Ξεκινήσαμε το 2000 δημιουργώντας τη Virtual Trip στο Ηράκλειο. Δεν ξέραμε τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε, είχαμε όμως μια ασταμάτητη δύναμη μέσα μας "να κάνουμε πράγματα". Η πραγματικότητα σύντομα ήρθε και κατέρριψε όλους τους μύθους που η κοινωνία έχει καλλιεργήσει. Δουλεύαμε περισσότερο, ρισκάραμε περισσότερο, αμοιβόμασταν λιγότερο, δεν μπορούσαμε να μετακινήσουμε ευθύνες, δεν μπορούσε ποτέ να φταίει "κάποιος άλλος". Δεν υπήρχαν ωράρια, δεν υπήρχαν αργίες.
Περιέργως μας άρεσε. Όχι, δεν ήμασταν μαζοχιστές. Ήταν όντως πολύ ωραία - Κάναμε πράγματα. Είναι αυτό που είπαμε μετά ότι "απολαμβάναμε τη χαρά της δημιουργίας". Στο ποδήλατο όμως αν σταματάς πέφτεις. Σύντομα λοιπόν ήρθαμε αντιμέτωποι με ένα αμείλικτο ερώτημα: Πώς θα μεγαλώσουμε;
Από την αρχή το ένστικτο μας οδήγησε στη σωστή κατεύθυνση. "Δεν θέλουμε ποτέ να γίνουμε μια εταιρεία 500 ατόμων", είπαμε το 2004, θα θέλαμε όμως να γίνουμε ένα "δίκτυο 10 επιχειρήσεων που καθεμία από αυτές θα έχει περίπου 50 άτομα". Μαγική σύλληψη - Όχι και τόσο μαγική όμως για έναν επιστήμονα υπολογιστών: Η παραπάνω λογική είναι η βασική αρχή για την επίτευξη του scalability, της δυνατότητας δηλαδή να αυξάνουν τα μεγέθη μιας δραστηριότητας χωρίς να δημιουργούνται ουσιαστικά προβλήματα στη λειτουργία της.
Ήδη από το 2003 είχαμε δώσε σάρκα και οστά σε μια ιδέα που ξεκίνησε από μια επίσκεψη στην Πάτρα τον Μάρτιο του 2001, ιδρύοντας την Επίγνωσις ΕΠΕ που έμελλε να γίνει η κατάσκευάστρια εταιρεία του eFront e-Learning.
Η ιδέα είναι απλή: Πρέπει ο οργανισμός μας να έχει ισχυρό επιχειρηματικό κίνητρο. Ακόμα, πρέπει να έχει μικρές, ευέλικτες ομάδες, πολύ εξειδικευμένες που αναπτύσσουν προϊόντα απευθυνόμενα στη διεθνή αγορά.
Οι ομάδες αυτές δημιουργούν προϊόντα πάνω σε ένα έργο ή μια ιδέα που υπήρχε στην εταιρεία, πιθανότατα βλέποντας την ως ανάγκη σε έναν ή περισσότερους πελάτες. Έτσι, ένα από τα μέλη της ομάδας αναλάμβανε να "τρέξει" τη νέα επιχείρηση, παίρνοντας - δωρεάν!- ένα σημαντικό μειοψηφικό πακέτο και συνεχίζοντας να παίρνει κανονικά το μισθό του.
Δίχως να το καταλάβουμε λοιπόν, αρχίσαμε να δημιουργούμε επιχειρήσεις spin-out λειτουργώντας σαν early-stage investors.
Σιγά-σιγά οι επιχειρήσεις αυτές αποκτούσαν ουσιαστική δραστηριότητα. Ήθελαν λογιστήριο, γραμματεία, ήθελαν κάποιο βασικό web development και έναν system administrator. Μετά ήθελαν και έναν δικηγόρο, κάποιον να κάνει business development και να βλέπει θέματα διαχείρισης προσωπικού. Αρχικά σκεφτήκαμε να δημιουργήσουμε αυτές τις δομές σε κάθε spin-out. Υπήρχαν όμως ήδη στη Virtual Trip οπότε κάναμε το προφανές: Τις επαναχρησιμοποιήσαμε.
