«Η καριέρα είναι χολέρα», είχε πει ο πρωθυπουργικός σύμβουλος Νίκος Καρανίκας και όλοι έπεσαν να τον φάνε. Δεν είναι σκοπός μου στο άρθρο αυτό να υπερασπιστώ αυτόν τον άνθρωπο, που ένα γύρισμα της τύχης τον έφερε σε μια καίρια θέση κατά τρόπο μάλλον απρόσμενο. Εξάλλου οι άριστοι γνωρίζουν καλύτερα. Βασισμένος σε τι να έχω άποψη εγώ, εφόσον έχουν ήδη μιλήσει εκείνοι; Εν πάση περιπτώσει, πολλά έχουν δει τα μάτια μας – το είδαμε κι αυτό, μα ειδικά στην στην φράση του αυτή ο κ. Καρανίκας έχει δίκιο. Έστω και εάν, είναι πιθανό, φτάνει στο ίδιο συμπέρασμα ερχόμενος από άλλο μονοπάτι.
Ναι λοιπόν, η «καριέρα» είναι χολέρα.
Ποια καριέρα όμως; Ποιοι είναι λοιπόν οι «καριερίστες»; Είναι εκείνοι που επιθυμούν και καταφέρνουν πάντα να επιπλέουν και να «ανεβαίνουν», δίχως ποτέ, μα ποτέ, να αναλαμβάνουν οποιαδήποτε ατομική ευθύνη για την επιτυχία του εγχειρήματος μέσα στο οποίο υποτίθεται πως λειτουργούν. «Πρώτα ο εαυτούλης μου», αυτή είναι η ιδεολογία του καριερίστα. Αυτός ο φορέας της ιδιότυπης ενδιαφέρεται πρώτα και κύρια για την πάρτη του. Θέλει να έχει υψηλές αποδοχές, μεγάλα μπόνους και πρώτα απ' όλα βαρύγδουπο τίτλο και «αναγνώριση». Απαιτεί να του μιλάς με σεβασμό, συχνά στον πληθυντικό, και είναι πρώτος στις επιτυχίες μα τελευταίος στις αποτυχίες.
Αυτό που θέλω να πω με απλά λόγια είναι το εξής: Οι «καριερίστες», στο πλαίσιο του παραπάνω ορισμού, είναι είναι ένα μεγάλο πρόβλημα όχι μόνο για τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα αλλά συνολικά για την κοινωνία μας. Η νίκη έχει πολλούς πατέρες, η ήττα κανέναν. Η διάσημη αυτή ρήση θα μπορούσε να έχει λεχθεί για τους καριερίστες. Αν δει κανείς τα ελληνικά επιχειρηματικά «success stories» των τελευταίων δεκαετιών, θα ανακαλύψει μεγάλο πλήθος από δαύτους.
Διάβαζα πρόσφατα το εκπληκτικό βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου «Το κλειδί είναι κάτω από το γεράνι». Λέει σε ένα σημείο ο συγγραφέας για την έννοια της ατομικής ευθύνης. Ότι από τη μια, ο κόσμος θα αλλάξει μόνο αν πρώτα καθένας μας αποφασίσει να αλλάξει μόνος του και από την άλλη, είναι τόσοι πολλοί αυτοί που ποτέ δεν ανέλαβαν καμία ατομική ευθύνη περιμένοντας τη ζωή τους να περάσει.
Αυτοί είναι οι καριερίστες. Είναι εκείνοι που τρέμουν την ατομική ευθύνη. Είναι οι μισθοφόροι που με την κατάλληλη αμοιβή δεν θα διστάσουν να κάνουν οτιδήποτε – και, ταυτόχρονα, οι πρώτοι που θα εγκαταλείψουν το σκάφος στην πιο δύσκολη στιγμή. Πάνω απ' όλα, αυτό που πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές σε όλους, είναι τα άτομα με αυτήν τη συμπεριφορά καμιά απολύτως σχέση δεν έχουν με την επιχειρηματικότητα.
- Ο επιχειρηματίας, ο δημιουργός, ο μάστορας, πάνω απ' όλα βάζει την ομάδα. Ο καριερίστας πάνω απ' όλα βάζει τον εαυτούλη του, την «καριέρα του».
- Τον δημιουργό τον ενδιαφέρει τι γίνεται στην πραγματικότητα. Τον καριερίστα τον ενδιαφέρει τι φαίνεται ότι γίνεται. Να «φανεί» ότι έκανε τη δουλειά, όχι να την κάνει στην πράξη.
- Ο μάστορας πρώτα και κύρια αναλαμβάνει πάντα την ευθύνη των πράξεων του. Αντίθετα, ο καριερίστας δεν φταίει ποτέ. Εκείνος, πάντα έκανε τη δουλειά του σωστά. Για τα άλλα δεν ήξερε, δεν γνώριζε, δεν ρωτήθηκε. Σίγουρα πάντως, δεν έφταιγε ποτέ σε τίποτα.
Τα είχε πει λοιπόν καλά ο πρωθυπουργικός σύμβουλος. Αμφιβάλλω βέβαια αν είχε κάνει την ίδια ανάλυση, όμως το συμπέρασμα είναι ίδιο. Η «καριέρα» είναι χολέρα.
Στην κοινωνία αυτή θέλουμε δημιουργούς. Θέλουμε ανθρώπους που επιζητούν την ατομική ευθύνη στο πλαίσιο της συλλογικής προσπάθειας. Θέλουμε ανθρώπους που εμπνέονται από τη δημιουργία και θέλουν να νιώσουν τη χαρά της. Θέλουμε ανθρώπους που μπορούν να είναι χρήσιμοι στο κοινωνικό σύνολο και να βρίσκουν δίκαιη ανταμοιβή για την προσπάθεια που κάνουν και για τα αποτελέσματά της.
Φτάνει πια με τον ατομισμό. Αυτός είναι που ενσαρκώνεται στην κυρίαρχη αντίληψη περί καριέρας, αυτός είναι η χολέρα. Στο μέτρο που η ανθρωποκεντρικότητα είναι η πλέον απάνθρωπη φιλοσοφία, ομοίως ο ατομισμός οδηγεί στη άρνηση της ατομικής ευθύνης και στην ουσιαστική διάλυση κάθε ομάδας.
Η πρόοδος όμως είναι πάντα αποτέλεσμα δουλειάς ομαδικής.
Ναι λοιπόν, η «καριέρα» είναι χολέρα.
Ποια καριέρα όμως; Ποιοι είναι λοιπόν οι «καριερίστες»; Είναι εκείνοι που επιθυμούν και καταφέρνουν πάντα να επιπλέουν και να «ανεβαίνουν», δίχως ποτέ, μα ποτέ, να αναλαμβάνουν οποιαδήποτε ατομική ευθύνη για την επιτυχία του εγχειρήματος μέσα στο οποίο υποτίθεται πως λειτουργούν. «Πρώτα ο εαυτούλης μου», αυτή είναι η ιδεολογία του καριερίστα. Αυτός ο φορέας της ιδιότυπης ενδιαφέρεται πρώτα και κύρια για την πάρτη του. Θέλει να έχει υψηλές αποδοχές, μεγάλα μπόνους και πρώτα απ' όλα βαρύγδουπο τίτλο και «αναγνώριση». Απαιτεί να του μιλάς με σεβασμό, συχνά στον πληθυντικό, και είναι πρώτος στις επιτυχίες μα τελευταίος στις αποτυχίες.
Αυτό που θέλω να πω με απλά λόγια είναι το εξής: Οι «καριερίστες», στο πλαίσιο του παραπάνω ορισμού, είναι είναι ένα μεγάλο πρόβλημα όχι μόνο για τις επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα αλλά συνολικά για την κοινωνία μας. Η νίκη έχει πολλούς πατέρες, η ήττα κανέναν. Η διάσημη αυτή ρήση θα μπορούσε να έχει λεχθεί για τους καριερίστες. Αν δει κανείς τα ελληνικά επιχειρηματικά «success stories» των τελευταίων δεκαετιών, θα ανακαλύψει μεγάλο πλήθος από δαύτους.
Διάβαζα πρόσφατα το εκπληκτικό βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου «Το κλειδί είναι κάτω από το γεράνι». Λέει σε ένα σημείο ο συγγραφέας για την έννοια της ατομικής ευθύνης. Ότι από τη μια, ο κόσμος θα αλλάξει μόνο αν πρώτα καθένας μας αποφασίσει να αλλάξει μόνος του και από την άλλη, είναι τόσοι πολλοί αυτοί που ποτέ δεν ανέλαβαν καμία ατομική ευθύνη περιμένοντας τη ζωή τους να περάσει.
Αυτοί είναι οι καριερίστες. Είναι εκείνοι που τρέμουν την ατομική ευθύνη. Είναι οι μισθοφόροι που με την κατάλληλη αμοιβή δεν θα διστάσουν να κάνουν οτιδήποτε – και, ταυτόχρονα, οι πρώτοι που θα εγκαταλείψουν το σκάφος στην πιο δύσκολη στιγμή. Πάνω απ' όλα, αυτό που πρέπει να γίνει απόλυτα σαφές σε όλους, είναι τα άτομα με αυτήν τη συμπεριφορά καμιά απολύτως σχέση δεν έχουν με την επιχειρηματικότητα.
- Ο επιχειρηματίας, ο δημιουργός, ο μάστορας, πάνω απ' όλα βάζει την ομάδα. Ο καριερίστας πάνω απ' όλα βάζει τον εαυτούλη του, την «καριέρα του».
- Τον δημιουργό τον ενδιαφέρει τι γίνεται στην πραγματικότητα. Τον καριερίστα τον ενδιαφέρει τι φαίνεται ότι γίνεται. Να «φανεί» ότι έκανε τη δουλειά, όχι να την κάνει στην πράξη.
- Ο μάστορας πρώτα και κύρια αναλαμβάνει πάντα την ευθύνη των πράξεων του. Αντίθετα, ο καριερίστας δεν φταίει ποτέ. Εκείνος, πάντα έκανε τη δουλειά του σωστά. Για τα άλλα δεν ήξερε, δεν γνώριζε, δεν ρωτήθηκε. Σίγουρα πάντως, δεν έφταιγε ποτέ σε τίποτα.
Τα είχε πει λοιπόν καλά ο πρωθυπουργικός σύμβουλος. Αμφιβάλλω βέβαια αν είχε κάνει την ίδια ανάλυση, όμως το συμπέρασμα είναι ίδιο. Η «καριέρα» είναι χολέρα.
Στην κοινωνία αυτή θέλουμε δημιουργούς. Θέλουμε ανθρώπους που επιζητούν την ατομική ευθύνη στο πλαίσιο της συλλογικής προσπάθειας. Θέλουμε ανθρώπους που εμπνέονται από τη δημιουργία και θέλουν να νιώσουν τη χαρά της. Θέλουμε ανθρώπους που μπορούν να είναι χρήσιμοι στο κοινωνικό σύνολο και να βρίσκουν δίκαιη ανταμοιβή για την προσπάθεια που κάνουν και για τα αποτελέσματά της.
Φτάνει πια με τον ατομισμό. Αυτός είναι που ενσαρκώνεται στην κυρίαρχη αντίληψη περί καριέρας, αυτός είναι η χολέρα. Στο μέτρο που η ανθρωποκεντρικότητα είναι η πλέον απάνθρωπη φιλοσοφία, ομοίως ο ατομισμός οδηγεί στη άρνηση της ατομικής ευθύνης και στην ουσιαστική διάλυση κάθε ομάδας.
Η πρόοδος όμως είναι πάντα αποτέλεσμα δουλειάς ομαδικής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου