίδα όλοι, να `χωμεν μια καρδιά.

Στην πίστην του καθ’ ένας, ελεύθερος να ζει,

στην δόξαν του πολέμου, να τρέξωμεν μαζί.

Βουλγάροι κι Αρβανίτες, Αρμένιοι και Ρωμιοί,

Αράπηδες και άσπροι, με μια κοινήν ορμή,

Για την ελευθερίαν, να ζωσωμεν σπαθί,

πως είμαστ’ αντρειωμένοι, παντού να ξακουσθεί.

Μα όσοι θα τολμήσουν, αντίκρυ να σταθούν,

εκείνοι και δικοί μας, αν είναι, ας χαθούν.

Σουλιώτες και Μανιάτες, λιοντάρια ξακουστά

ως πότε στες σπηλιές σας, κοιμάστε σφαλιστά;

Μαυροβουνιού καπλάνια, Ολύμπου σταυραητοί,

κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήστε μια ψυχή.

Ανδρείοι Μακεδόνες, ορμήσετε για μια,

και αίμα των τυράννων, ρουφήξτε σαν θεριά.

Του Σάββα και Δουνάβου, αδέλφια Χριστιανοί,

με τα άρματα στο χέρι, καθ’ ένας ας φανεί,

Το αίμα σας ας βράσει, με δίκαιον θυμόν,

μικροί μεγάλοι ομώστε, τυράννου τον χαμόν.

Και συ που στο Χαλέπι, ελεύθερα φρονείς

πασιά καιρόν μη χάνεις, στον κάμπον να φανείς.

Με τα στρατεύματά σου, ευθύς να σηκωθείς,

στης Πόλης τα φερμάνια, ποτέ να μη δοθείς.

Κλείνω με το εξής: Πολλοί λένε "να τα βρούμε με την Τουρκία". Κάνουν ολέθριο λάθος. Δεν διαβάζουν σωστά την ιστορία. Το - λεγόμενο - σύγχρονο τουρκικό κράτος είναι το πρώτο φασιστικό κράτος της νεότερης ιστορίας. Ο Χίτλερ, ο Μουσολίνο, ο Φράνκο και άλλοι δεν ήταν παρά οι καλύτεροι μαθητές του Κεμάλ.

Ο κατευνασμός ποτέ δεν απέδωσε απέναντι στον φασισμό. Όπως λέει και το τραγούδι "τον φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον, δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον". 

Η δημοκρατία πρέπει να επιστρέψει στη Μικρά Ασία και σε όλη την Ανατόλια.

Αθάνατο νεοελληνικό ινοβέσιον

Καλημέρα από την όμορφη Αράχωβα! Σας προβληματίζει το χάρτινο καλαμάκι που λιώνει ενώ πίνετε καφέ ή χυμό; Όχι πια! Βρέθηκε λύση: 

Παίρνουμε λοιπόν ένα κανονικό πλαστικό καλαμάκι. Του βάζουμε ένα ωραίο χάρτινο περιτύλιγμα και αναγράφουμε «επαναχρησιμοποιούμενο». 

Το πρόβλημα λύθηκε! 

Για να είμαστε δίκαιοι ακριβώς το ίδιο είχαν κάνει και τα super market με τις σακούλες: Εκτός από τις ‘κανονικές’ πλαστικές που χρεώνονται και τις χάρτινες που δεν ήταν πρακτικές, εμφανίστηκαν οι πλαστικές ‘επαναχρησιμοποιούμενες’, υψηλής αντοχής, και όλα τα προβλήματα λύθηκαν. 

Είναι κρίμα που τόση ευρηματικότητα, τόση δημιουργικότητα και καινοτομία διοχετεύονται στον απολύτως λάθος σκοπό. Ας μείνουμε όμως στα θετικά: Τα χαρακτηριστικά αυτά υπάρχουν έντονα στην ελληνική κοινωνία οπότε μια εμπνευσμένη ηγεσία, ένα αυθεντικό πολιτικό κίνημα, έχει την αναγκαία ‘πρώτη ύλη’ για να μας οδηγήσει στην άνοιξη της ελληνικής οικονομίας.

Αποφθέγματα του Charlie Munger

O Charlie Munger, συνιδρυτής του Warren Buffett στην Berkshire Hathaway απεβίωσε πριν λίγες μέρες στην Καλιφόρνια. Σε έναν μήνα θα γιόρταζε τα εκατοστά του γενέθλια.

Ο υπέρ-επιτυχημένος αυτός επενδυτής σε μεγάλο βαθμό ενσαρκώνει το αμερικανικό όνειρο. Ήταν συντηρητικός, ρεπουμπλικάνος, μην έχοντας όμως καμία σχέση με τους ακραίους της εποχής μας — επί παραδείγματι, ήταν ένθερμος υποστηρικτής της δωρεάν παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλους.

Ο Munger, ο οποίος εργαζόταν κανονικά μέχρι πριν λίγες εβδομάδες (!),  έμεινε στην ιστορία για την εκπληκτική διορατικότητα και τον ορθολογισμό του. Συνήθιζε να λέει διάφορα αποφθέγματα τα οποία συμπυκνώνουν την εμπειρία της καριέρας του που διήρκεσε περισσότερες από επτά δεκαετίες. 

Ένας καλός φίλος από τις ΗΠΑ σταχυολόγησε μερικά, τα οποία και παραθέτω αυτούσια:

• “If I can be optimistic when I’m nearly dead, surely the rest of you can handle a little inflation.”
• “If you’re not willing to react with equanimity to a market price decline of 50% two or three times a century, you’re not fit to be a common shareholder and you deserve the mediocre result you’re going to get.
• “Forget what you know about buying fair businesses at wonderful prices; instead, buy wonderful businesses at fair prices.”
• “Lifelong learning is paramount to long-term success.”
• “The best thing a human being can do is to help another human being know more.”
• “The world is not driven by greed. It’s driven by envy.
• “The best armor of old age is a well spent life preceding it.”

Αιωνία η μνήμη του Charlie Munger. Ας ελπίσουμε όλοι να πάρουμε λίγη από τη μακροζωία, τη διορατικότητα, την εργατικότητα και τη σοφία του. 

Προς Δερματολόγους (και όχι μόνο) ερώτηση

Από μικρή ηλικία κατάλαβα πως έχω ευαίσθητο δέρμα και όσο μεγάλωνα το γεγονός αυτό γινόταν όλο και πιο ξεκάθαρο. Δυστυχώς όμως δεν ενημερώθηκα έγκαιρα για την ανάγκη καθημερινής εφαρμογής αντηλιακού στο πρόσωπο, με αποτέλεσμα στα 43 μου χρόνια να χρειαστεί να αφαιρέσω ένα - ευτυχώς, κατά τα φαινόμενα,  ακίνδυνο - δερματικό καρκίνωμα.

Στην πορεία αυτή και ερχόμενος αντιμέτωπος με μια τέτοια διάγνωση αφενός μεν έμαθα πως πρέπει να βάζω αντηλιακό καθημερινά, 365 μέρες τον χρόνο — ακόμα και στις βροχερές ή και τις συννεφιασμένες μέρες, αφετέρου δε εκ των πραγμάτων πέρασα πολύ χρόνο με δερματολόγους συζητώντας για το υπέροχο αυτό όργανο του ανθρώπινου σώματος (κατά ευτυχή συγκυρία στην Ελλάδα έχουμε πολλούς εξαίρετους επιστήμονες στον τομέα αυτό).

Κάτι που μου έκανε εντύπωση είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα απευθυνθούν στο δερματολόγο για κάποιες μορφής πάθηση αλλά γι’ αυτό που εγώ που η αγορά ονομάζει υπηρεσίες ομορφιάς ίσως αντί γήρανσης. Είναι τεράστια η πληθώρα των προϊόντων και παρασκευασμάτων που έχει αναπτύξει η σχετική βιομηχανία η οποία κάθε χρόνο μέτρα δεκάδες ίσως και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ παγκοσμίως.

Νομίζω όμως πως χωρίς να ευθύνονται οι ιατρικοί λειτουργοί του χώρου, έχουν προκύψει μια σειρά από μεγάλες παρεξηγήσεις ως προς την επίδραση των διαφόρων παρασκευασμάτων και θεραπειών σε σχέση με τον τρόπο ζωής ενός ανθρώπου. 

Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, ας πάρουμε για παράδειγμα δύο κύριες ηλικίας 47 ετών Της οποίας χάριν ευκολίας ας αποκαλέσουμε Τζοάνα και Φραντζέσκα.