Και πάλι δίχως να το καταλάβουμε γίναμε ένα incubator. Ή, για να είμαστε πιο ευθυγραμμισμένοι με τη μόδα της εποχής, ένα start-up accelerator. Το ονομάσαμε "επιχειρηματικό οικοσύστημα", κάναμε την σχετική καταχώρηση στη wikipedia και τυποποιήσαμε τις ακόλουθες δέκα υπηρεσίες σε όλα τα μέλη του: 1. Στρατηγική, 2. Χρηματοδότηση, 3. Επιχειρηματική Ανάπτυξη, 4. Νομική Υποστήριξη, 5. Διαχείριση Προσωπικού, 6. Λογιστικά & Οικονομικά, 7. Επικοινωνιακό Marketing, 8. Yποδομές Πληροφοριακών Συστημάτων & Δικτύων, 9. Γραμματειακή & Οργανωτική Υποστήριξη, 10. Χώροι Γραφείων.
Πολύ σημαντικό ρόλο στον παραπάνω οργανισμό παίζει η εταιρεία υπηρεσιών - Δηλαδή η Virtual Trip. Δεν είναι ένα start-up με βάση έναν τυπικό ορισμό, όμως είναι εκεί που γεννιέται η καινοτομία. Μέσα από τα projects στους πελάτες βλέπεις πια είναι η αληθινή ανάγκη, τι είναι αυτό που δεν καλύπτεται από τα προϊόντα της αγοράς. Ακόμα, η επιχείρηση υπηρεσιών (consulting, development & integration services) είναι εκείνη που παίζει το ρόλο του preferred beta tester, δοκιμάζοντας τα πρϊόντα των start-ups σε αληθινές συνθήκες, ενώ με τα μεγέθη που δημιουργεί και τις δυνατότητες μόχλευσης που έχει παίζει καθοριστικό ρόλο στη χρηματοδότηση του accelerator και εν συνεχεία των start-ups.
Ακόμα, στην πλήρη του μορφή ο οργανισμός έχει κάποια "antenna offices" ανά τον κόσμο. Μικρές μονάδες σε αγορές υψηλού ενδιαφέροντος, πχ ΗΠΑ, Αγγλία, Ινδία, Κίνα, Αυστραλία, κλπ, όπου ένα-δυο έμπειρα στελέχη sales & marketing προωθούν τα προϊόντα των start-ups του οικοσυστήματος στις κατά τόπους αγορές δημιουργώντας δίκτα μεταπωλητών και μιλώντας με στρατηγικής σημασίας πελάτες.
Είχαμε λοιπόν φτάσει πια να έχουμε περίπου 10 μέλη στο accelerator, κάποια είχαν ήδη αποκτήσει εταιρική υπόσταση ενώ κάποια άλλα παρέμεναν business units. Τότε φάνηκε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα: Η ιδιοτέλεια. Τα μέλη κάθε ομάδας, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον κρίσης που η επιβίωση μόνο εξασφαλισμένη δεν ήταν, αρχισαν να έχουν πολύ φυσιολογικά μια ιδιοτελή συμεπριφορά.
"Δεν χρειάζομαι όλες αυτές τις υπηρεσίες". "Χάνουμε πολλούς πόρους σε αυτό το μέλος του οικοσυστήματος, ενώ είναι προφανές ότι θα αποτύχει". Τέτοιες ήταν οι συζητήσεις που ελάμβαναν χώρα - Με άλλα λόγια, ο καρκίνος της ιδιοτέλειας εξαπλωνόταν στη συλλογική οντότητά μας.
Το αντιμετωπίσαμε με μια διπλή υπέρβαση: Αφενός, μέσα - ξαναλέω - στο περιβάλλον της σκληρότατης κρίσης, καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε έστω και στοιχειωδώς το θέμα της χρηματοδότησης του οργανισμού. Αφετέρου και κύρια όμως, προχωρήσαμε σε μια μεγάλη καινοτομία:
Δεν θα συμμετέχει μόνο η μητρική επιχείρηση στα μέλη του accelerator αλλά θα συμμετέχουν και τα μέλη στη μητρική επιχείρηση! Με τον τρόπο αυτό, ο μέτοχος της εταιρείας μέλους έχει προφανώς άμεσο συμφέρον να "πάει καλά" η επιχείρησή του έχει όμως ομοίως μεγάλο συμφέρον να πάνε καλά και οι υπόλοιπες!
Σίγουρα είναι ακόμα πρώιμο, κινούμαστε όμως σε μια κατεύθυνηση της επίτευξης ενός Nash Equilibrium σε ένα start-up accelerator: Κάθε μέλος του accelerator καταστρώνει την στρατηγική του με γνώμονα τι είναι το βέλτιστο για εκείνο, δεδομένου του βέλτιστου για όλα τα υπόλοιπα μέλη.
Είναι απλό, μα είναι μαγικό. Είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας και θα κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να την κάνουμε πραγματικότητα!
Στο πλαίσιο αυτό, ακριβώς όπως δεν θέλαμε να γίνουμε μια εταιρεία 500 ατόμων αλλά 10 εταιρείες των 50 ατόμων, έτσι δεν θέλουμε να γίνουμε και ένα accelerator με 100 μέλη, αλλά 10 accelerators με 10 μέλη! Ξεκινώντας την πορεία μας στην κατεύθυνση αυτή συνεργαζόμαστε με co-working spaces, εκεί δηλαδή που θα αναπτύσσεται η καινοτομία την επόμενη δεκαετία, παρέχοντας pre-incubation περιβάλλον και παρακολουθώντας από κοντά τα επόμενα πετυχημένα ελληνικά start-ups.
Προσπαθούν πολλοί να μας πείσουν ότι το παιχνίδι είναι χαμένο. Οι Πληροφορικοί και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας της Virtual Trip έχουμε άλλη άποψη. Το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας μας είναι πολύτιμο και πανίσχυρο. Με σωστή οργάνωση, επιμονή και τήρηση της στρατηγικής, μπορούμε να επιτύχουμε στις διεθνείς αγορές.
Πολύ περισσότερο, μπορούμε να πετύχουμε οικονομικά βιώνοντας τη χαρά της δημιουργίας. Σε ίσους όρους, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο μέλος της ομάδας. Πράγμα που τελικά θα σημάνει και την επιτυχία μας!
Περιέργως μας άρεσε. Όχι, δεν ήμασταν μαζοχιστές. Ήταν όντως πολύ ωραία - Κάναμε πράγματα. Είναι αυτό που είπαμε μετά ότι "απολαμβάναμε τη χαρά της δημιουργίας". Στο ποδήλατο όμως αν σταματάς πέφτεις. Σύντομα λοιπόν ήρθαμε αντιμέτωποι με ένα αμείλικτο ερώτημα: Πώς θα μεγαλώσουμε;
Από την αρχή το ένστικτο μας οδήγησε στη σωστή κατεύθυνση. "Δεν θέλουμε ποτέ να γίνουμε μια εταιρεία 500 ατόμων", είπαμε το 2004, θα θέλαμε όμως να γίνουμε ένα "δίκτυο 10 επιχειρήσεων που καθεμία από αυτές θα έχει περίπου 50 άτομα". Μαγική σύλληψη - Όχι και τόσο μαγική όμως για έναν επιστήμονα υπολογιστών: Η παραπάνω λογική είναι η βασική αρχή για την επίτευξη του scalability, της δυνατότητας δηλαδή να αυξάνουν τα μεγέθη μιας δραστηριότητας χωρίς να δημιουργούνται ουσιαστικά προβλήματα στη λειτουργία της.
Ήδη από το 2003 είχαμε δώσε σάρκα και οστά σε μια ιδέα που ξεκίνησε από μια επίσκεψη στην Πάτρα τον Μάρτιο του 2001, ιδρύοντας την Επίγνωσις ΕΠΕ που έμελλε να γίνει η κατάσκευάστρια εταιρεία του eFront e-Learning.
