Τρίτη 1 Μαΐου 2012

Κρίση, Ευρώπη, Γερμανία και μια ανατρεπτική άποψη

Ζούμε στην εποχή της κρίσης. Ποιας κρίσης όμως; Έχω καταλήξει πως έχουμε το προνόμιο στην Ελλάδα να βιώνουμε ταυτόχρονα τρεις διαφορετικές κρίσεις:

1 - Την Παγκόσμια Κρίση
2 - Την Ευρωπαϊκή Κρίση
3 - Την Ελληνική Κρίση

Ξεκινώντας από το τέλος η Ελληνική Κρίση είναι κύρια κρίση πολιτική. Στην Ελλάδα έχουμε το χειρότερο πολιτικό προσωπικό της ιστορίας, που κατάφερε να διαλύσει τη χώρα σε ιδιαίτερα ευνοικό περιβάλλον γεωοικονομίας και γεωπολιτικής. Μιλάμε για μαριονέττες της οικονομικής ολιγαρχίας που το μόνο που έκαναν, σε συνδιασμό με τα ελεγχόμενα μέσα, ήταν να διασφαλίζουν τα υπερκέρδη μιας απολίτιστης κάστας με σαφή εγκληματικά χαρακτηριστικά.

Στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Κρίση είναι κρίση παραγωγικότητας. Έλεγε ένας φίλος "Η Αμερική είναι το μέρος για να είσαι νέος και η Ευρώπη για να είσαι γέρος". Γιατί άραγε; Για έναν πολύ απλό λόγο: Στην Ευρώπη δεν δουλεύουμε πολύ. Λουφάρουμε. Αυτή είναι η "ποιότητα ζωής" την οποία τόσο πολύ ζηλεύει όλος το Πλανήτης. Δουλεύουμε (σχετικά) λίγο και έχουμε (αναλογικά) πολύ καλό εισόδημα. Μια βόλτα σε κάποια εκ των Ευρωπαϊκών μητροπόλεων θα σας πείσει. Πολύ δυνατοί οι Ευρωπαίοι στο "creative accounting", για δεκαετίες έκρυβαν το πρόβλημα κάτω απ'το χαλί. Τώρα πια όμως δεν κρύβεται άλλο.

Πάνω απ'όλα όμως υπάρχει η Παγκόσμια Κρίση η οποία είναι η δυσκολότερη όλων - Προσωπικά δηλώνω αδυναμία έστω και να φανταστώ μια ρεαλιστική λύση της. Ποια είναι αυτή; Η Νομισματική Κρίση. Τι ακριβώς σημαίνει ένα δολλάριο; Τι ακριβώς σημαίνει ένα ευρώ; Τι είναι αυτά τα πετσετάκια για τα οποία εργαζόμαστε, σκεφτόμαστε, ιδρώνουμε, χάνουμε τον ύπνο μας ενίοτε και τη ζωή μας; Τι ακριβώς εννοεί η FED όταν λέει πως έκανε ένα "liquidity injection"; Αυτή η εγγραφή σε μια βάση δεδομένων υποτιθέμενου "πλούτου" σε τι αντιστοιχεί;

Η Αμερικάνικη ελίτ αποφάσισε το 2008 να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με τον κλασικό της τρόπο: Να αντιμετωπίσει το σύμπτωμα. Πονάτε; Θα σας δώσουμε παυσίπονο. Πονάτε πολύ; Θα βάλουμε μορφίνη. Συνεχίζετε να πονάτε; Κι άλλη μορφίνη! Νομίζω είναι ατελείωτα στα μηδενικά των δολλαρίων που "διοχετεύχθηκαν ως ενέσεις ρευστότητας" (νομίζω μιλάμε για αρκετά τρισεκατομμύρια δολλάρια) ώστε να αντιμετωπιστεί η κρίση. Ακόμα και έτσι όμως, η βελτίωση είναι μικρή. Γιατί; Διότι απλά η προσέγγιση αυτή αντιμετωπίζει το σύμπτωμα και όχι τη ίδιο το πρόβλημα.

Όταν λίγο αργότερα η κρίση άρχισε να εμφανίζεται στην Ευρώπη, η Υπερδύναμη πολύ ήθελε οι πρώην υποτακτικοί της να ακολουθήσουν ακριβώς τον ίδιο δρόμο. Ποιον; Εκείνο της μορφίνης. Έχετε μεγάλο χρέος; Έλα μωρέ τωρα, πως κάνετε έτσι! Ένα enter θα πατήσει ο Jean Claude, θα κάνουμε ένα μικρό liquidity injection μερικών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων και θα συνεχίσετε να διορίζετε ανενόχλητοι, θα συνεχίσετε να παίρνετε υποβρύχια που γέρνουν δίχως κανένα δισταγμό, όλα θα συνεχίσουν ως έχουν.

Πολύ περιέργως η Γερμανία αντιστάθηκε. Είπε πως το παυσίπονο δεν λύνει την ουσία του προβλήματος. Είπε πως πρέπει να δούμε που δημιουργούνται τα ελλείμματα και να διορθώσουμε το πρόβλημα, όχι το σύμπτωμά του.

Η πολιτική αυτή των Γερμανών, πέρα από ορθολογική ήταν πάνω απ'όλα βαθιά ευρωπαϊκή. Η καταρρέουσα υπερδύναμη θέλει να μας πάρει μαζί της στον πάτο. Θέλει να έχει τα 500 εκατομμύρια Ευρωπαίων στα ίδια χάλια με εκείνη ώστε να προκαλέσει μια παγκόσμια σύγκρουση, όχι στρατιωτική ευελπιστώ - μα πολιτική & οικονομική, με τις αναδυόμενες χώρες και οικονομίες της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.

Η Ευρώπη δεν έχει κανένα μα κανένα λόγο να ακολουθήσει αυτόν τον ολισθηρό δρόμο. Πολιτικά, πολιτιστικά, κοινωνικά έχει όλες τις δυνατότητες αγαστής και αμοιβαία ωφέλιμης συνεργασίας με τον αναδυόμενο κόσμο. Πρέπει απλά να λύσει το εσωτερικό της πρόβλημα ανταγωνιστικότητας, το οποίο δεν είναι και τόσο τρομερό.

Το ποιος ήταν εκείνος ο Ευρωπαίος πολιτικός που πρωταγωνίστησε στην προώθηση της Αμερικανικής ατζέντας εντός των Ευρωπαϊκών θεμάτων το αφήνω στην κρίση του αναγνώστη.

Όλα καλά τα έκαναν οι Γερμανοί; Όχι βέβαια. Είχαν δίκιο απόλυτο πως πρέπει να επικεντρώσουμε στην αιτία και όχι στα συμπτώματα του προβλήματος, όμως ξέχασαν πως αν τα συμπτώματα υπερβούν το σημείο της κοινωνικής ανοχής, τότε το παιχνίδι χάνεται. Κάπως σαν την επέμβαση by pass: Η ουσία είναι να παρακαμφθεί η αποφραχθείσα αρτηρία, όμως ο ασθενής δέχεται απίστευτη ποσότητα παυσιπόνων για να αντέξει την επέμβαση.

Αυτό τελικά νομίζω πως το έχουν καταλάβει όλοι στην Ευρώπη και σιγά σιγά θα το υλοποιήσουν με εντυπωσιακά θετικά αποτελέσματα!

Η λύση της Ελληνικής Κρίσης βρίσκεται μόνο στην Ευρώπη. Πρέπει να επιλέξουμε αν θα γίνουμε δούρειος ίππος των Αμερικανικών συμφερόντων ή αν θα έχουμε μια αυτόχθονη, εθνική και Ευρωπαϊκή πολιτική. Μια Ευρωπαϊκή πολιτική την οποία ισότιμα θα συνδιαμορφώσουμε. Μια ανοιχτή, δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία  του αγώνα για την οποία θα γίνουμε πρωταγωνιστές.

Η Ευρώπη έχει όλες τις προϋποθέσεις να πρωταγωνιστήσει. Έχει το μέγεθος, το συμβολικό, ανθρώπιμο και οικονομικό κεφάλαιο, την ιστορία, τον πολιτισμό, το ανοιχτό μυαλό. Μπορεί να γίνει μια υπερδύναμη ειρήνης, ισότητας, δημοκρατίας και πολιτισμού. Είναι στο χέρι μας. Αρκεί να ενωθεί πραγματικά και δημοκρατικά και να κυβερνηθεί με μια αληθινά ευρωπαϊκή ατζέντα.

Στην πορεία αυτή οι εξελίξεις στην Ελλάδα θα παίξουν έναν απρόσμενα καθοριστικό ρόλο. Μια ιστορική ευκαιρία που έχουμε καθήκον να αξιοποιήσουμε και θα τον κάνουμε.

3 σχόλια:

GE είπε...

Άλλο ένα υπέροχο άρθρο.. Ώρες ώρες νομίζω πως συγχρονιζομαστε, πριν λίγη ώρα έλεγα αντίστοιχα πράγματα σε μια παρέα και τώρα, το άρθρο, με έναν λόγο τόσο προσεγμένο, ακέραιο, άμεσο. Και είχε ξαναγίνει αυτό πριν τις εκλογές!
Δούρειος ίππος αμερικανικών συμφερόντων! Ακριβώς περί αυτού πρόκειται..

Χρυσοσθένης Τασλής είπε...

Πολύ ενδιαφέρον άρθρο Δημήτρη!
Μερικές σκέψεις προς συζήτηση: Συμφωνώ οτι είναι πολύ σημαντικό να αναλύσουμε τα αίτια της 3πλής κρίσης πριν δοκιμάσουμε οποιαδήποτε λύση. Είναι θέμα που μ απασχολεί καθημερινά. Διαφωνώ όμως για τις διαστάσεις σε κάθε μία απ’όσες ανέφερες. Και εξηγούμαι
Για την Ελλάδα: Mόνο πολιτική? Και η κοινωνική? Η πνευματική? Των αξιών? Της παιδείας? Έχοντας σπουδάσει στην Αθήνα και υπηρετήσει πρόσφατα τη στρατιωτική μου θητεία ήρθα αμέτρητες φορές, όπως και συ φαντάζομαι, με ευθυνοφοβία, ωχαδερφισμό, νεποτισμό, δειλία, εγωισμό, υπερκαταναλωτισμό, αμάθεια κ.ά. Θεσμοί που κάποτε ήταν συνεκτικός δεσμός της κοινωνίας έχουν απαξιωθεί πλήρως χωρίς ν αντικατασταθούν από άλλους ακόμα. Το παλιό πεθαίνει αλλά το νέο αργεί πολύ να γεννηθεί. Έχουμε χάσει τον προσανατολισμό μας, τις αρχές μας και γι αυτό παρασυρόμαστε όλο κ πιο έυκολα από ακραίες φωνές. Η ομιλία του Στέλιου Ράμφου στο πρόσφατο ΤED στην Αθήνα με εκφράζει.
Για την Ευρώπη. Είναι πολύ περισσότερο απο κριση παραγωγικότητας. Ναι μεν κερδίζουμε περισσότερα απ’όσα παράγουμε σε σχέση με Ινδούς, Βραζιλιάνους, Κινέζους κλπ, αλλά έχουμε φτιάξει κι ενα κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις ανισορροπίες Βορρά και Νότου, την πολυπολιτισμικότητα εντός της Ευρωζώνης και την ανάγκη των πιο αδύναμων οικονομιών της περιφέρειας να ενισχύονται θεσμικά από τα πλεονάσματα των ισχυρότερων. Μάλλον στην εκμετάλλευση έχουμε περάσει, στρατηγική που οξύνει τις διαφορές και μεγαλώνει το χάσμα συνεχώς. Οι πολιτικοί και εδώ φαίνεται να ναι μικροί μπροστά στις διαστάσεις της. Κοντόφθαλμες λύσεις, έλλειψη συνεκτικού οράματος, αργές αποφάσεις. Παράδειγμα? για να επικυρωθεί μια απόφαση πρέπει να κυρωθεί από 27 κοινοβούλια κι ώσπου να γυρίσει για επικύρωση έχει προκύψει άλλη προς ψήφιση και φτου κι απ την αρχη...
Για την Παγκόσμια τώρα. Πράγματι είναι η δυσκολότερη στην προσέγγιση. Πράγματι η νομισματική της πλευρά είναι η πιο γνωστή. Και πώς να μην είναι όταν το δημόσιο χρέος καταβροχθίζει στη δίνη του το ένα κράτος μετά το άλλο! Όμως χρέος για κάποιους, είναι κέρδος για κάποιους άλλους. Δηλαδή δεν έχουμε μόνο μπατίρηδες αλλά ταυτόχρονα και λεφτάδες που δεν έχουν πού να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους. Στην ουσία οι τελευταίοι χρειάζονται τους πρώτους για να μπορούν να τοποθετούν και να μεγαλώνουν τα κέρδη τους. Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ένα παγκόμιο καζίνο όπου τα μηδενικά προστίθενται αβέρτα σε ηλεκτρονικούς λογαριασμούς, χωρίς όμως να έχουν αντίκρυσμα σε πραγματικά προϊόντα/υπηρεσίες...παρανοϊκό! Αν προσθέσουμε σ αυτά το πληθυσμιακό και το περιβαλλοντικό (Hot,flat and crowded οπως έγραψε ο Τ.Friedmann) σ ενα κόσμο που με τα social media αλλάζει γρηογορότερα από ποτέ, τότε η εξισωση γινεται για απίστευτα δυνατούς λύτες...
Συμφωνώ όμως απόλυτα στο οτι η Γερμανία σωστά διέγνωσε πως η αιτία ήταν βαθύτερη, πρέπει ν αντιμετωπιστούν τα ελλείμματα, με ανταγωνιστικότητα και παραγωγή, όχι εκτύπωση πληθωριστικού χρήματος. Το αν το εφαρμόζει αυτό σωστά ή όχι είναι μια άλλη συζήτηση. Αλλά σίγουρα για μας στην Ελλάδα είναι μια πολύ πιο αξιόπιστη σύμμαχος απ’ότι οι ΗΠΑ. Ίσως οι μόνοι που θα μπορούσαν να πετύχουν τη δημιουργία μιας δημοκρατικής Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας. Πρέπει όμως να σωθεί το Ευρώ, σ'αυτό τη μάχη ίσως κριθεί κι ο πόλεμος...

Geoliberale είπε...

Δημήτρη,

Η Ευρώπη σαν σύνολο έχει πολυ μικρό εμπορικό πλεόνασμα. Αυτό ειναι υγειες. Δεν μπορείς ούτε να καταναλώνεις περισσότερα από όσα παράγεις,(Αμερική) ούτε ειναι δίκαιο (για τον Λαο κυρίως) να παράγεις πολύ περισσότερα από όσα καταναλώνεις.(Κίνα)

Αλλά η Ευρώπη δεν ειναι Ενομένη. Αυτό σημαίνει οτι και οι περιφέρειες πρέπει να έχουν παραπλήσιο ισοζύγιο με το κέντρο, ενώ την ίδια στιγμή δεν πρέπει να βάλουμε εμπόδια (capital controls, δασμούς). Επίσης την ίδια στιγμή τα φυσικά αντίβαρα ρυθμισης (ισοτιμία, επιτοκία) λείπουν.

Για εμένα αυτό σημαίνει οτι ουσιαστικά στην Ευρώπη έχουμε πολιτικό πρόβλημα.
Ναι, σαφέστα η Γερμανία έχει δίκιο και βλέπει πιο μακρυα, αλλά (να χρησιμοποιήσω τον παραλληλισμό σου) τα παυσίπονο ειναι απαραίτητο ακόμα και με μικρές εγχειρήσεις.
Πόσο μάλλον στην Ελλάδα που χρειάζεται 180 μοιρες μετάστροφή στο αναπτυξιακο παραγωγικό μοντέλο της.

Και στο τέλος καταλήγουμε οτι το πρόβλημα ειναι και πάλι πολιτικό, πρόβλημα κατευθυνσης, αφού αντί να δημιουργήσουμε τις συνθήκες επιχειρηματικής και παραγωγικής ανόδου, αντί να κάνουμε τις μεταρυθμίσεις που όλοι ξέρουμε οτι χρειάζοναι κάποιοι επιμένουν οτι ο δρόμος μας, ειναι να γίνουμε το αεναο τσιμπούρι της Ευρώπης... και μάλιστα αυτό το ονομάζουν προοδευτισμό!

Ως τη Νίκη, Πάντοτε, Μιχάλη Χαραλαμπίδη

Αγαπημένε Δάσκαλε Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Ήταν Ιούνιος του 1996, διάβαζα μαθηματικά για τις πανελλήνιες εξετάσεις της επόμενης μέρας. Στιγμή ιερ...