Η Τζοάνα δεν έχει λάβει ποτέ υπηρεσίες ομορφιάς από δερματολόγο ή κάποιον άλλον δικό του χώρο. Όμως από την ηλικία των 20 ετών εφαρμόζει καθημερινά αντηλιακό το οποίο και ανανεώνει κάθε δύο με τρεις ώρες. Ελάχιστες είναι οι μέρες που θα πιει λιγότερο από οκτώ ποτήρια νερό ημερησίως ενώ προσέχει να έχει μια ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά. Δεν την ενθουσίασε ποτέ το αλκοόλ και πίνει το πολύ ένα με δύο ποτήρια λευκό κρασί την εβδομάδα. Εννοείται πως δεν έχει καπνίσει ποτέ ενώ από μικρή της άρεσε γυμναστική και φροντίζει να γυμνάζεται τέσσερις με πέντε ώρες σε εβδομαδιαία βάση, κάνοντας τόσο αεροβική άσκηση όσο και ασκήσεις με βαράκια καλές αντιστάσεις.

Η Φραντζέσκα από την άλλη έχει ακολουθήσει μία εντελώς διαφορετική πορεία. Από μικρή ήταν party animal. Της άρεσε πολύ η βότκα και η τεκίλα αν και τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να περιορίσεις το αλκοόλ πίνοντας κατάβαση ροζέ κρασί. Από τα 18 μέχρι τα 45 της κάπνιζε ένα με ενάμισι πακέτο την ημέρα. Πρόσφατα σταμάτησε τα παραδοσιακά τσιγάρα και καπνίζει IQOS, περίπου ένα πακέτο την ημέρα.

Η σχέση της με την άθληση δεν ήτανε ποτέ ιδιαίτερα στενή. Έχει κάνει πολλές εξαντλητικές δίαιτες για να διατηρεί τη σιλουέτα της και κατά κανόνα έκανε εντατική γυμναστική την άνοιξη πριν βγει στην παραλία. Τα τελευταία χρόνια μια - δυο φορές την εβδομάδα κάνει είτε γιόγκα ή πιλάτες. Η διατροφή της ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα προσεγμένη χωρίς όμως να τρώει υπερβολικές θερμίδες για να μην παχαίνει. Από τα 35 της επισκέπτεται τακτικά την δερματολόγο της.

Η Φραντζέσκα έκανε το πρώτο botox στα 40 το οποίο και έκτοτε επαναλαμβάνει κάθε έξι με εννέα μήνες. Ποτέ δε δίστασε να κάνει θεραπείες με νήματα, fillers και διάφορα lasers ενώ έχει δοκιμάσει αμέτρητα σκευάσματα κι άλλες κρέμες (τόσο ενυδατικές όσο και πολλών άλλων ειδών). Παρά ταύτα αντηλιακό βάζει μόνο τις ημέρες που βλέπει ότι έχει έντονη ηλιοφάνεια ενώ το solarium είναι η αγαπημένη την συνήθεια παρά την έντονη αντίδραση της δερματολόγου της.

Αναρωτιέμαι ειλικρινά αν συναντήσουμε την Τζοάνα και την Φραντζέσκα μαζί στον ίδιο χώρο, ποια θα μας δώσει καλύτερη εντύπωςη όσον αφορά την υγεία και την εμφάνιση της επιδερμίδας της; Πέρα από την εμφάνιση, ποια θα έχει όντως πιο υγιές δέρμα; 

Στον κύκλο μας, ιδιαίτερα όσον αφορά ηλικίες μεγαλύτερες από τα 45, πολλοί γνωρίζουμε γυναίκες που τους απασχολεί η υγεία και η εμφάνιση του δερματός τους. Θα λέγατε πως η πλειοψηφία τους μοιάζει περισσότερο στην Τζοάνα ή στην Φραντζέσκα; Επιπλέον, η πιθανή οικονομική ευμάρεια οδηγεί κατά κανόνα μία γυναίκα πιο κοντά στην πρώτη ή στην δεύτερη συμπεριφορά;

Προς θεού σε καμία απολύτως περίπτωση δεν θέλω να αμφισβητήσω, ούτε πολύ περισσότερο να ακυρώσω, την εγκυρότητα και την αποτελεσματικότητα των φαρμακευτικών σκευασμάτων και του διαθέσιμου θεραπειών αντιγήρανσης και γενικότερα βελτίωση της εμφάνισης του δέρματος. 

Η εντύπωση μου όμως είναι πως απλές συνήθειες χωρίς ιδιαίτερο οικονομικό κόστος όπως η καθημερινή εφαρμογή του αντηλιακού, η κατανάλωση επάρχους ποσότητας νερού, μία διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά και ένα ικανοποιητικό επίπεδο άσκησης έχουν πολύ μεγαλύτερη επίδραση από τις σχετικές θεραπείες. Αυτές για να δώσουν το αποτέλεσμα τους —το extra mile όπως θα λέγαμε σε μία παρουσίαση — προϋποθέτουν ένα υπόβαθρο όπως εκείνο της Τζοάνας του παραδείγματος μας.

Πέρα από το θέμα της υγείας και της εμφάνισης του δέρματος, το οποίο κακώς πολλοί υποτιμούν, νομίζω ακριβώς η ίδια συλλογιστική ισχύει γενικότερα στο ζήτημα της προληπτικής ιατρικής και της μακροζωίας — ή longevity όπως είναι της μόδας να το λέμε. Οι απλές καθημερινές συνήθειες κάνουν την περισσότερη δουλειά και η επιστήμη έρχεται να μας βοηθήσει να κάνουμε ένα βηματάκι παραπέρα.

Καθότι βέβαια δεν είμαι ειδικός, αν τύχει και κάποιος δερματολόγος διάβασε το κείμενο μου θα χαρώ πολύ να είχα ένα σχόλιο του είτε προσωπικά είτε στο σχολείο στην ανάρτηση μου. 

Η αναγκαία απομυθοποίηση της ιδέας

Πριν μερικά χρόνια δραστηριοποιούμουν πολύ εντατικά στην κοινότητα των νέων επιχειρηματιών και των νεοφυών επιχειρήσεων σε Ελλάδα και Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό ήμουν συχνά προσκεκλημένος σε ενημερωτικές τηλεοπτικές εκπομπές. Κάτι που έχει χαραχτεί στη μνήμη μου είναι να με καλούν δημοσιογράφοι που υποστήριζαν τις εκπομπές αυτές ζητώντας μου να τους φέρω σε επαφή με επιχειρηματίες οι οποίοι είχαν κάποια ‘πολύ ιδιαίτερη ακόμα και τρελή ιδέα’ ευελπιστώντας ότι αυτό θα κεντρίσει το ενδιαφέρον του τηλεοπτικού κοινού.

Όσο καλοπροαίρετοι και αν ήταν η προσέγγιση αυτή, δυστυχώς προωθούσε τη νεοφυή επιχειρηματικότητα ως κάποιας μορφής θέαμα, ας μου επιτραπεί ακόμα και ως τσίρκο. Η οικονομία της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητας όμως είναι κάτι πάρα πολύ σοβαρό που αφορά κυριολεκτικά όλη την κοινωνία. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με όρους θεάματος αλλά μόνο με όρους παραγωγικότητας, αποτελεσματικότητας και οικονομικής ανάπτυξης.

Έχω την εντύπωση ότι από την κυρίαρχη αυτή η προσέγγιση των μέσων ενημέρωσης έχουμε φτάσει σε μία αποθέωση της ιδέας. Στίβει ο νεοέλληνάς το μυαλό του για να βρει αυτήν την εκπληκτική ιδέα η οποία θα τον κάνει πλούσιο σε μερικές εβδομάδες, άντε σε μερικούς μήνες το πολύ, δίχως να να χρειαστεί σε τελική ανάλυση να κοπιάσει και τόσο πολύ. Τίποτα μα απολύτως τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την πραγματικότητα της επιχειρηματικότητας.

Ας μείνουμε όμως στην ιδέα και ας προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε κάποιες αυταπάτες: 

• Η μοναδικότητα της ιδέας: Οποιαδήποτε ιδέα μπορεί να έχει κανείς όσο μοναδική και αν αυτή φαίνεται πιθανότατα την έχουν ολόιδια πολλές εκατοντάδες άλλοι άνθρωποι κάπου στον πλανήτη. Απολύτως καμία ιδέα δεν είναι μοναδική.
• Η αξία της ιδέας: Όποια και αν είναι ιδέα πόσο ιδιαίτερη η ευρηματική και αν είναι η αξία της είναι ακριβώς μηδέν. Κυριολεκτικά και απολύτως ακριβώς μηδέν. 