Η ιδέα είναι απλή: Πρέπει ο οργανισμός μας να έχει ισχυρό επιχειρηματικό κίνητρο. Ακόμα, πρέπει να έχει μικρές, ευέλικτες ομάδες, πολύ εξειδικευμένες που αναπτύσσουν προϊόντα απευθυνόμενα στη διεθνή αγορά.
Οι ομάδες αυτές δημιουργούν προϊόντα πάνω σε ένα έργο ή μια ιδέα που υπήρχε στην εταιρεία, πιθανότατα βλέποντας την ως ανάγκη σε έναν ή περισσότερους πελάτες. Έτσι, ένα από τα μέλη της ομάδας αναλάμβανε να "τρέξει" τη νέα επιχείρηση, παίρνοντας - δωρεάν!- ένα σημαντικό μειοψηφικό πακέτο και συνεχίζοντας να παίρνει κανονικά το μισθό του.
Δίχως να το καταλάβουμε λοιπόν, αρχίσαμε να δημιουργούμε επιχειρήσεις spin-out λειτουργώντας σαν early-stage investors.
Σιγά-σιγά οι επιχειρήσεις αυτές αποκτούσαν ουσιαστική δραστηριότητα. Ήθελαν λογιστήριο, γραμματεία, ήθελαν κάποιο βασικό web development και έναν system administrator. Μετά ήθελαν και έναν δικηγόρο, κάποιον να κάνει business development και να βλέπει θέματα διαχείρισης προσωπικού. Αρχικά σκεφτήκαμε να δημιουργήσουμε αυτές τις δομές σε κάθε spin-out. Υπήρχαν όμως ήδη στη Virtual Trip οπότε κάναμε το προφανές: Τις επαναχρησιμοποιήσαμε.
Και πάλι δίχως να το καταλάβουμε γίναμε ένα incubator. Ή, για να είμαστε πιο ευθυγραμμισμένοι με τη μόδα της εποχής, ένα start-up accelerator. Το ονομάσαμε "επιχειρηματικό οικοσύστημα", κάναμε την σχετική καταχώρηση στη wikipedia και τυποποιήσαμε τις ακόλουθες δέκα υπηρεσίες σε όλα τα μέλη του: 1. Στρατηγική, 2. Χρηματοδότηση, 3. Επιχειρηματική Ανάπτυξη, 4. Νομική Υποστήριξη, 5. Διαχείριση Προσωπικού, 6. Λογιστικά & Οικονομικά, 7. Επικοινωνιακό Marketing, 8. Yποδομές Πληροφοριακών Συστημάτων & Δικτύων, 9. Γραμματειακή & Οργανωτική Υποστήριξη, 10. Χώροι Γραφείων.
Πολύ σημαντικό ρόλο στον παραπάνω οργανισμό παίζει η εταιρεία υπηρεσιών - Δηλαδή η Virtual Trip. Δεν είναι ένα start-up με βάση έναν τυπικό ορισμό, όμως είναι εκεί που γεννιέται η καινοτομία. Μέσα από τα projects στους πελάτες βλέπεις πια είναι η αληθινή ανάγκη, τι είναι αυτό που δεν καλύπτεται από τα προϊόντα της αγοράς. Ακόμα, η επιχείρηση υπηρεσιών (consulting, development & integration services) είναι εκείνη που παίζει το ρόλο του preferred beta tester, δοκιμάζοντας τα πρϊόντα των start-ups σε αληθινές συνθήκες, ενώ με τα μεγέθη που δημιουργεί και τις δυνατότητες μόχλευσης που έχει παίζει καθοριστικό ρόλο στη χρηματοδότηση του accelerator και εν συνεχεία των start-ups.
Ακόμα, στην πλήρη του μορφή ο οργανισμός έχει κάποια "antenna offices" ανά τον κόσμο. Μικρές μονάδες σε αγορές υψηλού ενδιαφέροντος, πχ ΗΠΑ, Αγγλία, Ινδία, Κίνα, Αυστραλία, κλπ, όπου ένα-δυο έμπειρα στελέχη sales & marketing προωθούν τα προϊόντα των start-ups του οικοσυστήματος στις κατά τόπους αγορές δημιουργώντας δίκτα μεταπωλητών και μιλώντας με στρατηγικής σημασίας πελάτες.
Είχαμε λοιπόν φτάσει πια να έχουμε περίπου 10 μέλη στο accelerator, κάποια είχαν ήδη αποκτήσει εταιρική υπόσταση ενώ κάποια άλλα παρέμεναν business units. Τότε φάνηκε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα: Η ιδιοτέλεια. Τα μέλη κάθε ομάδας, ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον κρίσης που η επιβίωση μόνο εξασφαλισμένη δεν ήταν, αρχισαν να έχουν πολύ φυσιολογικά μια ιδιοτελή συμεπριφορά.
"Δεν χρειάζομαι όλες αυτές τις υπηρεσίες". "Χάνουμε πολλούς πόρους σε αυτό το μέλος του οικοσυστήματος, ενώ είναι προφανές ότι θα αποτύχει". Τέτοιες ήταν οι συζητήσεις που ελάμβαναν χώρα - Με άλλα λόγια, ο καρκίνος της ιδιοτέλειας εξαπλωνόταν στη συλλογική οντότητά μας.
Το αντιμετωπίσαμε με μια διπλή υπέρβαση: Αφενός, μέσα - ξαναλέω - στο περιβάλλον της σκληρότατης κρίσης, καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε έστω και στοιχειωδώς το θέμα της χρηματοδότησης του οργανισμού. Αφετέρου και κύρια όμως, προχωρήσαμε σε μια μεγάλη καινοτομία:
Δεν θα συμμετέχει μόνο η μητρική επιχείρηση στα μέλη του accelerator αλλά θα συμμετέχουν και τα μέλη στη μητρική επιχείρηση! Με τον τρόπο αυτό, ο μέτοχος της εταιρείας μέλους έχει προφανώς άμεσο συμφέρον να "πάει καλά" η επιχείρησή του έχει όμως ομοίως μεγάλο συμφέρον να πάνε καλά και οι υπόλοιπες!
Σίγουρα είναι ακόμα πρώιμο, κινούμαστε όμως σε μια κατεύθυνηση της επίτευξης ενός Nash Equilibrium σε ένα start-up accelerator: Κάθε μέλος του accelerator καταστρώνει την στρατηγική του με γνώμονα τι είναι το βέλτιστο για εκείνο, δεδομένου του βέλτιστου για όλα τα υπόλοιπα μέλη.
Είναι απλό, μα είναι μαγικό. Είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας και θα κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να την κάνουμε πραγματικότητα!
Στο πλαίσιο αυτό, ακριβώς όπως δεν θέλαμε να γίνουμε μια εταιρεία 500 ατόμων αλλά 10 εταιρείες των 50 ατόμων, έτσι δεν θέλουμε να γίνουμε και ένα accelerator με 100 μέλη, αλλά 10 accelerators με 10 μέλη! Ξεκινώντας την πορεία μας στην κατεύθυνση αυτή συνεργαζόμαστε με co-working spaces, εκεί δηλαδή που θα αναπτύσσεται η καινοτομία την επόμενη δεκαετία, παρέχοντας pre-incubation περιβάλλον και παρακολουθώντας από κοντά τα επόμενα πετυχημένα ελληνικά start-ups.
Προσπαθούν πολλοί να μας πείσουν ότι το παιχνίδι είναι χαμένο. Οι Πληροφορικοί και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας της Virtual Trip έχουμε άλλη άποψη. Το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας μας είναι πολύτιμο και πανίσχυρο. Με σωστή οργάνωση, επιμονή και τήρηση της στρατηγικής, μπορούμε να επιτύχουμε στις διεθνείς αγορές.
Πολύ περισσότερο, μπορούμε να πετύχουμε οικονομικά βιώνοντας τη χαρά της δημιουργίας. Σε ίσους όρους, από το πρώτο μέχρι το τελευταίο μέλος της ομάδας. Πράγμα που τελικά θα σημάνει και την επιτυχία μας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου