Το τέρας, το brain drain και η δημοκρατία

“ Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει”

— Μάνος Χατζιδάκις

Τα γεγονότα της περασμένης Τετάρτης 18 Δεκεμβρίου με έχουν αφήσει εμβρόντητο, όπως θα έπρεπε να έχουν κάνει και σε κάθε δημοκρατικό πολίτη που αντιλήφθηκε τι συνέβη.

Δεν είναι τόσο το ίδιο το κρούσμα αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας, όσο αυτό που ακολούθησε. Είδαμε έκπληκτοι να δουλεύει μια πανίσχυρη μηχανή ολοκληρωτικής προπαγάνδας η οποία δεν δίστασε να διαλύσει των υπόληψη μιας ευυπόληπτης αστικής οικογένειας απλά και μόνο για να μην αμαυρωθεί το κυβερνητικό αφήγημα περί νόμου και τάξεως και να μην απομειωθεί στο παραμικρό το πολιτικό κεφάλαιο του κ. Πρωθυπουργού και του κ. Υπουργού Προστασίας του Πολίτη.

Καθώς από μια σειρά συμπτώσεων είμαι σε θέση να γνωρίζω τα πραγματικά γεγονότα, αυτό που συνέβη πάνω κάτω είναι το εξής:

- Η οικογένεια Ινδαρέ συμβαίνει να ζει δίπλα σε ένα κτήριο που συχνά καταλαμβάνεται από συμπολίτες μας που προσδιορίζονται ως αναρχικοί ή / και αντιεξουσιαστές.

- Κατά καιρούς η ελληνική αστυνομία επεμβαίνει και διαλύει την κατάληψη.

- Είναι σαφές δηλαδή ότι επιχείρηση σαν εκείνη της 18ης Δεκεμβρίου σίγουρα δεν συνέβη για πρώτη φορά και, πιθανότατα, ούτε και για τελευταία.

- Δεδομένου λοιπόν του ότι οι καταληψίες συχνά εκδιώκονται και μετά από λίγο επανέρχονται στο κτήριο, είναι πολύ λογικό ότι η γειτονική οικογένεια επιθυμεί να είναι αποστασιοποιημένη από την εν λόγω διαμάχη (καταληψιών - αστυνομίας), τόσο πολιτικά όσο και επιχειρησιακά.

- Αυτή η επιθυμία της οικογένειας (που κάνει ακριβώς ότι θα έκανε και ο συγγραφέας του άρθρου και πιθανότατα η πλειοψηφία των Ελλήνων) εκφράζεται μέσα από την τήρηση του νόμου, μέσα από την προστασία του συνταγματικά κατοχυρωμένου αγαθού του οικογενειακού ασύλου.

- Οι καταληψίες σεβάστηκαν το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτό δικαίωμα. Η ελληνική αστυνομία από την άλλη μεριά, όχι.

- Εκείνο το πρωί, οι αστυνομικοί ζήτησαν να διέλθουν μέσα από την παρακείμενη οικία. Η οικογένεια είπε πως για να το επιτρέψει αυτό, απαιτείται η γραπτή εντολή που ορίζει ο νόμος. Η εντολή δεν υπήρχε και οι αστυνομικοί αποχώρησαν.

- Μετά από λίγο η οικογένεια αντιλήφθηκε ότι οι αστυνομικοί ήταν στην ταράτσα τους. Όταν πήγε και τους ζήτησε να αποχωρήσουν, ως ήταν απόλυτο δικαίωμα της, τα όργανα της τάξεως δεν δίστασαν να τους σαπίσουν στο ξύλο και να τους συλλάβουν με κατασκευασμένες κατηγορίες δήθεν αντίστασης, επίθεσης και άλλων τέτοιων γραφικοτήτων.

- Όπως ακριβώς δηλαδή γινόταν επί δικτατορίας και στη διάρκεια των μαύρων δεκαετιών του '50 και του '60.

- Πολύ χειρότερα, όλη την επόμενη μέρα ταλαιπώρησαν απίστευτα τη συλληφθείσα οικογένεια τόσο μη παρέχοντας την αναγκαία περίθαλψη για τα τραύματα τους όσο και απαγορεύοντας και στη συνέχεια δυσχεραίνοντας ποικιλοτρόπως την επικοινωνία με τους δικηγόρους της.

- Κάπως έτσι φτάσαμε να αναρωτιόμαστε αν ζούμε στην Ελλάδα ή στη Χιλή, στην Αθήνα ή στο Σαντιάγκο.

Εκεί που την 'πάτησε' το σύστημα, εκεί που έγινε η τεράστια γκάφα που απεκάλυψε την αλήθεια, ήταν όταν μαθεύτηκε ποια ήταν η οικογένεια Ινδαρέ. Έτυχε λοιπόν να μιλάμε για μια αστική, μετριοπαθή οικογένεια, με λαμπρές επαγγελματικές, επιστημονικές και καλλιτεχνικές περγαμηνές και μακραίωνη ιστορία (πρόγονος της οικογένειας ήταν γνωστός αγωνιστής του '21).

Οι άνθρωποι αυτοί λοιπόν έχουν πολλούς και ισχυρούς φίλους σε όλο το πολιτικό φάσμα. Έτσι ταχύτατα απλώθηκε ένα ισχυρότατο κύμα συμπαράστασης και πολυεπίπεδης υποστήριξης, που οδήγησε στην απελευθέρωση της οικογένειας την επόμενη μέρα και στη δημοσιοποίηση των στοιχείων του ξυλοδαρμού και των άλλων δεινών που υπέστησαν. 

Είναι χαρακτηριστικό πως ο πατέρας της οικογένειας αναγκάστηκε να φτάσει στο σημείο να μιλήσει για τις πολιτικές του απόψεις και να τονίσει ότι διαφωνεί με τους αναρχικούς. Γράφτηκε πως ο πατέρας είπε ότι στις εκλογές της 7ης Ιουλίου ψήφισε το κόμμα που είναι στην κυβέρνηση και δεν είδα κάποια διάψευση. 

Αναρωτιέται κανείς λοιπόν εύλογα: Αν ο κ. Δημήτρης Ινδαρές αντί για Νέα Δημοκρατία είχε ψηφίσει ΑΝΤΑΡΣΥΑ, θα είχε λιγότερα δικαιώματα; Πολύ περισσότερο, αν, όπως εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο, είχε γοητευτεί κι εκείνος από τα πανανθρώπινα μηνύματα του Μπακούνιν και του Κροπότκιν, τι θα σήμαινε αυτό για την αντιμετώπιση του από την ελληνική αστυνομία; Θα ήταν άραγε εκ προοιμίου ένοχος; Αφήνω τέλος ως ρητορικό το ερώτημα του τι θα συνέβαινε εάν στη θέση της οικογένειας Ινδαρέ βρισκόταν η οικογένεια του "ψυκτικού από το Περιστέρι" για τον οποίο τόσος λόγος είχε γίνει προεκλογικά...

Θέλω να επισημάνω όμως πως το πιο σημαντικό που πρόβλημα στην περίπτωση αυτή δεν είναι η ίδια η αστυνομική βία – «αδερφή του κράτους ήταν πάντα η βία», λένε εύστοχα οι Social Waste. Αυτή υπήρχε πάντα και θα υπάρχει πάντα. Εναπόκειται στην κοινωνία να δημιουργεί θεσμούς που την ελέγχουν και την περιορίζουν. 

Το τρομακτικό της υπόθεσης είναι το propaganda machine. Έτυχε να δω ειδήσεις στην τηλεόραση εκείνο το βράδυ και δεν πίστευα στα μάτια μου. Τόσα χοντροκομμένα ψέματα, τόση μονόπλευρη πληροφόρηση, πλήρης απουσία οποιασδήποτε δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Τα απολυταρχικά καθεστώτα πρέπει να είναι περήφανα για τα standards που έχουν δημιουργήσει.

Το επόμενο πρωί, όταν πια το ψέμα δεν μπορούσε να κρυφτεί, ο κ. Υπουργός Ανάπτυξης αναρωτιόταν στα τηλεοπτικά πάνελ «γιατί ζήτησε εισαγγελική εντολή ο κ. Ινδαρές; Τι είχε να κρύψει; Ένας νομοταγής πολίτης αφήνει την αστυνομία να περάσει.».

Σοβαρά τώρα; Έρχονται στις έξι το πρωί κάποιοι κουκουλοφόροι με διακριτικά της αστυνομίας χωρίς χαρτιά και τους αφήνεις να μπουν στο σπίτι σου χωρίς να ξέρεις ποιοι είναι και γιατί θέλουν να περάσουν; Μάλλον νομίζει ότι ζει στη ΛΔΒΚ ο κ. Υπουργός. Δυστυχώς όμως για εκείνον η Ελλάδα είναι έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, απ' όσο ξέρω, στην Ένωση αυτή οι πολίτες, ο λαός συνολικά, έχουν συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα.

Το πιο αστείο βέβαια ήταν όταν ο κ. Υπουργός Προστασίας του Πολίτη είπε ότι «σέβεται τον κ. Ινδαρέ ως πατέρα που προσπάθησε να προστατεύσει τα παιδιά του» (τα οποία δήθεν ήταν στην κατάληψη). Ένα δάκρυ κύλησε στο μάγουλο των Ελλήνων διαβάζοντας τη δήλωση αυτή... Τόσος σεβασμός που κυριολεκτικά τον σάπισαν στο ξύλο τον άνθρωπο.

Το τραγικό όμως, το πραγματικά εκφοβιστικό, είναι να βλέπει κανείς την αποτελεσματικότητα της προπαγανδιστικής μηχανής. Είδα πολλούς κατά τεκμήριο έξυπνους και μετριοπαθείς ανθρώπους να πέφτουν θύματα της. «Δεν μπορεί, κάτι θα έκαναν κι εκείνοι», σκέφτηκαν πολλοί. «Μήπως τα παιδιά ήταν όντως στην κατάληψη;» αναρωτήθηκαν άλλοι. Το μικρόβιο της αμφιβολίας είχε διαδοθεί.

Διανύουμε τον δωδέκατο χρόνο κρίσης στην Ελλάδα. Μέχρι σήμερα ποτέ, ούτε για μια στιγμή, δεν σκέφτηκα να φύγω από την χώρα. Τώρα όμως, πρώτη φορά, σκέφτομαι πολύ σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο.  Όχι, δεν θέλω να ζω σε μια χώρα που στις έξι το πρωί Πάνοπλοι αστυνομικοί εισβάλλουν στο σπίτι μου, με σαπίζουν στο ξύλο, με συλλαμβάνουν με μια κατασκευασμένη κατηγορία, δεν με αφήνουν να δω τον δικηγόρο μου και, το χειρότερο, τίθεται σε λειτουργία μια πανίσχυρη προπαγανδιστική μηχανή που εν τέλει πείθει την κοινή γνώμη ότι «κάτι θα είχα κάνει κι εγώ».

Αν κάποιος λοιπόν είναι στοιχειωδώς σοβαρός με το λεγόμενο brain drain, ας γνωρίζει ότι το κράτος δικαίου είναι το απολύτως απαραίτητο για τους δημιουργικούς ανθρώπους για αυτό και εκείνοι για δεκαετίες συνέρεαν στις δημοκρατίες της δυτικής Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής.

Κλείνω το άρθρο αυτό θέτοντας ένα ερώτημα που επιτακτικά ζητά να απαντηθεί: Όταν η εξουσία διαθέτει τέτοιους πανίσχυρους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς, μπορεί η δημοκρατία πραγματικά να λειτουργήσει όπως την γνωρίζαμε; Όταν σε λίγο καθένας μας στο κινητό του θα βλέπει μια διαφορετική εκδοχή των "ειδήσεων", όταν πια ακόμα και η προπαγάνδα θα είναι προσωποποιημένη, σε ποια βάση θα γίνεται ο δημόσιος διάλογος; Σε ποιο έδαφος πρώτα απ' όλα θα καλλιεργούνται οι πολιτικές απόψεις; 

Είναι μια τεράστια πρόκληση για τη δημοκρατία μας, τις πραγματικές διαστάσεις της οποίας μόλις που αρχίζουμε να φανταζόμαστε. Προσπαθώ να είμαι πάντα αισιόδοξος, στο συγκεκριμένο θέμα όμως τα υφιστάμενα δεδομένα δεν βοηθούν καθόλου.

Για τον Γιάννη Καραμπάση

Τον Μάρτιο του 2001 βρέθηκα στην Πάτρα ερχόμενος από το Ηράκλειο και κάναμε μια πρώτη συνάντηση με τον Σάκη Παπαγγελή για πιθανή συνεργασία. Από τη συνάντηση αυτή προέκυψε η ιδέα για το "e-Φροντιστήριο" που αργότερα μας έδωσε το eFront, and the rest is history.

Για να μπορέσει να προχωρήσει όμως αυτή η ιδέα και να γραφτεί αυτή η ιστορία, υπήρξαν διάφοροι άνθρωποι που έπαιξαν τον ρόλο του καταλύτη. 

Τα πράγματα έχουν περίπου ως εξής: Στο Ηράκλειο είχαμε εγκατασταθεί στο Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Κρήτης. Πριν πάω στην Πάτρα έκανα μια μικρή έρευνα και είδα με κάποια έκπληξη ότι υπάρχει εκεί το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών, ένας παρόμοιος οργανισμός. Τους έστειλα email και μου απάντησε άμεσα ο Διευθυντής του Πάρκου. Λεγόταν Γιάννης Καραμπάσης.

Τον Γιάννη θυμάμαι ότι τον επισκέφτηκα στο γραφείο του στο ΕΠΠ (για όσους ξέρουν την Πάτρα είναι κοντά στο Πανεπιστήμιο, πίσω από το νοσοκομείο), αμέσως μετά τον καφέ που ήπιαμε με τον Σάκη στο κέντρο της Πάτρας. Του είπα την ιδέα, του φάνηκε πολύ ενδιαφέρουσα. Μου είπε πως υπήρχε ένα νέο πρόγραμμα της ΓΓΕΤ που λεγόταν "Πράξε-Α" και θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την ιδέα μας.

Είπαμε να μείνουμε σε επαφή, όπως και κάναμε. Συναντιόμασταν είτε στην Πάτρα ή στην Αθήνα οι τρεις μας και μας βοηθούσε πολύ κάνοντας αυτό που σήμερα θα λέγαμε mentoring and/or coaching. Κάποια μέρα με πήρε τηλ και μου είπε ότι "την έγραψε εκείνος την πρόταση στη ΓΓΕΤ" και "δεν είναι κακή ιδέα να την υποβάλλουμε", πράγμα που και κάναμε. Η πρόταση εγκρίθηκε και έτσι πήραμε μια χρηματοδότηση περίπου €20.000, η οποία μας έδωσε την πρώτη υποτυπώδη έκδοση του eFront.

Αργότερα, στις αρχές του 2003, καθώς ο Γιάννης πια είχε μετακομίσει στην Αθήνα, συζητούσαμε για αυτό που σήμερα θα λέγαμε "go to market strategy" του e-Φροντιστηρίου. Μας πρότεινε να κάνουμε ένα web site που θα έχουμε περιεχόμενο από γνωστούς συγγραφείς που θα μιλούσαν για την εκπαίδευση. Έλεγε πως αν είχαμε καλό περιεχόμενο, το site αυτό θα είχε πολλούς επισκέπτες και κάποιους από αυτούς θα μπορούσαμε να τους 'προωθήσουμε' στο eFront (νομίζω σήμερα αυτό το λέμε content marketing). Μας πρότεινε τέλος αυτό το site να το ονομάσουμε 'Επίγνωσις', για προφανείς λόγους. Το site δεν έγινε ποτέ, όπως ούτε το e-Φροντιστήριο, όμως νομίζω όλοι ξέρουμε ότι η 'Επίγνωσις' τελικά όντως δημιουργήθηκε.

Το 2004 συζητώντας με τον Γιάννη μας μίλησε για το EBAN (www.eban.org) και μας εξήγησε τι σημαίνει business angel & venture capital. Τον Nοέμβριο του 2004 οργανώσαμε μαζί την εκδήλωση "ΠΡόΣΩ", που ήταν από τις πρώτες (σίγουρα οι πρώτη από ιδιώτες) στην Ελλάδα για την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων μέσω ίδρυσης 'τεχνοβλαστών', δηλαδή spin-off & spin-out επιχειρήσεων.

Αργότερα ο Γιάννης μας βοήθησε για δυο χρόνια ως σύμβουλος διοίκησης τόσο στην Επίγνωσις όσο και στη vtrip όσο και στις υπόλοιπες εταιρείες, πολλές φορές με καθοριστική συμβολή, όπως για παράδειγμα στο έργο των διαβατηρίων. 

Από το 2007 και μετά οι δρόμοι μας χώρισαν, μείναμε όμως πάντα σε επαφή και είχαμε άριστες σχέσεις. Τα τελευταία χρόνια μιλούσαμε δυο - τρεις φορές τον χρόνο για μια αμοιβαία ενημέρωση. Χαιρόταν πολύ και ήταν περήφανος για την Επίγνωσις και συνολικά για τον οργανισμό που δημιουργήσαμε.

Του τηλεφώνησα τον Σεπτέμβριο για να τον καλέσω σε ένα από τα Open Q&A μας. "Έχω μπει ξανά στο νοσοκομείο, Δημήτρη" μου λέει. "Υπάρχει μια μικρή επιπλοκή, πρέπει να εγχειριστώ ξανά". Τον ρώτησα πως νιώθει, μου είπε "ξέρω ότι είναι δύσκολη επέμβαση, δεν έχω άλλη επιλογή όμως, οπότε θα την κάνω και όλα θα πάνε καλά". Του ευχήθηκα περαστικά και είπαμε να μιλήσουμε "σε κανένα μήνα" για να κανονίσουμε πότε θα έρθει να μας μιλήσει.

Κάποια στιγμή στα τέλη Νοεμβρίου όμως έμαθα ότι μετά την εγχείρηση ο Γιάννης προσβλήθηκε από μια ενδονοσοκομειακή λοίμωξη η οποία εν τέλει αποδείχθηκε μοιραία. Μας άφησε τον Οκτώβριο σε ηλικία 68 ετών.

Είναι πολύ περίεργο όταν κοιτάς 15 και 20 χρόνια πίσω και βλέπεις τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξαν άνθρωποι που βρέθηκαν εντελώς τυχαία στον δρόμο σου. Είναι ακόμα πολύ διδακτικό να βλέπεις ότι άνθρωποι που - το καταλαβαίνεις δεκαετίες μετά - ήταν αναμφίβολα μπροστά από την εποχή τους, σπανίως προλαβαίνουν να ανταμειφθούν για αυτό. Είναι τέλος πολύ δύσκολο να μαθαίνεις ότι έναν άνθρωπο που μπορούσες πάντα να του ζητήσεις μια χρήσιμη συμβουλή σε κάποιο κρίσιμο ζήτημα, γνωρίζοντας ότι θα λάβεις μια σοβαρή και καλοπροαίρετη απάντηση, δεν θα μπορέσεις να τον ξαναδείς.

Θέλω να κλείσω το άρθρο αυτό λέγοντας ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Γιάννη Καραμπάση, καθώς έπαιξε έναν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξή μας. Οι σκέψεις μου είναι τώρα με τους δικούς του ανθρώπους, στους οποίους λείπει πολύ.

Παράλληλα, θέλω να προτείνω σε όλους να είμαστε ιδιαίτερα ευγνώμονες προς ανθρώπους που είναι γύρω μας, τόσο οικογένεια, όσο φίλους και συνεργάτες. Ας προσπαθούμε όσο μπορούμε να τους βοηθούμε και οπωσδήποτε να τους ευχαριστούμε πάντοτε για τη βοήθεια που μας δίνουν. Δεν ξέρω εάν τελικά μένει τίποτα άλλο στη ζωή, πέρα από αυτό το συναίσθημα ευγνωμοσύνης.

Αθήνα ή Σαντιάγκο;

Κάποιος να πει στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ότι η Ελλάδα δεν είναι Χιλή. 

Ζούμε  στην Αθήνα, όχι στο Σαντιάγκο.

Όσα συνέβησαν σήμερα στο Κουκάκι είναι δραματικά. Τα ψέματα που ειπώθηκαν για να καλύψουν την γκάφα των ΜΑΤ είναι ακόμα χειρότερα. 

Αν υπάρχει κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. 

Αν υπάρχει δικαιοσύνη, πρέπει να προστατεύσει τους συμπολίτες μας που έπεσαν θύματα άδικης και απολύτως αχρείαστης αστυνομικής βίας. 

Άραγε ζούμε στον εμφύλιο; Ζούμε στις μαύρες δεκαετίες του '50 και του '60; Άραγε το ξέπλυμα των ταγμάτων ασφαλείας από τέως πρωθυπουργούς είναι αποτέλεσμα ατόφιας βλακείας ή τμήμα σχεδίου; 

Ζούμε μήπως την ολική επαναφορά του παρακράτους της ΕΡΕ, Κυριακή απόγευμα στον Ασπρόπυργο και Τρίτη πρωί στο Κουκάκι; 

Αν υπάρχει λαός, πάνω απ' όλα, πρέπει να αντιδράσει. 

Ποιο είναι το σύνθημα που όλους μας ενώνει;

Η Ελληνική Αστυνομία δεν είναι ένας τυχαίος οργανισμός. Είναι μια συλλογική οντότητα που έχει παίξει συγκεκριμένο ρόλο στη σύγχρονη ιστορία της χώρας.

Κάποια ερωτήματα:

— Τι έκανε η ελληνική αστυνομία στη διάρκεια της κατοχής;

— Τι έκανε η ελληνική αστυνομία στη διάρκεια του εμφυλίου;

— Τι έκανε η ελληνική αστυνομία την περίοδο του βιασμού της ελληνικής δημοκρατίας, 1949-1967;

— Τι έκανε η ελληνική αστυνομία την επταετία των συνταγματαρχών;

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, η ελληνική αστυνομία προστάτευσε ή καταπίεσε και βασάνισε τον ελληνικό λαό;

Καθότι το ερώτημα είναι δυστυχώς ρητορικό και είναι ιστορικό δεδομένο ότι η ελληνική αστυνομία υπήρξε όργανο καταπίεσης και βασανισμού χιλιάδων Ελλήνων δημοκρατών, προκύπτει ένα απλό ερώτημα:

Έχει ζητηθεί μια θεσμική συγγνώμη; 

Έχει βγει ποτέ ο κ. Αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας να απολογηθεί προς τα χιλιάδες θύματα καταπίεσης και βασανισμών των περασμένων δεκαετιών, εκ μέρους του οργανισμού του οποίου ηγείται; 

Πολλά από τα θύματα είναι ακόμα εν ζωή, ενώ για όσους δεν είναι, τα προσφιλή τους πρόσωπα θα νιώσουν σίγουρα μεγάλη συναισθηματική ανακούφιση. 

Προσωπικά δεν έχω ακούσει ούτε διαβάσει για μια τέτοια επίσημη συγγνώμη. Αν κάποιος αναγνώστης του άρθρου έχει, παρακαλείται θερμά να με ενημερώσει. 

Τέλος, με θλίψη μεγάλη, αναρωτιέμαι, τι γνώμη έχει ο μέσος πολίτης σήμερα για τη διαπλοκή της ελληνικής αστυνομίας με το οργανωμένο έγκλημα; Ακούμε κάθε τόσο για συμμετοχή αστυνομικών σε διάφορα κυκλώματα ή όχι; Έχουν γίνει κινήσεις εκκαθάρισης του σώματος; 

Ας πάψει η υποκρισία λοιπόν. Σε μια σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία η αστυνομία είναι σύμμαχος του λαού, είναι ομάδα προστασίας καθενός από εμάς και για αυτόν το λόγο δικαιούται του σεβασμού, του θαυμασμού και της διαρκούς υποστήριξης κάθε πολίτη.

Όλα αυτά όμως για την  ελληνική αστυνομία παραμένουν δικαιώματα και προνόμια που πρέπει να κατακτηθούν. 

Δυστυχώς, ιδιαίτερα με όσα βλέπουμε και διαβάζουμε τελευταία, ο δρόμος φαίνεται να είναι ακόμα μακρύς. 

Μια καλή ιδέα

Έρχονται οι άγιες μέρες των Χριστουγέννων. Τώρα λοιπόν που πλησιάζει η γέννηση του Θεού της Αγάπης, έχω μια καλή ιδέα:

Να ζητήσουν συγγνώμη οι ταγματασφαλίτες, οι χουντικοί και οι συνοδοιπόροι τους, χωρίς "ναι μεν, αλλά" και χωρίς συμψηφισμούς. 

Λίγοι από τους πρώτους ζουν ακόμα. Ας κάνουν την υπέρβαση στη δύση της ζωής τους. 

Από τους δεύτερους, βρίθει η πολιτική ζωή... Εκπροσωπούνται ακόμα και στο υπουργικό συμβούλιο. 

Να ζητήσουν μια ειλικρινή συγγνώμη. Είναι βέβαιο πως ο ελληνικός λαός θα τους συγχωρέσει και θα μπορέσουμε, επιτέλους, να προχωρήσουμε ενωμένοι. 

Θα είναι ένα βήμα πολιτικού πολιτισμού, ένα βήμα μεγαλοψυχίας, ένα βήμα αγάπης. 

Αλλιώς η μαυρίλα, μαύρη σαν τους χίτες και τους ταγματασφαλίτες, θα πλανάται για πάντα πάνω από την ελληνική κοινωνία.

Θέλουμε κι άλλους Γιάννηδες — Ανοίξτε τα σύνορα

Αν κάποιος έπρεπε να ιεραρχίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα, αναμφίβολα το δημογραφικό θα ήταν στην κορυφαία θέση κάθε λογικής καταγραφής. Όσο τραγικό κι αν ακούγεται, η αλήθεια είναι μια: Η χώρα πεθαίνει.

Δεν αρκεί παρά μια βόλτα σε οποιοδήποτε τμήμα της ελληνικής επαρχίας και τα συναισθήματα είναι ιδιαιτέρως αποκαρδιωτικά: Τα χωριά μας είναι άδεια, αν υπάρχουν κάτοικοι είναι λιγοστοί γέροντες, τα χωράφια είναι ακαλλιέργητα, οι υποδομές διαλυμένες.

Νομίζω πρόσφατα κυκλοφόρησαν άρθρα που λέvε ότι ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται κατά 30.000 σε ετήσια βάση. Ας σκεφτούμε τι συνέπειες έχει αυτό στην αγορά εργασίας, στο ασφαλιστικό, στο σύστημα υγείας, στην παιδεία.

Υπάρχουν όμως πολύ χειρότερες συνέπειες που δεν φαίνονται σε πρώτη ματιά. Μια κοινωνία με αυξημένο μέσο όρο ηλικίας, είτε το θέλει ή όχι, είναι μια κοινωνία συντηρητική, μια κοινωνία φοβισμένη, μια κοινωνία που κάνει σπασμωδικές κινήσεις και άγεται και φέρεται με χαρακτηριστική ευκολία.

Είναι όρος επιβίωσης για την Ελλάδα να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποτελεσματικά το δημογραφικό πρόβλημα.

Ποιος είναι ο τρόπος; Τον θαυμάσαμε όλοι το καλοκαίρι στο Mundobasket της Κίνας: Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, ο αδερφός του ο Θανάσης, τα άλλα μέλη της οικογένειας του και οι χιλιάδες Έλληνες σαν αυτόν, ακόμα κι αν δεν έχουν τα ίδια αθλητικά προσόντα.

Γιάννης Αντετοκούνμπο: Έλληνας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι

Να ανοίξουμε τα σύνορα λοιπόν και να προσφέρουμε ελπίδα και αγάπη στους κατατρεγμένους αυτού του κόσμου. Έλληνας γίνεσαι, δεν γεννιέσαι. Έλληνας είσαι εάν εκπαιδευτείς ελληνικά. Έλληνας είσαι εάν είσαι θιασώτης του ανθρωπισμού, της αλληλεγγύης, της επιστήμης και της λογικής.

Ο ελληνικός πολιτισμός ήταν η βάση της πρώτης παγκοσμιοποίησης. Ανθρωποι από τις ακτές του Ατλαντικού μέχρι τα βάθη της Ασίας μιλούσαν ελληνικά και ζούσαν σύμφωνα με τον ελληνικό τρόπο. Το καταφέραμε πριν πάνω από 20 αιώνες, τι ακριβώς μας φοβίζει σήμερα;

Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο δείχνει τον δρόμο. Τον δείχνουν και χιλιάδες άλλοι Έλληνες, γιατροί, εκπαιδευτικοί, επιστήμονες και επαγγελματίες, που διαπρέπουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ζώντας με τον ελληνικό τρόπο. 

Ας ανοίξουμε λοιπόν τα σύνορα. Ας δώσουμε ελπίδα στους κατατρεγμένους. Ας φτιάξουμε σχολεία και νοσοκομεία αντί για άχρηστους φράχτες. Ας κερδίσουμε νέους συμπατριώτες αντί για εχθρούς. 

Έτσι θα έχουμε ζήσει και εμείς με τον ελληνικό τρόπο. Έτσι η Ελλάδα θα ανανεωθεί, θα αναβαθμιστεί και θα συνεχίσει τον λαμπρό δρόμο του ανθρωπισμού μέσα στους αιώνες.

Σε τελική ανάλυση και από ένα πρίσμα πραγματισμού που φαίνεται να είναι της μόδας τελευταία, για ποιο λόγο να παίρνει η δικτατορία της Τουρκίας τόσα κεφάλαια από την ΕΕ (σε μια καθαρά αντιδραστική πολιτική βεβαίως) και να μην τα παίρνει η Ελλάδα;

Γιατί να μην πούμε στους εταίρους μας ότι αν μας χρηματοδοτήσουν τις αναγκαίες υποδομές, πολύ ευχαρίστως να στεγάσουμε τους πρόσφυγες στην Ελλάδα, θα τους ενσωματώσουμε στην κοινωνία μας, θα τους διδάξουμε τον ελληνικό τρόπο, θα τους εμπνεύσουμε τον ανθρωπισμό και θα τους κάνουμε νέους συμπατριώτες μας;

Για τον θείο Μήτσο

Κάθε 28η Οκτωβρίου η σκέψη μου πηγαίνει στον θείο Μήτσο. 

Όταν η Ελλάδα ελεγε το ΟΧΙ, εκείνος έκλεινε τα 13 του χρόνια. Λίγο αργότερα, την άνοιξη του 1943 σε μια μάχη του ΕΛΑΣ με τους Γερμανούς στην περιοχή των Αχαρνών όλοι έμειναν κατάπληκτοι από το θάρρος εκείνου του παιδιού που δεν είχε ακόμα κλείσει τα 16.

Ο Δημήτρης Β. Τσίγκος πρώτος όρθιος από δεξιά, τον χειμώνα του 1943
μαζί με άλλους αντάρτες του ΕΛΑΣ στα βουνά της Αττικής

Ο Μήτσος ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή. Ίσως το νεαρό της ηλικίας να βοηθούσε στην άγνοια κινδύνου, όπως και να έχει όμως είχε κερδίσει τον σεβασμό και τον θαυμασμό των συμπολεμιστών του. 

Το νήμα της ζωής του κόπηκε πρόωρα στις 25/7/1944 όταν δολοφονήθηκε από "έλληνες" ναζί. 

Ευτυχώς η ιστορία δεν φέρθηκε καλά στους δολοφόνους, έχουν ξεχαστεί στα μαύρα υπόγεια της ιστορίας γεμίζοντας ντροπή τους πάντες γύρω τους. Αντίθετα ο Μήτσος έζησε μέσα από τους γονείς, τους φίλους, τα αδέρφια και τώρα πια από τα ανίψια του. Είναι ακόμα μαζί μας. 

Κάθε τέτοια μέρα όμως σκέφτομαι τι θα είχε συμβεί εάν τα πράγματα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά. Εάν ο Μήτσος είχε ξεφύγει από τους διώκτες του εκείνο το πρωί και εάν τύχη αγαθή τον βοηθούσε να περάσει ζωντανός τις μαύρες δεκαετίες που ακολούθησαν. 

Όλες οι μαρτυρίες λένε πως ήταν άριστος μαθητής και ιδανικός συνεργάτης. Μπορεί να γινόταν γιατρός, όπως έγινε ένας καλός του φίλος. Μπορεί να γινόταν οικονομολόγος, όπως δύο από τα αδέρφια του. Μπορεί ακόμα να συνέχιζε τη ζωή του αγρότη και του κτηνοτρόφου, όπως οι γονείς, ο αδερφός και η αδερφή του και αμέτρητοι φίλοι του. 

Μπορεί όμως να έκανε και κάποιο breakthrough. Μπορεί να γινόταν ερευνητής και να βοηθούσε σε μια σημαντική ανακάλυψη με επίδραση σε χιλιάδες ανθρώπους ανά τον κόσμο. Εξάλλου, το αποδεικνύει η σύντομη ζωή του, ήταν έναν καθαρόαιμος outlier. 

Όπως και να έχει, δεν θα μάθουμε ποτέ. Η ιστορία δεν γράφεται με "αν". Είναι ακριβώς αυτή όμως η συνειδητοποίηση του κόστους της θυσίας που την κάνει μεγαλειώδη. Οι Αμερικανοί λένε ότι "freedom is not free". Έχουν απόλυτο δίκιο. 

Για να απολαμβάνουμε αυτό το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας, πρέπει να είμαστε όλοι έτοιμοι να πληρώσουμε το τίμημα της. Τα λόγια του μεγάλου Ρήγα Βελεστινλή είναι πάντοτε επίκαιρα - καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή. 

Είναι μια σκέψη που προσφέρει ανακούφιση αλλά και θαυμασμό. Ο Μήτσος έζησε λίγο, αλλά έζησε ελεύθερος. Ελπίζω να μπορέσουμε κι εμείς να πούμε το ίδιο, όταν λογαριάσουμε τα πράγματα στο τέλος. 

Γιορτή της αστυνομίας

Το σαββατοκύριακο 19-20 Οκτωβρίου ήμουν στη Θεσσαλονίκη μαζί με τους καταπληκτικούς #StarttechRunners για να πάρουμε μέρος στους αγώνες του 8ου νυχτερινού ημιμαραθωνίου. Περάσαμε τέλεια και ήρθε η ώρα της επιστροφής, που για μένα ήταν με το τραίνο — το οποίο με εντυπωσίασε με την ταχύτητα και την ποιότητα υπηρεσιών του, το συστήνω ανεπιφύλακτα.

Έφτασα σπίτι κατά τις 8:00μμ και έκανα το μεγάλο λάθος να ανοίξω την τηλεόραση. Εκεί πληροφορήθηκα πως η μέρα εκείνη ήταν του Αγίου Αρτεμίου, προστάτη της Ελληνικής Αστυνομίας, και έτσι την Κυριακή το πρωί είχαν γίνει εντυπωσιακές επιδείξεις στο Ζάππειο Μέγαρο με στελέχη των ειδικών δυνάμεων της ΕΛΑΣ να κατεβαίνουν από ελικόπτερα που υπερίπταντο του χώρου.

Δυστυχώς όμως το επόμενο πρωί μάθαμε ότι ο αληθινός εορτασμός έγινε αλλού, στον κινηματογράφο Αελλώ, όπου μεγάλες δυνάμεις ενστόλων της ΕΛΑΣ κατέδραμαν ώστε να συλλάβουν τους ανηλίκους που έβλεπαν την ταινία Joker και να τους παραδώσουν στους κηδεμόνες τους (ή ίσως να τους στείλουν για κράτηση στο αναμορφωτήριο, ποιος ξέρει).

Για να είμαι ειλικρινής, δεν περίμενα τόσο γρήγορη επιβεβαίωση του "Νόμου 4000" για τον οποίο έγραφα τις προάλλες (ως απάντηση στην κινητοποίηση των ενστόλων για επιβολή του αντικαπνιστικού νόμου).

Προκύπτει έντονο πλέον το ερώτημα τι είδους αστυνομία θέλουμε. Πρόκειται για ομάδα που προστατεύει και υποστηρίζει τον λαό ή για ένα εργαλείο επιβολής αντιδραστικών πολιτικών. 

Η αστυνομία πράγματι έχει δύο πρόσωπα. Ο θείος μου πέθανε σε ηλικία 80 ετών και μέχρι τα γεράματα του δεν μπορούσε να περάσει μπροστά από το αστυνομικό τμήμα. Τόσο υπέροχες αναμνήσεις είχε βλέπετε από τις μαύρες δεκαετίες του '50 και του '60 όπως και από την επταετία που ακολούθησε. 

Αυτό το μαύρο πρόσωπο της αστυνομίας όμως δεν αφορά μόνο τους γέροντες και τους ιστορικούς. Το είδαμε όλοι έκπληκτοι στη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, ακούμε για αυτό καθημερινά, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε όλο τον κόσμο. 

“Η αδερφή του κράτους ήταν πάντα η βία” λένε οι Social Waste στο υπέροχο "θα 'τανε δεν θα' ταν 15" που αφιερώνουν στην μνήμη του Berkin Elvan που έπεσε στο πάρκο Gezi της Κωνσταντινούπολης χτυπημένος από την αστυνομία του Ερντογάν.

Υπάρχει όμως και ένα διαφορετικό πρόσωπο της ΕΛΑΣ, όπως έχω γράψει στο ιστολόγιο αυτό. Μια Τρίτη απόγευμα Φλεβάρη του 2017 ο πατέρας μου θα είχε πεθάνει στη θέση του συνοδηγού μου εάν τρεις "ζητάδες" δεν εμφανιζόντουσαν ως από μηχανής θεοί και δεν μου άνοιγαν δρόμο μέσα στην απίστευτη κίνηση, επιτρέποντας μου να φτάσω στο νοσοκομείο έγκαιρα, προσφέροντας την αξιοπρέπεια που δικαιούταν ένας άνθρωπος που είχε εργαστεί περισσότερα από 60 χρόνια και είχε ζήσει στο πετσί του την ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα - από τα κολαστήρια της Γκεστάπο στο Μεγάλο Πεύκο μέχρι τον 'Παρθενώνα' της Μακρονήσου. 

Η εμπειρία μου λοιπόν δείχνει πως η ελληνική αστυνομία μπορεί να έχει πρόσωπο καλό, πρόσωπο φιλολαϊκό, πως μπορεί να έχει θετική συνεισφορά στην κοινωνία. 

Κατι τέτοιο όμως μόνο ως δεδομένο δεν μπορεί να θεωρείτε. Όσο επικρατεί η αντιδραστική ρητορική, όσο μιλάμε για "απελευθέρωση των Εξαρχείων" και απειλούμε συνανθρώπους μας ότι θα τους "ταράξουμε στη νομιμότητα", τότε πραγματικά κάνουμε βήματα προς την άβυσσο (... και για παράδειγμα αρχίζουμε να πιστεύουμε ότι η προσφυγική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί με αστυνομικά μέτρα). 

Όχι λοιπόν. Δεν είναι δουλειά της αστυνομίας να συλλαμβάνει ανηλίκους στα σινεμά, ούτε να κυνηγά τους καπνιστές, ούτε να "υψώνει τείχη στη θάλασσα" για να εμποδίζει απελπισμένους ανθρώπους που προσπαθούν να έρθουν στην Ευρώπη. 

Αντίθετα, δουλειά της αστυνομίας είναι να μάχεται και να κερδίζει το οργανωμένο έγκλημα και να βοηθάει τους συνανθρώπους μας με οποιονδήποτε άλλο τρόπο μπορεί. 

Οι ευθύνες της κυβέρνησης και ειδικά της πολιτικής ηγεσίας της είναι τεράστιες. Η ρητορική του μίσους θα φέρει την καταστροφή. Ας σταματήσουν πριν να είναι πολύ αργά. 

Αδιάφορο οι μήνες κι αν περνάνε

Το 2002 πέθανε σε ιδιαίτερα μεγάλη ηλικία μια θεία της μαμάς μου την οποία όλοι ξέραμε ως "θείτσα Μαρίκα". Τα εγγόνια της (δεύτερά μου ξαδέρφια δηλαδή), που τότε μάλλον θα πήγαιναν στις πρώτες τάξεις του γυμνασίου, είχαν στενοχωρηθεί πολύ. Όπως έμαθα αργότερα από τους ίδιους, η μητέρα μου προσπαθώντας να τους παρηγορήσει τους έδωσε τους εξής στίχους γραμμένους σε ένα χαρτί:

Αδιάφορο κι αν πέθανες
Εμείς δεν σε ξεχνάμε
Τότε οι νεκροί πεθαίνουνε
Όταν τους λησμονάνε.

Το ιδιόχειρο σημείωμα της μητέρας μου προς τα ανίψια της όταν πέθανε η γιαγιά τους

Τα χρόνια πέρασαν και κάποια στιγμή αποφάσισα να μάθω την προέλευση των στίχων αυτών. Γρήγορα βρήκα πως πρόκειται για το ποίημα "Η ζωντανή νεκρή" του Κώστα Ουράνη.

Το παραθέτω εδώ:

Ἡ ζωντανὴ νεκρή

Δὲν πέθανες! Στὴν κάμαρα ἀκόμα τ᾿ ἄρωμά σου

εἶναι ἁπλωμένο ὡς τώρα δὰ νὰ μ᾿ ἄφησες, κι ἀπάνω

στὸν καναπὲ ἀτέλειωτο μένει τὸ κεντημά σου

καὶ τὸ κομμάτι πού ῾παιζες εἶναι ἀνοιχτὸ στὸ πιάνο.

Ἀπάνω στὸ τραπέζι μου πάντα ἡ δική σου εἰκόνα,

ποῦ πάντα μὲ τὴν ἥμερη ματιά της μὲ κοιτάζει,

καὶ δὲν εἶναι ὁ ἄνεμος, μὰ εἶσαι ἐσύ, τὴν πόρτα

ποὺ μισανοίγεις γιὰ νὰ μπεῖς τὴν ὥρα ποὺ βραδυάζει.

Δὲν πέθανες. Εἶσαι παντοῦ καὶ εἶσαι μέσα σὲ ὅλα:

στῶν ρόδων τὸ ξεφύλλισμα, στὸ στεναγμὸ τοῦ ἀγέρα,

στὰ νέφη ποὺ χρυσίζουνε σὰν πάει νὰ σβήσει ἡ μέρα

κι ὡς καὶ τὶς νύχτες δίπλα μου σὲ νοιώθω ξαπλωμένη...

Δὲν πέθανες. Ἀδιάφορο οἱ μῆνες κι ἂν περνᾶνε:

τότε οἱ νεκροὶ πεθαίνουνε, ὅταν τοὺς λησμονᾶνε!

Οχτώ χρόνια μετά, το μυαλό μου ακόμα δεν έχει μπορέσει πλήρως να επεξεργαστεί τι έγινε εκείνη την Τρίτη το πρωί. Η απώλεια ίσως να ξεπερνά τις ερμηνευτικές μας δυνατότητες. Όποτε δυσκολεύτηκα πολύ, πάντα βρήκα γαλήνη στην ανάγνωση αυτού του ποιήματος. Είναι μαγικό πράγμα η ποίηση και εξαιρετικός ο Κώστας Ουράνης.

Η μητέρα μου στα Χανιά τον Αύγουστο του 2009

Η Ελένη Μπουγιατιώτου μας άφησε απρόσμενα το πρωί της Τρίτης 27 Σεπτεμβρίου 2011, δυο μέρες αφότου έκλεισε τα 75 της χρόνια.

Νόμος 4000

Διάβασα χθες έκπληκτος στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ σχετικά με τις ρυθμίσεις του αντικαπνιστικού νόμου ότι, άκουσον άκουσον, “Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται η καθιέρωση του ένστολου προσωπικού της ΕΛΑΣ μεταξύ των αρχών επιβολής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας”.

Σοβαρά τώρα; Ένστολοι αστυνομικοί θα ελέγχουν την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου; Μια ακόμα πολύ καλή ιδέα για τους κυβερνώντες θα ήταν και να επαναφέρουν τον Νόμο 4000/1958 κατά του τεντυμποϊσμού. Μισές δουλειές θα κάνουμε δηλαδή;

Είμαι πάρα πολύ ανήσυχος βλέποντας το επικοινωνιακό επιτελείο του Βασιλέως Μητσοτάκη του Β' να θεωρεί την ελληνική αστυνομία ως φάρμακον δια πάσα νόσο.

Οι επιχειρήσεις απελευθέρωσης των Εξαρχείων συνεχίζονται με αμείωτη ένταση (αν και αμφίβολο αποτέλεσμα), η ανθρωπιστική κρίση των αυξημένων προσφυγικών ροών θα αντιμετωπιστεί - βεβαίως - με περαιτέρω εμπλοκή της ελληνικής αστυνομίας και τώρα η ελληνική αστυνομία θα επιβάλλει τον νόμο και για την διακοπή του καπνίσματος.

Ο Βασιλεύς Μητσοτάκης ο Α' στις αρχές της δεκαετίας του '90 είχε πει μιλώντας στους φοιτητές της Σχολή Αστυνομίας ότι “Το Κράτος είστε Εσείς”. Ο κληρονόμος του βασιλείου του φαίνεται πως πιστεύει ακριβώς το ίδιο.

Την ίδια ωραία βέβαια η βαριά  εγκληματικότητα καλπάζει. Κάθε μέρα ακούμε για σπείρες επικίνδυνων κακοποιών εισβάλλουν οπλισμένοι σε επιχειρήσεις, ενώ στο αληθινό άβατο, που δεν βρίσκεται στα Εξάρχεια αλλά στο Θριάσιο, εξακολουθεί να λειτουργεί ένα τεράστιο κύκλωμα ανομίας, με όλες τις παράνομες διακινήσεις που μπορεί να φανταστεί κανείς.

Η Ελληνική Αστυνομία βέβαια δεν φαίνεται να ενοχλείται ιδιαίτερα από τη δραστηριότητα του οργανωμένου εγκλήματος, τόσο στο άβατο του Θριασίου όσο και αλλού. Έχουν βλέπετε προτεραιότητα οι αναρχικοί, οι πρόσφυγες και οι καπνιστές.

Καταλαβαίνω ότι ένας σημαντικός αριθμός Ελλήνων (έχει οδηγηθεί να) ονειρεύεται μια Ελλάδα δίχως πρόσφυγες, δίχως μετανάστες και δίχως αναρχικούς. Εγώ πάλι θα συνταχθώ με εκείνους που ονειρευόμαστε μια Ελλάδα δίχως οργανωμένο έγκλημα, με δικαιοσύνη και προκοπή για όλους. 

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν, για μια Ελλάδα δίχως οργανωμένο έγκλημα θέλουμε καλύτερες φυλακές ή καλύτερα σχολεία; Θέλουμε περισσότερους και καλύτερους αστυφύλακες ή περισσότερους και καλύτερους δασκάλους και καθηγητές;

Έκαστος εφ’ ω ετάχθη. 

Όχι στην ανθρωποφαγία — Στήριξη στην Ελένη Αντωνιάδου

Ο Μάρτιος του 2017 ήταν ένας ιδιαίτερα δύσκολος μήνας για μένα καθότι πριν λίγες εβδομάδες είχα χάσει τον αγαπημένο μου πατέρα μετά από μακρόχρονη ασθένεια. Με κάποια ανακούφιση λοιπόν δέχτηκα την πρόσκληση του οργανισμού Friends of Europe για να πάρω μέρος σε ένα panel discussion στο πλαίσιο της συνάντησης των European Young Leaders 40 under 40 που γινόταν εκείνη την χρονιά στη Λισαβόνα.

Παρακολουθώ πάντα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τον θεσμό των EYL40, καθώς είχα κι εγώ την τιμή να έχω επιλέγει την περίοδο 2012-13, τη δεύτερη μάλιστα χρονιά του προγράμματος (όταν ακόμα συντονιζόταν από κοινού με τους Friends of Europe και τη Europa Nova).

Εκείνο το διήμερο στη Λισαβόνα γνώρισα πολλούς, πολύ ενδιαφέροντες νέους Ευρωπαίους από τους χώρους της πολιτικής, της επιστήμης, της τέχνης και της επιχειρηματικότητας. Ποτέ δεν έπαψε να μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση η μέθοδος επιλογής των μελών του προγράμματος, η οποία εξασφάλιζε τόσο υψηλή ποιότητα όσο και εκπροσώπηση όλων των διαφορετικών τάσεων της Ευρωπαϊκής κοινωνίας.

Ανάμεσα στα άτομα που μου έκαναν τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν αναμφίβολα η Ελένη Αντωνιάδου. Η κοπέλα αυτή, που τότε νομίζω δεν είχε ακόμα κλείσει τα τριάντα, απλά δεν γίνεται να μην τραβήξει την προσοχή σου. Μιλούσε με λόγο σαφή και συγκροτημένο. Είχε ευγένεια και αυτοπεποίθηση ενώ η σκέψη της ήταν πάντοτε δημιουργική. Μετά από μια σύντομη συνομιλία δεν σου άφηνε καμία αμφιβολία ότι ήταν μια από τις κορυφαίες επιλογές εκείνου του προγράμματος.

Έκτοτε δεν έχει τύχει να συναντηθούμε ξανά. Την παρακολουθούσα στα κοινωνικά δίκτυα μέχρι που αποφάσισα να ξεκινήσω την αποτοξίνωση μου — την οποία ενθέρμως προτείνω σε όλους — και μου είχε κάνει εντύπωση η μεγάλη δημοσιότητα που είχε αρχίσει να παίρνει, πρώτα και κύρια από δημοσιεύματα τρίτων και όχι δικά της.

Δεν μπορώ να κρύψω ότι στενοχωρήθηκα όταν την είδα πρόσφατα σε ένα βίντεο με την ύπατη εκπρόσωπο του νεποτισμού στη χώρα μας, μαζί μάλιστα με κάποιες άλλες αξιόλογες κυρίες, σκέφτηκα όμως πως πρέπει να σεβόμαστε την άλλη άποψη όσο κι αν διαφωνούμε.

Όπως ξέρουν όσοι έχουν έστω και επιφανειακή σχέση με το επιχειρείν, όση αξία έχει το περιεχόμενο του προϊόντος άλλη τόση έχει και το περιτύλιγμα. Η επικοινωνία είναι το περιτύλιγμα στην περίπτωση αυτή. Όμως μαζί με την επικοινωνία ξεκινά και η δημοσιότητα, η οποία είναι ένα πολύ δύσκολο παιχνίδι. Είναι σαν τη φωτιά που μπορεί να σε ζεστάνει, μπορεί όμως και να σε κάψει.

Ίσως κάποιος να μπορεί να πει ότι η Αντωνιάδου το παράκανε με τη δημοσιότητα. Ισχύει βέβαια το "ο αναμάρτητος όμως πρώτος τον λίθο βαλέτω". Το προφίλ της ήταν απλά τέλειο για το μήνυμα που ήθελαν να προβάλουν τα μέσα, για αυτό και την προέβαλαν σε κάθε ευκαιρία. Είναι ένας φαύλος κύκλος που πάντα έχει πικρή κατάληξη.

Προφανώς ποτέ δεν ζήτησα να δω τα πτυχία της Ελένης Αντωνιάδου ούτε τις δημοσιεύσεις της. Δεν το έχω κάνει εξάλλου με κανέναν συνεργάτη μου, πολύ περισσότερο με κάποιον από τα εκατοντάδες μέλη της κοινότητας EYL40, στην οποία μετέχουμε αμφότεροι. Πολλοί αναρωτήθηκαν γιατί δεν το έπραξε η Υπουργός Παιδείας πριν συμφωνήσει να της απονείμει το βραβείο για το οποίο πρόσφατα δημιουργήθηκε τόσο μεγάλο θέμα. Αυτό συνέβη απλώς διότι στη χώρα αυτή, στα Υπουργεία τα πάντα γίνονται για το γραφείο τύπου. Οι σύμβουλοι επικοινωνίας - κατά πάσα πιθανότητα δημοσιογράφοι - της κας Κεραμέως της πρότειναν να κάνει αυτήν την απονομή, θέλοντας να εκμεταλλευτούν τη δημοσιότητα της Αντωνιάδου. Εννοείται δεν έκαναν κανένα background check, πολύ απλά γιατί οι επικοινωνιολόγοι δεν κάνουν τέτοια πράγματα. Στη θέση της κας Κεραμέως θα μπορούσε να είναι κάλλιστα και ο κος Γαβρόγλου, η κα Διαμαντοπούλου και οποιοσδήποτε άλλος υπουργός παιδείας τις τελευταίες δεκαετίες.

Αναρωτιέμαι όμως, τι σημασία έχουν τελικά τα πτυχία και οι επιστημονικές διακρίσεις της Αντωνιάδου για το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο; Ζήτησε άραγε κάποια ακαδημαϊκή θέση; Προτάθηκε για κάποιο ερευνητικό έργο; Την είδαμε σε κάποιον δημόσια χρηματοδοτούμενο ερευνητικό οργανισμό; Τίποτα από αυτά δεν νομίζω ότι έγινε. Άρα, προς τι το μένος; Προς τι ή ανθρωποφαγία; Προς τι η οχλαγωγία, προς τι η δολοφονία χαρακτήρα μέσω ομαδικού λιντσαρίσματος στα κοινωνικά δίκτυα και τα μέσα ενημέρωσης;

Η Ελένη Αντωνιάδου βρίσκεται στην αρχή της καριέρας της, έχει κλείσει πριν λίγο τα τριάντα και έχει ήδη κάνει πολλά και εντυπωσιακά πράγματα. Προφανώς και θα πρέπει να κριθεί, να κριθεί αυστηρά όπως κάθε άνθρωπος. Στην ώρα της όμως. Όχι στην αρχή της διαδρομής.

Αν μπορώ να της δώσω μια δημόσια συμβουλή εκείνη θα είναι να κλείσει τα αυτιά της στις σειρήνες του κόσμου των celebrities και να επικεντρωθεί στην επιχειρηματικότητα, στην εκπλήρωση της επαγγελματικής της αποστολής. Αν το κάνει αυτό με συνέπεια και επιμονή, όπως νομίζω ότι κάνει εδώ και αρκετά χρόνια, όσες δυσκολίες κι αν προκύψουν νομίζω τελικά το αποτέλεσμά της θα είναι εξαιρετικό.

Όλοι εμείς αξίζει να αναρωτηθούμε βεβαίως για το εξής: Τι έπαθε η αναμάρτητη ελληνική κοινωνία και βγάζει τόσο μίσος προς την Αντωνιάδου; Ξεχνάμε άραγε όλοι πως, σε ηλικία που τα παιδιά των περισσοτέρων μας ακόμα ζουν ακόμα με χαρτζιλίκι των γονέων, εκείνη έχει ήδη κάνει πράγματα που οι περισσότεροι δεν μπορούμε ούτε να τα ονειρευτούμε — ακόμα κι αν αυτό είναι ένα σύντομο πρόγραμμα μετεκπαίδευσης στη NASA — δηλαδή, για να καταλάβω, πόσοι από εμάς το έχουμε κάνει το summer school αυτό (ή οτιδήποτε άλλο εν τέλει ήταν) και το υποτιμούμε έτσι;

Η υποκρισία της κοινωνίας δεν έχει τελικά κανένα όριο.

Απ' όσους κατφέρονται με τόσο μίσος έναντι της Αντωνιάδου, πόσοι άραγε θα ήταν ευτυχείς να τους εξετάσει για κάποιο πρόβλημα υγείας τους ο κ. Πατούλης ή ο κ. Κικίλιας; Πόσοι θα ανέθεταν στον κ. Τσίπρα την στατική μελέτη της νέας κατοικίας τους; Ή πόσοι τέλος πάντων θα ζητούσαν στα σοβαρά από τον κ. Μητσοτάκη να τους κάνει την ανεύρεση κεφαλαίων για τη νεοφυή τους επιχείρηση;

Ποια είναι η ειλικρινής απάντηση; Κανείς. Αυτό όμως δεν τους σταματά να τους ψηφίζουν για εκπροσώπους τους, δηλαδή να τους επιτρέψουν να τους εξουσιάζουν. Μιλάμε για τον απόλυτο παραλογισμό.

Πραγματικά δεν έχω ιδέα γιατί η Αντωνιάδου βρέθηκε σε εκείνη την εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη. Ίσως ήταν ένα συναισθηματικό δέσιμο με τη γενέτειρα της. Ίσως ήταν ένα βήμα στο ολισθηρό μονοπάτι των celebrities για το οποίο μίλησα παραπάνω.  Ήταν μάλλον ένα λάθος. Σύντομα πιστεύων η θα καταλάβει ότι οι επικοινωνιακές της προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στο επαγγελματικό/επιχειρηματικό της πεδίο και, σχεδόν αποκλειστικά, στο εξωτερικό.

Δεν ξέρω ακόμα σε ποιο στάδιο βρίσκεται με την επιχείρηση της. Ήταν σαφές πως ήταν σε πολύ αρχικό στάδιο το 2017, φαντάζομαι δεν έχουν αλλάξει πολλά από τότε. Οι λιγοστές γνώσεις που έχω για τον τομέα της μου λένε πως απαιτείται χρηματοδότηση ιδιαίτερα μεγάλου ύψους η οποία συνήθως έρχεται μετά από πολλά χρόνια πειραματισμών. Η μεγάλη επιτυχία θα έρθει μετά από πάμπολλες μεν, ενδιάμεσες δε,  αποτυχίες.  Η νεοφυής επιχειρηματικότητα σίγουρα δεν είναι sprint αλλά μαραθώνιος και η Ελένη μόλις που έχει περάσει την γραμμή της εκκίνησης.

Το μήνυμα τελικά που θέλω να στείλω με το άρθρο αυτό είναι σαφές: Αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες μέρες είναι μια συλλογική ανθρωποφαγία. Η αντίδρασή μας μπορεί να είναι μόνο μια:

Οι ανθρωποφάγοι δεν θα περάσουν.

Οργή με κατακλύζει βλέποντας όλους εκείνους, στα 'mainstream media' που μέχρι χθες εύκολα αποθέωναν έναν συνάνθρωπο μας, με την ίδια ευκολία τον κατακεραυνώνουν, πριν αλέκτορα φωνήσαι.

Όπως γινόταν και με τους κανονικούς λιθοβολισμούς, ενεργοποιήθηκαν τα χειρότερα ένστικτα της κοινωνίας. Τόσοι και τόσοι βρήκαν μια ιδανική αφορμή να χτυπήσουν για να πάρουν δημοσιότητα και να φανούν ως διώκτες του κακού και της εξαπάτησης. Υποδεικνύεται ένας 'ένοχος' και ο ψηφιακός όχλος, δίχως να ξέρει λεπτομέρειες για τον 'ένοχο' και την υπόθεση, σίγουρα δε δίχως να είναι αναμάρτητος, χωρίς δισταγμό σηκώνει τον λίθο και τον εκτοξεύει εναντίον ενός, πλέον, ανυπεράσπιστου συνανθρώπου.

Η Ελένη Αντωνιάδου έχει κάθε δυνατότητα να μάθει από τα λάθη της, όπως κάνουμε όλοι, και να βγει πιο δυνατή και σοφή απο αυτήν την περιπέτεια. Εκείνοι που πρέπει να προβληματιστούν όμως είναι οι αμέτρητοι που χάρηκαν τόσο πολύ βλέποντας αίμα στην πλατεία.

Αν εξακολουθήσουμε λοιπόν να θέλουμε να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα, θα πάμε ποτέ μπροστά;

Καθένας μας ας δώσει την απάντηση του.

Γιατί υποστηρίξαμε το ACAI2019

Πριν μερικά χρόνια μου κίνησε το ενδιαφέρον η εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης και οι ανεπανάληπτες ευκαιρίες που εκείνη δημιουργεί. Ταυτόχρονα όμως με προβλημάτισε έντονα ο φόβος που εκείνη δημιουργεί, ακόμα και σε κατά τεκμήριο ευφυέστατους ανθρώπους όπως ο Stephen Hawking και ο Elon Musk.

Προσπαθώντας να δω τη θετική πλευρά - όπως εξάλλου υποχρεούται να κάνει ένας δημιουργός - έγραψα κάποιες σκέψεις υπό τον τίτλο "Τεχνητή νοημοσύνη, πρόοδος και ευτυχία".

Λίγα χρόνια μετά, άρχισα να βλέπω κάποιες άλλες αναλογίες στη διεθνή αγορά, που ήταν ακόμα πιο ανησυχητικές: 

• Το 2000 όλοι μιλούσαν για "το web", μάλλον δίχως να καταλαβαίνουν τι είναι.
• Το 2005 όλοι μιλούσαν για τα "social networks", επίσης μάλλον δίχως να καταλαβαίνουν τι είναι.
• Στη συνέχεια το 2010 όλοι μιλούσαν για το "cloud computing", και πάλι δίχως να καταλαβαίνουν τι είναι.
• Τώρα είμαστε - εδώ και λίγα χρόνια - στην εποχή που άπαντες μιλούν για την τεχνητή νοημοσύνη - εδώ κι αν δεν καταλαβαίνουν τι είναι!

Υπάρχει όμως μια θεμελιώδης διαφορά που μας κινητοποίησε ιδιαίτερα στην Starttech Ventures. Κάποιος με βασικές σπουδές πληροφορικής, ακόμα και αν δεν είχε ασχοληθεί ποτέ με web, social networks ή cloud computing, μπορούσε με λίγο διάβασμα και αρκετή εξάσληση να γίνει ειδικός και σε αυτό το αντικείμενο. Αυτό όμως δεν ισχύει στην τεχνητή νοημοσύνη! Παρότι μαθήματα όπως πιθανότητες, θεωρία συνόλων, λογική και διακριτά μαθηματικά, πολύ περισσότερο η θεωρία υπολογισμού και οι αλγόριθμοι, είναι κορμός των περισσοτέρων προγραμμάτων σπουδών πληροφορικής, η πικρή αλήθεια είναι ότι ελλάχιστοι επαγγελματίες έχουν ισχυρά θεμέλια στα αντικείμενα αυτά - οπότε δεν έχουν καμία ελπίδα να κατανοήσουν σε βάθος τα τι, πως και γιατί της τεχνητής νοημοσύνης.

Φοβηθήκαμε λοιπόν ότι σε λίγα χρόνια οι πληροφορικοί μας θα μετατραπούν σε ευφυείς δακτυλογράφους και όλη η προσιθέμενη αξία θα έρχεται 'πακετοποιημένη' - ή, ακριβέστερα, θα δημιουργηθούν πανίσχυρα ολιγοπώλεια στα οποία οι ομάδες δημιουργών δεν θα μπορούν να αντιπαρατεθούν.

Δεν θα μπορούν, βέβαια, εκτός εάν προλάβουν να αναπτύξουν το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο και την πρακτική εμπειρία που απαιτείται. Για να το καταφέρουμε αυτό, αποφασίσαμε στην Starttech Ventures να δημιουργήσουμε, σε συνεργασία με κορυφαίους ακαδημαϊκούς, ένα διετές επιμορφωτικό πρόγραμμα μεταπτυχιακού στα μαθηματικά της τεχνητής νοημοσύνης, που παρέχουμε δωρεάν σε όποιον εργαζόμενό μας το επιθυμεί.

Παράλληλα, ενεργά θα συμμετέχουμε σε σχετικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα στο εξαίρετο ACAI2019 που έγινε πρόσφατα στα Χανιά με πολύ μεγάλη επιτυχία, στο οποίο συμμετείχαμε με αποστολή οχτώ μελών της ομάδας μας και που με μεγάλη χαρά τιο υποστηρίξαμε χορηγικά.

Θέλω να συγχαρώ θερμά τους οργανωτές του ACAI 2019 για τη μεγάλη τους επιτυχία, ειδικά τους Γιώργο Χαλκιαδάκη και Νίκο Σπανουδάκη, όπως και να ευχαριστήσω τους συναδέλφους μου στην Starttech Ventures για τη συμμετοχή τους! Είμαστε ακόμα στην αρχή μιας μακράς και δύσκολης πορείας, όπως πάντα όμως είμαστε αποφασισμένοι να τα καταφέρουμε.

Ίσως τελικά, η εκδίκηση των μαθηματικών να μην είναι κάτι καθόλου αρνητικό, αλλά να συμβολίζει την επιστροφή της γνώσης στο προσκήνιο ως κυρίου παράγοντα προόδου.

υγ. Εννοείται βέβαια πως μια εβδομάδα στα Χανιά είχε και απίστευτες ευκαιρίες διασκέδασης, τόσο στο πλαίσιο του συνεδρίου όσο και εκτός! Α, επίσης δοκιμάσαμε και το καλύτερο σουβλάκι του κόσμου. Δεν υπερβάλλω, είναι όντως το καλύτερο του κόσμου! 

Ποιες εταιρείες είναι scale-ups;

Πριν δύο χρόνια σε ένα εστιατόριο στο Σαν Φρανσίσκο ένας σύμβουλος επιχειρήσεων με ρώτησε "είστε μέσα στον κανόνα του 40%"; Δεν είχα ιδέα τι εννοούσε. Παρότι είναι πάντοτε άβολο να αποδεικνύεις την άγνοια σου, τον ρώτησα περί τίνος πρόκειται και εκείνος ευγενικά εξήγησε.

Το "rule of 40%" αναφέρεται σε εταιρείες οι οποίες μπορούν σχετικά εύκολα να εξαγοραστούν κι αυτό διότι τα τελευταία χρόνια το άθροισμα του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης και των ετήσιων κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 40%.

Αν το σκεφτείς είναι έξυπνος κανόνας. Αξιολογεί θετικά τόσο μια εταιρεία που αναπτύσσεται με 50% καθ έτος αλλά "μπαίνει μέσα" 10% όσο και μια άλλη που αναπτύσσεται 'μόνο' με 10% αλλά έχει μια ισχυρή κερδοφορία 30% ή και περισσότερο.

Βέβαια, εξήγησε ο συνομιλητής μου, οι εταιρείες πρέπει να έχουν κάποιο ελάχιστο μέγεθος για να ισχύει ο κανόνας. Εκείνος τότε έθεσε τον πήχη στα "$10,000,000 annual recurring revenues".

Παρότι ο ορισμός αυτός απέχει πολύ από το να είναι γενικός ή αυστηρός τυπικά, νομίζω δίνει μια πολύ καλή διαισθητική αντίληψη του τι είναι ένα scale-up. Μια επιχείρηση που έχει μέγεθος και επιτυγχάνει ταυτόχρονα να αναπτύσσεται και να είναι κερδοφόρα.

Αν κοιτάξουμε την ελληνική πραγματικότητα νομίζω πως πρέπει να χαλαρώσουμε λίγο τα κριτήρια. Θα έλεγα πως αν μιλούσαμε για επιχειρήσεις λογισμικού SaaS, μια εταιρεία για να αποκαλείται scale-up ενδεχομένως να πρέπει να πρέπει να πληροί τα παρακάτω κριτήρια:

- Να καλύπτει τον κανόνα του 40%
- Να έχει annual recurring revenues ύψους €2.000.000 ή περισσότερο
- Να λειτουργεί ήδη για δύο - τρία χρόνια
- Ακόμα και να έχει ίσως 20 άτομα προσωπικό ή περισσότερα

Σίγουρα αυτά δεν είναι τυπικά / αυστηρά κριτήρια, δίνουν όμως μια καλή διαισθητική αντίληψη. Σημειώστε πως ούτε στη διεθνή ούτε στην ελληνική πραγματικότητα παίζει κανένα ρόλο η χρηματοδότηση. Scale-up σε κάνει η εμπιστοσύνη των πελατών, των προμηθευτών και των εργαζομένων. Όχι όμως των επενδυτών.

Πρέπει ακόμα να σημειώσει κανείς πως και επιχειρήσεις, τεχνολογίας ή μη, με διαφορετικό business model από το SaaS κάλλιστα μπορούν να είναι scale-ups. Αρκεί να συνδυάζουν μέγεθος, ανάπτυξη, κερδοφορία και σχετικά μακρόχρονη παρουσία.

Ποια είναι τελικά τα scale-ups στην Ελλάδα; Είναι μια ερώτηση στην οποία εργάζομαι ώστε να μπορέσω να δώσω μια σχετικά τεκμηριωμένη απάντηση. 

Δυστυχώς όμως οι επιχειρήσεις αυτές είναι ακόμα ιδιαίτερα σπάνιες — απελπιστικά λίγες θα έλεγα.

Πρέπει όμως να είμαστε αισιόδοξοι. Πριν λίγα χρόνια δεν υπήρχε σχεδόν (?) κανένα scale-up ενώ τώρα το Scale-up Greece meetup έχει ήδη φιλοξενηθεί από τρεις εταιρείες που εμπίπτουν στον ορισμό από την αρχή του 2019.

Ηδη βλέπουμε λοιπόν τα πρώτα ελληνικά scale-ups και σύντομα θα δούμε πολλά περισσότερα. Η επιτυχία της κοινότητας που πραγματώνει την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας προς την κατεύθυνση αυτή θα έχει τελικά καθοριστική σημασία για την πρόοδο της χώρας.

Όλοι, από τους εργαζόμενους μέχρι τους κρατικούς φορείς, χρειαζόμαστε περισσότερες, καλύτερες και αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις. 

Επιχειρήσεις που θα δημιουργήσουν ποιοτικές θέσεις εργασίας, που θα κάνουν ξανά την Αθήνα κέντρο της Ανατολικής Μεσογείου, που θα πληρώσουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.

Αυτές οι επιχειρήσεις είναι τα ελληνικά scale-ups, τα οποία είναι οι πυλώνες της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας.

Σσσσς... Μας ακούνε!

Θυμάμαι πως παλιότερα μια τυπική - υποτίθεται κωμική - σκηνή σε σειρές και ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού έδειχνε κάποιον να τραγουδάει την ώρα που έκανε μπάνιο. Η επανάσταση της τεχνολογίας μάλλον το έχει αλλάξει ακόμα και αυτό — Είμαι άραγε ο μόνος που ακούει μουσική από το smartphone του στο ντουζ; (ή μήπως άραγε είναι ντους;)

Είχα λοιπόν μόλις γυρίσει από το γυμναστήριο και πριν μπω στο ντουζ ένας καλός φίλος μου τηλεφώνησε να με ρωτήσει σχετικά με τον γιο του που σκέφτεται να ξεκινήσει σπουδές σε κάποιο ιδιωτικό κολλέγιο - εργαστήριο ελεύθερων σπουδών - που διαφημίζει ότι συνεργάζεται με κάποιο πανεπιστήμιο του εξωτερικού.

Στο ενδιαφέρον αυτό θέμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας θα επανέλθω σε επόμενη ανάρτηση. Εν πάση περιπτώσει, είπα στον φίλο όσα μπόρεσα να σκεφτώ για το θέμα που τον απασχολούσε, διάλεξα ένα τραγούδι στο YouTube (ποτέ δεν τα πήγα καλά με το Spotify) και επιτέλους μπήκα στο ντουζ.

Είχα πατήσει το autoplay και το YouTube συνέχισε να βάζει τραγούδια κατά την γνώμη του για τις προτιμήσεις μου (στο θέμα του ΑΙ επίσης θα επανέλθω αργότερα). Μετά από δύο τραγούδια, βάζει μια σύντομη διαφήμιση. Τι ήταν η διαφήμιση; Φυσικά για ένα ιδιωτικό κολέγιο - κέντρο ελεύθερων σπουδών - που συνεργάζεται με ένα άριστο πανεπιστήμιο του εξωτερικού.

Τυχαίο θα μου πείτε; Όχι, δεν νομίζω πως είναι τυχαίο. Είναι τόσο σημαντικό για τους γίγαντες του διαδικτύου να κάνουν όλο και καλύτερο profiling των χρηστών, θέλουν να μαζέψουν τόσα πολλά δεδομένα για την σκέψη και τη συμπεριφορά μας που, είμαι βέβαιος, δεν διστάζουν καθόλου να παραβιάζουν την ιδιωτικότητα μας και να μας ακούνε.

Τι να κάνεις για αυτό; Μάλλον λίγα πράγματα. Μέχρι να βγει ένα αληθινά ασφαλές linux smartphone,  μέχρι να μπορέσουμε να απαλλαγούμε από όλες τις τεράστιες πλατφόρμες που κάνουν τη ζωή μας τόσο πιο εύκολη με αντίτιμο όχι μόνο την ιδιωτικότητα μας αλλά το ίδιο το ψηφιακό αντίγραφο της προσωπικότητας μας, τότε μάλλον θα πρέπει εκτός από τα social media να καταργήσω και τα smartphones.

To θέμα δεν είναι αστείο. Οι περισσότεροι εστιάζουν στα δεδομένα από την πλευρά της ιδιωτικότητας και της χρήσης τους χωρίς τη συγκατάθεση μας για διαφημιστικούς λόγους. Φοβάμαι όμως το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο. Οι γίγαντες του διαδικτύου - ναι, αυτοί που οι Γάλλοι ονομάζουν GAFAM / BATX - θέλουν κάτι πολύ παραπάνω: Να κατανοήσουν τις προσωπικότητες μας πολύ καλύτερα απ ότι τις κατανοούμε εμείς οι ίδιοι.

Δεν είναι ότι φοβάμαι ότι κάποιο λογισμικό θα με αντικαταστήσει. Αυτή η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν μπορεί να εμποδιστεί. Είναι όμως που αν ένας τρίτος μάθει εμένα καλύτερα απ ότι με ξέρω εγώ, θα μπορεί να καθοδηγήσει τα συναισθήματα και τις πράξεις μου στην οικονομία, στην πολιτική ακόμα και στην προσωπική μου ζωή. Με τον τρόπο αυτό διατρέχω τον κίνδυνο - όπως και όλη η κοινωνία - να χάσω οριστικά και αμετάκλητα την ελευθερία μου.

To διακύβευμα είναι πολλές τάξεις μεγέθους κρισιμότερο απ' όσο λέγεται στη δημόσια συζητήση και αντιλαμβάνονται οι περισσότεροι. Η μοντελοποίηση των προσωπικοτήτων μας θα μας καταστήσει απόλυτα ευάλωτους - επί της ουσίας ανυπεράσπιστους - στη χειραγώγηση των συναισθημάτων. Έτσι λοιπόν η πολιτική και η οικονομία δεν θα είναι ποτέ ξανά ίδιες.

Προσωπικά δεν πρόκειται ποτέ να συνενέσω σε αυτό. Μπορώ να ζήσω και χωρίς smartphone όπως και χωρίς social media. Τουλάχιστον μέχρι να βρεθεί κάποια λύση.

Όπισθεν ολοταχώς: Από τον πολιτικό πίσω στον θρησκευτικό όρκο

Θυμάμαι πως τον Ιανουάριο του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας πριν ορκιστεί πρωθυπουργός έκανε μια επίσκεψη στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Κ.κ. Ιερώνυμο Β', τον οποίο και ενημέρωσε ότι ενώ μεν δεν εσκόπευε να δώσει θρησκευτικό όρκο, επιθυμούσε να έχει μια καλή συνεργασία με την Εκκλησία της Ελλάδος.

Κάθε λογικός πολίτης πρέπει να χάρηκε πολύ βλέποντας τον τότε πρωθυπουργό να δίνει πολιτικό όρκο, όπως είναι η ευρωπαϊκή πρακτική, ανεξάρτητα των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Εξάλλου, ένας καλός χριστιανός φαντάζομαι στενοχωριέται πολύ όταν βλέπει να μπλέκουν τον Θεό σε θέματα εντελώς ανθρώπινα, πρακτικά και διοικητικά, που σε τίποτα δεν έχουν να κάνουν με την θρησκευτική πίστη.

"Ἀπόδοτε οὖν τὰ Καίσαρος Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ θεοῦ τῷ θεῷ", διδασκόμαστε ότι είπε ο Κύριος, σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο κβ':21. Αν κάποιος κρίνει πως η φορολογική πολιτική, η εξωτερική πολιτική, ή κάποιο άλλο ζήτημα που πραγματεύεται μια κυβέρνηση είναι ζήτημα τοῦ θεοῦ, μάλλον έχει μια εσφαλμένη αντίληψη της πραγματικότητας.

Βέβαια, κάθε προοδευτικός πολίτης ένιωσε κάποιο διάστημα αργότερα μια τεράστια απογοήτευση όταν ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας δεν τόλμησε ούτε κατά διάνοια να αμφισβητήσει την πολιτική εξουσία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ούτε η εκκλησιαστική περιουσία φορολογήθηκε, ούτε το μάθημα των θρησκευτικών άρχισε να διδάσκεται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και την επιστημονική προσέγγιση του θέματος, ούτε εν γένει προχώρησε ο διαχωρισμός εκκλησίας - κράτους (πολύ περισσότερο η αφαίρεση του τόσο αναχρονιστικού άρθρου του Συντάγματος που μιλά για ...επικρατούσα θρησκεία).

Μας απογοήτευσε λοιπόν ο κ. Τσίπρας και αποφάσισε με τη σειρά του να μας απογοητεύσει ακόμα περισσότερο ο κ. Μητσοτάκης. Ξαναείδαμε αυτήν την προσβλητική εικόνα του θρησκευτικού όρκου, η οποία μας φέρνει στο νου ολοκληρωτικά καθεστώτα, κοινωνίες που ο ανθρωπισμός δεν έχει βρει τη θέση που του αξίζει. Θέλω πραγματικά να επιμείνω σε αυτό: Ο θρησκευτικός όρκος μιας κυβέρνησης είναι προσβλητικός πρώτα και κύρια για τους αγνούς χριστιανούς, όπως και για κάθε ενσυνείδητο πολίτη που πιστεύει σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος στο οποίο η απόλυτη ανεξιθρησκεία δεν είναι τίποτα λιγότερο από αυτονόητη.

Θέλω να πιστεύω πως η νέα κυβέρνηση θα μείνει πιστή στις φιλελεύθερες αρχές στις οποίες διατείνεται ότι πιστεύει. Οι αρχές αυτές δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με θρησκευτικούς όρκους και απαιτούν τον πλήρη διαχωρισμό εκκλησίας κράτους, τη δίκαιη φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας και την επιστημονική διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών.

Όλα για το γραφείο τύπου

Το 2007 έγινα πρόεδρος της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας και στη συνέχεια το 2008 της Ομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών Ελλάδας. Μετά, το 2009 έγινα Αντιπρόεδρος και το 2010 Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών ενώ το 2011 ίδρυσα μαζί με άλλους την Ελληνική Ένωση Νεοφυών Επιχειρήσεων. Από όλες αυτές τις εκλεγμένες και εθελοντικές θέσεις είχα την ευκαιρία να συναντηθώ με πλήθος υψηλοβάθμων αξιωματούχων τόσο της Ελληνικής κυβέρνησης όσο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Παρότι τόσο οι κυβερνήσεις όσο και οι συνθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά καιρούς άλλαζαν, ένα πράγμα έμενε πάντα σταθερό: Όσες συναντήσεις, συνέδρια, διασκέψεις και άλλες παρόμοιες δράσεις γίνονταν, δεν γίνονταν για την ουσία αλλά για το φαίνεσθαι. Για να το πω απλά, οι υπουργοί, οι πρωθυπουργοί και οι επίτροποι ζούν μόνο για τα γραφεία τύπου. Απολύτως τίποτα άλλο δεν τους ενδιέφερε παρά μόνο "να βγει μια καλή είδηση', είτε στον έντυπο, ή τον ηλεκτρονικό τύπο.

Δυστυχώς η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν κατάφερε να ξεφύγει από τον κανόνα - θα έλεγα μάλλον έφτασε σε ένα υψηλό σημείο γραφικότητας. Τα μπλε ντοσιέ με τους εξαμηνιαίους στόχους και οι υπουργοί που ξυπνάνε πριν από τον φούρναρη της γειτονιάς τους για να πάνε στα υπουργεία άγρια χαράματα. Δεν μπορώ να φανταστώ πόσο γέλιο (ή και κλάμα - άυπνοι μένουν οι ανθρωποι) πέφτει όταν φέυγουν οι κάμερες.

Οι συμβολισμοί είναι καλοί αλλά μέχρι ένα σημείο. Ο Αλέξης Τσίπρας είχε επιλέξει δυο ισχυρούς συμβολισμούς όταν έγινε πρωθυπουργός: Πρώτον έδωσε πολιτικό όρκο και δεύτερον πήγε στην Καισαριανή για να τιμήσει τους ήρωες της Εθνικής Αντίστασης. Παρότι αμφότεροι οι συμβολισμοί ήταν εξαίρετοι (ας τους συγκρίνουμε με τα μπλε ντοσιέ και με τα ξυπνητήρια...), δυστυχώς έμειναν και οι δυο κενοί περιεχομένου. Ούτε κατάφερε να διαχωρίσει - επιτέλους - το κράτος από την εκκλησία ο Αλέξης Τσίπρας, ούτε φυσικά μπόρεσε να κυβερνήσει με γνώμονα τη δικαιοσύνη και την εθνική ανεξαρτησία όπως ονειρεύονταν οι αγωνιστές της Καισαριανής.

Αυτό όμως δεν δίνει καμία δικαιολογία στον νέο Έλληνα Πρωθυπουργό. Δυστυχώς δεν έχει ξεκινήσει καθόλου καλά όσον αφορά το πεδίο των συμβολισμών καθότι τόσο ρηχοί είναι όσο και κοινότυποι. Ευελπιστώ η συνέχεια να είναι διαφορετική και, επιτέλους μια φορά, η ουσία να είναι σημαντικότερη του φαίνεσθαι. Όλοι οι προηγούμενοι εξάλλου που κυβέρνησαν με πυξίδα τα γραφεία τύπου, είδαμε που κατέληξαν. Η προπαγάνδα ούτε ήταν ούτε θα γίνει ποτέ καλός σύμβουλος.

Και επιτέλους, αφήστε τους υπουργούς και τους υφυπουργούς να κοιμηθούν σαν άνθρωποι.

Για το αποτέλεσμα των εκλογών: Βλέποντας τα πράγματα απ' έξω

Χθες το βράδυ παρακολουθούσα τα εκλογικά αποτελέσματα και προσπαθούσα να καταλάβω τι ήταν αυτό που ώθησε τον ελληνικό λαό να επαναφέρει τα μιζοκόμματα στην κυβέρνηση. Οι ερμηνείες που μπορεί να δώσει κανείς είναι πολλές και όλες πρέπει να μελετηθούν και να αναλυθούν προσεκτικά. Το σίγουρο είναι πάντως πως το ''τρίγωνο της καταστροφής" είναι και πάλι εδώ, κρατώντας τα ηνία της χώρας.

Είναι πολύ χρήσιμο στις περιπτώσεις αυτές να κοιτάξει κανείς τα ξένα μέσα ενημέρωσης. Δυο από τα πλέον αξιόπιστα διεθνώς είναι το BBC και η Libération, για τον αγγλόφωνο και τον γαλλόφωνο κόσμο αντίστοιχα.

Ας δούμε λοιπόν τι είπαν χθες βράδυ:

BBC: Greek elections: Where did Alexis Tsipras go wrong?

"As Kyriakos Mitsotakis spoke to his cheering supporters after victory, he paused for a moment of reflection. "I feel the spirit of my parents protecting me," he said. For Greece's new slick prime minister-elect, talk of his family is not just a personal issue. He is a scion of one of the country's most powerful political dynasties: his father, Konstantinos, was prime minister, his sister is a former foreign minister and his nephew is the new mayor of Athens. No other European country has the tradition of family politics like Greece. That is one of the reasons behind its financial crisis - the culture of nepotism that plagued successive post-war governments."

Libération: Dynastie Mitsotákis : le petit «Koulis» est appelé au pouvoir

"Pour les Grecs, le vainqueur du scrutin de dimanche est un visage connu. Fils de Constantin Mitsotákis, longtemps leader de la droite, Premier ministre de 1990 à 1993, Kyriákos est aussi le frère cadet de Dóra Bakogiánnis, qui fut notamment la première femme maire d’Athènes, de 2003 à 2006, puis la première femme ministre des Affaires étrangères de 2006 à 2009, à la veille de la crise de la dette grecque, qui chamboule le paysage politique local. Le retour d’un Mitsotákis aux affaires sonne donc comme une résurrection de ces dynasties politiques (Papandréou ou Karamanlís) qui ont gouverné le pays à tour de rôle depuis plus d’un demi-siècle, pour le meilleur et plus souvent pour le pire, devenant les symboles du népotisme et du clientélisme qui ont ruiné le pays."

Και τα δυο λοιπόν έγκριτα αυτά διεθνή μέσα κάνουν την εξής παρατήρηση: Ότι το φαινόμενο του νεποτισμού στην Ελλάδα είναι εντελώς εκτός της ευρωπαϊκής κανονικότητας και ότι ξεκάθαρα ευθύνεται για την οικονομική καταστροφή της χώρας.

Στο ιστολόγιο αυτό έχω συχνά αναδείξει το ζήτημα αυτό. Ο νεποτισμός δεν είναι παρά ένα σύμπτωμα παρακμής. Η οικονομική ολιγαρχία που κυβερνά τη χώρα έχει ανάγκη από ''πολιτικούς'' και από μέσα ''ενημέρωσης'' για να χειραγωγεί τα πλήθη. Συχνά πυκνά δημιουργούν και πολιτικά μορφώματα (όπως πχ το Ποτάμι) τα οποία στέλνουν στον κάλαθο των αχρήστων μόλις επιτελέσουν την αποστολή τους. Είναι πολύ θλιβερό που δεν δίστασαν να κάνουν το ίδιο ακόμα και με μια εγκληματική οργάνωση όπως η ''Χρυσή Αυγή'', την οποία στέλνουν κι αυτήν στα αζήτητα μόλις έπαψε να τους είναι χρήσιμη.

Ο νεποτισμός στην ελληνική πολιτική με λίγα λόγια δεν είναι κάποιο περίεργο φαινόμενο αλλά μια αναγκαία προϋπόθεση για να μπορέσει η οικονομική ολιγαρχία να εξυπηρετεί με βέλτιστο τρόπο τα συμφέροντά τους. Ως εκ τούτου, η χθεσινή ημέρα ήταν μια μέρα ήττας της ελληνικής δημοκρατίας και των λαϊκών στρωμάτων, τουλάχιστον εάν κάποιος πιστέψει τα διεθνή μέσα και όχι τα εγχώρια.

Ας ελπίσουμε πως τα υγιή στοιχεία της κεντροδεξιάς θα αντιδράσουν και κάποια στιγμή θα αντιληφθούν ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα στην οποία η πολιτική εξουσία δεν μπορεί αν κληρονομείται από γενιά σε γενιά ούτε διάφοροι ολιγάρχες μπορούν να είναι υπεράνω όλων.

Ας ελπίσουμε τέλος πως η αριστερά στην Ελλάδα θα αντιληφθεί πως μονόδρομος για τη χώρα - άρα και για την πολιτική της στρατηγική - είναι να πρωταγωνιστήσει στον αγώνα για την ομοσπονδιακή ενοποίηση της Ευρώπης. Μόνο και μόνο τότε οι ολιγάρχες και τα υποχείριά τους θα περάσουν οριστικά στην ιστορία - - σίγουρα στις πιο μαύρες σελίδες της.

Επιστροφή στο Β5 και η τεράστια σημασία της δημόσιας παιδείας

Πήγα πριν λίγο να ψηφίσω στο Λύκειο Ασπροπύργου. Βρέθηκα σε μια γνώριμη αίθουσα, η οποία στο μυαλό μου είναι το τμήμα Β5 του Γενικού Λυκείου Ασπροπύργου 1994-95.

Χάρηκα που ήμουν εκεί. Ήταν σε αρκετά καλή κατάσταση, παρότι λίγα πράγματα είχαν αλλάξει. Έχει προστεθεί διαδραστικός πίνακας και προτζέκτορας, ενώ υπήρχαν και κατασκευές που έμοιαζαν με πρόχειρο σκηνικό θεάτρου.

Αν υπάρχει ελπίδα για τον Ασπρόπυργο — όπως βεβαίως και για κάθε κοινωνία — εκείνη βρίσκεται στην εκπαίδευση. Στην προσπάθεια η επόμενη γενιά να μας ξεπεράσει σε όλα τα επίπεδα, πρώτα και κύρια όμως στον ανθρωπισμό και στην αντίληψη για το κοινό καλό.

Δεν μπορώ να μην σημειώσω πως κάτι πολύ περίεργο συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην ελληνική εκπαίδευση. Όλες οι οικογένειες κάνουν τα αδύνατα - δυνατά ώστε να στείλουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία. Η απαξίωση όμως του δημοσίου συστήματος το μόνο που θα κάνει είναι να διευρύνει ακόμα περισσότερο τα υφιστάμενα ρήγματα της κοινωνίας (οποίος ενδιαφέρεται για την σχέση δημόσιας εκπαίδευσης και κοινωνικής συνοχής ας διαβάσει το "The Common Good" του εξαίρετου Robert Reich).

Αγαπητοί γονείς, αν θέλετε να ακούσετε μια σκέψη με ότι σημασία αυτή μπορεί να έχει, στείλτε τα παιδιά σας στο δημόσιο σχολείο, ανεξάρτητα του εισοδήματος ή της αντίληψης σας για τη θέση σας στην κοινωνία.

Ένα δυνατό δημόσιο σχολείο θα σημαίνει μια πιο ισχυρά συνδεδεμένη κοινωνία, πράγμα που με τη σειρά του θα σημάνει καλύτερη ζωή για τα παιδιά σας και τα δικά τους παιδιά αργότερα.

Η βελτίωση των σχολείων δεν είναι τόσο θέμα χρημάτων (μερικές φορές είναι, βεβαίως) αλλά περισσότερο θέμα ενδιαφέροντος. Ασχοληθείτε ενεργά, υποστηρίξτε και εμπιστευθείτε τους καθηγητές και το μέλλον θα είναι σίγουρα καλύτερο.

Τέλος, ας το πω ακόμα μια φορά, ας σταματήσουμε την παράνοια του φροντιστηρίου.

Από το ΤΙ στο ΓΙΑΤΙ: Οι σκέψεις μου για τις εκλογές της 7ης Ιουλίου

Χανιά, Κρήτη
3 Ιουλίου 2019

Γίνονται στη χώρα μας εκλογές την 7^η Ιουλίου 2019 μετά από περισσότερα από δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης και σε μια περίοδο ιδιαίτερα έντονων και ταχέων γεωπολιτικών εξελίξεων στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Είναι μια περίοδος που κρύβει τεράστιους κινδύνους αλλά και μεγάλες ευκαιρίες για την Ελλάδα. Δυστυχώς όμως, ακόμα μια φορά η χώρα βρίσκεται απροετοίμαστη να παίξει τον ιστορικό της ρόλο. Θέλω να ξεκινήσω το άρθρο αυτό δηλώνοντας απερίφραστα την έντονη ανησυχία μου για τις εξελίξεις των επομένων λίγων ετών.

Στις εκλογές που μας έρχονται ήθελα να ψηφίσω το Volt Europa. Ένα εντυπωσιακά δυναμικό και προοδευτικό πανευρωπαϊκό πολιτικό κίνημα, το πρώτο αληθινά πανευρωπαϊκό πολιτικό κόμμα. Το Volt Europa έκανε το ντεμπούτο του στις πρόσφατες εκλογές κατεβαίνοντας σε οχτώ (8) χώρες και μάλιστα εκλέγοντας έναν ευρωβουλευτή στη Γερμανία – μια αληθινά τεράστια επιτυχία, δεδομένου του χρόνου ζωής του κόμματος, της νεαρής ηλικίας των ιδρυτών και των ελαχίστων διαθεσίμων πόρων. Δυστυχώς όμως για διάφορους λόγους – κύρια πρακτικής φύσης – το Volt Europa δεν κατέστη δυνατό να κατεβεί στις ελληνικές εκλογές αυτήν τη φορά.

Οι επιλογές μου μέχρι σήμερα

• Πρώτη φορά ψήφισα το 1996 και επέλεξα το ΠαΣοΚ του Κώστα Σημίτη. Το μετάνιωσα πικρά, ο Σημίτης ήταν με διαφορά ο χειρότερος πρωθυπουργός της μεταπολίτευσης διότι επί πρωθυπουργίας του χάθηκαν όλες οι μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης της χώρας. Ο ιστορικός του μέλλοντος θα πει ότι ήταν τραγικά «λίγος» ο πρωθυπουργός αυτός.
• Το 2000 ψήφισα τη Δημοκρατική Περιφερειακή Ένωση του Μιχάλη Χαραλαμπίδη. Μια επιλογή για την οποία είμαι ιδιαίτερα υπερήφανος.
• Το 2004 ψήφισα το ΠαΣοΚ του Γιώργου Παπανδρέου. Σύντομα κατάλαβα πως ήταν μια χαμένη ψήφος.
• Το 2007 και το 2009 ψήφισα ΣΥΡΙΖΑ και είμαι βέβαιος πως για τα δεδομένα της εποχής εκείνης έπραξα σωστά.
• Τον Μάιο 2012 και τον Ιούνιο 2012 ψήφισα τη Δημιουργία, Ξανά! του Θάνου Τζήμερου (τον Ιούνιο σε συνασπισμό με τη Δράση). Σίγουρα το μεγαλύτερο πολιτικό λάθος που έκανα ποτέ.
• Στις ευρωεκλογές του 2014 ψήφισα την «Κοινωνία Αξιών» του Δημήτρη Μπουραντά. Μια επιλογή για την οποία επίσης είμαι ιδιαίτερα περήφανος.
• Τον Ιανουάριο του 2015 ψήφισα λευκό.
• Στο δημοφήφισμα του Ιουλίου 2015 ψήφισα ΝΑΙ, με ένα σκεπτικό βέβαια εντελώς διαφορετικό των «μενουμευρώπηδων»
• Τέλος, τον Σεπτέμβριο του 2015 επέλεξα να απέχω.
• Στις ευρωεκλογές του 2019 δεν φήφισα, καθότι ήμουν στο εξωτερικό. Θα ήθελα να ψηφίσω το Volt Europa, αλλά δυστυχώς δεν κατέβηκε στην Ελλάδα. Αν ψήφιζα θα αποφάσιζα μέσα στο παραβάν μεταξύ ΜέΡΑ25, επειδή είναι ένα πανευρωπαϊκο κίνημα, και ...Ποτάμι, γιατί παρά τις τεράστιες διαφωνίες μου μαζί τους, αξίζει να επιβραβευτούν για την στάση τους στη συμφωνία των Πρεσπών.      

Μια σύντομη αποτίμηση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ

Όπως είναι γνωστό στον αναγνώστη αυτού του ιστολογίου, τον ΣΥΡΙΖΑ τελευταία φορά τον ψήφισα το 2009, όπως το είχα κάνει και το 2007, όταν λίγοι άνθρωποι ψήφιζαν αυτό το κόμμα και πολλοί λιγότεροι το έλεγαν. Ο λόγος που δεν ψήφισα το κυβερνόν κόμμα το 2012 και το 2015 ήταν πολύ απλά διότι δεν μπορούσα να ανεχθώ το ψέμα. Δεν μπορούσα να βλέπω ένα κίνημα της αριστεράς, με τις ηθικές αξίες της παράταξης αυτής, να πέφτει στο επίπεδο των μιζοκομμάτων και να εφαρμόζει την ‘εκλόγιμη πολιτική’, που έχουν διδάξει η Νέα Δημοκρατία & το ΠαΣοΚ: Να λες δηλαδή πολύ απλά τον πολίτη-πελάτη όσα θέλει να ακούσει ώστε να σε ψηφίσει και να γίνεις κυβέρνηση.

Το έκανε ο Κώστας Καραμανλής (‘αγώνας κατά της διαπλοκής’), το έκανε ο Γιώργος Παπανδρέου (‘λεφτά υπάρχουν’), το έκανε και ο Αντώνης Σαμαράς (με την γνωστή κωμωδία των ‘Ζαππείων’), για ποιο λόγο έπρεπε να το κάνει και ο Αλέξης Τσίπρας με τον περίφημο ‘αντιμνημονιακό αγώνα’; Ήταν κάτι που πραγματικά δεν το κατάλαβα ποτέ – και προφανώς αυτό ήταν που πλήρωσε στις πρόσφατες ευρωεκλογές.     

Η καλύτερη δεξιά κυβέρνηση της μεταπολίτευσης

Ο ΣΥΡΙΖΑ σε καμία περίπτωση δεν ήταν μια ‘αριστερή’ κυβέρνηση. Όπως είπε πρόσφατα ένας καλός φίλος, ήταν ‘η καλύτερη δεξιά κυβέρνηση της μεταπολίτευσης’. Για να είμαστε ίσως δίκαοι, θα έπρεπε να τονίσουμε πως είχε και μερικές φιλελεύθερες πολιτικές (όπως π.χ. το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια). Σε άλλα ζητήματα βέβαια θα έλεγα πως ήταν ‘αντι-φιλελεύθερη’ – ας μου επιτραπεί ο όρος. Το σίγουρο όμως είναι πως η χώρα σήμερα έχει ταμειακά διαθέσιμα πάνω από 30 δισεκατομμύρια ευρώ ενώ τον Γενάρη του 2015 ήταν χρεοκοπημένη. Χωρίς να χρειαστεί να επεκταθούμε ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να τακτοποιήσει τα οικονομικά της χώρας, να έχει μια αξιοπρεπή εξωτερική πολιτική – με αποκορύφωμα τη συμφωνία των Πρεσπών που είναι μια τεράστια εθνική επιτυχία, να κρατήσει το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων και να αποφύγει την κοινωνική έκρηξη.

Ελήφθησαν όντως μέτρα κατά της ακραίας φτώχιας, δεν έγιναν μαζικοί πλειστηριασμοί, τα συστήματα παιδείας, υγείας, δημοσίας τάξης και δικαιοσύνης κάπως συνέχισαν να λειτουργούν (συχνά και με επιτυχίες – όπως επίσης και με μεγάλες αποτυχίες), παρά το γεγονός ότι είχαμε χρεοκοπήσει και έπρεπε να κάνουμε μια ακραία προσαρμογή.

Είμαι απόλυτα βέβαιος πως ο ιστορικός του μέλλοντος θα γράψει ότι ο Αλέξης Τσίπρας πήρε αριθμό πολύ σκληρών μέτρων δίχως καμία κοινωνική αναταραχή, κατάφερε να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα και εν τέλει, παρά την σχετική προπαγάνδα, έβγαλε την Ελλάδα από τα μνημόνια. Όλα αυτά βέβαια δεν τον κάνουν αριστερό και θα έχει πάντα το στίγμα ότι αναγκάστηκε και αυτός να πεί ψέματα για να εκλεγεί. Τα κατάφερε όμως εκεί που όλοι οι προηγούμενοι απέτυχαν.

Το ζήτημα της αισθητικής

Το 1981, αμέσως μετά την ορκωμοσία της πρώτης κυβέρνησης ΠαΣοΚ, ένας υπουργός πήγαινε περπατώντας προς το γραφείο του και κατάλαβε πως καποιος τον παρακολουθεί. Στην αρχή ανησυχεί και μόλις είναι απόλυτα βέβαιος ότι παρακολουθείται, πανικοβάλλεται. Αρχίζει να τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορεί προσπαθώνας να ξεφύγει. Μετά από ώρα ακούει τον άνδρα που έτρεχε πίσω να φωνάζει «κ. Υπουργέ, σταματήστε, είμαστε ο υπεύθυνος ασφαλείας σας».

Το ΠαΣοΚ του 1981 ήταν ένα αριστερό κίνημα. Πολύ σύντομα αφομοιώθηκε από το σύστημα και έγινε η χειρότερη εκδοχή του, όπως έχουμε εξηγήσει συχνά στο ιστολόγιο αυτό. Το περιστατικό όμως με τον υπουργό, είναι ενδεικτικό του ζητήματος της αισθητικής – Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ «δεν έμοιαζαν» κυβερνητικά. Ο Νίκος Ρωμανός, σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη, έκανε το 2005 τα πλήθη να παραληρούν τραγουδώντας «μαζί σου έχω φάει απίστευτο κόλλημα, θα πάω να κάνω τάμα στα Ιεροσόλυμα». Και όμως, φοράει το κουστούμι και «μοιάζει» να μπορεί να κυβερνήσει, κάτι που δεν θα καταφέρει πολύ ο Νίκος Καρανίκας.

Είναι σαφές πως η ελίτ της χώρας μας (δήθεν ελίτ, ένα κακέχτυπό της, για να είμαστε σαφείς) ουδέποτε αποδέχτηκε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και οι διαφωνίες της μαζί της είχαν συχνά συναισθηματικό περιεχόμενο. Συχνά τους έβλεπε κανείς να λένε «ποιοι είναι αυτοί», «πως είναι έτσι» και διάφορα άλλα χαριτωμένα. Υπήρχε ένα βαθιά ριζωμένο αίσθημα ιδιοκτησίας του κράτους – άρρηκτα δεμένο με το φαινόμενο του νεποτισμού – το οποίο δημιουργούσε απέχθεια προς αυτούς τους τόσο διαφορετικούς ανθρώπους.

Επειδή λοιπόν ένα μεγάλο τμήμα της μεσαίας τάξης αρέσκεται να αντιγράφει την ελίτ και τον τρόπο που σκέφτεται και φέρεται, ευελπιστώντας πως κάποια στιγμή θα πάρουν τη θέση της, έτσι εξηγείται γιατί είχε τόσα ευήκοα ώττα η κριτική προς τον τρόπο έκφρασης του Παύλου Πολάκη, την ώρα που υπουργοί που κατέστρεψαν τον χώρο της υγείας (πράγμα που δεν έκανε ο Πολάκης), είτε έπεσαν στα μαλακά ή παραμένουν ακόμα ιδιαίτερα δημοφιλής.

Εν πάση περιπτώσει, το ζήτημα της αισθητικής και της ενστικτώδους απέχθειας προς τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση δίχως κάποια ορθολογική ανάλυση, φανερώνει την σκληρή ταξική διαστρωμάτωση της ελληνικής κοινωνίας.

Μα επιτέλους, πως γίνεται να μας κυβερνούν αυτοί;

Το στρατηγικό αδιέξοδο της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς

Τα τελευταία χρόνια σε όλη την ευρώπη παρατηρεί κανείς τα ακδροδεξιά κόμματα να καταγράφουν σημαντικές εκλογικές επιτυχίες. Το κάνουν με τον αγαπημένο τους τρόπο: Αναδεικνύοντας τις αδικίες της κοινωνίας (το άνοιγμα της ψαλίδας πλουσίων – φτωχών) και προτείνοντας ρηχές (ανόητες) λύσεις που είναι εύπεπτες από το χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ακροατήριο (για όλα μας τα προβλήματα φταίνε οι τάδε [εβραίοι, μαύροι, μετανάστες, κομμουνιστές, ομοφυλόφιλοι, κλπ], ας τους εξαφανίσουμε και όλα θα πάνε καλά) – λύσεις που ταυτόχρονα είναι και πολύ βολικές για την πλουτοκρατία.

Τα κεντροδεξιά κόμματα κάνουν το τεράστιο λόγο να υιοθετούν τις αρχές της ρητορικής αυτής, ευελπιστώντας να περιορίσουν την απώλεια ψηφοφόρων προς τα δεξιά τους. Έτσι όμως νομιμοποιούν αυτήν τη ρητορική και αυτήν την πολιτική ατζέντα και τελικά αυτά τα μορφώματα ενισχύονται περαιτέρω.

Στην Ελλάδα βέβαια, που όπως πάντα είμαστε ειδική περίπτωση, τα ακροδεξιά μορφώματα [Χρυσή Αυγή, παλιότερα ΛΑΟΣ, σε κάποιο βαθμό Βελόπουλος και ΑΝΕΛ], στην πραγματικότητα ήταν τάσεις της Νέας Δημοκρατίας. Αυτονομήθηκαν και φάνηκε το αποκρουστικό τους πρόσωπο. Πλέον ο λόγος ύπαρξής τους εξέλειπε, τα βλέπουμε να υποχωρούν και σιγά σιγά να εξαφανίζονται. Πολύ θλιβερό για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δέχεται να φιλοξενεί τους ναζί στους κόλπους του, όπως έκανε για παράδειγμα και η ΕΡΕ τη δεκαετία του 1960.

Η Ελλάδα έχει ανάγκη μιας σοβαρής, ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς και ενός μαζικού, αληθινά φιλελεύθερου κινήματος. Ας ελπίσουμε σύντομα να τα δούμε, διότι Μάκης Βορίδης και δημοκρατία δεν πάνε μαζί, όπως δεν πάει ούτε ο Γεράσιμος Γιακουμάτος με τον φιλελευθερισμό.

Ποια θα έπρεπε να ήταν η ελληνική πολιτική

Αν κοιτάξουμε τα ζητήματα της οικονομίας, της άμυνας, της εξωτερικής πολιτικής αλλά και ευαίσθητους τομείς όπως η δικαιοσύνη, η υγεία και η παιδεία θα δούμε ότι καμία άλλη λύση δεν υπάρχει για την Ελλάδα, εάν θέλει να προοδεύσει, παρά μόνο να πρωταγωνιστήσει στην ομοσπονδιακή ενοποίηση της Ευρώπης. Δεν χρειάζεται να είναι ειδικός κανείς για να καταλάβει ότι η μικρή μας χώρα όσο παραμένει ‘μόνη της’ κάθε άλλο παρά ανεξάρτητη είναι. Αυτό είναι αλήθεια τόσο για την Ελλάδα όσο και για όλα τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το συμφέρον όλων μας είναι να ‘ενώσουμε’ τις ανεξαρτησίες μας ώστε εν τέλει αυτές να πραγματωθούν.

Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία 4.5 χρόνια η Ελλάδα ανέκτησε κάποιο κύρος στην Ευρώπη το οποίο τα μιζοκόμματα του ΠαΣοΚ και της Νέας Δημοκρατίας είχαν απωλέσει πλήρως. Πλέον μας παίρνουν λίγο πιο σοβαρά, τόσο στην ΕΕ όσο και διεθνώς. Απέχουμε όμως πολύ από το σημείο που έπρεπε να έχουμε φτάσει. Αποτύχαμε να αναδείξουμε το νέο ανατολικό ζήτημα, την τεράστια παθογένεια του τουρκικού μορφώματος που είναι η ρίζα του κακού τόσο στη Συρία, όσο και στην Κύπρο όσο και, σε μεγάλο βαθμό, ευρύτερα στη Μέση Ανατολή.

Θα περίμενε πράγματι λοιπόν  κανείς από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ να βρεθεί στην πρωτοπορία του αγώνα για μια αληθινή ομοσπονδιακή ενοποίηση της Ευρώπης. Δυστυχώς δεν το είδαμε αυτό, όπως δεν το είχαμε δει ούτε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Αντίθετα, είδαμε την Ελλάδα να προσδένεται ακόμα πιο δοκιμά, ακόμα πιο μόνιμα, στο άρμα των ΗΠΑ και του Ισραήλ, κάτι που φαίνεται να βολεύει προσωρινά, όλοι όμως αντιλαμβανόμαστε τι θα συμβεί εάν κάποια στιγμή η υπερδύναμη αποφασίσει (και πάλι) ότι η Τουρκία είναι πιο σημαντική για τα συμφέροντά της απ’ ότι η Ελλάδα.

Δικαιοσύνη

Αν υπάρχει μια μεγάλη απογοήτευση από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι τελικά ότι οι προσδοκίες του ελληνικού λαού ότι εν τέλει θα λειτουργήσει η δικαιοσύνη, δεν ευωδόθηκαν. Όχι βεβαίως διότι η κυβέρνηση προσπάθησε να ΄χειραγωγήσει’ τη δικαιοσύνη όπως κραύγαζε το ‘τρίγωνο της καταστροφής’ (οικονομική ολιγαρχία – μέσα ‘ενημέρωσης’ – μιζοκόμματα) αλλά επειδή ακριβώς ο έλεγχος του κατεστημένου αποδείχτηκε τόσο ισχυρός που η ελληνική δικαιοσύνη δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στην αποστολή της.

Υπήρχαν τεράστια σκάνδαλα στις αμυντικές προμήθειες. Υπήρχαν τεράστια σκάνδαλα στο χώρο της υγείας και του φαρμάκου. Υπήρχαν τεράστια σκάνδαλα στον υπερ-δανεισμό των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων. Υπήρχαν τεράστια σκάνδαλα στις κατασκευές. Υπήρχαν τεράστια σκάνδαλα σχεδόν παντού και το γνωρίζουν όλοι. Δικαιοσύνη όμως δεν αποδόθηκε. Ούτε καν για τον δανεισμό με ...200 εκατομμύρια ευρώ για τη ΝΔ και άλλα τόσα και περισσότερα για το ΠαΣοΚ δεν μάθαμε τελικά ποιοι ήταν οι υπεύθυνοι και πως θα λογοδοτήσουν. Ήταν αυτό άραγε μια αδυναμία της κυβέρνησης ή μια προσπάθεια ένοχης συναλλαγής με το κατεστημένο; Αυτό θα μας το δείξει η ιστορία. Το βέβαιο όμως είναι πως ο ελληνικός λαός περίμενε πολύ πιο ουσιαστικές εξελίξεις στην απονομή δικαιοσύνης οι οποίες μέχρι σήμερα δυστυχώς δεν έλαβαν χώρα.

Διαπλοκή, μιζοκόμματα, νεποτισμός

Έχει πολλές φορές αναφερθεί στο ιστολόγια αυτό ότι την πραγματική εξουσία στη χώρα μας την ασκεί το ‘τρίγωνο της καταστροφής’, δηλαδή με οικονομική ολιγαρχία με σαφή εγκληματικά χαρακτηριστικά η οποία έχει για πιόνια της τα μέσα ‘ενημέρωσης’ και τα ‘πολιτικά’ κόμματα. Δεν είναι λάθος λοιπόν αυτό που είπε πριν κάποιο διάστημα η Μπέττυ Μπαζιάνα, ότι όντως ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την κυβέρνηση αλλά δεν πήρε την εξουσία.

Η διαφθορά στην Ελλάδα είναι σκληρή και βαθιά. Είναι λατινο-αμερικανικού ή/και αφρικανικού τύπου. Η κοινωνία την έχει βιώσει σε τέτοια έκταση και σε τόσο μακρύ χρονικό διάστημα που έχει φτάσει να τη θεωρεί σχεδόν φυσιολογική. Πολλοί άνθρωποι δεν έχουν δει στην πραγματικότητα κανένα άλλο μοντέλο διοίκησης στη ζωή τους, πέραν αυτού που υπερισχύει πάντοτε το συμφέρον και ο γνωστός. Αυτό όμως δεν περιγράφει μια ευρωπαϊκή χώρα. Είναι μια άθλια παρακμή που πρέπει κάποια στιγμή να πάψουμε να αποδεχόμαστε.

Ένα ξεκάθαρο σύμπτωμα του παραπάνω φαινομένου είναι εκείνο του νεποτισμού. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι Πρωθυπουργός εν αναμονή, θέση που είχε παλιά ο πατέρας του, ενώ ο ανιψιός του μόλις εξελέγη Δήμαρχος Αθηναίων, θέση που είχε παλιά η μητέρα του. Είναι πραγματικά να γελά κανείς και να κλαίει ταυτόχρονα. Έφτασε σε σημείο πρόσφατα η κυρία Μπακογιάννη να μιλήσει υπέρ της αξιοκρατίας και κατά της οικογενειοκρατίας. Είναι πράγματι απολύτως βέβαιο πως ο Λουδοβίκος ο 14^ος θα συμφωνούσε απόλυτα μαζί της.

Πιστεύω πραγματικά πως αυτό είναι το δεύτερο διακύβευμα των εκλογών της 7^ης Ιουλίου: Εάν ο Ελληνικός λαός αποδέχεται τον νεποτισμό ως μια αποδεκτή πρακτική για τη διακυβέρνησή του.

Η αναστήλωση των μιζοκομμάτων

Στις 6 Μαΐου του 2012 ήμουν καλεσμένος την ημέρα των εκλογών στο στούδιο του Αντένα και είπα πως μελλοντικά εκείνη την ημερομηνία θα γίνονται παρελάσεις, εννοώντας πως επιτέλους απελευθερωθήκαμε από τα μιζοκόμματα – τα οποία διαχρονικά συγκέντρωναν αθροιστικό ποσοστό γύρω στο 80% ή και παραπάνω, ενώ τότε έπεσαν κάτω από το 30%.

Σήμερα η Ελλάδα διατρέχει τον τεράστιο κίνδυνο το ένα εκ των δυο μιζοκομμάτων να αναστηλωθεί και να έρθει στην εξουσία – δεδομένου ότι το δεύτερο έχει μπει οριστικά και αμετάκλητα στο ‘χρονοντούλαπο της ιστορίας’, για να χρησιμοποιήσω μια φράση του ιδρυτή του.

Αυτό κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι και το πρώτο και κύριο διακύβευμα των εκλογών της 7^ης Ιουλίου: Θα επαναφέρει στην εξουσία ο Ελληνικός λαός εκείνους που κατέστρεψαντην Ελλάδα για 40 χρόνια, από το 1974 έως και το 2014;

Υπάρχουν άλλες επιλογές;

Ο Ελληνικός λαός καλείται να διαλέξει ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Δημοκρατία. Τα άλλο κόμματα δυστυχώς δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση ορθολογική επιλογή. Εξηγώ:

-          ΠαΣοΚ: Όπως και αν το μεταμφιέσουν (ΚΙΝΑΛ, Δημοκρατική Συμπαράταξη, Ελιά, κλπ), η ένοχη κάστα αυτή δεν είναι παρά ένα πολιτικό πτώμα. Βρωμάει και προκαλεί αποτροπιασμό, καθώς φέρει την κύρια ευθύνη της καταστροφής, μεγαλύτερη και από εκείνη της ΝΔ.

-          Χρυσή Αυγή: Συνήθως στους Έλληνες Ναζί δεν αναφέρομαι κάν, για να μην λερώνονται τα κείμενά μου. Αξίζει όμως να σημειωθεί πως πλέον γίνεται ξεκάθαρο πως οι άνθρωποι αυτοί υπήρχαν πάντοτε, απλά ήταν κρυμένοι μέσα στο μαντρί. Δυστυχώς είναι οι φασίστες που απαρτίζουν την ακροδεξιά συνιστώσα της Νέας Δημοκρατίας. Αυτονομήθηκαν λίγο, φάνηκε το αποκρουστικό τους πρόσωπο και σιγά σιγά επιστρέφουν στο μαντρί.

-          ΚΚΕ. Έχω αναφερθεί αναλυτικά στις αναλύσεις μου για προηγούμενες εκλογές και δεν έχω να προσθέσω κάτι. Το ΚΚΕ χάνει την ιστορική του ευκαιρία να επανέλθει στην πρωτοπορία και αυτο-περιορίζεται στον ξύλινο λόγο και στο βολικό του 5%, μην αντιδρώντας παρά μόνο όταν θίγονται συμφέροντα μελών της κάστας του. Δεν έδωσαν όμως για αυτό το αίμα τους οι εκατοντάδες χιλιάδες των λαϊκών αγωνιστών. Είναι μια κατάσταση παρακμής που προκαλεί θλίψη.

-          Ποτάμι. Είχα γράψει για το Ποτάμι όταν δημιουργήθηκε. Ήταν ένα κόμμα – τέχνασμα (όπως και η Χρυσή Αυγή σε κάποιο βαθμό, όσο κι αν ήταν τόσο διαφορετικά), που μόλις εξέλειπε η ανάγκη που το δημιούργησε, οι χορηγοί του απλώς το εξαφάνισαν.

-          ΜέΡΑ25. Παρότι μου αρέσει πολύ η ευρωπαϊκή στρατηγική του [είναι ένα ευρωπαϊκό κίνημα] καιο Γιάνης Βαρουφάκης είναι ένας αναμφισβήτητα χαρισματικός άνθρωπος, δεν μπορεί κανείς παρά να διακρίνει ότι προσπαθεί το κόμμα αυτό να γίνει ένας νέος ΣΥΡΙΖΑ-2014. Δηλαδή λέει τι θα ήθελε να συμβεί χωρίς να δίνει μια ξεκάθαρη πολιτική κατεύθυνση για το πως αυτή η θέληση τελικά θα πραγματωθεί.

-        Λοιπά κόμματα: Γραφικότητες που για λόγους οικονομίας χώρου και χρόνου δεν αναλύω. Θα περιοριστώ να πω ότι αν κάποιος παραμένει ρομαντικός σοσιαλιστής, αν πιστεύει στο αναγκαίο της ουτοπίας, μόνο ΑΝΤΑΡΣΥΑ μπορεί να ψηφίσει.

Το λευκό και η αποχή

Τον Ιανουάριο του 2015 η αντίστοιχη ανάλυσή μου οδήγησε στο λευκό ενώ τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους στην αποχή. Ξαναδιάβασα πρόσφατα τα κείμενα αυτά, δεν έχω μετανιώσει καθόλου. Αυτή εκτιμώ ήταν τότε η ορθολογική απάντηση στα διακυβεύματα των δυο εκείνων εκλογικών αναμετρήσεων. Σήμερα όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά, οπότε και η ανάλυσή μου οδηγεί σε διαφορετικό συμπέρασμα.

Η επόμενη κυβέρνηση έχει τεράστιες προκλήσεις

Όποιος και να εκλεγεί, θα περάσει πολύ δύσκολα χρόνια στην κυβέρνηση. Το ζήτημα των κόκκινων δανείων είναι φλέγον και κανείς δεν ξέρει πως να το αντιμετωπίσει. Φαίνεται πως οι μαζικοί πλειστηριασμοί δεν θα μπορέσουν να αποφευχθούν. Στην Ανατολική Μεσόγειο έχουμε εμπλακεί σε γεωπολιτικά παιχνίδια που υπερβαίνουν κατά πολύ τις οικονομικές, διπλωματικές και στρατιωτικές μας δυνατότητες, έχοντας τελικά πλήρη εξάρτηση από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ (δηλαδή τελικά μόνο από τις ΗΠΑ).

Οι διαχρονικές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας παραμένουν. Πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν πως η κρίση δεν ήταν το αποτέλεσμα συγκεκριμένων επιλογών, συγκεκριμένων ηγεσιών και με πλατιά λαϊκή υποστήριξη, αλλά αντίθετα ότι ήταν ένα κακό όνειρο που κάποια στιγμή θα τελειώσει και θα ξυπνήσουμε όλοι μαζί στο 2009. Δυστυχώς όμως αυτό απέχει τραγικά πολύ από την πραγματικότητα, όποια πολιτική αφετηρία κι αν έχει κανείς.

Για να έχει έστω και μια ελπίδα η χώρα να ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές, θα έπρεπε να είναι ενωμένη. Δυστυχώς όμως φαίνεται περισσότερο διχασμένη από ποτέ και η διαφαινόμενη αναστήλωση του μιζοκόμματος μόνο θα επιδεινώσει τον διχασμό αυτόν. Δυστυχώς ένας αντικειμενικός παρατηρητής δεν μπορεί παρά να είναι ιδιαίτερα ανήσυχος.

Η επιλογή μου στις 7 Ιουλίου

Με πολύ βαριά καρδιά, θα ψηφίσω ΣΥΡΙΖΑ στις 7 Ιουλίου, πρώτη φορά μετά το 2009 και με πλήρη επίγνωση ότι πιθανότατα θα ηττηθεί στην αναμέτρηση αυτή (κρατώ μια μικρή ελπίδα να διαψευσθώ ευχάριστα, αλλά είναι όντως ιδιαίτερα απίθανο). Το κάνω όμως για να τα έχω καλά με τη συνείδησή μου και με τον μελλοντικό συνομιλητή μου που θα με ρωτά για τις αποφάσεις που πήρα στις κρίσιμες καμπές της πολύπαθης χώρας μας.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν γενικά μια κακή κυβέρνηση. Σαν πολίτης νιώθω απογοήτευση και σε κάποιο βαθμό προδοσία. Μεγάλωσα με τα ιδανικά της σύγχρονης, ανανεωτικής, δημοκρατικής, ευρωπαϊκής αριστεράς. Περίμενα κάτι πολύ καλύτερο από την κυβέρνηση της αριστεράς. Όλοι περιμέναμε.

Σε καμία των περιπτώσεων όμως δεν μπορώ να συνεισφέρω ούτε στο ελάχιστο στην αναστήλωση των μιζοκομμάτων, στην ασυλία των ενόχων, στην προώθηση της Ελλάδας της αναξιοκρατίας και της παρακμής. Όχι, δεν μπορώ να ανεχθώ τον νεποτισμό. Η διακυβέρνηση της χώρας δεν μπορεί να είναι ούτε ταξικό ούτε, πολύ περισσότερο, κληρονομικό προνόμιο.

Μια πρόβλεψη

Έχω την ελπίδα πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα κάνει την έκπληξη. Γνωρίζω πολύ καλά όμως ότι οι πιθανότητες δείχνουν μια κυβέρνηση ΝΔ, μάλλον δε αυτοδύναμη. Η πρόβλεψή μου είναι πως στο ενδεχόμενο αυτό η Νέα Δημοκρατία, όπως της αξίζει, θα ακολουθήσει το ΠαΣοΚ στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Στις εκλογές που θα γίνουν μετά, εάν έχει ενδιάμεσα κυβερνήσει, θα εκπλαγώ εάν έχει διψήφιο ποσοστό. Θα καταρρεύσει υπό το ασήκωτο βάρος των τεραστίων ευθυνών της.

Πάντοτε αγωνιστικά και αισιόδοξα,

Δημήτρης Τσίγκος