Για να προκύψει κάποια αληθινή αξία πρέπει κατά βάση να βρεθεί μία ομάδα η οποία θα συγκροτηθεί και με αφοσίωση και επιμονή θα προσπαθήσει να δώσει σάρκα και οστά στην ιδέα, προσαρμόζοντάς την ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα εμπειρικά δεδομένα που προκύπτουν στην διάρκεια της υλοποίησης. 

Μόνο τότε παράγεται αληθινή αξία.

Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο οι έμπειροι επενδυτές νεοφυών επιχειρήσεων δεν αξιολογούν τόσο πολύ ούτε το προϊόν, ούτε ακόμα και την αγορά στην οποία αυτό απευθύνεται. Αντίθετα η απόφαση τους βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε μία πολυδιάστατη αξιολόγηση της ομάδας που έχουν μπροστά τους: 

• Αν τα μέλη μιας ομάδας έχουν τα αναγκαία χαρακτηριστικά προσωπικότητας αλλά και την αντικειμενική δυνατότητα να αφοσιωθούν στην υλοποίηση μιας ιδέας, στη βάση ενός πραγματικού σχεδίου και κατά κανόνα πολυετούς διάρκειας, τότε πιθανότητες λήψης επενδύσεις υψηλού ρίσκου μεγιστοποιούνται. 
• Αν αντίθετα η ομάδα πάσχει, όσο καλή να είναι ιδέα, όσο καλό το προϊόν ή ακόμα και όσο μεγάλη και αναπτυσσόμενη αγορά-στόχος, η επένδυση ενέχει τεράστιο ρίσκο και κατά κανόνα απορρίπτεται.

Ας απομυθοποιήσουμε λοιπόν την ιδέα όσο είναι νωρίς. Η επιχειρηματικότητα μοιάζει πιο πολύ με μαραθωνίου δρόμο παρά με σπριντ. Η επιμονή, η υπομονή, η αφοσίωση και κυρίως η δυνατότητα διαρκούς μάθησης και προσαρμογής, όπως επίσης και η συνεργατικότητα, είναι οι παράγοντες που τελικά θα κρίνουν την επιτυχία ενός νέου εγχειρήματος. 

Ξεπερνώντας την εμμονή του exit

Το 2010 η Ελλάδα χρεοκόπησε και ταυτόχρονα το εσωστρεφές οικονομικό μοντέλο που κυριάρχησε στην λεγόμενη μεταπολίτευση έφτασε στο τέλος του. 

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του χρεωκοπημένου αυτού μοντέλου είναι ότι ο μεγαλύτερος πελάτης στην εθνική οικονομία είναι το ελληνικό Δημόσιο και έτσι κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα που επιθυμεί να μεγαλώσει οφείλει να πάρει ένα μερίδιο από την λεγόμενη «πίτα των δημοσίων δαπανών».

Το μοντέλο αυτό έκανε κυρίαρχη μία αντίληψη της επιχειρηματικότητας ως τίποτα άλλο παρά ως μία «ευνοιοκρατική εμπορική σχέση με το κράτος» οδηγώντας τα υγιή τμήματα της κοινωνίας, τις λεγόμενες δημιουργικές δυνάμεις, να έχουν μία αποστροφή προς την επιχειρηματικότητα. Κάτι βεβαίως που από μόνο του αποτελεί ακραία αντίφαση. 

Τότε λοιπόν,  την περίοδο της χρεοκοπίας του 2010, σε μία ιδιαίτερα εμπνευσμένη αντίδραση του οι δημιουργικές δυνάμεις της χώρας άρχισαν να κινητοποιούνται προχωρώντας βήμα βήμα στην υλοποίηση ενός νέου οικονομικού μοντέλου: Εκείνου της οικονομίας της γνώσης, της συνεργασίας και της δημιουργικότητας. 

Το μοντέλο αυτό έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά που το διαφοροποιούν με το προηγούμενο: Πρώτα απ’ όλα είναι αξιοκρατικό και κατά δεύτερο λόγο είναι εξωστρεφές.

Στα νηπιακά βήματα της εφαρμογής του οικονομικού αυτού μοντέλου αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα η εξαγορά μίας εταιρείας κατά κανόνα από ανταγωνίστρια η άλλη μεγάλη εταιρεία του εξωτερικού — το γνωστό και ως ‘exit’.

Με τον τρόπο αυτό καταγράφονται υπεραξίες οι οποίες αποδίδονται στους ιδρυτές των εταιρειών, δίνοντας τους την δυνατότητα με τη σειρά τους είτε να ενισχύσουν άλλες νέες προσπάθειες από τρίτους επιχειρηματίες ή να κάνουν οι ίδιοι ένα νέο επιχειρηματικό βήμα με πολύ καλύτερες προϋποθέσεις.

Είναι εύκολο να αποδειχθεί πλέον ότι το ελληνικό επιχειρηματικό οικοσύστημα έχει περάσει το νηπιακό στάδιο και βρίσκεται ίσως την εφηβεία του. Αποκτά λοιπόν μεγάλη σημασία να ξεπεραστεί η εμμονή με τις εξαγορές ως κυρίαρχο στόχο των νέων επιχειρήσεων. Αντίθετα οι νεοφυείς επιχειρήσεις πρέπει να στοχεύουν στην υγιή, μακροπρόθεσμη μεγέθυνση τους και, αντί να είναι στόχοι εξαγοράς, να εξαγοράζουν εκείνες ενδιαφέρουσες μικρότερες επιχειρήσεις οπουδήποτε στον κόσμο. Εταιρείες που ταιριάζουν στην στρατηγική τους και τους επιτρέπουν μία ακόμα πιο ισχυρή μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. 

Η καθιέρωση αυτής της συμπεριφοράς θα σημάνει την ενηλικίωση του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Ταυτόχρονα η νέα αυτή κουλτούρα θα οδηγήσει σε μία πολύ πιο ενδιαφέρουσα σελίδα της ιστορίας του ελληνικού επιχειρείν. 

Είναι σημαντικό τέλος να σημειωθεί ότι η εμπέδωση της αξιοκρατίας και της κουλτούρας της συνεργασίας ως των δύο βασικών πυλώνων για την επιχειρηματική επιτυχία μεσοπρόθεσμα θα βοηθήσουν την κοινωνία να εξελιχθεί και τη χώρα να έχει ένα πολύ καλύτερο μέλλον.

Η γλώσσα της αλήθειας τους δίνει άλλο όνομα

Για να μιλάμε την γλώσσα της αλήθειας, αυτό που έγινε πριν λίγες μέρες στον ΣΥΡΙΖΑ όντως λέγεται αποστασία. 

Κρίμα που κατά τεκμήριο σοβαροί άνθρωποι όπως η Έφη Αχτσιόγλου, ο Αλέξης Χαρίτσης και ο Νάσος Ηλιόπουλος δεν μπορούν να δεχτούν την ήττα τους. Τα λέω όλα αυτά ως μη συμπαθών τον Στέφανο Κασσελάκη και ως κάθετα διαφωνών με τη λεγόμενη «εκλογή από τη βάση». 

Ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ όμως εξελέγη με μια διαδικασία αδιάβλητη που την είχαν εγκρίνει όλοι τους και που, πάνω απ’ όλα τη νομιμοποίησαν με τη συμμετοχή τους. Δεν φαίνεται όμως πως η ομάδα αυτή μπόρεσε να επεξεργαστεί την εξέλιξη των πραγμάτων: Του επιτέθηκαν από το πρώτο βράδυ, ουδέποτε αναγνώρισαν τη νίκη του. 

Νέα Αποστασία

Εάν σε τελικη ανάλυση όντως δεν μπορούσαν με τίποτα να συνυπάρξουν μαζί του, το λιγότερο που είχαν να κάνουν ήταν να σεβαστούν τον κώδικα δεοντολογίας που είχαν υπογράψει και να παραδώσουν την έδρα τους φεύγοντας. Τα υπόλοιπα είναι φτηνές δικαιολογίες και υπεκφυγές που δεν ταιριάζουν με την πορεία των ανθρώπων αυτών.

Το σοσιαλιστικό πρόσωπο του Steve Jobs

Τις τελευταίες μέρες κυκλοφορεί αυτό το κείμενο που - υποτίθεται πως (?) - είναι ένα σημείωμα του Steve Jobs («email στον εαυτό του») που έγραψε έναν χρόνο πριν πεθάνει:

Ανεξάρτητα του αν είναι αυθεντικό ή όχι, ανεξάρτητα της οπτικής γωνίας από την οποία διαβάζει κανείς αυτό το κείμενο, δύσκολα θα διαφωνήσει κάποιος πως είναι ένα ‘σοσιαλιστικό μανιφέστο’. 

Πράγματι, η πρόταση του συνανθρώπου (της κοινωνίας, δηλαδή) έναντι του εαυτού, η συνειδητοποίηση ότι μπορούμε να υπάρχουμε αποκλειστικά και μόνο ‘μαζί με τους άλλους’, είναι για μένα η καρδιά του σοσιαλισμού. 

Όλα αυτά στον αντίποδα του ατομικισμού τον όποιον το κείμενο αυτό - υποτίθεται του Steve Jobs - ξεκάθαρα αποκηρύσσει.

Υπό την έννοια αυτή το βρίσκω ιδιαίτερα ενδιαφέρον και, εκτός όλων των άλλων, μου θύμισε ένα ντοκιμαντέρ που είχαμε συζητήσει παλιότερα (“The Swedish Theory of Love”) το οποίο κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η πραγματική ευτυχία, το νόημα της ζωής, μπορεί μόνο να βρεθεί στην «απολαυστική αλληλεξάρτηση» των ανθρώπων (‘pleasurable interdependency’). 

Ένας ύμνος στην Αγάπη: Rosalyn και Jimmy Carter

O Jimmy Carter, πιθανότατα ο καλύτερος και σίγουρα ο προοδευτικότερος Πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ, σήμερα 99 ετών, ασθενής τελικού σταδίου σε παρηγορητική φροντίδα από τον 2/2023, βρήκε τη δύναμη να παραστεί στην κηδεία της επί 77 έτη συζύγου του, σημαντικότατης ακτιβίστριας του γυναικείου κινήματος, Rosalynn, που μας άφησε πρόσφατα σε ηλικία 96 ετών. 

Είναι μια βαθιά συγκινητική και πολύ διδακτική στιγμή. Πράγματι η αγάπη τελικά τα νικά όλα. 

Αναμέτρηση της Αθήνας με το βαρύ της παρελθόν

Η δημοκρατία γεννήθηκε ως ιδέα και ως πράξη στην Πόλη των Αθηνών. Βασικό επίτευγμα της δημοκρατίας δεν είναι άλλο από το ξεπέρασμα του ‘κληρονομικού δικαιώματος’. Η αξία ενός άρχοντα, η εξουσία του σε τελική ανάλυση, πλέον καθορίζεται από την γνώμη των συμπολιτών του και όχι από την οικογένεια στην οποία έτυχε να γεννηθεί. 

Αυτό ήταν το σημαντικότερο μέχρι σήμερα βήμα του ανθρώπου στην ιστορική προσπάθεια του να ‘γίνει άνθρωπος’. Σε ορολογία Καζαντζάκη, θα λέγαμε πως ήταν η σημαντικότερη μέχρι στιγμής νίκη του πνεύματος επί της σάρκας. 

Στην Αθήνα του 2023 δίνεται αύριο μια παρόμοια μάχη. Συγκρούονται δυο άνθρωποι. Ο ένας είναι πολιτικός από τα γεννοφάσκια του, δίχως να μπορεί να επιδείξει τίποτα ιδιαίτερα σημαντικό στην σχεδόν δεκαπενταετή «καριέρα» του στην τοπική αυτοδιοίκηση (και απολύτως τίποτα πέραν αυτής).

Απέναντι του είναι ένας άγνωστος στο ευρύ κοινό ακαδημαϊκός, άσημο μέλος ενός κόμματος υπό κατάρρευση, που όμως έχει εντυπωσιακό ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο αναγνωρισμένο σε όλο τον κόσμο. Μέσα σε μόλις δυο μήνες ο άνθρωπος αυτός δημιούργησε μια παράταξη με σαφή κινηματικά χαρακτηριστικά που συνδυάζει την επιστημονική γνώση με μια βαθιά δημοκρατική προσέγγιση. 

Αν ο Κώστας Μπακογιάννης είναι η ύλη της ‘υπαρκτής πολιτικής’, ο Χάρης Δούκας δεν είναι παρά η αντιύλη της. Είναι αντιδιαμετρικά τοποθετημένοι υποψήφιοι ως λόγος, φιλοσοφία και πράξη. Η υπαρκτή πολιτική στην Ελλάδα του 2023 κατά βάση αφορά την αναξιοκρατία, τη συναλλαγή και τελικά την παρακμή. Αν αυτή είναι η ύλη, χρειαζόμαστε την αντιύλη.

Σε μια συνέντευξη του πριν πολλές δεκαετίες, ο Κορνήλιος Καστοριάδης έλεγε πως δεν γίνεται κάποιος να είναι ταυτόχρονα με τον Επιτάφιο του Περικλή και με τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες. Απλά αυτά τα δυο δεν πάνε μαζί. Είτε υπάρχει κληρονομικό δικαίωμα ή αξιοκρατία. 

Η Αθήνα πρέπει να δείξει τον δρόμο σε όλη την Ελλάδα. Η μικρή μας χώρα έχει τεράστια ανάγκη την αξιοκρατία. Ας προσπαθήσουμε όλοι αύριο να γίνει ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.  

Για τη ‘δεύτερη Κυριακή’ στις δημοτικές εκλογές Ασπροπύργου

Θα ήθελα να ξεκινήσω το άρθρο αυτό με μια δόση αυτοκριτικής. Όπως είπα δημόσια, στις εκλογές της 8ης Οκτωβρίου στήριξα το ψηφοδέλτιο της Λαϊκής Συσπείρωσης στον Ασπρόπυργο με επικεφαλής τον υποψήφιο δήμαρχο Αλέξη Τσοκάνη. Όπως έγραφα αμφιταλαντεύτηκα μέχρι την τελευταία στιγμή, καθώς έκρινα ως πολύ αξιόλογη και την πρόταση του συνδυασμού Ασπρόπυργος Μπροστά με επικεφαλής τον Αλέκο Μυλωνά. Η επιλογή μου βασίστηκε στη θέση ότι η πολιτική αλλαγή είναι σημαντικότερη της τεχνοκρατικής ικανότητας. Είναι κάτι που εξακολουθώ να το πιστεύω ακράδαντα. 

Οφείλω να σημειώσω όμως πως το 13.4% που πέτυχε η Λαϊκή Συσπείρωση στον πολύπαθο δήμο μας είναι απογοητευτικό, πολύ περισσότερο επειδή στις πρόσφατες εθνικές εκλογές, στο ίδιο εκλογικό σώμα, το ΚΚΕ πέτυχε 19.6% (το μεγαλύτερο ποσοστό του σε δήμο της χώρας, αν δεν κάνω λάθος), ενώ η Λαϊκή Συσπείρωση απευθύνεται σε (πολύ) ευρύτερο ακροατήριο. 

Γιατί συνέβη αυτό;

Κατά την γνώμη μου για δυο βασικούς λόγους:

- Τα τελευταία 29 χρόνια που κυβερνά η ίδια παράταξη στον Δήμο Ασπροπύργου (12 ο Γ. Λιάκος και 17 ο Ν. Μελετίου), η τοπική κοινωνία συχνά ένιωσε ότι η αντιπολίτευση από τη Λαϊκή Συσπείρωση είχε διαφορετικό ύφος, ένταση και ουσία από τα δεδομένα αυτής της παράταξης, 

- Έλλειψαν ίσως οι προτάσεις στο ‘πρακτικό’ επίπεδο για τις κινήσεις που θα έκανε η νέα δημοτική αρχή υπό τον Αλέξη Τσοκάνη σε περίπτωση εκλογής της (ή αν δεν έλλειψαν, σίγουρα δεν έπεισαν). Αν κοιτάξουμε το παράδειγμα Πελετίδη όμως, στο πρακτικό επίπεδο είναι που κερδίζονται οι μάζες της τοπικής αυτοδιοίκησης. 

Θέλω σε κάθε περίπτωση να πιστεύω ότι η Λαϊκή Συσπείρωση θα είναι μια δυναμική, οπότε και χρήσιμη αντιπολίτευση, ευελπιστώντας το ίδιο και για την παράταξη του Αλέκου Μυλωνά — που επίσης θα πρέπει να νιώθει απογοητευμένη και αδικημένη από το ποσοστό της. 

Για ποιο λόγο ο Αλέκος Μυλωνάς έμεινε στο 20.5%, σχεδόν τρεις ποσοστιαίες μονάδες πίσω από τη Σοφία Μαυρίδου, ενώ είχε έναν εξαίρετο συνδυασμό; Η απάντηση απαιτεί μια πολυσέλιδη ανάλυση, θα περιοριστώ να πω όμως πως το σύνολο των ακραίων παθογενειών που ταλανίζουν τον Ασπρόπυργο συνετέλεσαν σε αυτό το αποτέλεσμα (που από μόνο του είναι ενδεικτικό του προβλήματος). 

Θα μπορούσε να έχει κάνει κάτι διαφορετικό ο κ. Μυλωνάς; Ειλικρινά δεν γνωρίζω. Ενδεχομένως να είχε βρει ακόμα περισσότερους αξιόλογους, νέους και μορφωμένους συμπολίτες μας από την κοινότητα των παλιννοστούντων. Βέβαια, όπως λέει ο λαός, ‘όποιος είναι έξω απ’ τον χορό, πολλά τραγούδια ξέρει’, οπότε δεν θα επιχειρήσω περαιτέρω ανάλυση. 

Η δική μου επιλογή για τις 15/10 είναι ήδη δεδηλωμένη στο άρθρο με τις σκέψεις μου για αυτές τις δημοτικές εκλογές: Θα στηρίξω τον συνδυασμό Ασπρόπυργος ΑλλάΖΟΥΜΕ με υποψήφιο Δήμαρχο τον Γιάννη Ηλία.

Θέλω να πιστεύω πως ετούτη τη φορά ο κ. Ηλίας θα καταφέρει να επιτύχει τον στόχο που κυνηγά από το 2014. Η επιμονή και η υπομονή του αξίζουν τον σεβασμό μας και ο συνδυασμός του περιλαμβάνει εξαίρετους συμπολίτες μας. Αρκεί, όπως του το έγραφα ως αίτημα και παράκληση, να είναι αποφασισμένος να κάνει τη ρήξη με το παρελθόν. 

Ας μη γελιόμαστε: Η κοινωνία του Ασπροπύργου βιώνει ακραίες καταστάσεις και η αλλαγή σελίδας είναι όρος επιβίωσης της. 

Ευελπιστώ ο Γιάννης Ηλίας να είναι αποφασισμένος να κάνει τις δέουσες αλλαγές, τόσο σε επίπεδο πρακτικών και φιλοσοφίας (το κυριότερο), όσο και (αναπόφευκτα) σε επίπεδο προσώπων. 

Ίδωμεν. 

ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ και εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης

Το αποτέλεσμα των χθεσινών περιφερειακών και δημοτικών εκλογών στέλνει ένα εκκωφαντικό μήνυμα: Υπάρχει πλήρης, απόλυτη απονομιμοποίηση του λεγόμενου 'πολιτικού' συστήματος. Η αποχή στον Δήμο Αθηναίων προσέγγισε το αδιανόητο ...70%, ενώ και συνολικά στην Περιφέρεια Αττικής ήταν στο 50%. Αυτά είναι ποσοστά παρακμής.

Όποιος πανηγυρίζει με τέτοια ποσοστά αποχής, δυστυχώς "δεν ξέρει τι του γίνεται". 

Σήμερα το πρωί, με αφορμή τον επικείμενο δεύτερο γύρο στον Δήμο της Αθήνας και τη μεγάλη ελπίδα ανατροπής με τον Χάρη Δούκα, θα ήθελα να στείλω δυο σύντομα μηνύματα στο ΠΑΣΟΚ και στο ΚΚΕ:

1 - Προς το ΠΑΣΟΚ: Όσο περισσότερο πανηγυρίζει ο κος Ανδρουλάκης και τα στελέχη του για την επίδοση του Χάρη Δούκα, ενός συνδυασμού που στηρίχτηκε από ευρύτερες κοινωνικές ομάδες, τόσο δυστυχώς μειώνονται οι πιθανότητες εκλογές του εξαίρετου αυτού υποψηφίου στον β' γύρο. Ας σωπάσουν, κάνουν ζημιά στην Αθήνα.

2 - Προς το ΚΚΕ: Το κόμμα πέφτει σε βαρύ πολιτικό λάθος αν εξισώνει τον κ. Μπακογιάννη και το καθεστώς που τον στηρίζει με τον Χάρη Δούκα. Αν τα στελέχη του Περισσού πιστεύουν ότι είναι αδιάφορο για τον Λαό της Αθήνας εάν επόμενος Δήμαρχος Αθηναίων θα είναι ο Μπακογιάννης ή ο Δούκας, τότε έχουν χάσει την επαφή τους με την πραγματικότητα. Ένα κομμουνιστικό κόμμα όμως δεν δικαιούται να χάνει την επαφή του με την πραγματικότητα.

Θέλω να πιστεύω πως την επόμενη Κυριακή 15 Οκτώβρη οι Αθηναίοι Πολίτες θα προσέλθουν μαζικά στις κάλπες και θα εκλέξουν ως επόμενο Δήμαρχο της πόλης τον Χάρη Δούκα. Είναι μια μεγάλη ελπίδα για την Αθήνα στην οποία όλοι πρέπει να δώσουμε μια ευκαιρία. 

Παράλληλα, οι πολίτες σε δήμους όπως η Πάτρα και το Χαλάνδρι αλλά και σε περιφέρειες όπως η Θεσσαλία έχουν την ευκαιρία να αποδείξουν πως η πολιτική μπορεί να μείνει ζωντανή στη χώρα που τη γέννησε.

Ίδωμεν.

Ένα σύντομο σχόλιο για την πορεία και το μέλλον του ΚΚΕ

Όπως είχα μοιραστεί με τους αναγνώστες του ιστολογίου μου, στις εκλογές του Μαΐου 2023 επέλεξα κι εγώ, μαζί με χιλιάδες συμπολίτες μου, να στηρίξω το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ. Το έκανα για πρώτη φορά από το 1996 οπότε και ψηφίζω και δεν το μετάνιωσα καθόλου, πολύ περισσότερο επειδή βοήθησα τον συντοπίτη μου Χρήστο Τσοκάνη να γίνει μέλος του ελληνικού κοινοβουλίου. Το σκεπτικό της ψήφου αυτής ήταν βέβαια πολιτικό και είχε να κάνει πρώτα και κύρια με την προστασία, την άμυνα μπορεί να πει κανείς, της 'μπλοκαρισμένης' δημοκρατίας μας.

Στις δημοτικές εκλογές σήμερα, ψηφίζοντας στον Ασπρόπυργο, επέλεξα να ψηφίσω τη Λαϊκή Συσπείρωση και τον υποψήφιο Δήμαρχο Αλέξη Τσοκάνη, ελπίζοντας η πόλη στην οποία γεννήθηκα και μεγάλωσα να γυρίσει επιτέλους σελίδα, μετά από τριάντα χρόνια πορείας προς την παρακμή.

Είμαι βέβαιος πως παρόμοιες κινήσεις θα κάνουν σήμερα πολλοί άλλοι συμπολίτες μας, ενισχύοντας τα ψηφοδέλτια της Λαϊκής Συσπείρωσης ενώ ενθουσιασμό προκαλεί σε όλους η προοπτική επανεκλογής του Κώστα Πελετίδη ως Δημάρχου Πάτρας, κατά γενική ομολογία του καλύτερου δημάρχου της χώρας.

Το ΚΚΕ λοιπόν ενισχύεται. Το περιμέναμε όλοι να γίνει μετά την χρεωκοπία της χώρας μας το 2010, αν και άργησε πολύ. Γιατί άργησε; Διότι το κομμουνιστικό κόμμα αναμφίβολα έχει δυσκολίες να απαντήσει συγκεκριμένα στα άμεσα και φλέγοντα προβλήματα με λύσεις πρακτικά εφαρμόσιμες. Βλέπετε, δεν μπορούν να περιμένουν όλα την έλευση της λαϊκής κυριαρχίας. Μπορεί λοιπόν ένα κομμουνιστικό κίνημα να γίνει κυβέρνηση σε μια αστική δημοκρατία; Η εμπειρία της τοπικής αυτοδιοίκησης δείχνει πως κάλλιστα μπορεί, με εξαίρετα μάλιστα αποτελέσματα.

Έκανε πολλά βήματα μπροστά το ΚΚΕ το τελευταίο διάστημα, για αυτό και είδε τα ποσοστά του να ανεβαίνουν. Πρέπει όμως να κάνει πολλά περισσότερα. Πρέπει να γίνει μια σοβαρή προσπάθεια ανάλυσης περί του τι πραγματικά είναι ο επιστημονικός σοσιαλισμός στον 21ο αιώνα. Τι σημαίνει στην εποχή μας «παίρνω τα μέσα παραγωγής»;

Πρέπει ακόμα, ας είμαστε ειλικρινείς, να αναγνωριστεί η ανάγκη της δημοκρατίας στον σοσιαλισμό και, τέλος, να λυθεί ένα ιστορικό ζήτημα:

Ναι, ο Στάλιν κράτησε ζωντανή την επανάσταση και τσάκισε τον φασισμό.  Το τίμημα όμως ήταν η απολυταρχικοποίηση του καθεστώτος, μαζί με το πέρασμα από τον αληθινό διεθνισμό στην πρόταξη του Ρωσικού εθνικισμού, πράγματα πολύ βαριά για να τα δεχτεί κανείς. Όπως το ΚΚΕ σχετικά πρόσφατα έκανε τεράστια βήματα αναθεωρώντας την επίσημη θέση του για προσωπικότητες όπως ο Ζαχαριάδης και ο Βελουχιώτης, ας βρει το θάρρος να το κάνει και για τον Στάλιν.

Μπορεί αυτά να φαντάζουν δύσκολα, δεν είναι όμως. Σε τελική ανάλυση, ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός εμπνεύσθηκαν ως η απάντηση της επιστήμης στα προβλήματα του ανθρώπου. Ως ότι πιο σύγχρονο στον χώρο των πολιτικών ιδεολογιών. Αυτό είναι και το θεμέλιο που οφείλει να κατευθύνει το κίνημα και στον 21ο αιώνα.

Σε τελική ανάλυση είναι κάτι που το χρειαζόμαστε όλοι.

Από το ΤΙ στο ΓΙΑΤΙ: Οι σκέψεις μου για τις Δημοτικές Εκλογές της 8ης Οκτωβρίου στον Ασπρόπυργο

Τον Μάιο του 2019 έτυχε να είμαι στις ΗΠΑ και από εκεί μοιράστηκα τις σκέψεις μου για τις Δημοτικές Εκλογές στον Ασπρόπυργο, προσπαθώντας παράλληλα να βρω τις αιτίες για τα χρόνια προβλήματα που ταλαιπωρούν την πατρίδα μου, το 'χωριό μου' όπως συχνά λέω, στο κέντρο του Θριάσιου Πεδίου.

Προτείνω στους αναγνώστες αυτού του ιστολογίου, τους φίλους και συντοπίτες μου να διαβάσουν εκ νέου το παραπάνω άρθρο μου. Σχεδόν τίποτα δεν έχω να προσθέσω ούτε, δυστυχώς, να αναθεωρήσω. Ο Ασπρόπυργος συνεχίζει σταθερά στην πορεία που τον εγκαθιστά ως 'πίσω αυλή' ή, ακόμα χειρότερα, ως 'σκουπιδότοπο της Αττικής'. Η γνώμη μου είναι πως τόσο η τοπική κοινωνία συνολικά όσο και, πολύ περισσότερο, η τοπική αυτοδιοίκηση έχουν βαριές ευθύνες για την επιδεινούμενη αυτή κατάσταση.

Χωρίς να θέλω να επαναλάβω την ανάλυση που είναι διαθέσιμη στο παραπάνω άρθρο, αξίζει νομίζω να θέσω εκ νέου κάποια ερωτήματα:

1. Για ποιο λόγο ο Ασπρόπυργος, ενδεχομένως και πέρα από τις προβλέψεις του σχετικού νόμου, έγινε 'αυτόνομος' "Καλλικρατικός Δήμος"; Για ποιο λόγο το Θριάσιου Πεδίο βιάστηκε; Ο χώρος που ενώνουν η ιστορία, η γεωγραφία, η κοινωνία και η οικονομία, γιατί διαιρέθηκε και γιατί διασπάστηκε; Ήδη από το 2008 είχε διατυπωθεί μια πρόταση για δημιουργία ενιαίου Δήμου στο Θριάσιο με έδρα την Ελευσίνα. Οι ομάδες που τώρα διεκδικούν τον δημαρχιακό θώκο, τότε είχαν υποστηρίξει την πρόταση αυτή; Σήμερα, θα κάνουν κάτι για να προχωρήσουν στην υλοποίηση της; Μίλησε κανείς προεκλογικά για αυτό το κορυφαίο ζήτημα; Φοβάμαι πως όχι.

2. Με την ολοκλήρωση της θητείας Νίκου Μελετίου ολοκληρώνεται (μάλλον) μια περίοδος που ξεκίνησε με την ανάληψη της δημαρχίας από τον Γιώργο Λιάκο. Τριάντα χρόνια που έφεραν τον Ασπρόπυργο στη σημερινή του κατάσταση. Μια πορεία από μια κωμόπολη με υπαρκτά και σοβαρά ζητήματα, που όμως παρέμενε ένας όμορφος τόπος να ζεις, σε μια αληθινή ζούγκλα, μια χαβούζα, έναν σκουπιδότοπο. Αυτή η πορεία θέλουμε να διακοπεί ή να συνεχιστεί; Δυο υποψήφιοι, η Σοφία Μαυρίδου και ο Σεραφείμ, ερίζουν για το ποιος εκ των δυο είναι ο διάδοχος και ο καλύτερος συνεχιστής του Νίκου Μελετίου. Ο Γιάννης Ηλίας, κορυφαίος στυλοβάτης της δημαρχίας Γιώργου Λιάκου, έχει εντάξει στο ψηφοδέλτιο του πολλά κορυφαία στελέχη του απερχόμενου δημάρχου. Ο Αλέκος Μυλωνάς υπήρξε δημοτικός σύμβουλος και αντιδήμαρχος τόσο του Γιώργου Λιάκου όσο και του Νίκου Μελετίου. Ακόμα και ο υποψήφιος του ΚΚΕ, Αλέξης Τσοκάνης, δύσκολα μπορεί να ισχυριστεί κανείς πως στάθηκε απέναντι σε όλα τα επίπεδα όλα αυτά τα χρόνια, αν και αναμφίβολα είχε τη μικρότερη συνεργασία. Αναρωτιέμαι λοιπόν, οι Ασπροπυργιώτες θέλουν να αλλάξει κάτι ή είναι ευχαριστημένοι με την τοπική τους αυτοδιοίκηση;

3. Αν υποθέσουμε πως θέλουμε να αλλάξει κάτι στον Ασπρόπυργος (όπως ειλικρινά το ελπίζω), νομίζω πως πρόκειται για ζήτημα τεχνοκρατικό ή ζήτημα πολιτικό; Χρειάζεται δηλαδή ένας δήμαρχος με διοικητική εμπειρία, επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις και όρεξη για δουλειά, πλαισιωμένος από συμβούλους με παρόμοια χαρακτηριστικά, ώστε τελικά "ο Δήμος να κάνει τη δουλειά του"; Ή μήπως χρειάζεται η χάραξη και η υλοποίηση μιας ριζικά διαφορετικής στρατηγικής και αντίληψης για τον ρόλο και τη φύση της τοπικής αυτοδιοίκησης; Η δική μου απάντηση: Και τα δυο.

Ένα άρθρο με τίτλο "Τα κορμιά και οι ψήφοι" του 2018 προσπάθησε να παρουσιάσει συνοπτικά τι συμβαίνει στο κέντρο του Θριάσιου Πεδίου τα τελευταία τριάντα χρόνια. Μια κατάσταση - όνειδος όχι μόνο για εμάς του καλυβιώτες, όχι μόνο για τους κατοίκους του Ασπρόπυργου αλλά για όλη την ελληνική κοινωνία. Είναι μια κατάσταση που ήρθε πια η ώρα να σταματήσει. Δυστυχώς, οι απαραίτητες διεργασίες για την αλλαγή αυτή φαίνεται πως πρέπει να γίνουν από την ίδια την κοινωνία, από δυνάμεις δημιουργικές και παραγωγικές που δεν μπόρεσαν να εκφραστούν στη διαδικασία των δημοτικών εκλογών. Στην πορεία αυτή είμαι αποφασισμένος να προσφέρω όσο μπορώ, τόσο γιατί ο Ασπρόπυργος είναι ο τόπος που μεγάλωσα και γεννήθηκα, ο τόπος που έζησαν και αναπαύονται οι πρόγονοι και πολλά αγαπημένα μου πρόσωπα, όσο και γιατί θεωρώ πως έχει αξία για όλη την Ελλάδα ως μια κορυφαία, εξέχουσα περίπτωση κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών και άλλων στρεβλώσεων που οφείλουν να αντιμετωπιστούν ώστε να δώσουν το παράδειγμα και το έναυσμα για παρόμοιες δράσεις προόδου σε όλη τη χώρα.

Δεν θα αποφύγω να μοιραστώ την απόφασή μου για τις αυριανές εκλογές, όσο και αν λόγω της παραπάνω ανάλυσης, δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία. Πιστεύω πως οι συνδυασμοί της Λαϊκής Συσπείρωσης με υποψήφιο Δήμαρχο τον Αλέξη Τσοκάνη και Ασπρόπυργος Μπροστά με τον Αλέκο Μυλωνά είναι με διαφορά οι δυο πιο αξιόλογοι. Καλώ τους συμπολίτες μου να επιλέξουν ανάμεσα σε αυτούς τους δυό, ανάλογα με τα κριτήρια που έχει καθένας: 

• Ο Αλέκος Μυλωνάς έχει αναμφίβολα πολύ ισχυρότερο συνδυασμό με τεχνοκρατικά κριτήρια. Οι υποψήφιοι σύμβουλοι είναι άνθρωποι ιδιαίτερα αξιόλογοι που τους εκτιμώ βαθιά. 
• Ο Αλέξης Τσοκάνης κατάφερε κι αυτός να σχηματίσει έναν εντυπωσιακά καλό συνδυασμό, συμπεριλαμβάνοντας υποψήφιους έκπληξη, έξω από τον κομματικό του χώρο, που επίσης εκτιμώ πολύ (και κίνηση που επίσης καλωσορίζω ένθερμα). 

Ο συνδυασμός του Αλέξη Τσοκάνη περισσότερο πολιτικός και μπορεί πιο αξιόπιστα να υποσχεθεί την αλλαγή στα δημοτικά πράγματα του Ασπροπύργου. Εύχομαι να βγει και να έχει ως κορυφαίο αντιπολιτευόμενο συνδυασμό εκείνον του Αλέκου Μυλωνά, με την ελπίδα να μπορέσουν να συνεργαστούν για τον βαθιά πληγωμένο τόπο μας. Ήταν για μένα μια απόφαση δύσκολη, που την πήρα την τελευταία στιγμή, μετά από εβδομάδες αμφιταλαντεύσεων και ακριβώς με το παραπάνω σκεπτικό. Θα χαρώ πολύ εάν ο Αλέξης Τσοκάνης είναι ο επόμενος Δήμαρχος Ασπροπύργου, το ίδιο όμως θα χαρώ εάν σε αυτήν τη θέση αναδειχτεί ο Αλέκος Μυλωνάς.

Υπάρχει τρίτη επιλογή εάν κανείς εκ των δυο παραπάνω δεν πάει στη 2η Κυριακή; Ναι, υπάρχει, ο συνδυασμός Ασπρόπυργος Αλλάζουμε του Γιάννη Ηλία. Έχει επίσης πολλούς αξιόλογους ανθρώπους στον συνδυασμό του, πολλοί από τους οποίους έχουν εκφράσει υπέροχες ιδέες. Με μεγάλο σεβασμό όμως στον Γιάννη Ηλία, έναν άνθρωπο ευγενή, του λέω ότι μάλλον έχει έρθει η στιγμή να κάνει στην άκρη και να μπει μπροστά η επόμενη γενιά. Η γνώση του ως προς το "τι πήγε λάθος" και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε θα είναι πολύτιμη για τον νέο Δήμαρχο. Εάν νέος Δήμαρχος είναι εκείνος, ευελπιστώ να είναι έτοιμος να κάνει την αναγκαία ρήξη με το παρελθόν.

Εάν τέλος, κόντρα σε όλες τις προβλέψεις κληθώ να επιλέξω ανάμεσα σε Σοφία Μαυρίδου και Σεραφείμ Τσόκα, η επιλογή μου θα είναι για την πρώτη γυναίκα υποψήφια Δήμαρχο της πόλης μας.

Είμαι πραγματικά απογοητευμένος με την κατάσταση στο χωριό μου και για τις εξελίξεις στα δημοτικά πράγματα. Ταυτόχρονα είμαι και απογοητευμένος από τον μη-λόγο στις εκλογές αυτές. Μόνη ελπιδοφόρος εξέλιξη η κινητοποίηση πολλών νέων ανθρώπων (νέων όχι μόνο στην ηλικία), που όμως πρέπει να επενδύσουν πολύ χρόνο και κόπο ώστε να μπορέσουν να γίνουν πραγματικά παραγωγικοί για την κοινωνία την οποία καλούνται να υπηρετήσουν.

Εύχομαι λοιπόν να κινητοποιηθεί ο Λαός του Ασπροπύργου και να συνειδητοποιήσει ότι κανένας σωτήρας δεν υπάρχει, μόνο Εκείνος μπορεί να σώσει τον τόπο του και να φτιάξει ένα καλύτερο παρόν για τον ίδιο και μέλλον για τα παιδιά του.

Οι Αθηναίοι να επιλέξουν τον Χάρη Δούκα για νέο δήμαρχό τους

Από το 2011 το γραφείο μου βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, αρχικά στην οδό Σανταρόζα και στη συνέχεια στην οδό Αιόλου. Βιώνω λοιπόν εδώ και πολλά χρόνια καθημερινά την μνημειώδη ανεπάρκεια της δημοτικής αρχής της πρωτεύουσας να ανταποκριθεί έστω και στα στοιχειώδη της καθήκοντα, όπως για παράδειγμα η καθαριότητα. 

Πέρα από κάθε αμφιβολία η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω με την τελευταία δημοτική αρχή υπό τον Κώστα Μπακογιάννη. Παρότι ο άνθρωπος αυτός φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερη έφεση στην τοπική αυτοδιοίκηση (με διάφορες σχετικές θέσεις από το 2010 μέχρι σήμερα), κάθε άλλο παρά μπόρεσε να βοηθήσει τον Δήμο Αθηναίων να ανεβεί στο επίπεδο που αναμένουν οι δημότες. Κατά την γνώμη μου ουδείς σόφρων ψηφοφόρος μπορεί να επιλέξει την ανανέωση της θητείας του κ. Μπακογιάννη. 

Κοιτώντας κανείς τους υπόλοιπους υποψηφίους βλέπει πως οι επιλογές είναι μετρημένες: Ένας τέως βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ που είπε να δοκιμάσει την τύχη του στις δημοτικές εκλογές, ο υποψήφιος του ΚΚΕ - με τα καλά και τα κακά αυτής της επιλογής, διάφοροι εκπρόσωποι της ριζοσπαστικής και εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς και το γνωστό φασιστοειδές (που υπάρχουν βάσιμοι φόβοι ότι εντέχνως θα ενισχυθεί, ώστε να έχει έναν εύκολο δεύτερο γύρο ο κ. Μπακογιάννης).

Πέρα από αυτούς, υπάρχει και ο κ. Χάρης Δούκας. Είναι μέλος του ΠΑΣΟΚ και υποστηρίζεται από αυτό. Πέραν αυτού όμως δεν έχει καμία άλλη αδυναμία! Ο λόγος του είναι σαφής, δομημένος και κατανοητός. Η κατάρτιση και η τεχνογνωσία του πασιφανής. Η παρουσία του θετική και εποικοδομητική. 

Υποψηφιότητες όπως του Χάρη Δούκα είναι μια πραγματική όαση στο άνυδρο και άοσμο τοπίο των δημοτικών εκλογών του 2023. Μακάρι οι δημότες της Αθήνας να τον στηρίξουν μαζικά, να τον στείλουν στον δεύτερο γύρο και από εκεί στον δημαρχιακό θώκο. Μακάρι ακόμα το παράδειγμα του να παρακινήσει και άλλους, ομοίως αξιόλογους συμπολίτες μας να κάνουν το μεγάλο βήμα και από ψηφοφόροι να γίνουν πολίτες. Είναι αυτή η μεγάλη απαίτηση των καιρών μας.

Τέλος θα ήθελα να συγχαρώ εγκάρδια το Βολτ Ελλάδας που δεν δίστασε να πάρει καθαρή θέση υπέρ του Χάρη Δούκα και με κορυφαία στελέχη του να ενισχύσει το ψηφοδέλτιο του. 

Η Αθήνα αξίζει να έχει έναν δήμαρχο ικανό να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της θέσης. Στο πλαίσιο αυτό η επιλογή του Χάρη Δούκα είναι μονόδρομος για κάθε προοδευτικό πολίτη.

Για τον Γιάννη Ιωαννίδη

Δεν είμαι οπαδός καμιάς ομάδας. Δεν «είμαι» καμία ομάδα. Στα παιδικά και τα εφηβικά μου χρόνια «ήμουν Παναθηναϊκός», μάλλον γιατί ο μπαμπάς μου «ήταν ΑΕΚ» και ο αδερφός μου «ήταν Ολυμπιακός». 

Μεγαλώνοντας άρχισα να το βρίσκω λίγο ανόητο να ταυτίζεσαι με μια ομάδα, φτάνοντας στο σημείο να μισείς τις υπόλοιπες. Αυτό όμως είναι μια άλλη συζήτηση. 

Σαν έφηβος Παναθηναϊκός λοιπόν μου έκαναν μεγάλη εντύπωση τα εξής:

• Η δήλωση «οι άλλοι φέρνουν παίχτες από το ΝΒΑ, εμείς στέλνουμε στο ΝΒΑ» (*) (αναφερόμενος στην απόκτηση του Ντομινίκ Γουίλκινς από τον Παναθηναϊκό και στην προσπάθεια του Γιώργου Σιγάλα να πάει στο ΝΒΑ)
• Είδα πολλές χιλιάδες ανθρώπους να τραγουδούν αυθόρμητα επί 15-20 λεπτά το εξής, νομίζω σε ένα άνευ σημασίας παιχνίδι: «Δεν ήρθε ακόμα η ώρα να αφήσεις το λιμάνι - σε αγαπάμε όλοι μας - Ιωαννίδη Γιάννη» — όταν κυκλοφόρησε η φήμη ότι επίκειται η αποχώρηση του από τον Ολυμπιακό. Ίσως ο ορισμός της αποθέωσης που μπορεί να γνωρίσει ένας προπονητής σε ομαδικό αγώνισμα. 

Ο Γιάννης Ιωαννίδης έφυγε σήμερα από κοντά μας. Δεν ξέρω ποσό καλός προπονητής ήταν στην πραγματικότητα. Δεν είχα ακόμα την τύχη να τον γνωρίσω ποτέ προσωπικά, ώστε να καταλάβω τι άνθρωπος ήταν. Η εικόνα που έβλεπα στην τηλεόραση και στο γήπεδο πάντως, ενός ανθρώπου που αναλάμβανε την ευθύνη μιας υπόθεσης και που πάλευε με απίστευτο πάθος μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο, ήταν αναμφίβολα μια εικόνα διδακτική. 

Έτσι, σήμερα νιώθω την ανάγκη να τον ευχαριστήσω, βέβαιος ότι εκφράζω ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων της γενιάς μου. 

Σε ευχαριστούμε για όλα, Γιάννη Ιωαννίδη. 

(*) Η πολιτική μου ιδεολογία συμπυκνώνεται στο ότι «μας χαρακτηρίζει ότι παράγουμε, όχι ότι καταναλώνουμε». Υπό το πρίσμα αυτό όντως το να ‘στέλνεις’ παίκτες στο ΝΒΑ είναι πολύ σημαντικότερο του να φέρνεις. 

H νεοφυής επιχειρηματικότητα συναντά την έννοια του δορυφορικού κράτους

Ο Πάνος Παπαδόπουλος είναι ένας καλός φίλος και αντικειμενικά ένας από τους δημιουργούς του ελληνικού οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Κυκλοφόρησε πρόσφατα μια ανάρτησή του, η οποία αναπαράχθηκε από μεγάλο πλήθος άλλων πολύ αξιόλογων μελών της κοινότητας, όπου διαμαρτύρεται για μια δημόσια τοποθέτηση του Έλληνα Πρωθυπουργού περί της εισαγωγής Ισραηλινών συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης με στόχο την έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιών:

Στο σχόλιο αυτό γίνεται επισήμανση ότι υπάρχουν αξιόλογες ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα με μια εξ αυτών να έχει ήδη αναπτύξει ακριβώς το προϊόν που ζητείται. Το προϊόν αυτό έχει παρουσιαστεί στις ελληνικές αρχές και είναι εφάμιλλο, αν όχι ανώτερο, του Ισραηλινού. Γιατί λοιπόν ο κ. Μητσοτάκης αντί να προωθεί τα ελληνικά συστήματα παίζει τον ρόλο ενός «πλασιέ» εισαγόμενων συστημάτων; 

Η απάντηση είναι πολύ απλή και δυστυχώς δεν έχει να κάνει σε τίποτα με την ίδια την τεχνολογία: Η Ελλάδα παραμένει ένα περιφερειακό, δορυφορικό κράτος στο οποίο δεν επιτρέπεται να έχει μια εγχώρια, αυτόχθονη αμυντική πολιτική. 

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η εισαγωγή ξένων συστημάτων, είτε από τις ΗΠΑ ή από άλλες χώρες με την έγκριση των ΗΠΑ, είναι η κοινή πρακτική όλων των κυβερνήσεων από το 1974 και μετά (με ελάχιστες εξαιρέσεις οι οποίες είτε ήταν «στάχτη στα μάτια» της κοινής γνώμης ή απλώς εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα). 

Η πολιτική συνειδητοποίηση της κοινότητας της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, μαζί με οτιδήποτε περιλαμβάνει ο όρος ‘δημιουργικές δυνάμεις του τόπου’ είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να εκλείψουν τέτοια φαινόμενα. 

Ή, για να το θέσω διαφορετικά, η επίτευξη της οικονομικής ανεξαρτησίας πρέπει να οδηγήσει και στην πολιτική. Πρώτα στο ατομικό επίπεδο, με την άνοδο από το επίπεδο του ψηφοφόρου σε εκείνο του πολίτη, και μετά στο συλλογικό και στο εθνικό.

Η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας, της γνώσης και της δημιουργικότητα θα οδηγήσει και στην ουσιαστική εθνική ανεξαρτησία, πρώτη φορά στους δυο αιώνες που έχουν διανυθεί από την ‘παλιγγενεσία’ του 1821. 

Υγεία και ανθρωπισμός

Σήμερα επισκέφτηκα έναν αγαπημένο συγγενή μου που νοσηλεύεται στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας. Στην πόρτα του δωματίου του (που φιλοξενούσε πέντε ασθενείς) ήταν το παρακάτω σημείωμα, που το θεωρώ καλοπροαίρετο:

Νομίζω εύλογα όμως μου δημιουργήθηκε η εξής απορία:

• Αν ένας ασθενής στερείται συνοδών, επί παραδείγματι ένας συνάνθρωπος μας χωρίς συγγενής ή στενούς φίλους (ναι, υπάρχουν κάμποσοι) - και ταυτόχρονα -
• Αυτός ο «μοναχικός» ασθενής δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να προσλάβει την αποκλειστική,

Τότε, τι κάνει; 

Η απάντηση είναι θλιβερή και προσβλητική για την ανθρώπινη υπόσταση μας: Λαμβάνει μια απολύτως απαράδεκτη νοσοκομειακή φροντίδα που καμία σχέση δεν έχει με τα δεδομένα του σωτηρίου έτους 2023.

Η παραδοχή αυτή όμως εκ των πραγμάτων αμφισβητεί την ανθρώπινη διάσταση μας. Αίσχος και ντροπή για την ελληνική δημοκρατία.

— κάποιες αναγκαίες υποσημειώσεις:

1. Η ιατρική φροντίδα που λαμβάνει το συγγενικό μου πρόσωπο είναι άριστη.

2. Σε γενικές γραμμές η κλινική είναι καθαρή και τακτοποιημένη. 

3. Υπάρχει αδιανόητα μεγάλη έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού.

4. Η συγκινητική, πραγματικά ηρωική προσπάθεια του προσωπικού δεν μπορεί να καλύψει τα προβλήματα που έχει προκαλέσει η χρόνια κακοδιοίκηση, υποστελέχωση και η υποχρηματοδότηση(*)

(*) Πώς γίνεται να είναι υποχρηματοδοτημένα τα νοσοκομεία μας όταν για χρόνια είχαμε τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν ιατρική δαπάνη στην ΕΕ; Η απάντηση βρίσκεται σε μια λέξη: Διαφθορά.